Book Title: Illuminator of Jaina Tenets
Author(s): Tulsi Acharya
Publisher: Jain Vishva Bharati

Previous | Next

Page 59
________________ Sutras 38-391 Substance, Quality, Modes 21 ३८. अस्तित्व-वस्तुत्व-व्यत्व-प्रमेयत्व-प्रवेशवत्त्व-अगुरुलघुत्वादिः सामान्यः । विद्यमानता-अस्तित्वम् । अर्थक्रियाकारित्वम्-वस्तुत्वम् । गुणपर्यायाधारत्वम्-द्रव्यत्वम् । प्रमाणविषयता-प्रमेयत्वम् । अवयवपरिमाणता-प्रदेशवत्त्वम् । स्वस्वरूपाविचलनत्वम्-अगुरुलघुत्वम् । यतो द्रव्यस्य द्रव्यत्वं गुणस्य गुणत्वं न विचलति स न गुरुरूपो न लघुरूपोऽगुरुलघुः। 38. astitva-vastutva-dravyatva-prameyatva-pradeśavatva-agurulaghut vādiḥ samānyaḥ. vidyamānata-astitvam. arthakriyākāritvam-vastutvam. guņaparyāyādhāratvam-dravyatvam. pramānavisayata-prameyatvam. avayavaparimāņatā—pradeśavattvam. svasvarūpāvicalanatvam--agurulaghutvam. yato dravyasya dravyatvam guṇasya guņatvam na vicalati sa na gururūpo na laghurūpo'gurulaghuḥ. (Aph.) Being, entityhood, substancehood, objectivity, possession of space-points, neither-heavy-nor-light (agurulaghutvam), and the like are (general qualities). (XXXVIII) (Gloss) Of these, ‘being' means continuous duration (by reason of which an entity maintains its existence and never meets extinction). 'Entityhood' means causal efficiency. Substancehood' means the characteristic of being a substratum of qualities and modes. 'Objectivity' means the possibility of becoming an object of knowledge. 'Possession of space-points' means a quality which makes measure ment of parts feasible. 'Neither-heavy-nor-light' means steadfastness in its.own nature. (Note) Agurulaghutvam literally means 'being neither heavy nor light. It is precisely the quality which prevents a substance from surrendering its substancehood and a quality from abandoning its qualityhood. This quality is not capable of being characterized in terms of specific gravity. It ensures the uniformity and continuity of an entity in respect of its distinctive character as substance or quality. ३६. गतिस्थित्यवगाहवर्तनाहेतुत्व-स्पर्शरसगन्धवर्ण-ज्ञानदर्शनसुखवीर्य-चेतनत्वाऽचेतनत्व-मूतत्वाऽमूर्तत्वादिविशेषः । गत्यादिषु चतुर्पु हेतुत्वशब्दो योजनीयः । एतेषु च प्रत्येकं जीवपुद्गलयोः षड्गुणाः, अन्येषां च त्रयो गुणाः । स्पर्श:-कर्कश-मदु-गुरु-लघु-शीतो-ष्ण-स्निग्ध-रूक्ष-भेदादष्टधा । Jain Education International For Personal & Private Use Only www.jainelibrary.org

Loading...

Page Navigation
1 ... 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252