________________
६१० ]
[स्वोपज्ञवृत्ति-गुर्जरभाषाभावानुवादयुते वृत्तिः- "भिक्षाचर्या नियमात्'-नियोगेन 'तृतीयायां' पौरुष्याम्, 'एषणा' च ग्रहणैषणा-'भिगृहीता' भव त्यस्यपूर्वभणिता' जिनल्पिकस्य, एकैवभवतिभक्तस्य',नद्वितीयेति गाथार्थः ।। १४५१ ॥ पानकद्वारविधिमाह
पाणगगहणं एवं, ण सेसकालं पओअणाभावा ।
जाणइ सुआइसयओ, सुद्धमसुद्धं च सो सव्वं ॥ १४५२ ॥ दारं ॥ - वृत्तिः- 'पानकग्रहणमप्येवम'स्य, 'न शेषकालं, प्रयोजनाभावात्' कारणात्, संसक्तग्रहणदोषपरिहारमाह-'जानाति श्रुतातिशयत' एव'शुद्धमशुद्धंचससर्वं' पानकमिति गाथार्थः ॥१४५२ ॥ लेपालेपद्वारविधिमाह
लेवालेवंति इहं, लेवाडेणं अलेवडं जं तु ।
अण्णेण असंमिस्सं, दुगंपि इह होइ विण्णेअं ॥ १४५३ ।। दारं ॥ वृत्तिः- 'लेपालेप'मिति 'अत्राधिकारे 'लेपवता' व्यञ्जनादिना 'अलेपवद् यदो'दनादि, किमुक्तं भवति ? –'अन्येनासंमिश्रं' वस्त्वन्तरेण 'द्वितयमप्यत्र भवति, विज्ञेयं', भक्तं पानं चेति गाथार्थः ॥ १४५३ ॥ अलेपद्वारविधिमाह
अल्लेवं पयईए, केवलगंपि हु न तस्सरूवं तु ।
अण्णे उ लेवकारी, अलेवमिति सूरओ बिंति ॥ १४५४ ॥ दारं ॥ वृत्तिः- 'अलेपं प्रकृत्या'-स्वरूपेण 'केवलमपि' सत् 'न तत्स्वरूपं तु'-लेपस्वरूपमेव जगार्यायामवत्, ‘अन्ये त्वलेपकारि'-परिणामे 'अलेपमित्येवं 'सूरयः'-आचार्या 'ब्रुवत' इति गाथार्थः ॥ १४५४ ॥
બીજી મૂળગાથાનું વ્યાખ્યાન કર્યું, હવે ત્રીજીનું વ્યાખ્યાન કરવામાં આવે છે. તેમાં ૨૧ ભિક્ષાચર્યા દ્વારનો વિધિ કહે છે- જિનકલ્પી ત્રીજા પ્રહરમાં જ ભિક્ષા માટે જાય, તેની ભોજનની ભિક્ષા પૂર્વે (૧૪૧૨મી ગાથામાં) કહ્યું તેમ અભિગ્રહવાળી એક જ હોય, બીજી ન હોય. [૧૪૫૧] ૨૨ પાણીદ્વારનો વિધિ કહે છે- જિનકલ્પી પાણી પણ ત્રીજા પ્રહરમાં જ લે, અન્ય કાલમાં ન લે. કારણ કે અન્યકાળમાં પાણીનું પ્રયોજન ન હોય.
પ્રશ્ન- જિનકલ્પી જીવોથી સંસક્ત હોય એવું પાણી વહોરી લે એવું ન બને?
ઉત્તર- ના. કારણ કે તે શ્રુતના અતિશયથી જ કોઈ પણ પાણી શુદ્ધ છે કે અશુદ્ધ એ જાણે છે. [૧૪૫૨] ૨૩ લેપાલેપ દ્વારનો વિધિ કહે છે- લેપવાળા શાક વગેરે અન્ય દ્રવ્યથી મિશ્રિત ન થયાં હોય તેવાં લેપરહિત ભાત વગેરે ભોજન અને પાણી એ બંને લેપાલેપ છે. (જિનકલ્પી લેપાલેપ 'ભોજન-પાણી લે.) [૧૪૫૩ ૨૪ અલપકારનો વિધિ કહે છે- જે દ્રવ્ય એકલું હોય તો પણ સ્વભાવથી ૧. આનો ભાવ એ છે કે જિનકલ્પી લેપવાળાં દ્રવ્યો તો ન લે, કિંતુ લેપમિશ્રિત દ્રવ્યો પણ ન લે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
