________________
ચેથું :
આદર્શ દેવ થયેલું સોનું ફરીને માટી થતું નથી, તેમ એક વાર કર્મરૂપી મેલમાંથી સંપૂર્ણ મુક્ત થયેલે શુદ્ધ ચૈતન્ય સ્વરૂપ આત્મા ફરીને કર્મથી લેપતે નથી. જે બળેલાં બીજ ઊગી શકે તે જ એક વાર દગ્ધ થઈ ગયેલાં કર્મો ફરીને સંસારરૂપી અંકુર ઉગાડી શકે. તાત્પર્ય કે–શુદ્ધ ચૈતન્ય સ્વરૂપ ઈશ્વર અવતાર ધારણ કરે એમ માનવું એ મિથ્યા છે.
ઈશ્વરને અવતાર લેતે માનવામાં એક મોટું નુકશાન એ છે કે તેનાથી મોક્ષમાર્ગની અખલિત આરાધનાને મેટ ફટકો પડે છે. તે આ રીતે કે-જે આત્માને એક વાર શુદ્ધ કર્યા પછી પણ ફરીથી કામે લાગવાનાં હોય તે એવી શુદ્ધિ કરવાનું કાંઈ પ્રયોજન રહેતું નથી. એ તે ‘મૂઆ નહિ ને પાછા થયા તેના જેવો જ ઘાટ થયો. એટલે શુદ્ધ ચૈતન્યને અવતાર લેતે કલ્પવું એ મહાઅનર્થકારી છે. | દશાવતારની કલ્પના ગમે તે કારણે ઊભી થઈ હોય અને તેને ગમે તે રીતે સમજાવવામાં આવતી હોય, પણ તેમાં અવતારનું જે રીતે વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે, તે કઈ પણ રીતે ઈશ્વરના યથાર્થ સ્વરૂપને ઈનસાફ આપનારું નથી, એટલું જ નહિ પણ અતિ વિકૃતરૂપે રજૂ કરનારું છે. માછલા, કાચબા અને ડુક્કર જેવા પ્રાણુઓને ઈશ્વરી અવતાર કહેવામાં કઈ જાતનું ડહાપણ છે? વળી અર્ધા મનુષ્ય અને અર્ધા સિંહ એવા નૃસિંહમાં, ઠીંગુજીનું રૂપ ધારણ કરીને બલિરાજાને વચનથી છેતરનાર વામનજીમાં અને કંપની સાક્ષાત્ મૂર્તિ તથા લાખાને સંહાર કરનાર પરશુરામમાં કઈ જાતને ઈશ્વરને આદર્શ રજૂ કરવામાં આવ્યું છે? તે જ રીતે શ્રી રામ રાજા તરીકે ભલે
