________________
ચેાથુ
: ૧૯ :
આદર્શ દેવ દયા લાવીને જતાં કરું છું, માટે તાબડતા. મારી પાસેથી ચાલ્યા જાવ.’ અને યજ્ઞદત્તા તથા દેવદ્યત્ત તેની નજર આગળથી અદૃશ્ય થયાં. કહેવાની જરૂર ભાગ્યે જ છે કે ભૂતમતિનું આ વલણ તેમને ‘ભાવતું હતું અને વૈદ્યે કહ્યું ' તેના જેવું થયું.
ભૂતમતિએ પણ ભૂતની ખલામાંથી છૂટ્યાને સાષ અનુભયે અને પેલાં હાડકાં વિધિપૂર્વક ગંગાજીમાં પધરાવતાં ′ ઇશ્વરને પ્રાથના કરી કે હું દીનદયાળ ! હે જગન્નિયંતા ! તું યજ્ઞદત્તા અને દેવદત્ત જ્યાં પણ હાય ત્યાં તેમને સુખી કરજે, કારણ કે તેઓ તારી કૃપાનાં પરમ પાત્ર હતાં. ’
સારાંશ કે–માહથી મૂઢ થયેલા મનુષ્યે પેાતાની વિચારશક્તિ એટલા અંશે ગુમાવી દે છે કે સત્ય તેમની સામે સાક્ષાત્ આવીને ઊભું રહે તા પણ તેએ એના સ્વીકાર કરવાને તૈયાર થતા નથી.
૭. કદાગ્રહ ઉપર અધ રાજકુમારનું દૃષ્ટાંત.
6
એક રાજાના પુત્ર જન્માંધ હતા પણ સ્વભાવે ઘણા ઉદાર હતા, તેથી પેાતાની પાસે જે કાંઇ ઘરેણાં-ગાંઠા હોય તે યાચકાને દાનમાં આપી દેતો. રાજકુમારને આ વ્યવહાર રાજ્યના હિતની સતત ચિંતા કરનાર મંત્રીને પસઢ પડ્યો નહિ, તેથી તેણે એક વાર એકાંત જોઇને રાજાને કહ્યું કે: મહારાજ ! લક્ષ્મીના ત્રણ ઉપયેગ-દાન, ભેગ અને નાશમાં શ્રેષ્ઠ છે અને તે સ્વ-પર ઉપકારી છે, તેમ છતાં રહીને થાય તે ઈષ્ટ છે; કારણ કે अति सर्वत्र કોઈ પણ વાત વધારે પડતી કરવી નિહ એવું નીતિકારાનુ
દાન સહુથી મર્યાદામાં वर्जयेत् -
