Sapta Bhangi Pradip

Author(s): Mangalvijay
Publisher: Yashovijay Jain Granthmala

Page 8

વીર ક્ષત્રિય કુલમાં ઉત્પન્ન થયેલા છે, તથા બીજા બુદ્ધ-કપિલ વિગેરે મારા શત્રુ નથી. આ વ્યક્તિઓમાંથી એકને પણ પ્રત્યક્ષ જોયા નથી, તે પણ વિશેષ રૂપથી પૃથક્ પૃથક્ દરેકનાં ચરિત્રને શ્રવણુગોચર કરી તથા દરેકે પ્રતિપાદન કરેલા પદાર્થોને જોઈ તેમાંથી બીજાઓની ઉપર મધ્યસ્થતા ધારણ કરી પરમાત્મા મહાવીર પ્રત્યેના ગુણાનુરાગથી તેના શાસનને સ્વીકારવામાં આવેલ છે. આ વાતને ભગવાન હેમચન્દ્રાચાર્ય પણ ટેકે આપે છે–
न श्रद्धयैव त्वयि पक्षपातो
न द्वेषमात्रादरुचिः परेषु । यथावदाप्तत्व परीक्षयातुं ।
તવાઈ વર મુનશ્ચિતા રમઃ || અર્થાત
કેવળ શ્રદ્ધા માત્રથી આપનામાં ભારે પક્ષપાત નથી. તેમજ બીજાઓની અન્દર ઠેષમાત્રને લઈને અરૂચિ છે, એમ પણ માનવાનું કેઈએ સાહસ કરવું નહિ, પરંતુ વાસ્તવિક રીતે આસપણાની પરીક્ષા કરીને જ પરમાત્મા મહાવીરને આશ્રય લેવામાં આવેલ છે, તે આખેપણનો ગુણ અન્યત્ર દષ્ટિગોચર થતું નથી. તેના માટે રત્નાકરાવતારિકા સ્યાદાદમંજરી વિગેરે ગ્રન્થો પણ પુરાવારૂપ છે. આવી મધ્યસ્થવૃત્તિતા બીજામાં પ્રાય; ઘણીજ ઓછી જોવામાં આવે છે. જ્યાં રાગદ્વેષનું પ્રબલ સામ્રાજ્ય હોય ત્યાં મધ્યસ્થતા જ કયાંથી? તથા યોગાભ્યાસ કરી ગુરૂકુલ વાસમાં રહી પદાર્થ વિજ્ઞાનમાં જેવી રીતે તેઓ ઊંડા ઉતરેલા છે, તેવા બીજાઓ નથી તે વાતને તેઓના ગ્રન્થ જેવાથી દરેક વિદ્વાને કબૂલ કરે છે કે તેવા બીજાઓ નથી ઉતય કુશાગીય અને અગાધ બુદ્ધિ સિવાય અનેકાન્તજયપતાકા સંમતિ તર્ક સ્પાદરનાકર, સ્યાદ્વાદકલ્પલતા, ખનખાદ્ય અપરનામ