Dictionary of Prakrit for Jain Literature Vol 01 Fasc 01

Author(s): A M Ghatage
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute

Page 123

अकुसाह
भकुंकुम (a-kunkuma) adj. without saffron, M. अकुंकुम- आसणे उवचिट्ठज्जा अनुच्चे अकुए थिरे Utt. 1.30. मचंदणं दसदिसाव:मंडणं ... भियंक किरणावली KapMain. 3.26.
अकुरुडकभुरुडुकं (a-kurudukka-bhurudukkam<?) adv. अकुच्छ (a-kuccha<a-kutsya) adj. not to be despised [onomatopoeic ?] not making an ugly noise (while eating), or loathed, JM. कोहरिगणा अउज्झो अकुच्छो सइ सीलभावेण (comm. JM. उवउत्ता असुरसुरं ... अकुरुडुकभुरुडुक इच्चाविहिणा अत्तदुट्ठा जेमंति साधुरिति क्रमः) Pani Pra. 14.34.
ViMAPra. 48.25. अकट (a-kuttha <a-krusta) adj, despised, cried down, अकल (a-kula) n. a non-kula (who does not belong to AMg. जे अचेलए परिपुसिष, सचिवखद ओमोयरिवाए. से अकुटे व हए व the kaula religion), Apa. अकुलकुल हं संजोए कुलसरीक उदलक्खिाइ लूसिप वा Ayar. 1.6.2.2.
MahaPu.(P.) 83.5.11. अकुट्ट (a-kuttha <a-kutsya) adj. not despicable, not अकुर पुत्ती (a-kula-putti<a-kula-putri) f. a woman of loathsome, JM. गरुए अन्झपुढे अटु सुवणे गुणा होति Pelic:Pra. an ignoble family, JM. तं अकुलपुत्ती जा एवं प.रेसि AVTI.(H.) 14.32.
556.5. अकुडिल (a-kudila <a-kutila) adj. 1 not crooked, अकुलय (a-kula-ya <a-kula-ja) adj. not born ina straightforward, honest, AMg. गच्छ य मोक्खं परं पदं जिणवोदितुणं noble family, low-born, JM. पणभंति य पुब्वयरं कुलया न नर्मति अकुसिदिमागणं अकहिलणं Viy.9.33.76 (9.208); पमया बिय तेसि होंति- लया पुरिसा UVMa. 57. कणवीरमउलऽकुटिलऽभण्णय उज्जलंगनासा Par;hii. 4.83; 8.7; 10. 12; अलिया (a-kuliya <a-kudya) adj. (1) not having a Jambuddi. 2.15: मग्गेणं अयुडिलेणं हंता परीसहन, Kapp. 114; Apa. wall, AMg. से किं ते नोगोण्णे ।... अकुलिया सकुलिया Anuog. 265 (a अडिलणहि ण मच्छरु वडिउ णाहहाँ छडरसभोयणु वडिउ DhamPar. bird is called सकुलिया शकुनिका when it has no wall (कुलिय), 2.13.10; 2 not folded, plane, JS. भूमिसमरंदलहुओ अडिल एगगि अकुलीण (a-kulina<a-kulina) adj. not belonging to a अप्पपाणो य (फलयसंथारो) BhaArii. 6.643.
____noble family, M. अकुलीणे वि मुयम्मे चलणविठ्ठणे वि दच्छपयगमणे अकुणत्तर (akunattara-ekonasaptati) m. [V. 1. अगुणत्तर, (बोहित्ये) Lili. 1773 JM. अकुलीणो दोमहओ... मुरउ ब्व खलो VajLag. the writing of कुण and गुण represents original अउण=एकोन ' less 52; Apa, अकुलीण जे उठु होइ कुलीण ते खलु वि पुणु RitNeCa. by one'] sixty-nine (lit. seventy minus one), AMg. अउतालीसं 7.5.18; अकुलीण अवस मत्थर चडेइ JambiSaCa. 6.5.2. जोयणस्यसहस्साई बाबीसं च सहस्साई चत्तारि य अकुणत्तरे जोयणसए अकुलीण (a-ku-lina<a-ku-lina) adj. not resting on the दारस्स य दारस्स य अबाहाए अंतरे पण्णत्ते Jivabhi. 3.827 (comm. ground, M. Lila. 177; JM. VajLag.52; Apa. RitNeCa.7.5.18%3B अगुणत्तरा य चउरो दारंतर पुक्खरवरस्स)
JambuSiCa. 6.5.2. अकुणंत (a-kunanta<a-krnvat) adj. (pr. part.) [/.-'ती] अकुविद (a-kuvida <a-kupita) adj. not angry, S. not doing, JM. अकुर्णता य कुणता गुरुणो वयणाणि दुक्खिया सुहिया (शाण्डिल्य) अच्चेरं अच्चेरं, अकुविदो णाम ताडेदि किल भअवो BhagAjju. DhammoMa. 21; सेवइ कालम्मि गुरुं अकुणतो झाणजोगवाघायं Dham- 11.20; (विदूषक) भो वभस्स, किंचि भए पुच्छिदो कि अविदो कहेदि RaPa. 50; M. अकुणती गलणी चेय वंचिया संगम ससिणा Lila. 528; अत्तभवं SubhDha.1.15.6. Apa. कम्मै अकुणंतु PaDo. 142.
अकुब्व (a-kuvva<a-kurvat) adj. (pr. part.) not doing. अकुणमाण (a-kunamāna <a-krnvāna) adj. (pr. part.) AMg. तुटृति पाककम्माणि नवं कम्ममकुब्वओ Suy. 1.15.6%; अब्बओ not performing, JS. खवगपडिजग्गणाए भिक्खग्गहणादिमकुणमाणेण । अप्पा नवं नत्थि कम्मं नाम वियाण Siy. 1.15.7: जं किंचि पावगं भगवंत चत्तो तश्विरीदो खबगो हवदि चत्तो BhaAra. 675.
अकुब्वं वियर्ड भुजित्ता Ayar. 1.9.1.18; JS. परमप्पाणमबुवं अप्पाणं पि अकुंट (a-kunta<a-kunta?) adj. not mutilated in the य परं अकुब्रतो SamSa. 63. limbs, JM. (छत्तीस गुणा इमे गुरुणो) चउरंसो अकुंटाई बहिरत्तणवज्जिओ अकुब्वंत (a-kuvvanta<a-kurvat) adj. (pr. part.) not तये सत्तो PavSaro. 544 (comm. अकुण्टादिः संपूर्णपाण्यादिः)
doing, JS.तं उभयमकुब्वंतो तम्हि कई तस्स सो कत्ता SamSa. 104; 93. अकंटta-kuntha) adj. [also अउंठ] unhampered, unblunted, भकुवमाण (a-kuvvamāna<a-kurvamana = akurvaM. कुनुमकोअंडो। जासु निसपणो अञ्जवि अउंठबाणो चिय जयम्मि Gaudva. na) adj. (pr. part.) 1 not doing, AMg. विहाय दंडं पाणेहि पावं 742; साहु महुवासराणं अकुंठकलकंठिकंठाणं GaudVa. 596.
कम्भ भकुब्वमाणे एस मई अगथे वियाहिए Ayar. 1.8.3.1; इत्थीस या अडल (a-kundala) adj. without the earring, M. अकंकण- आरयमेहुणा उ, परिग्गरं चेव अकुब्बमाणे Siy. 1.10.13%; तए अहं तं मकुंडलं भुवणमंडलोभूसणं KapMan. 3.26.
पुरिस जीवंत चेव तुलेमि, तुलेता छविच्छेयं अकुब्बमाणे जीवियाओ बबरोवेमि अडिय (a-kundiya <a-kundika) adi. lacking in an RayPa. 762; 2 not setting (one's mind) on, अन्नत्य कत्थइ मणं oil-vessel, AMg. धण्णे सत्थवाहे ... अकुंडियस्स कुंडियं दलयइ Naya. अकुब्वमाणा विणएणं पज्जुवासंति Viy. 2.5.97 (2.14); अन्नत्थ कत्थर मणं 1.15.6.
भकुब्वमाणे इटे... माणुस्सए काममोए पचणभवमाणे विहरेज्जा SurP. 20.73 मकुंढ (a-kundha<a-kuntha) adj. not lazy, zealous, 3 not acquiring, इह जीविए राय असासयम्मि धणियं च पुन्नाई अब्बमाणे JM. उईडबाहुदंडा जस्सि कुंढासहा सयमकुंढा KumaCa.(H.) 1.19. Utt. 13.21.
भकुंत (a-kunta) adj. without a spear, AMg. से किं ते नो अकुसल (a-kusala<a-kusala) adj. 1 not skilled, unskilगोण्णे। अकुंतो सकुंतो, अमुन्गो समुग्गो Anuog. 265.
ful, AMg. अहो णं इमे पुरिसे अदेसकालण्णे अखेत्तण्णे, अकुसले, अडिए, अकुमारभूय (a-kumāra-bhāya<a-kumāra-bhuta) adj. अवियत्ते, अमेधावी Siy. 2.1.7%38 सव पुरिसे बाले अदक्खे ... अकसले who is not a celibate, AMg. अकुमारभूए जे केइ कुमारभूए त्ति हं वए RayPa. 758; JM. उप्पायत्थाकुसला विभागजायं ण इच्छंति SamPa. Samav. 30 (५. 30); Dasi. 9.2.12.
3.383 S. (विदूषक) तं पुण सअलं अवहारिअ कहिदु अकुसला मे बुद्धी अकुय (a-kuya<a-kuca) adj. not shaking, firm, AMg. TapSarmva. 2.2.36; 2 evil, inauspicious, AMg. वयणं साक्ज