Book Title: Labdhisara
Author(s): Manoharlal Shastri
Publisher: Paramshrut Prabhavak Mandal

View full book text
Previous | Next

Page 101
________________ लब्धिसारः। णामधुवोदयबारस सुभगति गोदेक विग्यपणगं च । केवल णिदाजुयलं चेदे परिणामपचया होंति ॥ ३०३ ॥ नामध्रुवोदयद्वादश सुभगत्रि गोत्रैकं विघ्नपंचकं च । केवलं निद्रायुगलं चैते परिणामप्रत्यया भवंति ॥ ३०३ ॥ अर्थ-उपशांतकषायमें जो उनसठ उदयप्रकृतियां पाई जाती हैं उनमेंसे तैजसशरीर आदि नामकर्मकी ध्रुवोदयी बारह प्रकृतियां, सुभग आदेय यशस्कीर्ति, उच्चगोत्र, पांच अन्तराय, केवल ज्ञानावरण दर्शनावरण और निद्रा प्रचला-ये पच्चीस प्रकृतियां परिणाम प्रत्यय हैं अर्थात् वर्तमान परिणामके निमित्तसे इनका अनुभाग उत्कर्षण ( वढना ) अपकर्षण ( घटना ) आदिरूप होके उदय होता है ॥ ३०३ ॥ तेसिं रसवेदमवठाणं भवपच्चया हु सेसाओ। चोत्तीसा उवसंते तेसि तिहाण रसवेदं ॥३०४ ॥ तेषां रसवेदमवस्थानं भवप्रत्यया हि शेषाः । चतुस्त्रिंशत् उपशांते तेषां त्रिस्थानं रसवेदं ॥ ३०४ ॥ अर्थ-उन पच्चीस प्रकृतियोंके अनुभागका उदय उपशांत कषायके प्रथमसमयसे अंतसमयतक अवस्थित ( समानरूप) है । क्योंकि वहां परिणाम समान हैं । और शेष चौंतीस प्रकृतियां भवप्रत्यय हैं । आत्माके परिणामोंकी अपेक्षा रहित पर्यायके ही आश्रयसे इनके अनुभागमें हानि वृद्धि पायी जाती है इसलिये इनके अनुभागका उदय तीन अवस्था लिये है ॥ ३०४ ॥ इस तरह उपशांत कषाय गुणस्थानके अन्तसमयतक इक्कीस चारित्र. मोहकी प्रकृतियोंका उपशमन विधान समाप्त हुआ। आगे उपशांतकषायसे पड़नेका विधान कहते हैं उवसंते पडिवडिदे भवक्खये देवपढमसमयम्हि । उग्घाडिदाणि सबवि करणाणि हवंति णियमण ॥ ३०५॥ उपशांते प्रतिपतिते भवक्षये देवप्रथमसमये । उद्घाटितानि सर्वाण्यपि करणानि भवंति नियमेन ॥ ३०५ ॥ अर्थ-उपशांतकषायके कालमें प्रथमादि अन्तसमयतक समयों में जिस किसीमें आयुके नाशसे मरकर देवपर्यायके असंयतगुणस्थानमें पड़े वहां असंयतके प्रथमसमयमें बंध उदी. रणा वगैरह सब करणोंको प्रगटकर प्रवर्तता है । क्योंकि जो उपशांत कषायमें उपशमे थे वे सब असंयतमें उपशम रहित हुए हैं ॥ ३०५ ॥ सोदीरणाण दवं देदि हु उदयावलिम्हि इयरं तु । उदयावलिबाहिरगे उंछाये देदि सेढीये ॥ ३०६ ॥

Loading...

Page Navigation
1 ... 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192