________________
હર૦.
મહાવિજય અને અહંત
[ દશમ ખંડ
લખે છે કે His own belief that it might the latter part of the second century. be Jain was credible=તેમના (કર્નલ મેકેનઝીન) The stupa itself is much older as is મતે, તે (પ)ને જૈનધર્મનો હોવાનું (માનતા હતા) shown by the sculpture and the તે વિશ્વસનીય છે. એટલે તેમના કહેવાને ભાવાર્થ inscriptions, especially one in the એમ છે કે, કર્નલ મેકેનઝીને પ્રથમ મત તે અમરાવતી Mauryan character, recording the gift તૂપને જૈનધર્મને લગતે માનવા પ્રતિ હતા; તે મત of a pillar by the General Mundaતેમના પછી ઘણું લાંબા કાળે ભલે ફરી ગયો છે Kuntala=અમરાવતી ટોપના સ્થાપત્યમાંની બારિક અને હવે તેને બૌદ્ધધર્મને ગણાવે છે, પરંતુ પ્રથમ વીગતે જોતાં, તેમાં યોન કરતાં ગ્રીક પ્રદેશની કળા મત એટલે તે જૈનધર્મનું પ્રતિક હેવાને મેકેનઝી મુખ્યત્વે એટલા બધા પ્રમાણમાં માલમ પડે છે સાહેબ વાળે મત–વધારે પ્રમાણિક દેખાય છે. કે. પ્રાથમિક (નજરે) એવું અનુમાન બંધાઈ જાય આખી ચર્ચાને સાર, તે સ્તૂપ જૈનધર્મને હવા છે કે તેને સમય ઇ. સ. ની સદીનો પ્રારંભ કાળને સંભવ છે. પરંતુ વિદ્વાને જેમ માની બેઠા છે તેમ હશે. જ્યારે તેના કઠેરા ઉપરના શિલાલેખોની ફરીને બૌદ્ધધર્મને નથી.
સુધારેલ તારીખ જતાં તેને સમય ઈ. સ. ની બીજી આ સંબંધી એક જ પ્રશ્ન હવે માત્ર વિચાર સદીના ઉત્તર ભાગમાં તે બનાવાયાનું ગણવો પડશેરહે છે. તે આ સ્તૂપની ઉમર વિશેને છે. વિદ્વાન (ધ્યાન રાખવું કે અહીં કઠેરાના શિલાલેખના સમયની તેને ઇ. સ. ની બીજી કે ત્રીજી સદીને હોવાનું માને વાત કરી છે, નહીં કે સ્તૂપના પિતાના સમયની કે છે, જ્યારે આપણે તેને રાજા ખારવેલના સમયને તેના ઉપરના કઈ શિલાલેખની–તે તે હવે દર્શાવે છે) એટલે ઈ. સ. પૂ. ની ચોથી સદીનો ઠરાવીએ છીએ. જ્યારે સ્તૂપ બહુ પ્રાચીન સમયને દેખાય છે; કેમકે બે મત વિશેનું અંતર લગભગ પાંચસો છસો વર્ષનું તેના ઉપરની શિલ્પકળાનાં દશ્યો અને શિલાલેખ રહી જાય છે. આ બે વસ્તુનો મેળ શી રીતે ખાય કેતરાયાં છે તે ઉપરથી તેની પ્રતિતિ થાય છે. તેમ છે તે આપણે ઉચ્ચારીએ તેના કરતાં, મજકુર તેમાંયે ખાસ કરીને મુંડકુંતલ નામના અધિકારીએ
અમરાવતી સ્તૂપ”ના લેખક મહાશયના પિતાના દાન આપીને મૌર્યકાળમાં વપરાતી ભાષામાં લેખ શબ્દ જ ટાંકી બતાવીશું, જેથી વાચકવર્ગને પિતાની કતરાવ્યો છે તેથી—એટલે આ ઉપરથી એમ સાબિત ક૯પનાશક્તિને બહુ ખેંચી જઈને લાંબા સમય સુધી થાય છે કે, સ્તૂપના સંબંધમાં મુંડકુંતલે જે દાન કરેલું વિચારના વમળમાં તણુતા રહેવું નહીં પડે. તે શબ્દો છે તે મૌર્ય સામ્રાજ્યનો વખત હતું તથા તે વખતે આ પ્રમાણે “છે: “There is so much of આ સ્તૂપ તો ક્યારને ઉભો પણ થઈ ગયો હતે. વળી Greek, rather than Bactrian art in એ પણ ખરું જ છે, કે જે સ્તૂપ સંબંધી કાંઈ પણ the architectural details of the Amra- દાન મૌર્ય સમયે (ઈ. સ. પૂ. ૩૭૨ થી ૨૩૪ સુધી) vati tope, that the first inference is, that કરવામાં આવ્યું હોય, તે સ્તૂપ પિતે ઈ. સ. પૂ. it must be nearer to the Christian ૩૭રની પૂર્વે જ ઉભે કરાયો હતો જોઈએ એમ સ્વીEra—with the revised date of the કારવું પડે°. આપણે પણ તેને સમય રાજા ખારવેલના inscriptions, the date of the rail in રાજ્યના સમયને (ઈ. સ. પૂ. ૪૩૦ થી ૩૯૪)
(૧૯) જુએ મજકુર પુસ્તક પૃ. ૧૨.
૫. ૨૬૬ સુધીની ૨૦ દલીલ સાથે ૫. ૩૦૩ ટી. નં. ૮૭ ની (૨૦) અપરોક્ષ રીતે આ હકીકત ઉપરથી સાબિત કરી ૨મી તથા આ સાથે તેની સંખ્યા ૨૨ ની ગણાશે. રાકાશે કે પુષ્યમિત્ર અને ખારવેલ સમકાલિન નથી જ એટલે
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
