________________
મિત્ર
૧૩૧
(૭) પાપથી લક્ષ્મી કમાવી.
પાપથી લક્ષ્મી ક્રમાવી, અર્થાત્ અતિતૃષ્ણા, ઉપરનાં બધાં પાપેનુ' આ એક મૂળ છે. સયમ અને પ્રેમનાં તત્ત્વા પ્રસરે તે તેને નાશ થઈ શકે અરે, પરંતુ વિલાસ અને સ્વાથી ભાવનાનુ સિંચન થાય તે તે। તે વૃક્ષ પ્રતિનિ પાંગરતું જ રહે છે.
*
જેમ ઉપરનાં વ્યસના ભયંકર છે, તેમ તેવાં વ્યસનને વ્યાસંગી મિત્ર પણ અતિ ભયંકર છે. તેના સંસર્ગથી મનુષ્ય વહેલામાડે તેવા અનતા જાય છે. આ વ્યસને નૈતિક, આર્થિક, શારીરિક અને સામાજિક જીવનમાં ન પુરાય તેવી મહાન ક્ષતિ પહોંચાડે છે. અનિશ્ચિતતા
જે મિત્ર ' ક્ષો ફટઃ, ક્ષળે તુષ્ટઃ ' હાય છે, અર્થાત્ જેના વિચારમાં પીઢતા નથી, તે પણુ ક્યારે કઈ જાતનું નુકસાન પહોંચાડે તેના ખ્યાલ આવી શકતા નથી. વળી અનિશ્ચિત મનવાળા સુખમાં કદાચ ટકે, પરંતુ દુઃખી સ્થિતિમાં તે! ટકી શકેજ નહિ. અવિશ્વાસુ
મિત્ર અવિશ્વાસ નહિ પણ વિશ્વાસુ હાવે। જોઈ એ, એટલે કે મિત્રનુ' ચારિત્ર પણ એવું ઉચ્ચ હાવું જોઈએ કે જેની પાસે પોતાની અંગત બાબતાને પણ ઉકેલ લાવી શકાય અને જે પોતાના ઉચ્ચ ચારિત્રપ્રભાવથી સામ! મિત્રની કાઈ ત્રુટિ હેાય તે તે દૂર કરી શકે.
મિત્રતાના દૂષણથી રહિત અને સદ્દગુણેથી યુક્ત સન્મિત્ર એ આ આખા સંસારમાં સૌથી વધુ ઉપયેગી વસ્તુ છે, તેમ માનવામાં લેશમાત્ર અતિશયેક્તિ નથી. મિત્રભાવના તે! આખા વિશ્વને વશ કરે છે, અને મુક્તિનાં સેાપાન ચડાવે છે. એ નિઃસ્વાથી અને વિશુદ્ધ મિત્રતાના વિકાસની આજે ખૂબ આવશ્યકતા છે.
આજની મિત્રતા સ્વાર્થ, કુટેવ અને સ્વચ્છ ંદતાના દુર્ગંણમાંથી ઘણે સ્થળે પ્રગટ થતી દેખાય છે. તેને પ્રસંગે આટલે આદર્શી સમજાય અને આદર્શો મિત્રતાના પ્રચાર થાય તેવું કાણુ ન ઇચ્છે ?
