________________
गुर्वाराधना मोक्षस्यानन्यथासिद्धं कारणम् ।
गुर्वाराधनाऽमरत्वं
मोक्षं ददाति। तत्र च सदैवाऽमरत्वमस्ति ।' तत इदमुक्तं भवति ददाति । यदमरत्वं ददाति तदमृतमुच्यते । ततो गुर्वाराधनैवाऽमृतमुच्यते । शिष्येभ्योऽपीयमेव हितशिक्षा मुक्त्यर्थमेव दीक्षा गृह्यते । सर्वे योगा अपि तदर्थमेव भवन्ति । ततो मुनिना मुनिजीवने मोक्षसाधकमेवाऽनुष्ठानं कर्त्तव्यम्, न त्वन्यत्किञ्चित्। मोक्षसाधकास्त्वनेके योगाः सन्ति । गुर्वाराधना तु मोक्षस्याऽनन्यथासिद्धं कारणम् । सर्वयोगेषु साऽन्तर्भवति । गुर्वाराधनाऽनुस्यूत एव योगो मोक्षकारणं भवति । गुर्वाराधनाशून्यो योगस्तु योग एव न भवति, परन्तु स योगाभास एव भवति ? मोक्षाऽप्रापकत्वात् । यदुक्तं न्यायविशारद - न्यायचार्य - महोपाध्याय श्रीयशोविजयैर्ज्ञानसारे योगट
-
'मोक्षेण योजनाद्योगः, सर्वोऽप्याचार इष्यते ।
विशिष्य स्थानवर्णार्था - लम्बनैकाग्र्यगोचरः ॥१॥
-
३४५
गुर्वाराधना तु परमयोगोऽस्ति । अनेन परमयोगेन शीघ्रं परमपदं प्राप्यते । अतः संयमजीव गुर्वाराधनैव कर्त्तव्या । सैव मोक्षप्रापकराजमार्गोऽस्ति । ततः शिष्यैः सदा गुर्वाराधनाऽमृतपानमेव कर्त्तव्यम् । अमृते स्वाधीने सति न कोऽप्यन्यपदार्थप्राप्त्यर्थं यतते ।
માટે મરણનો અભાવ છે.’ તેથી એમ કહેવાય કે ગુરુની આરાધના અમરપણું આપે છે. જે અમરપણું આપે તે અમૃત કહેવાય. માટે ગુરુની આરાધનાને જ અમૃત કહેવાય.
શિષ્યોને પણ આ જ હિતશિક્ષા છે - દીક્ષા મોક્ષ માટે લેવાય છે. બધા યોગો પણ તેની માટે જ છે. તેથી સાધુએ સાધુજીવનમાં મોક્ષસાધક અનુષ્ઠાન જ કરવું જોઈએ, બીજું કંઈ નહીં. મોક્ષસાધક તો અનેક યોગો છે. ગુરુની આરાધના એ મોક્ષનું આવશ્યક કારણ છે. એ બધા યોગોમાં અંતર્ભૂત છે. ગુરુની આરાધનાથી યુક્ત જ યોગ મોક્ષનું કારણ છે. ગુરુની આરાધના વિનાનો યોગ તો યોગ જ નથી પણ તે યોગાભાસ જ છે, કેમકે તે મોક્ષ નથી પમાડતો.
મહોપાધ્યાય શ્રીયશોવિજયજીએ જ્ઞાનસારના યોગાષ્ટકમાં કહ્યું છે "जो य આચાર મોક્ષ સાથે જોડી આપતો હોવાથી યોગ કહેવાય છે. સ્થાન, વર્ણ, અર્થ, આલંબન, એકાગ્રતાના વિષયવાળો આચાર વિશેષથી યોગ કહેવાય છે.’ ગુરુની આરાધના એ શ્રેષ્ઠયોગ છે. આ શ્રેષ્ઠ યોગથી શ્રેષ્ઠ પદ (મોક્ષ) મળે છે. માટે સંયમજીવનમાં ગુરુની આરાધના જ કરવી. એ જ મોક્ષે જવાનો રાજમાર્ગ છે. માટે શિષ્યોએ હંમેશા ગુરુની આરાધનારૂપી અમૃતનું પાન જ કરવું. અમૃત સ્વાધીન હોય તો કોઈ બીજા પદાર્થ
-
