________________
ધર્મબોધ-ચંથમાળા : ૪૮ : તેવું લણીએ અને કરીએ તેવું પામીએ એટલે ખેતરમાં જે ડાંગર વાવીએ તે ડાંગર ઊગે છે, બાજરી વાવીએ તે બાજરી ઊગે છે, ઘઉં વાવીએ તે ઘઉં ઊગે છે અને મગ, મઠ, ચોખા કે ચણા વાવીએ તે મગ, મઠ, ચેખા કે ચણ ઉગે છે; પણ તેથી વિરુદ્ધ ડાંગર વાવીએ ને બાજરી ઊગે કે બાજરી વાવીએ ને ડાંગર ઊગે અથવા ઘઉં વાવીએ ને મગ ઊગે કે મગ વાવીએ ને ઘઉં ઊગે અથવા ચોખા વાવીએ ને ચણ ઊગે કે ચણ વાવીએ ને ચેખા ઊગે તેમ બનતું નથી. તે જ રીતે જે નિયમિત પથ્ય આહાર લઈએ તે આરોગ્ય જળવાય છે અને અનિયમિત કુપચ્ચે આહાર ગ્રહણ કરીએ તે તંદુરસ્તી શીઘ બગડે છે; સંયમી અને સદાચારી જીવન ગાળીએ તે શરીરસુખકારી જળવાઈ રહે છે અને સ્વચ્છંદી તથા દુરાચારી જીવન ગાળીએ તે અનેક જીવલેણ દર્દીને હમલે થાય છે; કરકસરથી રહીએ તે વ્યવહાર બરાબર ચાલે છે અને ઊડાઉ થઈએ તે દેવાળી આ બનવાનો વખત આવે છે; ખંત અને ચિવટથી વિદ્યાભ્યાસ કરીએ તે જ્ઞાની બનાય છે અને આળસુ કે બેદરકાર થઈએ તે મૂઢની પંક્તિમાં બેસવાને વખત આવે છે અથવા પ્રમાણિકપણે ફરજ બજાવીએ તે પ્રાપ્ત થયેલું સ્થાન દિનપ્રતિદિન ઊંચું થતું જાય છે, અને નિમકહરામ કે બેવફા બનીએ તે કાળી ટીલી સાથે તે સ્થાનથી નીચે ઉતરવું પડે છે, પણ તેથી વિરુદ્ધ નિયમિત પથ્ય આહાર ગ્રહણ કરનારે બિમાર પડે અને
અનિયમિત કુપથ્ય આહાર ગ્રહણ કરનારા તંદુરસ્ત રહે અથવા સંયમી અને સદાચારી રેગી બને અને સ્વચ્છેદી તથા દુરાચારીની શરીરસુખકારી જળવાઈ રહે, અથવા કરકસરીઆને વ્યવહાર તૂટે, ને ઉડાઉને વ્યવહાર જળવાઈ રહે, અથવા ખંત અને ચીવટવાળો
