________________
अन्तिमं वृत्तम्।
३८३ मूलम् - सिरिधम्मसूरिपहुणो, निम्मलकित्तीए भरियभुवणस्स ।
सिरिरयणसिंहसूरी, सीसो एवं पयंपेइ ॥३४॥ छाया - श्रीधर्मसूरिप्रभोः, निर्मलकी, भृतभुवनस्य ।
श्रीरत्नसिंहसूरिः, शिष्यः एवं प्रजल्पति ॥३४॥ दण्डान्वयः - निम्मलकित्तीए भरियभुवणस्स सिरिधम्मसूरिपहूणो सीसो सिरिरयणसिंहसूरी एवं पयंपेइ ॥३४॥
हेमचन्द्रीया वृत्तिः - निर्मलकीर्त्या - निर्गतं मलं - अपयशःरूपं यस्याः सेति निर्मला -विशुद्धा, सा चासौ कीर्तिः - यशश्चेति निर्मलकीर्तिः, तयेति निर्मलकी, भृतभुवनस्य - भृतम् - पूर्णम् भुवनं - त्रैलोक्यं येन स इति भृतभुवनः, तस्येति भृतभुवनस्य, श्रीधर्मसूरिप्रभोः - धर्मो नाम यस्य स इति धर्मनामा, स चासौ सूरिः - आचार्यश्चेति धर्मसूरिः, स एव प्रभुः - स्वामीति धर्मसूरिप्रभुः, श्रिया - षट्त्रिंशद्गणिसम्पद्पया युक्तश्चासौ धर्मसूरिप्रभुरिति श्रीधर्मसूरिप्रभुः, तस्येति श्रीधर्मसूरिप्रभोः, शिष्यः - चरण-कमलचञ्चरिकः, श्रीरत्नसिंहसूरिः - रत्नमादौ यस्य स इति रत्नादिः, स चासौ सिंहश्चेति रत्नसिंहः, स चासौ सूरिः-तृतीयपदविराजमानश्चेति रत्नसिंहसूरिः, श्रिया - बाह्याचाररूपया-ऽभ्यन्तरगुणरूपया च युक्तश्चासौ रत्नसिंहसूरिश्चेति श्रीरत्नसिंहसूरिः, एवं - उक्तप्रकारेण, प्रजल्पति - प्रकर्षेण वदति । अयं समासार्थः । अधुना विस्तरार्थः___ अयं श्लोको ग्रन्थकारस्य परिचयं ददाति । ग्रन्थकर्तुर्नाम श्रीरत्नसिंहसूरिरित्यस्ति । स कस्मिन्गच्छे कस्मिन्काले कस्मिंश्च क्षेत्रे जात इति न ज्ञायते । तस्य गृहस्थपर्यायस्य संयमपर्यायस्य चान्यः कोऽपि परिचयो न लभ्यते । अनेन श्लोकेन तन्नामतद्गुरुनाम्न्येव
શબ્દાર્થ - જેમણે નિર્મળ કીર્તિથી ભુવનને ભર્યું છે એવા શ્રીધર્મસૂરિપ્રભુનો શિષ્ય श्रीरत्नसिंडसरि आम उडेछ. (४)
હેમચન્દ્રીયા વૃત્તિનો ભાવાર્થ - આચાર્ય ૩૬ ગણિસંપન્દ્ર રૂપ લક્ષ્મીથી શોભતા હોય. આચાર્ય બાહ્ય આચારરૂપી લક્ષ્મી અને અંદરના ગુણોરૂપી લક્ષ્મીથી શોભતા હોય. જેમનો યશ ત્રણે ભુવનમાં ફેલાયો છે એવા શ્રીધર્મસૂરિપ્રભુના શિષ્ય શ્રીરત્નસિંહસૂરિ આ રીતે કહે છે. આ સંક્ષેપમાં અર્થ કહ્યો. હવે તેનો વિસ્તાર કરીએ છીએ -
આ શ્લોક ગ્રંથકારનો પરિચય આપે છે. ગ્રંથકારનું નામ શ્રીરત્નસિંહસૂરિ છે. તેઓ કયા ગચ્છમાં કયા સમયે અને કયા ક્ષેત્રમાં થયા ? તે જણાતું નથી. તેમના ગૃહસ્થપર્યાય, સંયમપર્યાય વગેરેનો બીજો કોઈ પરિચય મળતો નથી. આ શ્લોકથી તેમનું અને તેમના ગુરુનું નામ જ જણાય છે. તે સિવાય તેમના સંબંધી કંઈ જણાતું નથી. તેમના
