Book Title: Dharmacharyabahumankulakam
Author(s): Ratnasinhsuri, Ratnabodhivijay
Publisher: Jinshasan Aradhana Trust

View full book text
Previous | Next

Page 372
________________ ३१८ पञ्चविंशतितमं वृत्तम् । साम्प्रतं देवधर्मतत्त्व एवोपासनीये । गुरुतत्त्वं तु मनसि धर्त्तव्यम् । न तस्योपासना कर्त्तव्या ।' एवमादिवचनैर्मुग्धजनान्वञ्चयित्वा ते सुखानुष्ठानं प्ररूपयन्ति । ततः कष्टानुष्ठानोद्विगनाः सुखप्रियाः प्रभूता जनास्तन्मार्ग स्वीकुर्वन्ति । अस्मिन्श्लोके मध्यस्थगुर्वभावजल्पननिषेधनेन ग्रन्थकृतैते जैनाभासा अपि निराकृता दृष्टाव्याः ॥२४॥ अवतरणिका - एवं मध्यस्थगुर्वभावं प्रतिषिध्याऽधुना 'गुरुर्गौतमस्वामिवत्सेवनीय' इति भावं विस्तारयति - मूलम् - समयाणुसारिणो जे गुरुणो, ते गोयमं व सेवेज्जा । मा चिंतह कुविकप्पं, जइ इच्छह साहिउं मोक्खं ॥२५॥ छाया - समयानुसारिणो ये गुरव-स्ते गौतम इव सेवनीयाः । ___ मा चिन्तयत कुविकल्पं, यदि इच्छथ साधयितुं मोक्षम् ॥२५॥ दण्डान्वयः - जे समयाणुसारिणो गुरुणो ते गोयमं व सेवेज्जा । जइ मोक्खं साहिउं इच्छह मा कुविकप्पं चिंतह ॥२५॥ हेमचन्द्रीया वृत्तिः - ये - अनिदर्शितनामानः, समयानुसारिणः - समय: - सिद्धान्तः कालो वा, तमनुसर्तुं शीलं येषां ते समयानुसारिणः, शास्त्रमतयः साम्प्रतीना वेत्यर्थः, गुरवः - तीर्थकरतुल्याः, यदुक्तं- 'तित्थयरसमो सूरी,' ते - समयानुसारिगुरवः, गौतमः - अनन्तलब्धिनिधानो वीरप्रभुप्रथमशिष्यः, इव - सदृशार्थे, सेवनीयाः - आराधनीयाः, यदि-सम्भावने, मोक्षं - मोक्षः - भावतः जीवस्य सर्वकर्मरहिताऽवस्था ચલાવે છે. માટે હાલ દેવતત્ત્વ અને ધર્મતત્ત્વની જ ઉપાસના કરવી. ગુરુતત્ત્વ તો મનમાં રાખવું, તેની ઉપાસના ન કરવી.’ આવા વચનોથી ભોળા લોકોને ઠગીને સુખેથી થઈ શકે એવી ક્રિયાઓ બતાવે છે. તેથી કષ્ટદાયક ક્રિયાઓથી કંટાળેલા, જેમને સુખ પ્રિય છે એવા ઘણા લોકો તેમનો માર્ગ સ્વીકારે છે. આ શ્લોકમાં “મધ્યસ્થ ગુરુ નથી એવું ન કહેવું એમ કહીને આ જૈનાભાસ આધુનિકોના મતનું પણ ખંડન કર્યું છે. (૨૪) અવતરણિકા - આમ મધ્યસ્થ ગુરુના અભાવનો નિષેધ કરી હવે ‘ગુરુની ગૌતમસ્વામીની જેમ સેવા કરવી એ ભાવનો વિસ્તાર કરે છે. શબ્દાર્થ - જે શાસ્ત્રને અનુસરનારા ગુરુઓ છે તેમની ગૌતમસ્વામીની જેમ સેવા ४२वी. भोक्षने साधा २७ता हो तो राम वियो न ४२. (२५) હેમચન્દ્રીયા વૃત્તિનો ભાવાર્થ - ગુરુ તીર્થકર સમાન હોય. કહ્યું છે, ‘આચાર્ય તીર્થકર સમાન હોય.” મોક્ષ એટલે ભાવથી જીવની બધા કર્મ રહિત અવસ્થા અને

Loading...

Page Navigation
1 ... 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443