Book Title: Dictionary of Prakrit for Jain Literature Vol 01 Fasc 01
Author(s): A M Ghatage
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute

Previous | Next

Page 115
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org करण नियम अकलंकिन (6.8) णं करणओ असायं वेयणं वेयंति नो अकरणओ असायं वेयणं वेयंति Viy. 6.1.7 निम्मलमुजायनिस्वहयदेहधारी ( महावीरे) Uvav. 16; Jivabhi. 3.596; Jambuddi. 2.15; Tand. 66; Panha 4.7 (comm. मांसोपचितत्वाद् अविद्यमानपृष्ठिपार्श्वास्थिकम् or मांसलतया अनुपलक्ष्यमाणदृष्ठिवंशास्थिकम् p. 81a) अकरणनियम (a-karana- niyama) m. the rule of not doing (evil), JM होउ मे अकरणनियमो PañSu. 9; not doing any violation as a rule देसविरइगुणठाणे अकरणणियमस्स एव सम्भावो UvPay. 729. अकरणय (a-karanayaa-karana ka ) n. non-performance, JM सरअरणयं अणवद्वियस्स तह अरुरणयं चैव SrāDhaViPra. 96. 44 अकरणया (a-karana-yaa-karana-ta) / the state of not doing or avoiding ( something), AMg से विरतो आउसो गाहावई, एतस्स अकरणयाए āyair. 1.8.2.2; से वसुमं सब्वसमण्णा गयपण्णाणेणं अन्यापेण के अकरणयाए आउट्टे āyar. 1.8.4.2; अश्वत्तियं अणाउट्टैि सयमण्णे सिं अकरणयाए āyar. 1.9.117; निरगंधाण वा निग्गंधीण वा पन्वावित्तए अकरणयाए अन्भुट्ठित्तए Thana. 2.1( 66 ) ; 3.3 (176) ; पढिकमामि निंदामि गरिहामि विउद्यामि विसोहेमि अकरणयाए अन्भुट्ठेमि Viy. 8.6.7(251) ; तं निरमंतु णं देवाणुपिया एयमट्टम्स अकरणयाए Viy. 15.132 (15.174) ; एयरस ठाणस्स अकरणयाए अम्भुट्ठेहि Nāya. 1.16.115; सामाइयस्स सइअकरणया सामाइयस्स अणवट्ठियस्त करणया Uvas. 53 (comm. स्मृति: स्मरणं तस्याः प्रबल प्रमादतया अकरणम् ); सामाइयस्स समणोवासएणं इमे पंच अश्यारा जाणियब्वा तं जहा सामाइयस्स सरअकरणया āv. 86; पडिक्कमाभि चाउक्कालं सज्ज्ञायस्स अकरणयाए āva. 19; तस्स ठाणस्स अकरणयाए *** fer Dasa. 10.34; Vava. 1.33. अकरणाल (a-karanāla <a-karanāla = atindriya) adj. beyond the senses, not confined to the senses, Apa. लहिही सुहुं अमरणु अकरणालु Maha Pu. (P.) 37.12.6. भकरणिज्ज (a-karanijja <a-karaniya ) adj. (pot. part.) which should not be done ( hence an evil act ), AMg. अकरणिज् पावं कम्मं णो अण्णेस्सि āyar. 1.1.7.6; 1.5.3.4; अकरणिज्जं चेयं संखाए āyār. 2.1.3.32(340); सब्वं मे अकरणिज्जं पावकम्मं ति कट्टु सामाइयं चरितं परिवज्जर āyar. 2.15.32 ( 766 ) ; मिच्छादंसणसल अकरणिज्जं जोयं पच्चक्खामि Uvav. 117; RayPa 796; इच्छामि पडिक्कमिडं जो मे देवसिए अश्यारे कओ - अकप्पो अकरणिज्जो दुज्झाओ āva. 15; 35; JM. चेrयकुलगणसंघे अन्नं वा किंचि काउ निस्साणं । अहवा वि अज्जवयरं तो सेवंती अकरणिज्जं āvNi. 1179 ( मर्यवैरं कृत्वा निश्रां ततः सेवते ' अकृत्यं ' असंयमम् p. 536 ) अकरनिज्जजोग (a-karanijja-jogaa-karaniya-yoga) m improper activity, action which should not be performed, AMg. तह अकरणिज्जजोगं चरामि अन्नं पि किं पि जमजोग्गं ārāhPad. 533. अकरणीअ (a-karania <a-karaniya) adj. which should not be done (an improper act ), JM करणिज्जाकरणीअं पेआपिज्जं जेन विमुणंति KumaCa. (H) 2.60; ता तुमं ससुरो, अकरणीयं च मिणं मुकुलजायमहिलाणं Jinadaākhyā. II. 57.1. अकरणोवसामणा (a-karanovasāmanā <a-karanopaśamana) . suppression of the karmans without the use of means of karmic destruction known as the three karanas (where tradition takes karana to mean an auspicious state of the soul) cf. उव्वकरण, अहापउत्तकरण and अनियट्टिकरण. JS. पसत्यापसत्थकरणपरिणामेहिं विणा अपत्तकालाणं कम्मपदेसाणं उदयपरिणामेण विणा अवट्ठाणं अकरणोवसामगं ति वृत्तं होइ Jay Dhav. 856; [JainLa. ] JM करणं विणा जा उवसामणा सा अकरणोवसामणा Cu on Kam Pay gā.1. अकरंडुय (a-karanduya <a-karandaka) adj. (as if ) without a backbone (i. e. is invisible), AMg. अकरंडुयकणगरुय - Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir अकरदंडभर (a-kara-danda-bhara ) adj. free form tax and fine, JM साहम्मिर समाहूय अफर दंडभरे करेमि KaKoPra. 15.16, अकरंत (a-karanta <a kurvat) adj. not doing, JS अकरंतो उवओगे रागाइण लिप्पर रयेण SamSa 246; Apa हलहरु हलि अकरंतु वि च.रिसणु Maha Pu. (P.) 51.14.7; cf. अकरें. अरिंसु ( akarimsu<akaravam) [ I per. sg. imperfect of कॄ to do]. AMg. अकरिंसु चाहं करेभि चाहं करिस्सामि चाहं Thana. 3.3(176); JM. जस्स य जम्मणकम्मं - छपण्णदिसाकुमारीओ अकरिं MaViCa.(G.) 8a.8(2) अकरुण (a-karuna) adj. (also अअहण) pitiless, JM. Paila Na. 125; S. ( चन्दनदास ) चाणक्कम्मि अरुणे सहसा सदाविदस्स वट्टेदि । णिदोसस्स वि संका MudraRa. 25.12; (सीता) सचं अरुणहि जा एवंविधं तुमं पेक्खंती धरामि जेब्ब जीविदं UttaRiCa. 3. 43.7; (सीता) अहो अकरुणा खु इस्सरा āscaCü. 4.12.1; ( शाण्डिल्य ) अहि अअरुण णिसिणेह BhagAjju. 2.10. अकरुणं (a-karunam) adv. mercilessly, AMg. भलुंकीर अकरुणं खज्जतो घोरवेयणट्टो वि। आराहणं पवण्णो ārahPad. (V.) 742. अकरेंत (a-karenta a-karanta- kurvan ) adj. (pr. part ) not performing, not carrying out, AMg भणंता अकरेंता य बंधमोक्खपणणो Utt. 6.9; JM अकरेंतो गुरुवयणं अनंतसंसारिओ होइ Kalka. v. 98. अकरमाण (a- karemāna <a-kara-māna ==akurvāna) adj. (pr. part.) 1 not being able to do, AMg. समणाणं णिग्गंथाणं सरीरगस्स किंचि आवाहं वा छविच्छेदं वा अकरेमाणं पासति Viy. 15.85 (15.119); 2 not being able to direct towards, AMg. जं णं इमं समणे वा समणी वा तच्चित्त तम्मणे - तब्भावणाभाविए अण्णत्थ कत्यद मणं अकरेमाणे उभओकालं आवस्सयं करेंति AnuOga. 28. ... अकल (a-kala) adj. without parts, indivisible, Apa. (परमजिणेसरु ) अतुल अणाइ णिरंजणु सामउ अकलु अमलु अविचल अविणासउ PaNaCa. 15.10.3. 1 अकलंक (a-kalanka ) adj. blameless, free from any fauk, pure, JM. जइणो अदूसियस्सा हेयाओ सव्वहा णियत्तस्स । सुद्धो उ उवादेए अकलंको सव्वहा सो उ PañcaPra. 6.20; सज्जगो पुण अकलंको सव्वजणदिहिकरो ब्a KuvMaka 6.19; अमुहं गिहत्थभावं संजमम कलंकमवि न सक्कोमि काउं MaViCa. (G) 14a. 9 (2) ; जसि सकलंकं वि हु रयणीरमणं कुणंति अकलंक KumāCa. (H) 1.16; झायंता धम्मज्ञाणमकलंकं KumāCa. (H) 6.6; जय चिंतामणि जय गुरु जय जय जिण वीर अकलंक Erz. 31.2; कुलम कलंके गुणवज्जियाण गुरुयं विथ कलंक Erz. 62.29; Apa. चंदो ब्व सेयपक्खे अकलंको वडिऊण जिणदन्तो Jinadaākhyā v. 51 NamSu Sari. 4.32; अकलंकु सीलु धारेहि वच्छि PaumSiCa. 1.143; 1.104; तं पाविउ करि अकलंकु धम्मु PaumSiCa. 1. 195; m. name of a Jain scholar, Apa. अकलंककविल कणयरमयाई MahāPu. (P.) 1.9.1; अकलंक देवसुअजलसमुद्द KarCa. 1. 2. 8 अकलंकु णार पञ्चक्खु णाणु CandappaCa.(Y.) 1.1.17. For Private and Personal Use Only अकलंकिअ (a-kalankia <a - kalankita ) adj. 1 not spoiled by a fault, Apa. (भवेदवः) फुडु आसन्न भन्नु अकलंकिउ इय मण्णं पुणु दिक्खंकिउ JambuŪSĀCa. 2. 14.3; लइ जिणदिक्ख धीर अकलंकिय PaNaCa. 6. 18.4; 2 free from darkness, clear, bright, Apa. गहु

Loading...

Page Navigation
1 ... 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176