Sanskrit English Dictionary Part 01

Author(s): P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan

Page 35

अग्निः
অষ্টি:
यस्य, तनिर्यासस्पर्शेन हि देहे क्षतोत्पत्तेस्थयोस्तथात्वम् ). -5 a sort of infiamed tumour, inflammation.. -विहरणम्, -विहारः powder or चूर्ण prescribed as a tonic by चक्रदत्त. -6 'fire- 1 taking the sacrificial fire fron आग्नीध्र to the उत्तरवेदि. monthed, sharp-biting, it opithet of a bug. Pt. 1. -2 offering oblations to fire; प्रत्यासना बेला K.348. (-खी) अग्निरिव मुखमग्रं यस्याः : गौरादि-लीषु ] 1N. of a ! -वीर्यम् 1 power or might of Agni. -2 gold. -बेताल: plant भल्लातक (Mar. बिबवा, भिलावा ) nd लाालिका Name of Vetala (commected with the story of Vikrs.(विषलागला). -2 N. of the Gayatri Mantra (अग्निरेव miditya). -वेशः [ अग्नेश इव] N. of an ancient medical मखं मुखत्वेन कल्पितं यस्याः सा, o अग्नेरिव मुखं प्रजापतिमृखं उत्पत्ति- authority (चरक). -वेश्म न् m. the fourteenth day of the द्वारं यस्याः , अग्निना समं प्रजापतिमखजातत्वात् । कदाचिदपि नो विद्वान् | karma-mast; Suryaprajinapti. -वश्य: 1N. of a teacher', गायत्रीमदके जपन । गायच्याग्निमुखी यस्मात्तस्मादुत्थाय तां जपेत् ॥ Mbh. -2 Name of the 22nd muhurts, Suryapraj. गोभिल). -3a kitchen [पाकशाला अग्निरिव उत्तप्तं मुखं यस्याः iapti. धौम्य f. b. 14.64.8. -शरणम्,-शाला-लम् । सा]. -मूढ . [त. त.] Ved. made insane or stupefied fire-sanctuary, °मार्गमादेशय S. ;a house or place by lightning or tiro. -यन्त्रम् Agun आनयन्त्रधरैश्चक्रधरैश्च for keeping the sacred fire; रक्षणाय स्थापितोऽहम् V.B. पुरुषैवतः Siva bhārata 12. 17. -यानम् An aeroplane. -शर्मन् . [अग्निरिव शृणाति तीवकोपत्वात् श-मनिन् ] very व्योमयानं विमानं स्यात अग्नियानं तदेव हि । अगस्त्यसंहिता. -योगः passionate. (-m.) N. of a sage. -शिख । [अग्नेरिव See पश्चाग्निसाधन, अग्नियोगवहो ग्रीष्मे विधिदृष्टेन कर्मणा । ची. अग्निरिव वा शिखा यस्य] fiery, fire-erested: दहतु "खैः द्वादशवर्षाणि राजा भवनि पार्थिवः ॥ Mb. 18. 14,2. 43. -योजनम् सायकैः Ram. (-खः)1a lamp. -2 a rocket, fiery arrow. causing the sacrificial fire to blaze up. TETOT 1 con- -3 an arrow in general. -4 safflower plant. -5 secrating or preserving the sacred (lomestic ) fire or saffron. -8 जाजलीवृक्ष. (-खम्) 1 saffrom. -2 gold. अग्निहोत्र. -2 [अग्निः रक्ष्यते अनेन अत्र वा] a Mantra securing (-खा) 1a flaine; शरैरग्निशिखोपमैः Mb. -2 N. of two for Agmi protection from evil spirits &c. -3 the house p lants लागली (Mar', वागचबका or कळलावी) Gloriosil of an अग्निहोत. -रजः, -रजस् m. [अग्निरिव रज्यते दीप्यते; Super ba; of other plants (also Mar. कळलावी) Meniरज्ज-अमन नलोपः 1THArlet insect by name इन्द्रगोप, -
2 spermum Cordifolium. -शुश्रूषा careful service or worship (अमेः रजः) alhemishtor power of Ami. -3gold. Mb. 3. of fire. -शेखर . fire-crested. (-रः) . of the कुसुम्भ, 16.86.7-रहस्यम् mystery of (worshipping &c.) Agmi; कुरुकुम and जागली trees (-रम्) gold, -शौच.. [अमेरिव N. of the tuith book of Satapatha Brahmana. -TET:
i
l bright as fire; purified by fire K. 202. - a heap of fire, burning pile. -रुहा [अग्निरिव रोहति रुह -क] 1.[अमेरिव श्रीर्यस्य ] glowing like fire ; lighted by Agni N. of the plunt मांसादनी or मांसरोहिणी (तदक्कुरस्य वनितुल्य- -पत, -प्रभ, -टोम &e. sec °स्तुत् , °स्तुभ् &c. -ष्ठम् वर्णतया उत्पनत्वात्तथात्वं तस्याः). -रूप . [अमेरिव रूपं वर्णो यस्य] 1 kitchen : अमिष्टेष्वग्निशालामु Ram.6. 10. 16.-2 a tire-pan. fire-shaped; of the nature of fire. -रूपम् the nature of -संयोगाः explosives. Kau. A.2.3. -प्वात्तः sec स्वात्तः fire. -रेतस् n. thee seed of Agni; (hence) gold. -रोहिणी -संस्कारः 1 consceration of fire. -2 hallowing or com[अग्निरिव रोहति; रुहू-णिनि] a hard inflammatory swelling secrating by means of fire; burning on the funeral in the armpit, -लोक: the world of Anii, which is pile; यथा "रं मालवाय दत्वा Dk. 100%; नास्य कार्योऽग्निसंस्कार: situated below the summit of Meru; in the Purā ņas Ms...60, पितरीवाग्निसंस्कारात्परा ववृतिरे क्रियाः। I. 12.06. it is said to be in the अन्तरिक्ष, while in the Kasi -सखः, -सहायः 1the wind. -2 the wild pigeon (smokeKhanta it is said to be to the south of इन्द्रपुरी; एतस्या coloured). -3 smoke. -सम्भ व . [प.ब.] sprung or proदक्षिणे भागे येयं पूर्दृश्यते शुभा। इमामर्चिष्मती पश्य वीतिहोत्रपुरी duced from fire. (-वः)1 wild satflower. -2 lymph, शुभाम् ।। -वधूः Svahi, the daughter of Daksa and wife result of digostion. (-वम्) gold. -साक्षिक [अग्निः साक्षी of Agni -वर्चस् स. [ अग्नेर्वर्च इव वचों यस्य ] glowing or 79, 49] a. or ude. keeping tire for it witness, in bright like fire. (n.) the lustre of Agni. (- ) N. the presence of fireपञ्चबाण' M. . 12. मर्यादो भर्ती of a teacher of the Purinas. -वर्ण . [ अमेरिव वर्णो यस्य] हि शरणं स्त्रियाः I. 1. v. 1, R. 11. 48. -सारम् [ अग्नी सारं of the colour of fire; hot; fiery; सुरां पीत्वा द्विजो मोहादग्निवर्णी यस्य अत्यन्तानलोत्तापनेपि सारांशादहनात् Tv.] रसाजन, sort सुरां पिबेत् Ms. T1.90; गोमूत्रमग्निवर्ण वा पिबेदुदकमेव वा 91. of medical preparation for the eyes. (-र:-रम्) power (C:) 1 N. of a prince, son of Sudarsana.--2 N. of a King or essence of fire. -सुतः Karttikey; त्वामद्य निहनिष्यामि of the solar race, Seo R. 19. 1. the colour of fire. (OT) क्रांञ्चमग्निसुना यथा| Mb. 7. 156.93. -सूत्रम्: Thread a strong liquor. -वधेक a. stimulating digestion, tomic. of fire. -2 : girdle of sacriticial grass (मौजीमेखला) put (-का) 1 toris. -2 regimen, liet (पथ्याहार). upon a young Brahmaņa at the time of investiture. -वल्लभः [ अग्नेर्वाहभः सुखेन दाह्यत्वात ] 1 the Shla tree, -सूनुः (Sco-सुतः), (सेनानीरग्निभगुहः । Anur): देव्यङ्कसंविष्टShores Robusta. -2 the resimous juice of it. -वासस् ।. मिवाग्निसूनुम् । Bu. th. I. 7. -स्तम्भः 1stopping [ अग्निरिव शुद्धं बासो यस्य ] having a red (pure like Agmi) the burning power of Agni. -2 N. of a Mantra gurment. (..) a pure garment. -वाह . [अग्निं बायति __used in this operation. -3N. of medicine so used. अनुमापयति वा] 1smoke. -2 goint. -वाहनम a gust -स्तुत्..(अग्निष्टुत् ) [अग्निः स्तूयतेऽत्र; स्तु-आधारे कि पत्वम् ] (छाग). -विद्.. 1One who knows the mystery about the first day of the Agnistoina sacritice; N. of a porrAgni. -201॥ अग्निहोत्रिन . v. -विमोचनम् ceremony of tion of that sacrifice which extends over one day: lowering the sacrificial fire. -विसर्पः pain from in यजेत वाश्वमेधेन स्वर्जिना गोसवेन वा । अभिजिविश्वजिद्न्यां वा त्रिवना
सं.ई. को....३