Dictionary of Prakrit for Jain Literature Vol 01 Fasc 01

Author(s): A M Ghatage
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute

Page 158

अगिक
अभिि
AMg.
lives on tending the fire, JM. अच्छी अग्गिउपजीविं वा आहितग्गिं CaupCa. 39.35; 2 one of the groups of the कोसि अगोन्त, वा बूया AngVi. 28.160.20. जे कोसिआ से सत्तविधा पण्णत्ता, तं जहा ते कोसिआ ते यच्चायणा अग्गिच्चा ते लोहिच्चा Thana. 7.35 (551)
अगञ्चाभ (aggiccābha<agny-arcābha ) n. name of the aerial regions (Vimānas) of the Lokántika gods, AMg. अट्ठ लोगंतियविमाणा पत्ता, तं जहा अच्ची अश्चिमाली अग्गिच्चाभे Thina. 8.46 (625) ; Samav. 8.15 ( 8.4)
अग्गिकज्ज (aggi-kajja<agni-kārya ) n. ( unspecified) dealings with fire, JS फूयण पज्जलणं विज्झवणं किच्चा तहग्गिकज्जं णिव्वादं घट्टणं चावि । ... दाणं जदि दिति दायगा दोसा Maila 470-471 (6)
afraणी (aggi-kani agni-kani) f. spark of fire, Apa as णिविसद्धु विकु वि कर परमप्पर अणुराउ। अग्गिकणी जिम वदुगिरी डहर असेसु वि पाउ Paramappa. 1.114.
[ अग्गिकाअ (aggi-kāa <agni kāya) cf. अगणिकाय AMgD. 1 अग्गिकुंड (aggi-kunda agnikunda ) n fire-pit, JM. ओआरणं करे अप्पाणं जर नरिंद तुह भज्जा । पत्रिव अग्गिकुंडे VijKe Ca. 5.99.
अग्गिकुंडा (aggi-kunda <agnikunda ) f. name of a woman (wife of Visvabhuti), JM सूरो ओ वि एत्तो, तंमि पुरे विस्स भूइविप्पेणं । जाओ सुइरयनामो गब्र्भमि य अग्निकुंड ए PaumCa. (V)
82.28.
**I
87
fins (aggi-kumāra<agni-kumira). [1] a class of inferior gods residing in Bhavanas, AMg सक्कर-सणं आणाउववायवयणनिदेसे चिट्ठति तं जहा- सोमकाइया अग्गिकुमारा, अग्गिकुमारीओ Viy. 3. 7.4[4] (3.252) ; तए णं सा दारिया कालमासे कालं किवा दाहिणिल्लेसु अग्गित्रमारेसु देवेसु देवत्ताए उबवज्जिहिति Viy 15.1. 138 (15.186); 3.8.3 (3.274); 17.17.1 (17.95); Thana. 1.146; 2.210; Jambuddi.2.106; Pannav. 5.2(439) ; 6.8(578; JM तत्थ देवा भवणवणो दसप्पयारा, तं जहा असुरकुमारा बिज्जुकुमारा, अग्गिकुमारा CaupCa. 84.8; ततो सक्कसंदिट्ठेहिं अग्गिकुमारेहिं देवेहिं अग्गिमुहा णं विउब्विय अग्गिउपाश्या VasuHi. 185.10; सो वि... मरिऊण समुप्पन्नो अग्गिकुमारेसु देवेसु AkkhaMako. 110.154; Apa तह अग्गिकुमार वि साविकार PĀNĀCa. (P.) 16.9.5; अग्गिकुमार सिरग्निहिं जालेवि । जिण सरीरु कुसमहिं उमालिवि VaddhaCa. 10.40.16; DhamPar. 9.21.11.
...
***
wfin (argi-keu<agni-ketu) m. name of a man (son of Soma and brother of Suketu), JM इयरो वि अग्गिकेऊ भाविओगम्मि दुखिओ संतो। वाराणसिं च गंतुं अगुवत्तर तावसं धम्मं PaumCa.(V.) 41.48; 41.58; name of another man (who was named अनुद्धर in the previous birth), Apa. पञ्चण्डेहि तेहि छड निय डमरु । हुउ अवरभवेण अग्गिकेउ अमरु PaumCa. (S.) 33.9.10; 33.13.7.
erf (aggicca<agnyarca) m. 1 one group of the Lokantika gods, AMg अट्ठविधा लोकतिया देवा पण्णत्ता, तं जहा, सारस्स्यमाइच्चा वही वरुणा य गदतोया य । तुसिया अव्वाबाहा अरिंगचा चेव figa Thana. 8.46(625); Naya. 1.8.202; Viy. 6.5.36 (6.110); JM तुनिया अव्वाबाहा अग्गिच्चा चेव रिट्ठा य Tittho. 1065;
fat (aggi-jala-thambhani < agni-jala-stambhani) f. magical power of stopping fire and water. Apa (विज्जहुँ उप्पण्णु) सतिसंवाहिणी कुडिलअवलोयणी । भग्गिजलथंभणी निंदणी भिंदणी PaumCa. (S.) 9.12.7.
अग्गिज (aggi-jasa <agni- yaśas) m. name of one of the presiding deities of the क्षीरसमुद्र (the other being Aggideva), AMg. (जंबुद्दीवाहिवई ) दो दो दीत्रे समुद्दे य । अग्गिदेवे तहब अग्गिजसे DīSiPan, 158.
for (aggi-jālā <agni-jvālā ) f. 1 flame of fire, AMg. एगं च णं महं तालविसायं अग्गिजालुग्गिलंतबयणं Nāya. 1. 8.72; M. ताव विडिडिचियवयणवि पितग्गिजालदुप्पेच्छं |... रयणिचराण तं बलं Lila. 1182; 2 name of a Brāhmin woman, JM. बंभणी वि तम्भज्जा । नामेण अग्गिजाला ākhyāMaKo. 76. 170.
af
(aggi-jälä-ghara<agni-jvālā-gṛha) n. store house of flames of fire, Apa. दंडिणी मंदिर सोयण सुंदरं अग्गिजालाघरं भासुरं भीयरं JasCa. 3.3.9.
अग्गिजोय (aggi-joya<agni yoga) m. contact with fire, JS तत्तो हं तणुजोए दुक्खेहिं - ... जहा जलं अग्गिजोरण ārāhsā. 97. अग्गिजोन (aggi-jjoa<agni dyota ) m. name of Mahavīra in one of his previous births as a Brahmana, JM. चेइअ अग्गिजोओ चोबट्टीसाāvNi. 441; (मिनीई) ततो चुतो चेइए संनिवेसे अग्गिजोओ ग्राहणो जाओ āvCu 1.229.13; तओ य चइऊण चेर सगिवेसे अग्निजोओ णाम बंभग समुप्पो CaupCa. 97.26.
अगिझ (a-ggijjhaa-grāhya) adj. which cannot be grasped, JM. भवियाण जं सुगिज्झं अग्गिज्झं अभवियाण जीवाणं ( धम्मं )
PaumCa. (V) 31.54.
erfing (aggi-tha-a <agni-stha-ka) adj. consigned to fire, burnt, Apa. तं मेलवि सव्वहि पंथिअहिं सो जि फिअउ अग्गिड Hem.(Gr.) 4.429.
fat (aggi-kona <agni-kona) m. south-east, southern corner, JM मुणिमाणियदेवी साहुणीओ ठंति अग्गिकोपग्मि जो इसियभन्रणवंत देवीओ होंति नेरईए SupāsCa: 3.224.
अग्गिगय (aggi gayaagni-gata) adj. being (i. e. put ) in the fire, JŚ. जह कं चणमग्गिगयं मुंबइ कट्टे कालियाए य GomSa. (J.) 203.
अग्गिट्ठामफल (aggi-tthoma-phala<agni - stoma-phala ) n. the fruit (gain) of performing the sacrifice called Agniअग्गगि (aggi giha <agni-grha ) n place where fire is stoma, 5. ( शक्र ) अग्गिट्ठोम फलेण किं कव्यं KarnaBhā. 1.20.10. kept, JM. अग्गिगिहे वा पुच्छेज्ज AngVi. 11.136.4. afafa (aggi-taviya < agni-tapita = tapta) adj. अग्गिघर (aggi-ghara agni-grha ) n place where fire is heated by fire, JS. जह कणयनग्गितक्यिं पि कणयसहावं ण तं परिचयह kept, JM तं परमं गहाय एइ अग्गिवरं āvTi. (H.) 295b.5; कैसे कट्टे SamSa 184. य सुक्खम्मि उण्हे अग्गिघरे तथा । अणाउट्ठी भयं रोगं अवायं ताहि णिद्दिसे Ang Vi. 15.41.1.
<
afgra (aggi-tthoma <agni-stoma) m. a sacrifice of one day's duration, forming the prototype for the Somasacrifice, PG. [ Pischel 10]
अमिताब (aggi-tava agni- tāpa) m. heating with fire, Apa. पंडूलहं जह अग्गिताउ खणु सुदु पुणु दारुणु दुक्ख ठाउ CandappaCa (Y.) 1.14.2.
afin (aggi-thambha <agni-stambha) m. stopping the fire, Apa. (सत्थई ) अग्गियंभ वारिन SudCa. (N.) 3.9.15.
fimia (aggi-thambhaniya <agni-stambhanaka ) n act of nullifying fire, AMg इमं ता तुम्भे सागणियाणं इंगालाणं