________________
એક અનુશીલન
૨૭
ભાવિ ખાટુ ડાય છે, તેમની શ્રદ્ધા સર્વજ્ઞ ઉપર પણ નથી ટકતી. જેમના સંસાર અલ્પ રહી જાય છે તેમને જ સર્વજ્ઞતા સમજવામાં આવે છે.
ભગવાનની દિવ્યધ્વનિમાં એમ આવ્યુ કે દ્વારિકા ૧૨ વર્ષ પછી બળી જશે ત્યારે અજ્ઞાનીઓને એમ લાગ્યું કે જાણે ખાર વર્ષ પછી ભગવાન દ્વારિકા ખાળી દેશે. જ્યારે ભગવાનને તેની સાથે કાંઈ લેવા-દેવા નહાતા. તેઓ તે વીતરાગ હતા, તેમને કાઈના પ્રત્યે પણ રચ માત્ર રાગ-દ્વેષ નહાતા. તેથી તેમના દ્વારા દ્વારિકા ખાળી નખાવાના તા પ્રશ્ન જ નથી ઊઠતા. પરંતુ તે સર્વજ્ઞ પણ હતા. તેથી ભવિષ્યમાં કયાં શુ થશે તેને વમાનમાં વર્તમાનવત્ સ્પષ્ટ દેખતા-જાણતા હતા. તેથી તેમણે તે જ વખતે ખાર વર્ષ પછી દ્વારિકાને મળતી સ્પષ્ટ જોઈ હતી. તેમાં બાર વ પછી કેવી જવાળાઓ નીકળશે તે, તે વખતે સ્પષ્ટ દેખાઈ રહી હતી. તેમની વાણીમાં તે સહેજે આ સત્ય પ્રસિદ્ધ થઈ ગયું હતુ.
તેમણે તો તેને બાળી જ નહોતી, પરંતુ ખીજા કોઇએ પણ તેને બાળી નહેાતી, કેમ કે તેમાં સ્વય' ઉપાદાનગત એવી ચાગ્યતા હતી કે તે પોતાના સમયે ખળી જશે. તથા તેનું નિમિત્ત કાણુ થશે—એ પણ તે યોગ્યતામાં સામેલ હતુ. તેમાં પરનુ કાઇ કર્તૃત્વ નહાતુ, કેમ કે જે નિમિત્તોથી તે મળી તે પોતે પણ ઇચ્છતા નહાતા કે દ્વારિકા ખળે. આ ઉપાદાનગત યોગ્યતા તરફ્ જગત ધ્યાન આપતુ નથી. તે જ કારણે જગતનું સહજ પરિણમન તેના સમજવામાં નથી આવતું.
આફ્રિનાથ ભગવાને મારીચિના સબંધમાં એક ક્રોડા-કોડી સાગર સુધી કયારે શું બનવાનુ છે—એ બધુ જ બતાવી દીધું હતું. શું આપ તેની સત્યતામાં શકિત છે? શું તે બધુ પહેલેથી નિશ્ચિત નહાતુ ? અસંખ્ય ભવ પહેલાં એ બતાવી દેવામાં આવ્યુ હતું કે તે ચાવીસમા તીર્થંકર થશે. ત્યાર તા તેમને તીથ કર પ્રકૃતિને ખંધ પણ થયા નહાતા. કારણ કે તીર્થંકર પ્રકૃતિ બંધાઈ ગયા પછી અસખ્ય ભવ નથી થઈ શકતા. તીર્થંકર પ્રકૃતિને
