________________
૧૪
આદર્શ ગૃહસ્થાશ્રમ
જીવન જેટલે અંશે ઉત્તમ અને ભવ્ય હોય તેટલે અંશે તે સમાજ સુખી અને સ્વર્ગીય અનવાને.
ધાર્મિક દૃષ્ટિએ
રાષ્ટ્રીય અને સામાજિક હિતમાં ગૃહસ્થાશ્રમના ફાળા છે તે વાત સૌ કાઈ એકમતે સ્વીકારે તેમ છે. પરંતુ ધાર્મિકતામાં ગૃહસ્થાશ્રમનેા ફાળા હોઈ શકે કે કેમ તે સંબંધમાં આજે મોટા વ શકાશીલ છે.
તે વર્ગ એમ માને છે કે ગૃહસ્થાશ્રમ એટલે પાપ, અને પાપ એટલે અધ. અધમ હોય ત્યાં ધર્મ હાઈજ શી રીતે શકે ? અને આવા ગૃહસ્થાશ્રમમાં આત્મવિકાસને પણ સ્થાન કયાંથી હાય ?
આવી. માન્યતા અમુક કાળથી પ્રચલિત થયેલી હાય તેમ જણાય છે. આ માન્યતાને અજ્ઞાન વર્ગમાં પ્રચાર થવાથી પરિણામ એ આવે છે કે ગૃહસ્થાશ્રમી પેાતાની જાતને પાપી માની પોતાની પવિત્ર ક્રોમાંથી ડગી જાય છે. કારણ કે તે માને છે કે ગૃહસ્થાશ્રમમાં તે! પાપજ છે અને પાપના પરિણામે સસારપરિભ્રમણ છે, તેા પછી પાપીને વળી પાપ શાં! એમ માની, જાણવા છતાં દુર્લક્ષ રાખી, તે કેટલાક અનર્થા ગૃહસ્થાશ્રમમાં રહી કરી બેસે છે.
ગૃહસ્થાશ્રમીની જવાબદારી
ઉપરની માન્યતા કેવળ ભ્રમમૂલક અને તદ્દન વજૂદ વગરની છે. ગૃહસ્થાશ્રમ એ પણ આત્મવિકાસનુ પ્રથમ પગથિયું છે. ગૃહસ્થાશ્રમમાં રહીને પણ મનુષ્ય સત્ય, અહિંસા, સંયમ ઇત્યાદિ સદ્ગુણાની આરાધના કરી ઉચ્ચ કાટિએ પહોંચી શકે છે. જૈન શાસ્ત્રકારેએ કહ્યું છે કે “ મિલાદુ વા શિડ્યે વા સુવણ ગમ્મર વિવું। '' અર્થાત્ ત્યાગી ભિક્ષુ હા, ગૃહસ્થ હા, તે ઉભય પૈકી જે કાઈ સંયમી હેાય તે સ્વ મેળવવાના અધિકારી છે. ગીતાજી પણ પુનઃ પુનઃ પાકારીને કહે છે કે
