________________
૩૬
આદર્શ ગૃહસ્થાશ્રમ
જ્ઞાનમાં સ્ત્રીએ કેટલી આગળપડતી હતી તે શંકરાચાર્યની સાથે થયેલા મ`ડનમિશ્રનાં ધર્મપત્નીના સંવાદથી સમજી શકાય છે. આટલી યેાગ્યતા હાવા છતાં તેઓનું મુખ્ય કાય તો પેાતાના ગૃહમદિરમાં સ્વર્ગ બનાવવા સારુ પતિસેવા અને પ્રજાપાલનનું હતું. કારણ કે પતિસેવામાં દામ્પત્યપ્રેમની સુરક્ષા અને પ્રજાપાલનમાં રાષ્ટ્રીય સંસ્કૃતિનાં સંરક્ષણ સમાયેલાં છે.
સ્ત્રીઓને જે આનંદ પતિના વિશુદ્ધ પ્રેમની છાયા તળે મળી રહે છે, તે આનંદ પ્રમુખપદની ખુરશી મળવાથી મળી શકતા નથી. અને રાષ્ટ્રની સેવા પણ તેઓ ગૃહમંદિરમાં રહેવા છતાં ઉત્તમ રીતે બજાવી શકે છે., કારણ કે જે કુમળાં બાળકા ભવિષ્યના નાગરિકા બની રાષ્ટ્રની સેવા કરવાનાં છે, તેમનામાં રાષ્ટ્રભક્તિ અને ધાર્મિકતાના ઉત્તમ સંસ્કારાનું બીજારાપણ કરીને આ ગૃહલક્ષ્મી જ સે શિક્ષકાની ગરજ સારી શકે છે.
આ ઉપરથી ગૃહિણીનું બિરુદ ધરાવનારી સ્ત્રીઓનું રાષ્ટ્ર કેટલું ઋણી છે અને ગૃહમંદિરમાં સ્ત્રીનું સ્થાન રાષ્ટ્રિય દષ્ટિએ કેટલું ઉપચેાગી છે. તે સ્પષ્ટ સમજી શકાય છે, અને ગૃહકાને જે લેાકા તુચ્છ કાટિમાં લેખે છે તેએ ગંભીર ભૂલ કરે છે, તે વસ્તુ પણ વિશેષ રૂપે સમજાવવાની હવે આવશ્યકતા રહેતી નથી.
આ રીતે નારીજીવનનું સ્વાતંત્ર્ય અને સ્વાભાવિક સુખ શિક્ષણ અને સદાચારના વિકાસ પર અવલંબે છે, તેથી નારીજીવનના વિકાસસાધક અને તેને બંધમેસતા સુશિક્ષણની પૃથક વ્યવસ્થા થવાની ખૂબ આવશ્યકતા છે. કારણ કે જો નારીજીવન સુવ્યવસ્થિત થશે તા જ આખા ગૃહસ્થાશ્રમ સુવ્યવસ્થિત બનશે.
આજે છેલ્લા બે સૈકામાં દિવસે દિવસે નિષ્પ્રાણ બનેલા સ્ત્રીજીવનને ફરીથી ઊંચું લાવવાને માટે સરકાર કાયદા તેા કરે જ છે, તે આ દિશામાં આશાજનક પગલું છે. પણ્ કાયદાઓને સમાજ સમજી શકે અને પચાવી શકે તથા સ્ત્રીઓ પણ પેાતાના અધિકારાની સુરક્ષા કરી શકે તેવું ઘડતર ખાસ થવાની જરૂર છે.
આ પ્રમાણે લગ્નજીવન અને ગૃહસ્થાશ્રમના અંગની સુદૃઢતાની -વિચારણા પછી ગૃહસ્થાશ્રમને આદશ બનાવવામાં ખીજા જે જે પ્રયાસેાની આવશ્યકતા છે, તેની આપણે દ્વિતીય ખંડમાં વિવેચના કરીશું.