Dictionary of Prakrit for Jain Literature Vol 01 Fasc 01

Author(s): A M Ghatage
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute

Page 172

अंगपंगिमा
सजिधम्मे । जुतं मणुवत्तं ... सनए खिविडं SupāsCa. 10.92(p. 218) अंगचंगमा (anga-cangima <anga ?) f. beauty of the body, JM तं कत्थ बलं तं कत्थ जोन्वणं, अंगचंगिमा कत्थ। सब्वमणिश्चं Viv Man. 100.
अंगचा (anga-cāaanga tyāga) m. giving up the body. Apa. अब्भ्रंसह पयत्ति अंगचाउ मिच्छह अणुमणु मण्णेवि पाउ JasCa. 4.9.9. अंगडिया (agaciliyiäanigallika) f. appendix to the Anga work, hence the name of the works of this nature like the 2nd श्रुतस्कंध of आचाराङ्ग, Nandi. 84; AMg संवेवियदसाणं दस अज्झयणा पण्णत्ता, तं जहा - अंगचूलिया, वग्गचूलिया, विवाहचूलिया Thana. 10.120 (755) ; Vava. 10.30.
101
अंगच्छहिय (anga-cchahiya <anga-cchinna ?) adj. inferior reading for अंगवहियं at Sy. 2.2.58 (MV. p. 178)
अंगछितय (anga-chittaya <anga-?) n [chatraka?] umbrella ? JM तस्स य तुट्ठाए मए भुंजाविय अंगछित्तयं दिनं Na PañKa. 8.64.
अंगजाय (anga-jāya <anga- jāta ) adj. born of the body, JM. एवं मोनूण सागरस्स भद्दा अंगजायस्स । मम पुत्तस्स ण नूणं अण्णा भज्जा समुचिअ त्ति UvPay 648 (comm. p. 300. v. 88 ); m. son, Apa. तो होहि महारा अंगजाय GayaSari. 4.5.
ingar (angattha-ya <angastha-ta) f. [also shortened as अंगट्ठाए ] the state of being included in the Anga works, AMg. सेणं अंगाए पढमे अंगे SamavPra. 89; 90-99; से गं अंगडयाए बारसे अंगे SamavPra. 132; से णं अंगद्वार एक्कारसमे अंगे Nandi 97; 114. अंगणा (anga tthavanā <anga-sthāpanā ) / shape of the body, figure of the body, JM स चिय अंगडवणा स च्चिय विट्टी ण होइ महिलाणं CaupCa. 22.7 (v. 22 )
अंगट्ठिजाल (angatthi-jala <angāsthi-jala ) n. the bony skeleton, Apa. बहु णरकवलेहि अंगट्ठिज लेहि DhamPar. 4.17.13.
अंगट्ठिय (angatthi-ya <angāsthi - ka) n hones of the body, JM अंगट्ठियाई भंजर गिरी वि णवरं विडियाणं KuvMĀKa. 72. 7; इत्थ अंगसद्देणं अंगट्टियक डिपट्टाइ णेयं ' इइ गीयत्था ViMaPra. 19.26.
अंगडंड ( anga-danda anga-danda) m. body as a stick, M. (अना) अवि खुज्जं अइडोलिअंगडंडा SriKāv. 2.13.
...
...
अंगण (angana <anganaangana ) n [ PaiLaNa 781] 1 court, court-yard, AMg. घरे वा अंगणे वा Naya. 1.5.36; रूयपासणघर दुवारअंगण आगासगवक्ख अवकासा •ते हु वज्जणीया Pacha. 9.7; खेत्ते वा खले वा घरे वा अंगणे वा Uvav. 28; रायंगणं वा रायतेवरं वा आरामं वा Jambuddi. 5.5; 2.69; अह भंते ... चानरं भिंगारं अंगणं निरंगणं सव्वं तं णपुंसगवयू Pannav. 11.853; खेत्तओ-गामे नयरे वा खरे वा अंगणे वा Kapp. 118; JM ससुरघरस्त विसालं जगाउले अंगगं रम्मं TarVaKa ( Bha) 323; पवरपरिमंडवेणं उच्छाश्यअंगणाभोयं SurSuCa. 3.71; JS. आलंचिओ विचिट्ठो पडेइ रत्थाययंगणे मत्तो Srāā. (V.) 71; M. लुंबीओ अंगणमाहवीण दारग्गलाओ जायाओ Gasa.Sa. 4.22; जाभाइ तं मुत्तं पुण्णज्झीणसरिआ पुलिणसोहाई । खखसघरंगणारं SetuBa. 12.94; विच्छिण्णं कीरउ राउलस्स रायंगणुद्देर्स Lila. 732; तर स वि मज्झुसे विचित्तमणिकुट्टिमंगणं भवणं Lila. 357; Apa तं एसइ पुच्छंतु घरंगणु Bhavika. 37.3; पंचमु गेहंगणु संत्तिउ Bhavika. 76.6; रायगणि पिपिणहो पित्तणु हरहो Bhavika. 177.13; परियरिउ कुमारु असंसदि चलिउ रणंगणि सहु परहिं PaNaca. (P.) 10.4.10; 12.2.6; अंगणि चंदवड ताड (णि) SugDaska. 1.12.2; 2 (as a second member of a cpd.) great oxpanse M. परिवनुंता आमा वहंति व हंगणे मद्दा
अंगपडियारिया
इसोत्ता Setu a. 6.87; 7.10; जं जं समुप्यअंता सुअंति सेला णहंगणुदेसं Gauda. 231; 125; सिहरंत रियणहं गणपच्छ इयसदिसाहोयं Lila. 350; 341; 166; S. ( नायिका) अम्मो किं एसो सहसा गअगंगणाने ओदिण्णो पुणिमाहरिणको KapMañ. 3.20 + 15; 2.47; JM परमजोगिसरीरं व नीरयं गयणंगणं Kalka. 263.34; Apa. ( दिन, विमाणु ) आयउ धगधगंतु गय गणि Bhavika 154.2; गयणंगणि दीसर सरयमे PNCa. (P.) 2. 2.2; छणमयंकु गणंगणे SudCa. (N.) 1.5.10.
अंगणा (angana <anganā ) / woman, wife, [PaiLaN. 12] AMg जंसी विष्णा विसयंगणाहि दुहओ वि सोयं अगुसंचरंति Suy. 1.12.14; पुरिसे अंगाणुराए करेति त्ति अंगणाओ Tand 157 पक्षलदुमसालगया दच्छासु निवगण त्ति दुचित्ता । उज्जाणपालहि गहिया PindNi. 214; JM भमिरख यरंग या गणने उरझंकार र बमुहलं ( रयण संयं नाम नयरं ) SurSuCa. 3.18; M. अ ताण तं दिअंभई सुरंगणासुर अलं भसके अहरं ( जुज्झं ) SetuBa. 13.20; पार्वति भया सेलंगणाओ गयणंगणुदेसं GaudVa. 125; अण चिय का विवरंगणाण सोहा समुहसिया Lila 754; वअंगणे दिगंतगोदोहणबाबु ढंगणे KarisVa. 1.3; S. (वैताकि जअ जअ पुम्बदिसंगणाभुअंग KapMan. 1.14.2; (भैरवानन्द) अणेमि जवखसुर सिद्धगगंगणाओ KapMañ. 1.25.
अंगगाह (aniga-nāha <anga nātha) m. lord of the Anga country, Apa. तो अंगगाहेण रहदरसणाहंण SudCa. (N.) 9.12.1.
अंगनियान (anga-nivinaya anga-nirmänaka) and. produced on the body, Apa. भउमु त्रि खेतपमाणउं अंगडं अंगणिवाणउं MahaPu. (P.) 60.5.13.
अंगद (angada ) n an arm-band, AMg से णं तत्थ देवे भवति अंगद कुंडल गंडतलाण्णवीददारी Thana 8.10; Pannav. 2.177; 2.178; Uvav. 47; RayPa. 285; Jivabhi 3.451.
अंगदेस (anga-desa <anga-deśa) m. the Anga country, JM असतेझारी देवो भवंतं अंगदेसलच्छीए सामियं काउं इच्छामि PuhCa. 32.24; ता परिवजसु वज्जं रज्जं निरवज्जमंग दे सस्स PuhCa. 34.7; Apa. एत्थत्थि स्वण्ण अंगदेसु KarCa. 1.3.5.
अंगनिवेसभव (anga- nivesa-bhava < anga-niveśabhava) adj. produced by the shape of the body, JM. अंगसिभवं चिय छेया मग्गंति चंगतं GRaKo. 264.
अंगंतर (angantara <angāntara) n other part (of the Pürvaranga), Ś. (सूत्रधार) अ दाव पारिसअणं विमणन्तणहेदुणा अंगंतरपलत्रेणं SinMañ. 1.2.2.
अंगपक्खाण (anga-pakkhalana <anga-praksālana) n. washing of the body, JM. पडिक्कमणाणंतरं वसहीर सुद्धाए कालग्गाहीहिं काले पत्र अंगपखालणं काउं ViMaPra. 66.9; नीओ महुरजलासन्नं कयं अंगपक्खालi Jinadaākhya. II. 62.8; Apa. तर अंगपक्खाणि सरवरम्मि गहिया जलकरिहिं करेण तम्मि Maya ReSari. 2.1.
अंगपञ्चंग (anga-paccanga <anga-pratyanga) n. limbs and subordinate limbs, AMg अंगपच्चंगसंठाणं चारुलवियपेहियं । .... चक्खुगेज्झं विवज्जए Utt 16.4; अंग चंगसंठागं । इत्थीणं तं न निज्झाए कामरागविवडूगं Dasave 8.57; नरए परमाहम्मियपहरणछिज्जंतअंगपचंगा (चिरं वुत्था) MaViCa.(G.) 10b. 12(2)
अंगपडियारिया (anga-padiyariyllaripa pori-carika) (JSkt. प्रतिचारिका ) . [ also अंगपरियारिया, 'चारिगा ] a female bodily attendant, AMg. तर णं तीसे पभावती देवीए अंगपडियारियाओ पभावर्ति देविं पसूयं जाणित्ता जेणेव बले राया तमेव उवागच्छति Viy. 11.11.38 (11.147) ; तासि अंगपडियारिवाणं ... मत्थव सेवड़