________________
૩૦.
ક્રમબદ્ધપર્યાય
છતાં પણ હું આપની પાસેથી જ જાણવા ઈચ્છું છું કે આપ ક્યો પુણ્યભાવ કરવાની સ્વાધીનતા ચાહે છે–તીર્થકર, ચક્રવતી કે ઈન્દ્રાદિ પદ પ્રાપ્ત કરવાને? જે તીર્થકર ચોવીસ જ થાય છે અને તે પણ એક ક્ષેત્રમાં એક સાથે બે નહિ, તે શું બે જીવ એક સાથે તીર્થકર થવા ગ્ય પુણ્ય-બંધ કરી શકે છે? આ વાત એક ક્ષેત્રની અપેક્ષાએ કહેવામાં આવી છે. જે આપ કહે કે અઢી દ્વીપમાં તે એક સાથે ૧૭૦ તીર્થકર થઈ શકે છે, તે પણ મને કઈ વાંધે નથી. કેમકે ૧૭૦ જ કેમ, ૨૦૦ કેમ નહિ? ૨૦૦ જીવ એક સાથે એવું પુણ્ય કેમ નથી બાંધી શકતા?
ભરતક્ષેત્રમાં જે આગામી ૨૪ તીર્થંકર થવાના છે તેમનાં નામોની ઘેષણાએ જિનાગમમાં થઈ જ ચુકી છે. સાથે સાથે તે છનાં નામ પણ ઘેષિત થઈ ગયા છે કે જેઓ ભાવી તીર્થકર થવાના છે. તે બધું નિશ્ચિત હતું તેથી તે ઘેાષિત થયું છે. શું તેમના સિવાય બીજો કોઈ જીવ તીર્થકર પ્રકૃતિ બાંધી શકે છે? જે નહીં, તે પછી આપણા બધાની તે ૧૯ ક્રેડાડી સાગર સુધી છૂટી થઈ ગઈ. અને આપ જાણે છે કે આ જીવ નિગેદમાંથી નીકળીને ત્રણ પર્યાયમાં બે હજાર સાગર માટે જ આવે છે. જે આની વચ્ચે મુકત ન થયે તે પાછે ત્યાં જ નિગદમાં ચાલે જવાને છે. પછી અનંતકાળ સુધી કેઈ ઠેકાણું નથી.
જો આપ કહો-“ભલે ભરતના નહિ; તે ઐરાવત કે વિદેડના તીર્થકર થઈશું” પણ ભાઈ સાહેબ! જે ભરતક્ષેત્રના તીર્થકરાની ઘોષણા થઈ ગઈ, તે ઐરાવતક્ષેત્રના અને વિદેહક્ષેત્રના તીર્થકરાની પણ થઈ જ ગઈ હશે? અહીંનાં શામાં અહીને ઉલ્લેખ છે, ત્યાંના શાસ્ત્રમાં ત્યાને ઉલેખ હશે? ભાઈ! કેવળીના જ્ઞાનમાં તે સર્વત્ર અનન્તકાળ સુધી થનારા તીર્થકરની ઘેષણ થઈ ગઈ છે, તેમાં ફેરફારને કેઈ અવકાશ નથી.
જે કઈ કહે- “તીર્થકરનું પુણ્ય ભલે ન હોય, તે ચક્રવતી જ થઈ જઈશું.” પણ ચક્રવતીનાં સ્થાન તે એથી યે ઓછાં છે. એક ક્ષેત્રમાં જેટલા કાળમાં તીર્થકર ૨૪ થાય છે, તેટલા જ કાળમાં ચક્રવતી તે ૧ર જ થાય છે. જે તીર્થકરનું
