________________
ઃ પુષ
ધર્મબોધચંથમાળા ઃ ૬૨ : જુનને ઠેકાણે પાડવા માટે છ અવતાર પરશુરામને લીધે. પછી રાવણને રળવા માટે સાતમે અવતાર શ્રીરામને લીધે. પછી જરાસંધને માટે આઠમે અવતાર કેશવ એટલે શ્રીકૃષ્ણને લીધો. પછી મ્લેચ્છ લેકમાં ધર્મને પ્રચાર કરવા માટે નવમે અવતાર બૌદ્ધને લીધે અને હવે દશ અવતાર કહીને થશે કે જેની મા ચાંડાલણ તથા બાપે બ્રાહ્મણ હશે.
કેટલાક કહે છે કે “ધર્મરૂપી આરાને–તીર્થને બાંધનારા અને પરમપદે પહોંચેલા જ્ઞાનીએ પિતાના તીર્થની અવનતિ જોઈને ફરી પણ સંસારમાં અવતાર લે છે.”
પરંતુ તેઓ એ વિચાર કરતા નથી કે જે નિરંજન નિરાકાર એટલે શુદ્ધ ચૈતન્ય સ્વરૂપ છે તેનામાં કેઈપણ પ્રકારની વાસની ઈચ્છા કે અભિલાષા હતી જ નથી; કારણ કે તે બધા તે જડપુદ્ગલના ધર્મો છે. અને જે કંઈપણ પ્રકારની વાસના, ઈચ્છા કે અભિલાષા તેનામાં રહેલી હોય, તે તે શુદ્ધ ચૈિતન્ય નથી. ત્યારે શુદ્ધ ચૈતન્ય સ્વરૂપ નિરંજન નિરાકાર ઈશ્વર ઈચ્છાના અભાવે કોઈપણ પ્રવૃત્તિ કરે જ કેમ? અને કેઈપણ પ્રવૃત્તિ ન કરે તે પાછા સંસારમાં અવતાર લેવાની પ્રવૃત્તિ પણ શા માટે કરે? વળી ઇશ્વર ચિદાનંદસ્વરૂપ હોઈને લાગણીના તત્વથી પણ પર હોય છે કે જે કર્મો વાસનાઓ કે સંસ્કારને લીધે જ ઉદ્દભવે છે. તેથી આ જગત્ની ગમે તેવી સ્થિતિ જોવા છતાં તેને ક્ષોભ પામવાનું કોઈ કારણ નથી એટલે અધર્મને ભાર એ છે કરવા ઇશ્વર અવતાર લે છે, એમ માનવું અસંગત છે. જેમ દૂધમાંથી ઘી થયા પછી ફરી તેનું દૂધ થતું નથી અથવા માટી વગેરેમાંથી શોધાઈને તૈયાર
