Panchvastukgranth Part 2

Author(s): Haribhadrasuri, Rajshekharsuri
Publisher: Arihant Aradhak Trust

Page 302

पञ्चवस्तुके संलेखनाद्वारम्]
[५९५
એકત્વ ભાવનાને કહેવા માટે કહે છે–
તથા મમતાથી રહિત સાધુ ગુરુ વગેરેની સામે જોવાનું અને તેમની સાથે બોલવાનું છોડીને હવે કહેવાશે તે તત્ત્વને હૃદયમાં ધારીને એકત્વ ભાવનાનો અભ્યાસ કરે. [૧૪૦૨] પરમાર્થથી આત્મા એકલો જ છે, સંયોગથી થયેલ શરીર વગેરે બધી વસ્તુઓ પ્રાય: આત્માના દુ:ખનું કારણ છે. મધ્યસ્થ ભાવવાળો આત્મા હિતકર છે. [૧૪૦૩] આ પ્રમાણે તત્ત્વથી ભાવિત બનેલ તે સુખદુઃખમાં સમભાવ રાખે છે અને બાહ્યભાવમાં રમતો નથી, અર્થાત્ આત્મામાં રમે છે. તેથી ક્રમશઃ શુદ્ધ બનતો તે ઈષ્ટ ચારિત્ર રૂપ કાર્યને સાધે છે. [૧૪૦૪] અભ્યાસ કરાતી એકત્વભાવનાથી તે 'કામ-ભોગોમાં, સાધુ-સમુદાયમાં કે શરીરમાં રાગ પામતો નથી. આ પ્રમાણે વૈરાગ્યને પામેલો તે પ્રધાન યોગના નિમિત્તને પામે છે. [૧૪૦૫] बलभावनामाह
इअ एगत्तसमेओ, सारीरं माणसं च दुविहंपि ।
भावइ बलं महप्पा, उस्सग्गधिइसरूवं तु ॥ १४०६ ॥ ( दारं ९) वृत्तिः- 'एवमेकत्वभावनासमेतः' सन् 'शारीरं मानसं च द्विविधमप्ये'तद् 'भावयति बलं महात्मा'ऽसौ 'कायोत्सर्गधृतिस्वरूपं' यथासङ्ख्यमिति गाथार्थः ॥ १४०६ ॥
पायं उस्सग्गेणं, तस्स ठिई भावणाबला एसो ।
संघयणेवि हु जायइ, इण्हि भाराइबलतुल्लो ॥ १४०७ ।। वृत्तिः- 'प्रायः कायोत्सर्गेण तस्य' यतेः 'स्थितिः, भावनाबलाच्चैषः'-कायोत्सर्गः, 'संहननेऽपि' सति जायते इदानीं भारादिबलतुल्यः', शक्तौ सत्यामप्यभ्यासतो भारवहनिदर्शनादिति गाथार्थः ॥ १४०७ ॥
सइ सुहभावेण तहा, जं ता सुहभावथिज्जरूवा उ ।
एत्तो च्चिअकायव्वा, धिई णिहाणाइलाभेव्व ॥१४०८ ॥ वृत्तिः- 'सदा शुभभावेन तथा' तस्य, स्थितिरिति वर्त्तते, 'यद्' यस्मादेवं 'तत् शुभभावस्थैर्यरूपा अत एव' स्थितिसम्पादनार्थं 'कर्त्तव्या धृति'स्तेन, 'निधानादिलाभ इवे'ष्टसिद्धेरिति गाथार्थः ॥ १४०८ ।।
धिइबलणिबद्धकच्छो, कम्मजयट्ठाएँ उज्जओ मइमं । सव्वत्था अविसाई, उवसग्गसहो दढं होइ ॥ १४०९ ॥
१. कामौ शब्दरूपे, भोगा गन्धरसस्पर्शाः । ૨. યોગ એટલે જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર. પ્રધાન એટલે જેનાથી જલદી મોક્ષ થાય તે, અથતુ ક્ષાયિક. જેનાથી જલદી મોક્ષ થાય તેવાં (ક્ષાયિક)
જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્રનાં નિમિત્તોને=કારણોને પામે છે.