Book Title: Jain Shwetambar Conference Herald 1917 Book 13
Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference
View full book text
________________
શ્રી જૈન વે. કૈં. હેરલ્ડ.
ન
ત્યાગ વિરાગ ન ચિત્તમાં, થાય ન તેને જ્ઞાન; અટકે ત્યાગ વિરાગમાં, તા ભૂલે નિજ ભાન.
ત્યાગ વિરાગમાં આત્મજ્ઞાન આવશ્યક છે, નહિ તેા અજ્ઞાનપૂર્વક ત્યાગ વૈરાગ્યાદિ હાવાથી તે પૂજાસત્કારાદિથી પરાભવ પામે અને આત્મા ચુકી જાય. વૈરાગ્યાદિ સાતે, જો સહુ આતમજ્ઞાન;
તેમજ આતમ જ્ઞાનની, પ્રાપ્તિ તણાં નિદાન.
વિશેષ તમારા પત્ર આપ્યા પછી. જરૂર પત્ર લખશેા, કલ્પસૂત્ર અવલાકયુ હશે. લખા તા મહાવીર ચરિત્ર (૧૦મું પૂ) માકલાવું ત્યાં જો ન મળી શકતું હેય તા મારા રામતીમાંના પ્રશ્નને જવાબ મેાકલાવશે.
૪૮
સ્નેહાધીન મૈત્રી ભાવે સહાનુભૂતિ
અર્પનાર—મધુના સ્મરણ.
ત્રણ તત્ત્વ-૧ ઈશ્વર તત્ત્વ-સદ્દેવ તત્ત્વ.
જૈનમાં જે ત્રણ તત્ત્વ કહ્વા છે તેમાં પહેલાં સામાન્ય રીતે શ્રદ્ધા રાખવાનુ કહ્યું છે. તે તત્ત્વ સત દેવ તત્ત્વ, સદ્દગુરૂતત્ત્વ અને સત્ ધ તત્ત્વ છે. જ્યાંસુધી દેવ, ગુરૂ, અને ધર્મ એ બાબતને સત્ રીતે નિશ્ચય થયા નથી ત્યાંસુધી યથા જ્ઞાન-આધ્યાત્મિકજ્ઞાન સંભ વતું નથી. નિશ્ચયથી આત્માના સહજ ગુણુ ઇશ્વરના ગુણુ છે, આત્મા આત્માના ગુરૂ છે, અને આત્માના ધર્મ તે આત્મ રઋણુ છે; પરંતુ જ્યાંસુધી આત્માએ સ્વગુણ પ્રાપ્ત કર્યાં નથી ત્યાંસુધી તેને સત્-દેવ, ગુરૂ, અને ધર્મનું અવલંબન આવશ્યક છે, તે અવલંબન કરવાથી નિજ સ્વરૂપ સમજાય છે, અને નિજસ્વરૂપને બાધક ક`નાં આવરણને દૂર કરી
શકાય છે.
શ્વરનું લક્ષણુ રાગદ્વેષના અભાવ-વીતરાગતા છે અને તેથી તેને વીતરાગ ' પણ કહેવામાં આવે છે. ઇશ્વરના ભેદ છે-જે સશરીર રહી લાકને એધ આપી તીતે-ધને પ્રવર્તાવે છે તેને અરિહડત ’– તીર્થંકર ' કહેવામાં આવે છે કે જે શરીર તજ્યા પછી માક્ષે ગય છે એટલે 'સિદ્ધ' થાય છે. કેટલાક મહાત્માએ વક્ષ્ય જ્ઞાન એટલે આત્માના સ્વરૂપને બાલક એવાં ધાતી' કર્મોને દૂર કરી ‘સર્વજ્ઞતા’ પ્રાપ્ત કરે છે અને પછી તીર્થ કરની પેઠે તીથ નથી પ્રવર્તાવતાં, અને દેહ્રાસ કરી સિદ્ધ થાય છે. આમને સિદ્ધ થયા પહેલાં ‘કેવલી' કહેવામાં આવે છે, તીર્થંકરને પણ કૈવશ્ય જ્ઞાન થયું હોય છે અને તેથી તે ‘કેવલી’ પણ ખરા, પણ દરેક કેવલી તીર્થંકર નથી હોતા તેથી કેવલી'ને ‘સામાન્ય કેવલી એ નામથી તીર્થંકર એ પદથી ભેદ પાડવા માટે કહેવામાં આવે.
"
તીર્થંકરથી ધમના મેધ થાય છે, ઇશ્વરનું શુદ્ધ સ્વરૂપ સમજાય છે. તેથી તેમને પંચ નમસ્કારમાં (નવકારમાં) · અરિહંત ' એ નામથી પ્રથમ પદ આપવામાં આવ્યું છે અને પછી 'સિદ્ધ ' તે બીજું પદ આપવામાં આવ્યું છે; અને ત્યારપછી સદ્ગુરૂને ત્રણ ભેદથી નામે આચાર્ય, ઉપાધ્યાય અને સાધુને નમસ્કાર કરવામાં આવ્યા છે. તે નવકારમાં પંચ નમસ્કાર છે તે આ પ્રમાણે છે. (નમાં અતિાળ, નમો લિજ્જા, નમો આયરિયાળું
