Adarsh Dev Sudevnu Swarup

Author(s): Dhirajlal Tokarshi Shah
Publisher: Muktikamal Mohan Granthmala

Page 8

ચેાથું !
: 3:
આદર્શ દેવ
c.
પૂરતાં વ્યાજખી કે યથાતથ્ય જણાય તેના સપ્રેમ સ્વીકાર કરવા અને તેથી વિરુદ્ધ જણાય તેના બેધડક ત્યાગ કરવે. પરંતુ આવું પગલું અંતરમાં સત્યની જિજ્ઞાસા જાગ્યા વિના, સત્યની રુચિ પ્રકટ્યા વિના કે સત્ય માટે દૃઢ આગ્રહ પેદા થયા વિના ભરાતું નથી. તેથી જ સુજ્ઞ મહર્ષિઓએ જાહેર કર્યું છે કે सत्यं शिवं सुन्दरम् । હું મનુષ્યે ! સત્ય તમને દેખીતું ગમે તેવું કડવું કે અપ્રિય લાગતું હોય છતાં તે મંગલમય અને કલ્યાણમય એટલે શિવ છે તથા પરિણામે અમૃતલની જેમ હિતકર હાવાથી મુત્ત્વ પણ છે.
"
૩. સદાચારના પાયા સત્ય છે.
6 .
નિગ્રંથ મહર્ષિઓએ સત્યનુ' મહત્ત્વ ખતાવતાં સ્પષ્ટ જણાવ્યું છે કે ‘દુરિલા ! સજ્જમેવ સમિાળદુ ’‘હે પુરુષ ! તું સત્યને જ સારી રીતે સમજી લે, કારણ કે ‘ સત્ત્વલ આળાપ उवट्टिए मेहावी भारं तरइ । સત્યની આજ્ઞામાં સ્થિર થયેલા બુદ્ધિમાન પુરુષ સસારને તરી જાય છે. ’ વળી આચારાંગ સૂત્રમાં તેમણે પ્રકટ ઘાષણા કરી છે કે ‘ સત્યેાપાસના એ સુનિપણું છે અને મુનિપણું એ સત્યેાપાસના છે. ' તાત્પર્ય કે સદાચારની આખી ઈમારતને મૂળ પાયેા સત્ય છે.
૪. સત્ય કેમ સમજાતું નથી ?
સત્ય નહિ સમજાવાનાં મુખ્ય કારણા ચાર છે. (૧) દુષ્ટતા અથવા દયાના અભાવ (ર) મૂઢતા અથવા વિવેકના અભાવ (૩) કદાગ્રહ અથવા સરલતાના અભાવ અને (૪) પક્ષપાત અથવા ન્યાયના અભાવ, ખીજી રીતે કહીએ તેા દુષ્ટતા, મૂઢતા,