Trishashti Shalaka Purush Charitrasya Gadyatmaka Saroddhar Part 06

Author(s): Shubhankarsuri, Dharmkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad

Page 56

८४
त्रिषष्टिशलाकापुरुषचरितम्-गद्यात्मकसारोद्धारः पतितस्तामपि रोदयन् रुरोद । नृपेण किं रोदिषीति पृष्टश्च स उवाच"इयं धारिणी-दधिवाहनयोः पुत्री नष्टविभवा पितृभ्यां हीना दासीवदन्यगृहे वसतीति रोदिमि" । ___ततो नृप उवाच-"इयं न शोच्या, यया सम्पूर्णाभिग्रहो वीरजिन: प्रतिलाभितः" । ततो मृगावत्युवाच-"धारिणी मम स्वसा, तदियं बाला ममाऽपि दुहिता । प्रभुश्च दिनपञ्चकन्यूनषण्मासीतपःपारणं कृत्वा धनावहगृहाद् निर्जगाम । शक्रश्च शतानीकं लोभाधिक्याद् वसुधारां ग्रहीतुमुद्यतमुवाच-"नेह तव स्वामित्वम्, इयं कन्या यस्मै वसुधारां ददाति स एव लभते" । ततो नृपेण को वसुधारां गृह्णात्विति पृष्टा चन्दनोवाच-"अयं धनावहः श्रेष्ठी पालनाद् मम पिता, स एव गृहात" । ततः श्रेष्ठी तां वसुधारामाददे ।
ततः शक्रः पुन शतानीकनृपमुवाच-"विषयविरक्तेयं बाला चमरदेहा वीरस्य केवले जाते प्रथमा शिष्या भविष्यति, तदेषा प्रभोः केवलोत्पत्तिं यावत् त्वया पालनीया" । एवमुक्त्वा शक्रः प्रभु प्रणम्य स्वं धाम ययौ । शतानीकश्च चन्दनां स्वान्तःपुरं निनाय । तत्र च सा प्रभोः केवलोत्पत्तिं ध्यायन्ती तस्थौ । मूला चाऽनर्थकारिणी श्रेष्ठिना निर्वासिता दुर्थ्यांना विपद्य नरकं जगाम ।
दशमं पर्व - चतुर्थः सर्गः स्वयमेव च्छिन्नमूर्धा जातः । ततो विहरन् वीरजिनश्चम्पापुरीं प्राप्य स्वातिदत्तद्विजस्याऽग्निहोत्रशालायां द्वादशी प्रावृट्चतुर्मासीमुपोषितस्तस्थौ ।
तत्र च महर्द्धिको पूर्णभद्र-माणिभद्रौ यक्षौ प्रत्येकं रात्रिमागत्य प्रभुं पूजयतः स्म । ततः स्वातिदत्तो दध्यौ-किमसौ देवार्यः किमपि वेत्ति, यदमु प्रति रात्रि देवाः पूजयन्ति ?" एवं विचिन्त्य जिज्ञासुः स आगत्य प्रभुं पप्रच्छ-"देहे मस्तकाद्यङ्गपूर्णे को जीव उच्यते ?" ततः प्रभुरुवाच-"योऽहमिति मन्यते स जीवः" । ततो द्विजेन 'सोऽपि क' इति पृष्टः प्रभुरुवाच-"स देहभिन्नः सूक्ष्मः" । तत: 'सूक्ष्मोऽपि स क' इति द्विजेन पृष्टः प्रभुः "इन्द्रियैरग्राह्यः स" इत्युक्तः प्रभुं तत्त्वज्ञं ज्ञात्वा भक्त्या पूजयामास । प्रभुणा भव्य इति कृत्वा प्रतिबोधितः ।
चतुर्मास्यां गतायां च प्रभुजृम्भिकाग्रामं गतः । शक्रश्च नाटकं दर्शयित्वा प्रभुमुवाच-"प्रभो ! अद्य प्रभृति कतिभिरेव दिनैः केवलज्ञानं भवतो जायेत" । एवमुक्त्वा च शक्रः प्रभुं नत्वा स्वस्थानं जगाम । वीरप्रभुश्च मेण्ढकग्रामं जगाम । तत्र च चमरेन्द्रः समेत्य प्रभुं नत्वा सुखविहारं पृष्ट्वा स्वं भवनं जगाम ।।
अथ प्रभुः षण्मानि नामधेयं ग्रामं गत्वा बहि: कायोत्सर्गेण ध्यानमग्नस्तस्थौ । तदानीं च प्रभोविष्णुभवार्जितं शय्यापालकर्णयोस्तप्तत्रपुक्षेपजं वेद्यं कर्मोदीर्णम् । शय्यापालजीवश्च तत्र गोपालो जातः । प्रभोः समीपे वृषभान् मुक्त्वा सो दोहाद्यर्थं ययौ । वृषभाश्च चरन्तो वनं विविशुः । क्षणादागतो गोपालश्च वृषभानदृष्ट्वा प्रभुं पप्रच्छ । प्रभुश्च न किमप्युवाच । तेन क्रुद्धः स प्रभोः कर्णयोः काशशलाके चिक्षेप । तथा
अथ विहरन् प्रभुः सुमङ्गलं ग्रामं प्राप्तः सनत्कुमारेन्द्रेणाऽऽगत्य वन्दितः । ततश्च विहरन् प्रभुः सत्क्षेत्रसन्निवेशं गतो माहेन्द्रकल्पेन्द्रेणैत्य भक्त्या वन्दितः । ततः पालकग्रामं गतः प्रभुर्यात्रायै प्रस्थितेन भायालेन वणिजा दृष्टो-असौ भिक्षुरशकुनमित्यस्य मूर्धन्यसि क्षिपामी"ति प्रभुं हन्तुं धावित: सिद्धार्थव्यन्तरेण