Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra V ****** www.kobatirth.org For Private and Personal Use Only LNY MR Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandir vyavahAra sUtramAM AThamA uddezAno sAra. " sAdhue gurU sAthe vicaratAM ziyALA unALAnA ATha mAsamAM kAraNa vizeSe utaravAnA sthAnamAM gurUne prArthanA kare ke o kAraNeH mane ahIM zayA saMthAre karavA de, gurUne vyAjabI lAge te tene AjJA Ape, je na AjJA Ape te dIkSA paryAyane anukrame | jagyA maLe tyAM saMthAre kare, su. 1. comAsAmAM jamIna upara zaradIne lIdhe na suvAya mATe saMthAre pATa upara pAtharavA IE eka hAthe uMcakAya te zodhe, gAmamAM na maLe te paragAma eka eka divasa vizrAMti karIne dUrathI lAve. sa. 2. ziyALe unALe vAparavA jarUra paDe te pATa halake zodhIne dUrathI traNa divasanA aMtarethI paNa zodhI lAve, je 3 ! vRddhAvAsa mATe lAvavo paDe te hala zodhIne pAMca divasane AMtarethI paNa lAve, e ja che atyaMta vRddha thayelA sAdhune dAMDe pAtarAM chatra | mAtraka lAkaDI vaDha cama camaparichedaka vigere je vastu pitAnI pAse hoya, ane bIje sobatI na hoya te gharadhaNIne [sepI jAya, pharI Ave tyAre te badhAM tenI pAse yAcanA karI leI ne vApare, je pa sAdhue bIjAnI vastu pAchI Apa vAnI zarate saMthAro pATa lIdhAM hoya te bIjA makAnamAM laI javAM hoya te bIjIvAra AjJA mAgyA vinA na vaparAya, dA] | pazu bIjIvAra AjJA le te bahAra laI javAM kare che 7 gRhasthInAM pATa pATalA tene pAchAM sAMpyAM hoya to tenI AjJA vinA na vaparAya, paNa jarUra paDe AjJAthI vaparAya, je 8 che ke makAnamAM sAdhune utaravuM hoya te tenA dhaNIne pUchayA vinA For Private and Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir na utarAya, 9 pazu dhaNIne pUchI AjJA leI utarAya che 10 che paNa koI jagyAe sAdhu sAdhvIne jagyA maLavI durlabha che bhaSTama hArapatrasya kAhAya, bIjA leI detA hoya te prathama tevA kAraNe jagyA zodhIne besavuM pachI AjJA levI, tema karatAM gharadhaNI kepe, ane saranAmA nAnA sAdhue jhaghaDo kare te vaDIle ziSyone tathA gharadhaNIne zAMta pADavA, vaDIla kahe ke he sAdhuo? tenI jagyA le che , re a 2 || ane pAchA laDo cho ! 11 . keI sAdhune gocarI jatAM kaI nAnuM moTuM sAdhunuM upakaraNa maLe te mAMhomAMhe pUchI thI je tene ApavuM, pANI na maLe te kAsuka jagyAmAM paraThavI devuM, che 12 che keI sAdhu sthaDila jAya ke bhaNavA jAya tyAM sAdhunuM nAnuM moTuM upakaraNa maLe che te te ApavAnI zarate levuM dhaNI maLe te zodhI ApavuM nahi te paraThavI devuM, su 13 . te pramANe eka gAmathI bIje gAma jatAM game te upakaraNa maLe te sAdhu zodhIne ApavAnI zarate dUra laI javuM che 1 kapa, dhaNI zedhIne ApavuM; na maLe to paraDavuM, che 14 che kAraNa paDe sAdhue bIjA sAdhune mATe pAtarAM vadhAre levAM kahape ja te dhaNIne pUchayA vinA vadhArAnuM pADyuM keIne na apAya, paNa tene pUchIne te na le te bIjAne apAya, 15 che kukSI T(kukha) mAM sukhethI mAya teTalA AhAranA 32 mA bhAgane moDhAmAM pese teTale koLI te kuzImaMDa kahevAya, tevA phakata ATha keLIyA te sAdhu khAya te alpAhArI, 12 kaLIyA khAya te aDadhAthI ochA AhArI, 16 kaLIyA khAya te aDadhA | AhArI, 24 kaLIyA khAya to poNA bhAganA AhArI udarI, 31 keLIyA khAya te paNa thoDA uNAdarI, 3ra khAya te nI pramANu AhArI, eka paNa keLI eka khAya te prakAma (rasamRddha) na kahevAya, e 16 . For Private and Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir HI // sabhASye vyavahArasUtre aSTamoddezakaH // vyAkhyAtaH saptamoddezako'dhunASTama prArabhyate / tatra cedamAdisUtraM gAhAupajosavie kahe gAhAe tAhe paesAe tAhe uvAsAntarAe jamiNaM sejA saMthAragaM labhejA tamiNaM tamiNaM mamevasiyA therAyase aNujANejA tassevasivA, therAyaseno aNujANejjA, evaMsekappai AhArAhaNiyAe sejAsaMthAraMgapaDiggAhettae |suutr ||1-asy sambandhapratipAdanArthamAhataha ceva uggahammI aNuyattaM tami rAyamAdINaM / sAhammi uggahammI suttamiNaM aThame paDhamaM // 1 // tathaiva pUrvoktenaiva prakAreNa rAjAdInAmavagrahe da vartamAne avagrahaprastAvAdaSTame uddezake prathamamidaM sUtraM / sAdharmikAvagrahepaThati eSa sUtra sambandhaH / anena sambandhenAyAtasyAsya vyAkhyA-gAhA gehaM tatra Rtau Rtubaddhe kAle varSAkAle vA paryuSitastasmin gAhe sUtre strItvaM prAkRtatvAttadevamuttaratrApi tasmin pradeze'ntarbahirAdilakSaNe tasminnavakAzAntare dvayormadhyabhAgalakSaNe | yat yat zayyAsaMstArakaM zayyAsaMstArakabhUmi lAbhasvat mamaiva syAditi brUte / tatra yadi sthavirAstasyA zaThabhAvamavagamyAnujAnanti, tadAtasyaivasyAdatha se tasya zaThamAvaM mevabudhya sthavirA nAnujAnate / evaM tarhi se tasya kalpate yathA rAtnikatayA yathA ratnAdhikatayA zayyAsaMstArakaM zayyAsaMstArakabhUmi parigrahItumiti sUtrasaMkSepArthaH / samprati bhASyakRdviSamapadavyAkhyAM karoti For Private and Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aSTama bhI vyavahArasUtrasya pIThikA nNtrH| vibhaagH| pra0 gAhAghare giheyA egaThA hoMti uggahe tiviho| uubaddhe vAsAsu ya vuDAvAse ya nANattaM // 2 // gAhA iti gharamiti gihamiti vA ete trayo'pyekArthAstacca gRhaM trividhe avagrahe bhavati / tadyathA-RtubaddhasAdharmikAvagrahe varSAvAsasAdharmikAvagrahe tatraRturiti RtubaddhavAvagraho gRhiitH| paJjosavite ityanena vrssaavgrhH| etayoIyorapyavagrahayoraMtaH praviSTa iti kRtvA sAmarthyatastRtIyo'pi vRddhApAsAvagraho gRhItastathA cAha-vRddhAvAse ca tatra trivapyavagraheSu yannAnAtvaM tatpratyekasUtreSu vakSyAmIti vAkyazeSaH / cAussAlAdi gihaM tattha padesoM u aMto bAhiM vaa| uvAsaMtaramo puNa amugANaM doNha majjhami // 3 // ___ catuHzAlAdigRhamAdi zadvAdekazAladvizAlatrizAla parigrahaH / tasya pradezA antara bahirAsannadUrAdi lakSaNA avakAzAntaraM nAma amukayordvayormadhyamiti / tadevaM kRtA bhASyakAraNa viSamapadavyAkhyA / samprati niyuktivistrH|| __ khettassau saMkamaNe kAraNa annastha pttttvinNto| puvvuddiThe taM mi uuvAse suttanideso // 4 // AcArya RtubaddhakAlanimittaM varSAkAlanimittaM vA anyat kSetraM saMkramitumanA ajAyata / tata kSetrasya saMkramaNe kartavye'nyasmin vA AtmanaH kAraNe samupaye kaMcitsAdhumanyatra prasthApayet / sa ca prasthApyamAnaH pUrvoddiSTe tasmivakAze prAcAryAn vijJapayati / asmin prastAve'dhikRtasUtrasya nirdezo bhaNanaM / iyamatra bhAvanA yo'sau prasthApyate tena tat gRhaM dRSTaM yadi vA yo'nyaH pUrva kSetrapratyupeSaNAya gatastema tasya samyakkathitaM yathA'mukaH pradezo nivAto'mukaH pravAto'mukaH sAdhAraNo'mukA // 1 // Fer Private and Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie sukhAvaho'muko duHkhAvaho'mukaH sAloko'muko nirAlokastataH sa prasthApyamAna AcArya vijJapayati / yathA mama zleSmA praspandate'thavA pravAte svapatojIrNamupajAyate yadi vA dharmamadhyAsituM na zaknomi / athavA amuka amukaM ca sAdhumahaM sadaiva pratipRcchAmi tata etayormadhye mama zayyAsaMstArakabhUmimanujAnIta yadi vA prasthApita statra gatvA tat gRhamAlokyAtmanaH saMsAdhakaM pradezamAcAryasya zleSmapraspandanAdikAraNa prakAzanapurassaraM sandezayati yathAmukAmamukA me saMstArakabhUmimanujAnIteti tathA cAhadIveuM taM kajaM guruM va annaM va sou appAhe / te viya taM bhUyatthaM nAuM asaDhassa viyaraMti // 5 // tat zleSmapraspandanAdikArya dIpayitvA prakAzya gurumAcAryamanyaM vA spardhakapatimupAdhyAyAdikaM appAheti sandezayati / te'pi ca guravo'nye vA yatsandiSTaM sAkSAtkathitaM vA tat bhUtArtha yathAvasthitaM jJAtvA tasyA zaThasya to zayyAsaMstArakabhUmi vitaranti / aha puNa kandappAtIhimaggate to u tassa na dalaMti / evaM tu piMDasutte patteya ihaM tu vucchAmi // 6 // ___atha kandAdibhirmArgayati / kandarpanimittamanyadvA kiJcit zaThatvamavalambya vijJapayati tadA tasya na dadati nAnujAnanti / athavA jamiNaM sejAsaMthArayaM labhijA ityAdi sUtrasyAyamartha:-zayyA eva saMstArakA zayyA saMstArakaH / sa ca dvidhAphalaka saMstArakaH kaci(thi)saMstArako vaa| tasya yogretanaH saMstArakaH kharakastatra svapataH pArthANi duHkhAyante / tatastena pUrva mRdukule gatvA mRduH saMstArako'nujJApitaH tatra AcAryasamIpamAgatya vijJapayati yaM yaM zayyA saMstArakaM labheta sa mamaiva syAt / tatra yadi sthavirastisyAzaThatvamAlokyAnujAnanti tadA sa tava (tasya) syAt atha zaTha iti kRtvA tasya nAnujAnanti tarhi For Private and Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhI vyavahArasUtrasya piitthikaanNtr| aSTama | vibhaag| pra0 u0 // 2 // se tasya kalpate yathA rAtnikatayA zayyAsaMstArakaM parigRhItuM nAnyatheti etat piNDasUtraM vyAravyAtamadhunA punaH pratyekasUtrANi vyaarvyaasyaami| seya ahA lahussagaM sejA saMthAragaM gvesejaa| jaM cakkiyA egeNa hattheNaM ogija jAva egAhaM, zraddhANaM parivahittae esa me vAsAvAsu bhavissai sU0 // 2 // ityAdi sodhikRto bhikSuryathA laghusvakamanakAnta laghukaM vINAgrahaNagrAhyaM / zayyA sarvAGkikA saMstArakordhanIyahastadIrghahastacatvAryaGgulAni vistIrNaH / athavA tatpuruSaH samAsaH zayyA evaM saMstArakaH zayyAsaMstArakA tRNamayaM paTTamayaM vA gaveSayet / tatra yat zaknuyAt ekena hastenAvagraha yAvadekAhaM vA vyahaM vA vyahaM vA adhvAnaM gacchan parivoDhuM tat gRhNIyAt / epa me varSAvAse bhaviSyati eSa varSA suutrsyaatheN|| se ahA lahusagaM sejjA saMthAragaM gavesejA jaM cakiyA egeNaM hattheNaM ogija jAvaegAhaM vAduyAhaM vA tiyA vA parivahittae esame hemantagimhAsu bhavissai // 3 // se ahA lahusagaM sejjA saMthAragaM jAejA jaM cakiyA egeNaM hattheNaM bhogija jAvaegAhaM vA duyAhaM vA tiyAhaM vA cauyAhaM vA paMcagAhaM vA zraddhANaM parivahittae esa me vuDDAvAsAsu bhavissai // 4 // For Private and Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ..evaM hemantagrISmasUtrArthoM vRddhAvAsasUtrArthazca bhAvanIyaH navaraM vRddhAvAsasUtre caturahaM vA paJcAhaM vetyadhikaM vaktavyamadhunA niyuktivistrH| sopuNa uummi gheSai saMthAro vuDDAvAse vaa|tthaann phalagAdI vA uummi vAsAsuya duve vi||7|| sa punaH saMstArakaH sthAnaM sthAnarUpa Rtubaddhe varSAkAle vRddhAvAse ca yathAnurUpe gRhyate / tadyathA-Rtubaddhe kAle'vakAze gRhyate, varSAvAse ca vRddhAvAse ca nivAtasthAne'pi, tathA Rtubaddhe kAle UrNAdimayaH saMstArakaH parigRhyaH puruSavizeSa glAnAdikamapekSya phalakAdirvA varSAvAse dvikAvapi dvAvapi saMstArako vakSyamANalakSaNo gRhNIyAt / uubaddhe duvihagahaNA, lahago lagAya dosa aannaadii| jhAmiyahiyavakkheve saMghaTTaNamAdipa limaMtho // 8 // dvividhaH saMstArakaH parizATirUpo'parizATirUpazca / tatra pArizATirUpo dvividho jhupiro'jhupirazca tatra zAnyAdi palAlavaNamayo jhuSiraH kuzavankakAdirUpo'jhuSiraH, / aparizATirUpo dvividhA-ekAGgiko'nekAGgikazca / ekAGgikopi dvividhaH saGghAtito'saMghAtitazca / tatrAsaGghAtita ekaphalakAtmakaH saMghAtitovyAdiphalaka saMghAtAtmakaH anekAGgikaH kaMthikA prastArAtmakastatra yadi Rtubaddhe'jhuSiraM parizArTi saMstArakaM gRhNAti tadA tasya prAyazcittaM laghuko mAsaH / jhupiraMgRhNatazcatvAro laghukA aparizATimapigRGkhatazcatvAro laghukA na kevalaM prAyazcittaM kintvAjJAdayazca dopAH / tathA yadyagninA sadhyAmyate tadApi prAyazcittaM catvAro laghukAH vyAkSepaNe vA stenairapahRte caturlaghukaM aparizATau dhyAmite hRte vA mAsalaghustato'nyaM saMstArakaM mRgayamANAnAM sUtrArthapalimanthaH tathA tasmin saMstArake ye prANajAtaya AgantukAstadudbhUtA vA tAn saMghaTTayati apadrAvayati For Private and Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aSTama vibhaagH| zra030 bhI vyava- yAca tatastabhiSpamaM tasya prAyazcittamityeSa gAthArthaH / sAmpratamenAmeva bhASyakRta vivRNotihArasUtrasya parisADiya aparisADI duviho saMthArato samAseNa |prisaaddi jhusireyara etto vucchaM aparisADi // // pIThikA- dvividhaH samAsena saMkSepeNa saMstArakaH tadyathA parizATiraparizATizca / tatra parizATirdvidhA-jhuSiraH itarazca / itaro nAma nntrH| ajhuSiraH / ata UrdhvamaparizArTi vakSye pratijJAtameva karoti egaMgI aNegaMgI saMghAtima eyaroya egNgii| asiragahaNe lahuto cauro lahukAya sesesu // 10 // aparizATirdvidhA--ekAGgiko'nekAGgikazca / tatraikAGgiko dvidhA-saMghAtima itarazca / amISAM vyAkhyAnaM prAgeva kRtam / tatrAjhuSirasya saMstArasya grahaNe prAyazcittaM laghuko mAsaH zeSeSu apirasaMghAtimetaraikAGgikAnekAGgeSu pratyekaM catvAro lghukaaH| laghukAya jhAmiyaMmi ya harieviyahoti aprisaaddimmi|aprisaaddimiy lahUgo prANAdi virAhaNA ceva ___agninA dhyAmite'parizATo stenairvA tasminnapahRte pratyekaM prAyazcittaM catvAro laghukA bhavanti parizATaudhyAmite hRte vA pratyeka laghuko mAsaH AjJAdayazca doSAstathA virAdhanA ca saMyamasya // 11 // tAmevAmidhitsurAha - vikkhevo suttAdisu AgaMtu tadupbhavANa ghttttaadii| palimaMtho puvvutto maMthijatti saMjamojeNa // 12 // ___anya saMstArakamArgaNe sUtrAdiSvartheSu ca vikSepo vyAghAtaH palimantha ityarthaH / tathA yattatrAgantukAH prANAH kITikA. dayo ye ca tadudbhavA matkuNAdayasteSAM yat ghaTanAdi tannimittamapi prAyazcittaM / idAnI palimantho vyAkhyeyaH / sa ca pUrvameva // 3 // For Private and Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vikkhevo suttAdiSu ityAdinA granthenoktaH / atha kasmAt vyAkSepo ghaTanAdi vA parimantha ityucyate / tata Aha-yena prakAreNa tena saMyama upalakSaNametat sUtramarthazca mathyate tena pAramantha iti / tamhAu na ghettavyo uuMmi duviho vi esa sNthaaro| evaM suttaM aphalaM suttanivAoukAraNito // 13 // ___yasmAdete doSAstasmAt Rtau Rtubaddhe kAle dvividho'pyeSa parizATya parizATirUpaH saMstAro na gRhItavyaH / atra para Aha-evaM sati sUtramaphalaM sUtre tRNamayasya zayyAsaMstArakasyAnujJAnAdAcArya Aha-sUtranipAta: kAraNikaH / kAraNavazAtpravRttaH / tadeva kAraNamupadarzayatisuttanivAto taNesuM desi gilANe ya uttmtthey| cikkhallapANaharie phalagANi vi kAraNajAte // 14 // sUtrasya nipAto nipatanamavakAza iti bhAvaH / deze dezavizeSe tathAglAne uttamArthe ca tathA cikkhanne kardame prAthe prANajAte bhUmau saMsakte tathA harite haritakAye evaM rUpe kAraNajAte sati phalakAnyapi gRhyante / phalakarUpo'pyaparizATiH saMstArako gRhyate iti gAthA saMkSepArthaH / sAmpratamenAmeva vivarISuH prathamatastuNeSu deze ityasya vyAkhyAnamAhaasivAdikAraNagatA uvahI kutthaNa ajIragabhayA vaa| ajhusiramasaMdhibIe ekamuhe bhNgsolsgN||15|| __azivAdibhiH kAraNaistatra pradezegatA yo varSArAtre pAnIyena plAvyate, yathA sindhuviSayo athavA tatra deze svabhAvataH * prakharAbhUmistato rAtrau zItalavAtasamparkatovazyAya-patanato vA jalaplAviteva sA bhUmirupajAyate / athavA AsannIbhUtena mAnamAha For Private and Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhI vyavadAramatrasya pIThikAna nNtrH| aSTama vibhaagH| a0 u. // 4 // pAnIyena tamavakAzamaprApnuvatApi bhUmiH svidyati / tatropadhe kothanamAbhUt / mAvAjIrNena glAnyamityupadhikothanabhayAdajIrNabhayAdvA tRNAni gRhanti / sAdhavastAni ca ajhuSirANi asandhIni l In IIT tatra asaMtamapitadapi a. abIjAni ca etAnyekamukhAni kriyante yatra ca ajhupira IIIS ISS Sils Sils jhuSirAdipada vyAkhyA IS 1551 5151 SSS asandhe vA abIja ekamukharUpeSu caturyu padeSu bhaGga SoDazaM SoDaza bhaGgAH- issss ssss nArthamAhakusamAdi ajhusirAI asaMdhabIyAI ektomuhaaiN| desI porapamANA, paDilehAtinnivehAsaM // 16 // ___kuzAdIni kuzavaccakraprabhRtIni tRNAni ajhUSirANi asandhIni abIjAni ca bhavanti tAni ekamukhAni kartavyAni / tatra bhaGgapoDazamadhye yatra bhaGgeSu jhuSirANi tatra prAyazcittaM catvAro laghukAH / bIjeSu pratyekeSu paJcarAtriM divAni laghukAni anantakAyikeSu gurukANi / zeSeSu bhaGgeSu mAsalaghu, prathame bhaGgegRhNata: zuddhA pauretyAdi dezItyaGguSTo'bhidhIyate / tasya yatparva tatpramANAni jinakalpikAnAM sthavirakalpikAnAM ca tRNAni bhavanti, / iyamatra bhAvanA-aGguSTasya yatparva tatrAgulAgrANi sthApayitvA yAvadbhistRNairmuSTirApUryate tAvanti muSTipramANAni jinakalpikAnAM sthavirakalpikAnAM ca tRNAni bhavanti / teSAM ca tRNAnAM pratyupekSAstisrastadyathAprabhAte madhyAhne aparAhve ca / yadA ca bhikSAdau gacchanti tadA vihAyasi kurvanti / sAmpratametadeva kizcidvyAcikhyAsurAhaaMguThapuvvamettA jiNANa therANa hoMti sNddaaso| bhUmie viralleuM avaNettu pamajae bhUmi // 17 // For Private and Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra +++******+******+6 www.kobatirth.org zraGguSTaparvamAtrANi zraGguSTaparvaparimitamuSTipramANAni jinAnAM jinakanpikAnAM sthavirANAM sthavira kanpikAnAM bhavanti / taizva tRNaiH saMstAraka AstIryamANastAvadbhavanti yAvatsaNDAsaH tAni ca bhUmau viranya zayanArtha viralIkRtya bhUmi pramArjana samaye apanI bhUmi pramArjayati / samprati gilANe uttamaThe ya iti vyAkhyAnArthamAha gelanna uttamaThThe ummaggeNaM tu vatthasaMthAro / asatIe prabhusirAI kharA'satIe vajbhusirAvi // 18 // yo nAma glAno yo vA pratipatrottamArthaH kRtAnazanapratyAkhyAnaH tasmin dvaye'pi saMstAraka utsargato vastrarUpaH kriyate tasya komalatayA samAdhibhAvAt asati avidyamAne vastrarUpe saMstArake aSirANi kuzavaJcakaprabhRtIni mRgyante / atha tAni kharANi yadi vA na santi tadA jhuSirANyapi zAnyAdi palAlamayAnyAnetavyAni - taddivasaM maliyAI aparimiya sayaM tuyahajayaNAe / ubhayahi UThieU caMkramaNa vijjakajje vA // 16 // taddivasaM prati divasa malitAni tRNAnyutsAryante / anyAni ca samAnayinte tAni kA parimitAni gRhyante yathA samAdhibhavati tathA sakRt ekavAraM tuyaTTAni prastAritAni tiSThati, tatra yatanayA karaNaM ubhayaM nAma uccAraH prasravaNaM ca tadarthamutthite glAne uttamArthe vA anyo niSIdati kiM kAraNamiti cetprANidayArthamanyathA zuSirabhAvastatrAgantukAH prANAstRNAnyupAlIyeransa tAvanniSIdati yAvatsa tatra pratyAgacchati / evaM ca kramaNArthamapyutthite pravAtArthaM vA bahirnirgate vaidyakArye vA bahina yAvatsa pratyAnIyate tAvadanyo niSIdati tasminnAgate sa uttiSThati / athavA sa gurUNAmapi pUjya iti tasmin pUrvoktakAra - rutthite tatrAnyasya niSadanaM na kanpate / teSAM tRNAnAmupari hastaH kartavyaH / etadevAha - For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir *-+10+****** *-****O**
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI vyavahArasUtrasya piitthikaa:nNtrH| aSTama vibhaagH| pra0 u0 annonni sambai tahiM pANadayaThAe tattha hattho vA / nikkAraNamagilANe dosA ca te ce ceva ya vikppo||20|| anyastatra saMstArake prANadayArtha niSIdati hasto vA tatra kriyate / atra bhAvanA prAgeva kRtA / etaiH kAraNairyathoktarUpasaMstAraka Rtubaddhe kAle niSkAraNaM dezAdi kAraNamantareNAglAnejlAnasya tRNamayasaMstArakagrahaNe ta eva pUrvoktA doSA vikalpo vikalpadoSazca / atra vikalpagrahaNena kampaprakalpAvapi sUcitau / teSAM vyAkhyAnamAhaattharaNavajito u kappo uhoti phRdugN| tippabhiI tu vikappo akAraNeNaM ca taNAbhogo // 21 // bhAstaraNavarjitaH kalpaH kimuktaM bhavati yajinakampikA bhanavastRtA rAtrAvukkuDakAstiSThanti eSa kanpa ityabhidhIyate tatpunaH paTTadvikaM bhavati / saMstArottarapaTTayorupariyatsupyate ityarthaH eSa bhavati prakalpaH / yAni puna triprabhRtIni saMstArake prastArayati eSa vikalpaH / yacca akAraNena kAraNamantareNa tRNAnAM bhogaM kriyate eSo'pi vikalpaH / athavAnyathA kampa prakalpa vyAkhyAnamAhaahavA ajjhasiragahaNe kappokapakappo u kje| jhusire ajhasire vA, hoi vikappo akajaMmi // 22 // athaveti prakArAntaropadarzane yatkAraNesamApatite ajhuSirANi tRNAni gRhanti / eSa kanpo yatpunaH kArya samApatite jhuSirANyapi tRNAni gRhNAti eSa prklpH| yatpunarakAryejjhuSirANi ajhuSirANi vA gRhAti eSa bhavati vikalpaH / evaM tAvattRNAnAmRtubaddhe kAle kAraNena gRhItAnAM yattanoktA / samprati kAraNaireva Rtubaddhe kAle phalakarUpasya saMstAkasya grahaNe yatanAM cAha For Private and Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaha kAraNe taNAI uubaddhaMmi uhavaMti yhiyaaii| taha phalagANi vigerahai cikkhallAdIhiM kjehiN||23|| yathA kAraNe dezAdilakSaNe Rtubaddhe kAle tRNAni gRhItAni tathA Rtubaddha eva kAle cikkhannAdibhiH kArAdi zabdAtprANasaMsaktiharitakAya parigrahaphalakAnyapi gRhNAti / tatra yatanAmAhaajbhUsiramaviddhaphuDiyaaguruya aNisaThavINagahaNeNa / prAyA saMjame gurugA sesANaM saMjame dosA // 24 // acapiro jhuSirarahito'viddho vedharahito'sphuTito'rAjito'guruko gurubhArarahito'nisRSTaH prAtihArikaH / eteSAM ca paJcAnAM padAnAM dvAtriMzadbhaGgAH / te ca prAgiva prastArataH svayaM jJAtavyAH / atra ya: prathamo bhaGgaH so'nujJAtastatra doSA| bhAvAt ayaM laghukaH zeSadopavinirmuktazca tato yathA vINA laghukatvAt dakSiNahastena mukhaM vivakSitaM sthAnaM nIyate iti vAkyazeSaH zeSA eka triMzat bhaGgA nAnujJAtAH / tatra guruke AtmavirAdhanApratyayaM ca prAyazcittaM caturgurukaM saMyamavirAdhanA punareva bhavati / guruke hastAtpatite ekendriyAdInAmupaghAtotra svasthAna prAyazcitraM zepeSu saMyame doSAH saMyama virAdhanA / tatastatra pratyekaM prAyazcittaM catvAro lghukaaH| ajjhusiramAdIehiM aNisihaM tu paMcigA bhynnaa| aha saMthaDapAsuddhe vivajae hoMti caulahugA // 25 // _ aSirAdibhiH pAdairArabhya yAvadanisRSTamiti paJcamaM padaM teSu paJcasu padeSu prathamabhaGgarUpeSu iyaM vakSyamANA bhajanA vikalpanA / tAmevAha-aha saMthaDetyAdi zayyAtareNa ya upAzrayo dattastasmin yo yathAvastRtaH prathamabhaGgarUpaH saMstAraka: For Private and Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrI vyavahArasUtrasya pIThikAs naMtaraH / // 6 // www.kobatirth.org sa gRhItavyastadabhAve pArzvenakRtastasyApyabhAve UrdhvakRta evaM krameNa yatanayA grahaNaM kartavyam / yadi punarviparyAsena gRSTvAti tadA viparyaste gRhyamANe prAyazcittaM catvAro laghukAH / to vayabAhiM nivesavADasAhieggAme / khettaMto annagAma khettavahiM vA zravovacchaM // 26 // evamantara upAzrayasya yadi saMstArakaM phalakarUpaM na labhate tadA bahirupAzrayasya tathaiva gRhItavyaH / tatrApyalAbhe'nenaiva krameNa nivezanAdAnetavyastatrApyasati vATakAt tatrApyalAbhe sAhItaH tatrApyasati dUrAdapi grAmamadhyAdAnetavyo grAmamadhye'pyasati kSetrAntastat kSetramadhyA bhAvAdanyagrAmAdAnetavyastatrApyamati kSetrAdvahiSTo'pyAneyaH / evamaviparyastamAnayanaM kartavyaM yadi punaH sati lAbhe viparyastamAnayati tadA prAyazcittaM catvAro laghukAH / sampratyAnayane yatanAmAha suttaM ca atthaM ca duve vi kAuM bhikkhaM aDaMto u due viele / lAbhe sahUti duvevi ghettuM lAbhAsatI egaduveva hAve // 27 // sUtraM ca artha ca dvAvapi kRtvA micAmaTan dvAvapyeSayet gaveSayet tadyathA bhikSAM saMstArakaM ca, tatra lAbhe sati samartho dvAvapi gRhItvA pratyAgacchati lAbhA sati bhicAMgatasya saMstArakAbhAve ekaM sUtramarthaM vA yadi vA dvAvapi hApayati saMstArakagaveSaNena / dubhe sejjasaMthAre uubaddhami kAraNe / maggami vihIeso bhaNato khettakAlato // 28 // Rtubaddhe kAle kAraNe samApatite durlame zayyAsaMstArake yanmArgaNaM tatra kSetrataHkAlatazca vidhireSa bhaNito ana For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ****+******+3+2016+**** aSTama vibhAgaH / a0 u0 // 6 //
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra <<< +@***-**<~************+~>**<<~+ vidhinA (nA) nyatheti / www.kobatirth.org ubaddhe kAraNami zraNhaNe lahugagurugavAsAsu / uubaddhe jaM bhaNiyaM taM ceva ya sesayaM vocchraM // 29 // Rtubaddhe kAle kAraNe sati yadi saMstArakaM na gRhNAti tadA prAyazcittaM catvAro laghukAH, varSAsu punaravazyaM gRhItavyaH saMstArakastataH tatra tasyAgrahaNe catvAro gurukAH / tathA yA Rtubaddhe kAle yatanA bhaNitA gaveSaNAdau sarve sA varSAsvapi draSTavyA / zeSaM vacyAmi / pratijJAtameva karoti / sAsu parisADI saMthAro so avassa ghettavvo / maNikuTTimabhUmIe vi tamageNhANe cauguruzrANA // 30 // varSAsu yadi maNikuTTimAyAM bhUmau vasanti tathApi saMstArako parizATiH phalakarUpo'vazyaM gRhItavyastamagRhAti prAyazvitaM catvAro gurukAstathA AjJA upalakSaNametat anavasthAdayazca doSAH / kiM kAraNamata AhapANAsIyalakuMthU upAyagadIha gohi sisunAMge / paNae ya uvahi kutthaNamala udakatra ho jIrAdI // 31 // * kAlasya zItalatayA bhUmau prANAH saMmUrcchanti ke te ityAha- kunthavaH pratItAH utpAdakA nAma ye bhUmibhitvA samuttiSThanti dIrghAH sarpAstebhya AtmavirAdhanA, gommI nAma karNazRgAlI zizunAgo'lasaH tathA zItalAyAM bhUmau panakaH saMjAyate, upadhAvapi panakAH saMmUrcchanti tathA upadheH zItala bhUmisparzataH kothanasaMbhavaH / tathA satre (ne) (satI) hadhUli lagane malasaMbhavaH tato hiNDamAnasya varSA patati udakavadho'pkAya virAdhanA tathA upadhermalinatvenAratisaMbhave nidrAyA alAbhato 2 For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir +++******++193+0.93+2014+07+
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhI vyavahArastrasya aSTama vibhAga bha0 u0 pIThikA nNtrH| ajIrNasaMbhava AdigrahaNAt tato glAnatvaM tadanantaraM cikitsA karaNetyAdi parigrahaH / tamhA khalu ghettavyo tattha ime paMca valiyA / gahaNe ya aNumavaNA egaMgiya akuyapAugge // 32 // yasmAdete doSAtstasmAdavazyaM phalakarUpaH saMstArako gRhItavyaH / tatra ca grahaNe ime vakSyamANAH paJca varNitA bhedAstAnebAha-grahaNe'nujJApanAyAmekAnike akuce prAyogye ca / tatra prathamato grahaNadvAramAhagahaNaM ca jANaeNaM sejjAkappou jeNa smhiito| ussaggavavAehiM so gahaNe kappio hoi // 33 // yena samadhItaH samyagadhIta: zayyAkampa: zayyAgrahaNavidhistena jAnatA grahaNaM saMstArakasya karttavyaM / yataH sa utsargApavAdAbhyAM grahaNe kampiko yogyo bhavati / gataM grahaNadvAramidAnImanujJApane yA yatanA tAmAhaaNumavaNAe jayaNA gahie jayaNAhoti kAyavvA / aNuNNAe laddhe beMti paDihAriyaM eyaM // 34 // anujJApanAyAM yatanA gRhIte ca yatanA kartavyA / tatrAnujJAyAmiyaM labdhe saMstArake buvate / etaM saMstArakaM prAtihArika gRhINyAmo yAvatprayojanaM tAvaddhariSyAmaH pazcAtsamarpayiSyAma iti / kAlaM ca Thavei tahiM beiyaparisADivajjamappehaM / aNumavaNajayaNA esA gahie jayaNA imA hoti // 35 // yadA saMstArako landho bhavati tadA tatra kAlaM sthApayati / etAvantaM kAlaM dhariSyAmaH tathA brUte eSa saMstArako jarAjIrNatayA parizATirUpastaMenaM vayaM gRhISyAmastatra niyAghAtenaitAvatA kAlena yatparizaTati tanmuktvA zeSamapayiSyAmaH / grahaNe kampiko yoNyAkampaH zayyAgrahaNavidhistena jAnatA sA gahaNe kappio hoi // 33 // - - // 7 For Private and Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ****************+++** www.kobatirth.org evaM yadi pratipadyate tadA gRhyate atha na pratipadyate tadA na gRhItavyaH / kintvanyo yAcyate / athAnyo yAcyamAno na labhyate, tadA sa eva parigRhya kevalaM parizAdau yatanA vidheyA / eSA anujJApane yatanA gRhIte yatanA iyaM vacyamANA bhavati tAmevAhakAsa puSpavva cetimimaM jAhitaM bhave sunno / zramugassavi sovi sunno tAhe gharammI ThavejAhi // 36 // kahi ettha caitra ThANe pAse uvariM ca tassa puMjasta / zrahavA tatthevattha u te vihu niyalagA mhaM // 37 // gRhIte saMstArake punaH pRcchati kAryasamAptau kasya punararpayitavya epa saMstArakaH / evamukte sa yadi brUte mamaiva samarpayitavyaH iti tadA vaktavyam tvaM bhavasi zUnyaH kimuktaM bhavati, yadAyUyaM na dRzyadhve tadAkasya samarpaNIyaH, atha brUyAd amukasya, tato bhUyapi vaktavyaM so'pi yadA zUnyo bhavati na dRzyate ityarthaH / tadA kasmai samarpaNIyaH / atha brUyAdatraiva gRhe sthApayet tataH punarapi pRcchet katarasminnavakAze sthApanIyaH / evamukte yadi sa brUyAd yato'vakAzAt gRhIto'traiva sthAne sthApayet yadi vA vadet atraiva sthAne cchine pradeze'thavA yato'vakAzAt gRhItastasya pArzve athavA yasya puJjasyoparisthito gRhItastasya puJjasyoparisthApayet yadi vA yatra yUyaM nayatha tatraiva tiSThatu / yato yasyopAzraye yUyaM vasatha te'pi hu nizcitamasmAkaM nijakAH / kiM bahunA yatra vadati tatra nItvA sthApayitavyaH / esA gahie jayA eto geNhaMta e u vucchAmi / egozciya gacche puNa saMghADo gerahabhiggahito // 38 // eSA anantaroditA gRhIte yatanA / ata Urdhva gRhNAti yatanAM vacyAmi pratijJAtameva karoti / gacche punareka evaM For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir *@*****<-**********O***--******
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhI vyavahArasUtrasya piitthikaanNtr| bhraSTama vibhAga pra. u. // 8 // saGghATaH bhAbhigrahikaH saMstArakaM gRhNAti na zeSo'nyathA'vyavasthApatteH / Abhiggahiyassa asatI vIsuMgahaNe paDicchiuM savve / dAUNa tinni guruNo girAhatapaNe tahA vuttuN||39|| ___ abhigrahikasyAbhAve viSvak pratyeka saGghATakAnAM grahaNaM pravartate / iyamatra bhAvanA-ekaikaH saGghATaH pratyekamekaikaM saMstAraka mArgayati abhyadhikAstrayaH saMstArakA AcAryasya yogyA mRgyante / atrApi saiva mArgaNe'nujJApane gRhIte ca yatanA yAvatkAryasamAptau ka sthApayitavyaH iti / evaM viSvaka grahaNe sarvAn saMstArakAn pratIcchaya pratigRhya trIn saMstArakAn gurordatvA zeSAnanyAn yathA vRddhaM gRhanti / iyamatra sAmAcArI | AbhigrahikasaMghATena pratyekaM pratyeka saMghATairAnItAnAM vA madhyAdAcAryasyotkRSTAn trIn saMstArakAn pravatteko datvA zeSANAM ratnAdhikatayA saMstArakAn bhAjayati / te'pi tathaiva gRhanti // NegANau NANataM sagaNeyara bhiggahINa vannagaNe / diTho bhAsaNaladdhe sannAuddepabhU ceva // 40 // anekAnAM svagaNetarAbhigrahikAnAM yanAnAtvaM prativizeSo yaccAnyagaNena saha svagaNasAdhUnAM samudAyena saMstArakAn mArgayatAmAbhavadvyavahAranAnAtvaM tadvakSye tatra pazca dvArANi / tadyathA-dRSTadvAramavabhASaNaM nAma yAcanaM tadvAra, maanyaacntdvaar-prbhubaark| diThAdiema etthaM ekakekke hoti cha bhave bheyaa| daThUNa ahAbhAveNa vAvisouM ca tasseva // 41 // vippariNAmakahaNA vocchinne ceva tipddisichiyaa| eesiM tu visesaM vucchAmi ahANupuvvIe // 42 // atra eSu dRSTAdikeSu dvAreSumadhye ekaikasmin dvAre ime vakSyamANAH pabhedA bhavanti / tadyathA-dRSTeti dvAraM yathA bhAve For Private and Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ****************+++193+2384 www.kobatirth.org neti dvAraM tasya vA vacanataH zrutveti dvAraM vipariNamena kathanadvAraM vyavacchinadvAraM vipratiSiddhadvAraM ca / eteSAM tu dvArAyAM yathAnupUrvyA krameNa vizeSaM vacyAmi / yadapi ca dRSTAdiSu dvAranAnAtvaM tadapi yathAvasaraM vacyate / mAnaH saMstArakaM phalakarUpaM parUpaM vA dehAntaM dehapramANaM asvAdhIna prabhuM na vidyate svAdhInaH / tataH kAlapratyAsannaprabhuryasya sa tathA tamasvAdhIna prabhuM dRSTvA kamapi pRcchati kasyaiSa saMstArakaH / sa prAha- amukasya paramidAnImatra sa na tiSThati tataH saMghATakazcintayati yadA saMstArakasvAmI samAgamiSyati tadA yAciSye iti vicintya pratisarati pratinivartane vasatAvAgacchatItyarthaH / tataH pratinivRtya tadA anyadA ca bhASite yAcite saMstArakaM badhvA vasatimAnayati / atraivApAntarAle vaktavyazeSamAha- saMthArodiTTho naya tassa jo prabhU lahugo zrakahaNe gurUNaM / kahie va akahie vA aNNovi ANito tassa yadA saMstArakaM precya tasya svAminamadRSTvA vasatau pratyAgatastadA tena gurUNAmAcAryANAM kathanIyaM yathA dRSTaH saMstArako na ca tasya saMstArakasya yaH prabhu, sa upalabdha iti evaM cennAlocayati / tasya prAyazcittaM laghuko mAsaH / tathA kathite akathite vA gurUNAM yadyanyena saMghATakenAnukasya gRhe saMstArako'mukena saGghATakena dRSTaH paraM khAmI nopalabdha iti na yAcitastasmAdvayaM yAcitvA nayAma iti vicintya tatra gatvA svAminamanujJApyAnItastathApi yena pUrva dRSTastasyA bhavati na pAzcAtyasaMghATakasya tadevaM dahUNeti vyAkhyAtamadhunA yathA bhAveneti vyAkhyAnayati- viti zrannadiTTaM zrabhaveNaM tu laddhamANei / purimasseva sa khalu keI sAhAraNaM beti // 44 // For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir K++***03+20*8+193+++
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhI vyavahArasUtrasya pIThikA nNtraa| aSTama vibhaagH| pra0 prathamasacATake saMstArakaM dRSTvA svAminamanupalabhyA yAcitvaiva vasatI pratyAgate dvitIyaH saMghATo'zaThabhAvo'nyena pUrva dRSTa ityajAnAno yathAbhAvena tamanyadRSTaM saMstArakaM svAminamanujJApya labdhvA samAnayati kasya bhavatIti cedata Aha-sa khalu niyamAtpUrvasya saMghATakasya yena pUrva dRSTo na pAzcAtyasya yena labdhaH samAnItaH kecit ubhayorapi saMghATayorAbhavanamadhikRtya sAdhAraNaM brUbate / gataM yathA bhAveneti dvAramidAnIM tasyaiva vacanataH zrutveti dvAravyAkhyAnArthamAha-- taitou gurusagAse vigaDijaM taM suNettuM saMthAraM / amugattha mae diTTo hiMDaMto vAsIsaM taM // 45 // tRtIyaH saGghATaH prathamena saGghATakena kApi saMstArakaM dRSTvA svAminamanupalabhya vasatI pratyAgatena gurusakAze AcAryasya samIpe daSTo mayA saMstArakaH paraM svAmI na dRSTa AgataM santaM yAciSye iti saMstArakaM vidyamAnamAlocyamAnaM zrutvA yadi vA bhikSAM hiNDamAno'nyasya saGghATakasya zAsti kathayati yathA amukatra mayA dRSTaH paraM svAmI nAstIti na yAcita: svAminyAgate yAciSyAmi iti ziSyamANaM zrutvAgaMtUNa tahiM jAyai laddhaMmI veti amha esa vihii| annadiTho na kappai diTho eso u amugennN|| 46 // mA dejasi tattheyaM paDisiddhaM taMmi esumajjhaM tu / zramA dhammakahAe AuddeUNa taM puvvaM // 47 // saMthAragadANa phalAdi lobhiyaM beMti dehi saMthAraM / aMgati tinnivArA paDiseheUNa taM majjhaM // 48 // gatvA tatra saMstAraka svAminaM saMstArakaM yAcate yAcitvA labdhe taM pariNAmayati yathA eSo'smAkaM vidhirAcAro'nyena For Private and Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie dRSTo dRSTrA ca saMstAraka svAminaM saMstAraka yAciSye ityadhyavasitaH so'nyasya na kalpate / evaM ca saMstArako na dRSTastatastvaM mama priyatayA tasya yAcyamAnasya mA na saMstArakamamuM dadyAttatastasmin pratiSiddhe eSa mama bhaviSyati / atreyamAbhavanacintA yadi vipariNAmakaraNe labdhastatastasya nAbhavati / kintu pUrvasyaiva saMghATasya athavA dvitIyovipariNAmanaprakArastamAha-guru sakAze vikaTyamAnamanyasya vA saMghATasya ziSyamANaM saMstArakaM zrutvA anyaH saMghATakastatra gatvA saMstAraka svAminaM pUrva kathayA dharmakathAkathanenAvRtyAtmAnukUlaM kRtvA pazcAdvi pariNAmayati / kathamityAha-saMthAragadAnetyAdi / saMstAraka svAminaM pUrva saMstArakadAnaphalAdilAbhina / brUte'mukaM saMghATaM yAcamAnaM trInvArAn pratiSidhya tadanantaraM mama saMstArakaM dehi / evaM vipariNAmakaraNato labdhe sa pUrvasyaiva saMghATakasyA bhavati na pAzcAtyasya / atra prAyazcittavidhimAhaevaM vipariNAmieNa labhati bahugoya hu~ti sgnnicce| annagaNijje gurugAmAyanimittaM bhave gurugo / / 4 / / evamuktena prakAreNa vipariNAmitena svAminA yadi labhate svagaNasaktasAdhustadAtasya prAyazcittaM catvAro laghukAH anyagaNa sakte catvAro gurukAstathA svagaNasatko vA anyagaNasatko vA vipariNamyalabdhvA yadi pRSTaH san vipariNAmanamapalapati / tadA mAyAnimitto mAyApratyayo bhavatyadhiko guruko mAsaH / samprati vyavacchinnadvAramAhaahapuNajeNaM diTTho annaladdhou tennsNthaaro| chinno uvaribhAvo tAhejo labhatitasseva // 50 // atha punaryena dRSTaH saMstAraka stenAnyo labdhaH saMstArakastasya pUrvadRSTasyoparibhAvo vyavasAyazchinaH vyavacchinna statoyaH For Private and Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhaSTama vibhAgA bha. u. bhI vyavahArapatrasya piitthikaanNtrH| // 10 // pazcAlabhate tasyaiva sa Abhavati tena tasya gataM vyavacchinna dvAramadhunA pratisiddhadvAramAhaahavAvi tinnivArA umaggito navi ya teNa ldghou| bhAvecchinnamacchinne anno jo havai tasseva // 51 // ___athavA yena dRSTastena yAcitaH paraM na labdho dvitIyamapi vAraM yAcito na labdhastRtIyamapi vAraM na landhastataH evaM jInvArAn yAcito na ca tena landhastatastasyopari yadi tasya saMghATakasya bhAvo vyavacchinno yadi vA na vyavacchinnastathApi yo'nyo labhate tasyA bhavati na pUrvasaMghATakasya tadevaM SaDbhidvAraiH samAptaM prathama dRSTadvAramadhunAvabhASita dvAramAhaevaM tA dilumIo bhAsitevi hoMti chacceva / souM aha bhAveNa va vippariNAmeya dhammakahA // 52 // vocchinnaMmivabhAve anno vannasya jassa dejaahi| ee khalu chapbheyA u hAsaNe hoMti nAyavvA // 53 // evamuktena prakAreNa dRSTe dRSTadvAre SabhedAH prakAzitAH / evamavabhASite'pi SaT bhedA bhavanti jJAtavyAH / tadyathA-prathama zrutveti dvAra, dvitIyaM yathAbhAveneti dvAraM tRtIyaM vipariNAmadvAraM caturtha dharmakathAdvAraM pazcamaM vyavacchinnadvAraM SaSTamanyo vA tasyetidvAraM / tatra ete khalu Sad bhedA avabhASaNe bhavanti boddhvyaaH| prathamadvAra vyAkhyAnArthamAhaubhAsite aladdhe zravocchinneya tassa bhAveu / souM aplobhAsai laddhANIto purillassa // 54 // saMghATakena bhikSAmaTatA saMstArakaM svAmI ca saMstArakaM yAcitaH paraM na labdho'tha ca tasya saMghATakasya saMstArako paribhAvo'dyApi na vyavacchidyate tena ya saMghATakena gurusamIpamAgatyAlocito yathAmukasya gRhe saMstArako dRSTo yAcitazca paraM na // 10 For Private and Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir | labdho dvitIyavAraM yAciSyate / evamavabhASite'labdhe'vyavacchinne ca tasya saMstArakasyopari bhAve vikaTanaM zrutvA anyaH saMghATakastatra gatvA yAcate labhate ca sa labdhvAnItaH san kasyA bhavatItyata Aha-pUrvasya yena pUrvamavabhASito'pi na labdhastasyA bhavati tadviSayabhAvAvyavacchedAnnetarasya // sesANi jahA diTre aha bhAvAdINi jAva vocchinne| dArAiM joejjA chaTe visesaM tu vucchAmi // 55 // zeSANi yathA bhAvAdIni catvAri dvArANi yAvat vyavacchinnadvAraM yathAdRSTe dvAre pUrva bhAvitAni tathA yojayet / tadyathA-ekena saGghATena bhicAmaTatA kApi saMstArako dRSTo yAcitazca paraM na labdho dvitIyA saMghATako yathA bhAvena tatra gatvA taM saMstArakamAnayati sa pUrvasaGghATakasyA bhavati na yenAnItastasya anye tu bruvate dvayorapi saMghATakayorAbhavanamadhikRtya sAdhAraNa iti / gataM yathA bhAvadvAramadhunA vipariNAmadvAramucyate / gurusamIpe vikavyamAnamanyasya vA saMghATakasya kathyamAnaM yAcitamalabdhaM saMstArakaM mahyaM samprati dehi / atrApi pUrvasyaiva saMghATakasya sa pAbhavati na yenAnItastasya / gataM vipariNAmadvAraM / samprati dharmakathAdvAramucyate-agretanena saMghATakena yAcite'labdhe cAnyaH saMghATakastatra gatvA taM saMstArakasvAminaM dharmakathA kathanena samAvarya yAcate / saMstArakaM sa tathA labdhvA nItaH sana pUrvapUrvasaGghATakasyA bhavati na yena pazcAdAnItastasyeti gataM dharmakathAdvAramadhunA vyavacchinnabhAvadvAramucyate-prathama saMghATakena saMstArako yAcito na labdhastatastadviSaye bhAvo vyavacchinno gurusamIpe ca gatvA tathaivA locitaM yathA amukasya gRhe saMstArako dRSTo yAcitazca paraM na labdhaH sa tiSThatu dvitIyaM vAraM na ko'pi yAcidhyate, evaM vyavacchinnaM bhAvaM jJAtvA yo'nya saMghATako yAcate labhate ca sa tasyAbhavati na pUrvasya / tadevaM yojitAni yathA bhAvA For Private and Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhI vyavabArasUtrasya viitthikaasnNtr| // 11 // aSTama vibhAga bha0 u0 dIni catvAryapi dvArANi / ata UrdhvamAha-SaSTe dvAre'nyo cAnyasyeti lakSaNe vizeSo'sti taM vakSyAmi / pratijJAtameva karotiacchinne annonnaM so vA annaM tu jai sa dejAhi / kappai jo u paNaito teNa va annaNa va na kappo // 56 // yena prathamasaMghATakena saMstArako dRSTo yAcitazca na labdhastasya tadviSaye bhAve macchinneavyavacchinne anyena saMghATakena tatra gatvA yAcite'nyo manuSyo'nyasaMstArakaM yadi dadyAt yadi vA sa eva saMstArakasvAmI anya saMstArakaM dadyAt / tadA sa tasya kalpate yastu praNayito yAcita: saMstArakA sa tena svAminA'nyena vA manuSyeNa dIyamAno na kanpate / gatamayabhASitadvAramadhunA labdhadvAramAhaladdhadvAre cevaM joe jaha saMbhavaM tu daaraaii| jattiya metto viseso taM vucchAmi samAseNaM // 57 // labdhadvAre'pyevamuktaprakAreNa zrutvAdIni dvArANi yathAsaMbhavaM yojayet / yAvanmAtrazca vizeSastAvanmAtraM taM vizeSa samAsena vakSye / tatra prathama zrutveti dvAramadhikRtya vizeSamAhaubhAsiyaMmi laddhe bhaNaMti na tarAmi egiha neuM je| atthauna hAmo puNa kalle vA ghacchehAmotti // 58 // prathamasaMghATakena bhikSAmaTatA kvApi saMstArako dRSTo yAcito labdhazca / tasmin avabhASite labdhe ca sAdhavo bhaNanti na zaknumaH / samprati bhikSAmaTantaH saMstArakaM netuM tatastiSThatu pazcAnneSyAmaH / etaca gurusamIpe samAgatya tena saMghATakenAlocitaM taca zrutvA'nyo yAcate labhate ca pAnItaH san pUrva saMghATakasyA bhavati na tassa-apare dvayorapi taM sAdhAraNamAcakSate, vipariNAmadvAraM sAkSAdAha For Private and Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir navariya zramo Agato teNa viso ceva prnntito| tattha dinno annassa sau vipariNAmei taha ceva // 59 // prathama saMghATakena saMstArako yAcitte labdhenetumazakyatayA tatraiva muktena navarikevalamanyaH saGghATaka AgatastenApi tatra sa eva saMstArakaH praNayito yAcitaH saMstArakasvAminoktaM datto'nyasya tatastathaiva taM vipariNAmayati / yathA sarvadaivAhaM tava priyastato mayi sati kimanyasmai tava dAtumucitaM tasmAdyadi sa Agacchati tarhi tasya pratiSiddhya pazcAnmama dAtavya iti / evaM yadi vipariNamyAnIto bhavati tataH pUrvatamasthA bhavati netarasya tadevamuktaM vipariNAmadvAramadhunA dharmakathAdvAraM tathaiva prathamasaMghATakena saMstArake yAcite labdhe netumazakyatayA tatraiva mukte'nyasaGghATakastatra samAgatya taM saMstArakaM yAcitavAn / tataH saMstArakasvAminoktaM datto'nyasmai tato dharmakathAkathanatastamAvayaM brUte / yathA tasya pratiSidhyAyaM saMstArako mahyaM deyaH evamAnItaH pUrva saMghATakasya sa Abhavati netarasya / tathA yena prathamasaMghATakena saMstArako yAcito labdhazrutasya tadviSaye bhAvaH kutazcitkAraNAt vyavacchinno'nyena vA'zaThabhAvena yAcito labdhazca tasyA bhavati na prathamasaMghATakasya tasya tadvipayabhAvavyavacchedAta tathA prathamasaMghATakena saMstArake yAcite labdhe netumazakyatayA tatraivamukte'nyaH saMghATakastatra samAgatya saMstArakaM yAcate / tatra yadi anyo manuSyo anyaM saMstArakaM dadyAt sa vA prathamasaMghATakayAcito'nyaM tadA sa tasya kalpate yaH punaH praNayitaH sa tenAnyena vA dIyamAno na kanpate / tathA ca vipariNAmadvAraM muktvA zeSadvArANAmatidezamAhaahabhAvo loyaNa dhammakahaNavocchinnamannadArANi / neyANi tahAceva u jahevau chaTTa dArammi // 6 // - For Private and Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra bhI vyava **+1+ hArasUtrasya pIThikA5naMvaraH / // 12 // * www.kobatirth.org yathA bhAvadvAramAloyayatti padaikadeze padasamudAyopacArAdAlocanaM zrutveti dvAraM dharmakathanadvAraM vyavacchinadAramanyadvAraM ceti paJcadvArANi yathaivAvabhASitadvAre'bhihitAni tathaiva jJeyAni SaSTaM tu vipariNAmadvAraM sAkSAduktaM / gataM labdhadvAramidAnIM saMjJAtidvAramAha sahAyaeva ecciya dArA navaraM imaM tu nANattaM / zrayarieNAbhihito gerahai saMthArayaM ajo // 61 // suddhadasamI ThiyANaM tebhI ghecchAmi tadiNaM ceva / nAyagihe paDiNatto mAeu saMdhArato bhaMte // 62 // yAnyeva zrutAdIni SaT dvArANi lagghadvArAbhihitAnyetAnyeva sajJAtikadvAre'pi draSTavyAni navaraM bhAvanAyAM yanAnAtvaM tadidaM vacyamANaM tadevAha --- AyarieNetyAdi AcAryeNAbhihita AryasaMstArakaM gRhANa, evamuktaH san sajJAtikAnAM gRhamAMgamat dRSTaH saMstArako yAcito labdhazva athavA sajJAtikairayAcitaireva sa ukto grahANa saMstArakaM tatastenoktaM yasmin divase saMstArake svaptumArapsyate tasmin divase neSyAmaH / AcAryAzca zuddhadazamyAstatra sthitAstava Agatya zuddhadazamI sthitAnAM gurUNAmantike brUte Alocayati-bhadanta mayA jJAtigRhe saMjJAtikagRhe saMstArakaH pratijJapto nibhAlitastiSThati tato yatra dine saMstAra ke svapsyate tadivasameva tasminneva dine gRhISyAmaH / evamAlocitaM zrutvA'nyo yAcate labhate ca zrAnItaH pUrva saMghA TakasyA bhavati na yenAnItastasya gataM zrutvAdvAramaparaH saMghATako'pretanasaMghATakavRttAntamanavajJAya yathAbhAvena gatvA yAcate labhate tenApyAnItaH pUrvasaMghATakasyA bhavati na tasya, apare tu dvayorapi saMghATakayostaM sAdhAraNamAcacate yathA bhAvadvAramapi gatamidAnIM sAkSAdvipariNAmadvAramAha For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (~>**-~~+~ (*) **+-+ **03++**<*** aSTama vibhAgaH / a0 u0 // 12 //
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vipariNAme tahacciya annogaMtUNa tattha nAyagihaM / zrAsannayaro giNhai mitto annovi maM mottuM // 3 // annevi tassa niyagA dehihi annaM ya tassa mama dAuM / dullabha lAbha maNAuM ThiyaMmi dANaM havati suddhaM // 4 // sannAyagihe anno na gegahae teNa asmnnumaato| sattivihavesattIeya sovihu navi teNa nivvisati 65 tena sAdhunA mayA bhadanta jJAtigRhe saMstArakaH pratijJaptostita, tastasminnavedine samAneSyate ityAlocitaM zrutvA anya Asannataro mitrarUpo vA jJAtigRhaM gatvA tatra tathaiva saMstArakasvAminaM vipariNAmayati / sa cAnyo vipariNamya gRhAti idaM vakSyamANamuktvA tadevAha-anne vItyAdi anye'pi ca tasya nijakAH saMstArakaM dAsyanti yadi vA mamAmu saMstArakaM datvA tasyAnyaM saMstArakaM ddyaaH| athavA asmAdRzejJAtoMcchavRttijIvini yat durlabhadAnaM dIyate tadbhavati zuddhamiha paralokAzaMsA vipramuktatvAt tathA svajJAtigRhe'nyo'saMjJAtikastena saMstArakasvAminA asamanujJAto na gRhNAti / ahaM punaH saMjJAtikastato va zayyAmekavAramanujJAtasyApi saMstArakasya grahaNe tathA sati vibhave yadi vA vibhavAbhAve'pi svazaktyA so'pi sajJAtikastenAtmIyena sajJAtikena vinA na nirvizati upabhuGkate bhaktapAna saMstarakAdi tasmAnmama dAtavya eSa saMstAraka iti evaM vipariNamyAnItaH pUrva saMghATakasyA bhavati na yenAnItastasyagataM vipariNAmadvAra madhunA dharmakathAdvAramucyate tathaivAlocanAmAkAnyaH saMghATaka statrAgatya dharmakathAmArabhate / tato dharmakathayA tamatyantamAvartya taM saMstArakaM yAcate / sa dharmakathAzravaNoparodhato na niSedhuM zakta iti tasai dattavAn so'pi pUrvasaMghATakasyA bhavati, na yenAnItastasya / gataM dharmadvAraM / samprati vyavacchinadvAramAha For Private and Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra bhI vyava hArasUtrasya pIThikA5nantaraH / // 13 // <-->**<*1***+++++*** www.kobatirth.org bhAvanA tasya sajJAtikasya yAcitasaMstArakaviSaye bhAvaH / kutazcitkAraNAt vyavacchinno'nyena ca saMghATakenAbhAvena yAcitvA samAnItaH sa yenAnItastasyA bhavati na pUrvasaMjJAtikasya / anyadvArabhAvanA sviyam - pUrvaprakAreNa tena saMjJAtikena guruNAmantike vikaTena kRte tat zrutvA'nyaH saMghATakastatra gatvA saMstArakaM yAcate / tatrAnyo manuSyo'nyaM saMstArakaM yadi dadAti yadi vA sa eva pUrvasaMghATakayAcitaH saMstArakasvAmIparamanyaM saMstArakaM tadA kanpate pUrvayAcitastvanenAnyena vA dIyamAno na kalpate tathA cAha sANi ya dArANi tahavi ya buddhI bhAsaNiyA / uddhaddAre vi tahA navaraM urddhami nAttaM // 66 // zeSANyapi vipariNAmajAni zrutvAdIni dvArANi tathaiva prAgukta prakAreNaiva buddhayA paribhAvya bhASaNIyAni tAni ca tathaiva bhASitAni / gataM saMjJAtika dvAramidAnImUrdhvadvAramAha - UrdhvadvAre'pi tathA pUrvoktaprakAreNa dvArANi paDapi zrutvAdIni yojanI yAni navaramUrddha UrddhakAraNe nAnAcvaM tadeva bhAvayati / AUNa na tile vAsasya AgamaMtu nAUNaM / mAulejja huccho Thavei mAvalo maggejA // 67 // saMghATana kApi gRhe saMstArako dRSTo yAcito labdhazva Ane tumapi vyavasitaH / paraM varSasyAgamanAgamanaM jJAtvA mApAntarAle varSa patediti kRtvAnAnetuM tIrNaH zaktastathA mA varSeNAtra prastArita AdrIkriyate mA vA anya saMghATakaH samAgatya mArgayet yAceta iti / chame pradeze kuDye'vaSTabhya UrdhvakRtastato gurusamIpe samAgatya vikaTayati / taca For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4-419++** *** aSTama vibhAgaH / a0 u0 // 13 //
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrutvA anya upetyAgatya yAcate sa ca tenAnItaH pUrva saMghATakasyA bhavati, na yenAnItastasya / gataM zrutvA dvAramidAnIM yathA mAvadvAraM vivakSurAhapucchAe nANattaM keNuddhakayaM tu pucchiyamasiddhe / annAsaDha mANIyaMpi purille kei sAhAraM // 6 // yathA bhAvadvAre pRcchAyAM nAnAtvaM kiM taditi ceducyate-anyaH saMghATakastatra yathA bhAvena gatastena UrdhvakRtaM saMstAraka dRSTvA cintitaM kiM nAmaiSa saMyatena UvIkRta uta gRhasthena yathA bhAvata evaM tena saMzayAnena pRSTaH-kenAyIkRta ' iti gRhasyaizca na kimapi ziSTaM kathitaM tato'nyena saMghATakenAzaThena saMstArako yAcito labdha AnItazca / tathAnyenAzaThenAnItamapi saMstArakaM pUrvasya saMghATakasyAbhavantamAcakSate / kecitpunardvayorapi saMghATakayoH sAdhAraNaM / atha pRSTe gRhasthairAkhyAtaM gRhastheno/kRtastathA yathAbhAvena yAcito labdhazca / so'pyAnItaH pUrvasaMghATakasyAbhavati / aparetu dvayorapi sAdhAraNamAhuHchanne udghovakkato saMthAro jai vi so ahA bhaavo|ttthvi sAmAyArI pucchijjai itarahA lhuto||69|| ____ yadyapi saMstArako yathA bhAvAt yathA bhAvena gRhasthaiH cha pradeze urbopakRto jJAyate caitattathApi tatrayaM sAmAcArI gRhastho'vazyamuktaprakAreNa pRcchayate / itarathA pRcchAkaraNAbhAce prAyazcittaM laghuko mAsaH / gataM yathA bhAvadvAraM / vipariNAmanadharmakathAvyavacchinnabhAvAnyadvArANi pUrvavat bhAvanIyAni / tathA cAha sesAiM taha ceva ya vipariNAmAiyAiM dArAI / buddhIe vibhAsejjA etto vucchaM pabhuddAraM // 7 // For Private and Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra bhI vyava hArasUtra spa pIThikAsnaMtaraH / // 14 // **O*-**-************ www.kobatirth.org zeSANi vipariNAmAdIni dvArANi buddhyA yathA prAgabhihitAni tathaiva paribhAvya vibhASeta pratipAdayeta / gatamurDIkRtadvAramata Urdhva prabhudvAraM vakSyAmi / pratijJAtameva nirvAhayati padAre vi evaM navaraM puNa tattha hoi zrabhAve / egeNa putto jAito biieNa piyA u tasseva // 71 // prabhudvAre'pi evaM pUrvoktaprakAreNa zrutvAdIni padvArANi jJeyAni, navaraM punastatra prabhudvAre yathA bhAve yathA bhAvalakSaNe avAntarabhede nAnAtvaM bhavati / ekena saMghATakena yathAbhAvena putro yAcitaH / dvitIyena tasyaiva pitA dvAbhyAmapi dattaH sa kasyA bhavati tata Aha jo pabhutara tesiMhavA dohiMpi jassa dinnaMtu / apabhummi lahU ANA egatarapadosato jaM ca // 72 // tayoH pitAputrayoH madhye yaH prabhutarastena yasya dattastasyA bhavati / atha dAvapi prabhUtAbhyAmapi saMbhUya yasya dattastasyA bhavati yasya tu pratiSiddhastasya nAbhavati / athAprabhuNA dattaM gRhNAti gAthAyAM saptanI vRtIyArthe tadA tasya prAyazcitaM catvAro laghavaH / tathA zrAjJAdayo doSA yacca ekatarapradveSata Apadyate prAyazcittaM tadapi tasya draSTavyamekatarapradveSo nAma yaH prabhuH sa saMyatasya copari pradveSaM yAyAt / yena vA aprabhuNA satA dattastasya / havA doNi vi pahuNo tAhe sAdhAraNaM tu donhaM pi / viSpariNAmAdINi use sANi taheva bhAsejjA // 73 // athavA dvAvapi pitAputrau prabhU, dvAbhyAmapi ca pRthak pRthak dvayoH saMghATakayoranujJAtastadA tayordvayorapi saMghATakayoH For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aSTama vibhAgaH / a0 u0 // 14 //
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie sAdhAraNamAcakSate saMstAraka, tadevaM yathAbhAve vizeSo darzitaH / zeSANi tu vipariNAmAdIni pazcApi dvArANi tathaiva bhAva- | nIyAni yathA prAgabhihitAni / / sAmpratamupasaMhAramAhaesavihIU bhaNito jahi yaM saMghATaehiM maggaMti / saMghADeha alabhaMtA tAhe vaMdeNa maggaMti // 74 // yatra saMghATakaiH pratyekaM pratyeka saMstArakA mRgyante tatra eSa pratyeka pratyekamAnItAnAM saMstArakAnAmAbhavan vyavahAraviSaye vidhiruktH| yatra punarekaikaH saMghATako na labhate tadA vRndasAdhyAni kAryANi vRndena kartavyAnIti nyAyAta saMghATakairalabhamAne vRndena samudAyena mArgayanti tatra vidhimatidezata pAha* vaMdeNaM taha cevaya gahaNaguNavaNAi to vihI eso| navaraM puNa nANattaM appaNaNe hoi NAyavvaM // 75 // vRndenApi mArgaNe tathaiva tena prakAreNa grahaNe'nujJApanAyAmAdi zabdAdarpaNe ca vidhireSa prAgabhihito draSTavyo navaraM punarapaNe bhavati nAnAtvaM jJAtavyaM / tadevAhasavvevi diTharUve karehiM punnaMmi amha egyro| aNNo vA vAghAe appahiti bhaNasi tassa // 76 // saMstArakasvAminaM pratyucyate sarvAnappasmAn dRSTarUpAn dRSTamUrtAn kuru asmAkamekatara: pUrNe varSAkAle saMstAraka yuSmAkamarpayiSyati / athAsmAkameteSAM kazcanApi vyAdhAto bhavet tadA anyo'pi yatvaM bhaNasi tasya samarpayiSyatievaM tA saggAme asatI ANeja anngaamaato| suttatthe kAUNaM maggai bhikkhaM tu aDamANo // 77 // For Private and Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhI vyavahArasUtrasya piitthikaanNtrH| aSTama vibhaag| a.u. // 15 // evamuktaprakAreNa tAvatsvagrAme saMstArakAnayane vidhirukto'sati svagrAme saMstArakasyAbhAve anyagrAmAdapi Anayet / kathamityAha-sUtrAthoM kRtvA sUtrapauruSImarthapauruSI ca kRtvA bhikSAmaTanasaMstArakaM mArgayati yadi punaranyagrAmapi pratyekaM saMghATakasyAlAbhastadA athapauruSI hApayitvA tatra vRndena gatvA yAcante / adiTre sAmimmi u vasiuM ANei biiya divsNmi| khettaMmi u asaMte ANayaNaM khettbhiyaato||78|| ___yadi svagrAme na dRzyate saMstArako dRzyamAno vA na labhyate tadA svakSetrAdviganyUtapramANe anyagrAme gatvA yAcanIyaH / atha na dRzyate tatra saMstArakasvAmI tadA gRhe uSitvA dvitIya divase saMstArakamanujJApya gRhItvA samAgacchanti / atha svakSetre na labhyate tadA svakSetre saMstArakasyAbhAve svakSetrAvahiSTAdapyAnayanaM saMstArakasya dvividinamadhye kartavyam / savvehiM zrAgaehiM dAuM guruNo u sesa jaha vuhUM / saMthAre ghettUNa uvAseho aNunnavaNA // 79 // ___ sarvairapi saMghATakaiH para parataragrAmebhyaH samAgataH saMstArakaparipUrNatAyAM satyA traya utkRSTAH saMstArakAH gurordAtavyAstataH zeSairyathAvRddhaM yathA ratnAdhikatayA gRhItavyAH / tAn saMstArakAn gRhItvA tadanantaramavakAzena bhavatyanujJApanA | etAvatA prahaNamiti dvAra samAptamanujJApanAdvAraM samApatitamityAveditam / jo puvapuNAmavito pesijaMteNa hoti ugAse / heTrille suttami tassAvasaraM iha patto // 80 // yaH pUrvamadhastane prathame piNDasatre preSyamANe-nAvakAzo'nujJApitastasyAvasara iha prAptastataH sa bhaNyate For Private and Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nAuNa suddhabhAvaM therA viyaraMti taM tu ugaasN| sesANa vi jo jassa u pAuggo tassa taM deti // 1 // tatra preSyamANasyAvakAzamanujJApayataH sthavirA AcAryA zuddhaM bhAvaM jJAtvA tamevAvakAzaM vitaranti / anujAnate zeSANAmapi yo'vakAzo yasya sAdhoH prAyogyastasya taM dadAti / atra vidhimAhakhelanivAtapavAte kAlagilANe ya sehapaDiyarae / samavisame paDipucchA AsaMkhaDie annunnvnnaa||2|| yasya khelaH zleSmA praspandate sa gurUn anujJApayati bhagavan ! zleSmApatati tato'nyadavakAzAntaramanujAnIta / tatastasyAnyo'vakAzodAtavyaH / tathA nivAte dharme nipIDyamAno yadi pravAtamanujJApayati tarhi tasya pravAto dAtavyaH / pravAte vAte pIDyamAnasya nivAtaH kAlagrAhI dvAramUlamanujJApayati, I sa tatra sthApyate, glAnasya samIpe zaikSasya praticArakaH zikSAdvayaM grAhayitvA zaikSakasya samIpe samaviSamAyAM bhUmau yasya pArdhANi duHsvayato so'dhyAsyAyAM bhUmau sthApyate / yo yaM punaH punaH pratipRcchati sa tasya pArzve AsaMkhaDikA va sva tarakasya pArzve evamanujJApanA sAdhUnAM bhavati / AcAryeNa ca zuddhabhAvamavagamya tathaivAnujJAyate upasaMhAramAhaevamaNuNavaNAe evaM dAraM ihaM parisamattaM / egadiyAdi dArA etto uDDe pavakkhAmi // 3 // evamuktaprakAreNa sAdhUnAmanujJApanAyAM bhaNitAyAmetat anujJApanA lakSaNaM dvAramiha parisamAptamata Urdhva tu ekAGgikA. dIni dvArANi pravakSyAmi / pratijJAtameva nirvAhayati For Private and Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrI vyava hArasUtrasya pIThikA - naMtaraH / // 16 // -* * **-**-**-**-*********** ----- www.kobatirth.org saMghAtimeva phalagaM ghettavvaM tassa zrasati saMghAI / domAitasta asatI geNheja zrahAkaDA kaMbI // 84 // pUrvamasaMdhAtimameva phalakaM gRhItavyaM tasyAsatyabhAve saMghAtimaM kiM viziSTa mityAha-dvayAdi phalakAtmakaM dviphalakAtmakamAdi zabdAtriphalAtmakaM catuH phalakAtmakaM vA gRhNIyAditi yogaH / tasya phalakasaMghAtAtmakasya saMstArakasyAbhAve yathAkRtAH kambI gRhNIyAt / gRhItvAtanmayaH saMstArako vidhIyate / tatra yA namantikaM vyastAH sAntarAH kriyante nirantarAbhiH prANajAtervirAdhanAM etacca phalakeSvapi draSTavyaM / tathA cAha do mAdi saMtarANi u karei mA tattha UnamaMtehiM / saMtharaseogaNe pANAdivirAhaNA kujjA // 85 // dvayAdIni phalakAni namana zIlAni sAntarANi karoti / kimarthamityAha tatra dvayAdi phalakAtma ke saMstArake namadbhiH phalakairanyonyaM saMstArake prANAdInAM virAdhanA bhavet / prANA dvitricaturindriyA AdizabdAjIvAdi parigrahaH / gatamekAGkSikadvArAmidAnImakucadvAram kucaspandanena kucatItya kuca igupAntyalakSaNaH / kaH pratyayaH yastathA baddhaH san na spandate so kuco grAhyo yastu kucabandhanaH sa parihAryastathA cAhakuyabaMdhaNaMbhi lahugA virAhaNA hoI saMjamAyAe / siDhilijaMtaMmi jahA virAhaNA hoi pANAM / / 86 / / pavaDejja vavande virAhaNA tattha hoi zrayAe / jamhA ee dosA tamhA u kuyaM na baMdhejA // 87 // kucaM zithilaM bandhanaM yasya tasmin kucabandhane saMstAra ke gRhyamANe prAyazcittaM catvAro laghukAH / tathA virAdhanA bhavati For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ************** aSTama vibhAgaH / a0 u0 // 16 //
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ************* www.kobatirth.org saMyame Atmani ca yatastasmina zithinyamAne zithilabandhanatayA praspandamAne prANAnAM virAdhanA bhavati / eSA saMyamavirAdhanA durbaddhe sa prapatet / tatra bhavatyAtmavirAdhanA yasmAdete doSAstasmAt yathA kucaM zithilaM bhavet tathA na banIyAt kintu gADha bandhanabaddhaM kuryAt / taddivasaM paDihAI sI ukkhetu heTuMuvariM ca / rayaharaNeNaM bhaMDaM aMke bhUmIe vA kAuM // 88 // taddivasaM pratidivasa dine dine ityarthaH / bhANDaM saMstArakAdi lakSaNamISat utkSipya aGke utsaGge bhUmau vA kRtvA adha upari ca rajoharaNena tasya pratyupekSA kartavyA / / evaM tu doNi vArA paDilehA tassa hoi kAyavvA / savve baMdhe motuM paDilehA hoi pakkhassa // 86 // evamuktena prakAreNa dvau vArau prAtaraparAhNe ca tasya saMstArakasya pratyupekSA bhavati kartavyA / pakSasya pakSasyAnte punaH sarvAn bandhAnmuktvA choTayitvA pratyupekSA bhavati kartavyA / gatamakucadvAramadhunA prAyogyadvAramAhaugamamAdI suddho gahaNAdI jo va variNato es| eso khalu pAuggo heThimasutte ca jo bhaNito // 90 // ya udgamAdi doSazuddhaudgamotpAdanAdi doSavizuddho yo vA eSo'nantaramupavarNito'grahaNAdau grahaNe'nujJApanAyAM baddha ekAGgiko'kucazcayadivA yo bhaNito'dhastanasUtre Rtubaddha pratyeka sUtre dvAtriMzadbhaGgeSu madhye prathamabhaGgavartI eSa khalu prAyogyo veditavyaH // kami samattaMmI appevvo NapiNaNe lahugA / zrANAdI zrA dosA viiyaM uTThANa hiDo // 61 // For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ***03->***++++++*693+++**
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aSTama | vibhaag| bhI vyavahArasUtrasya piitthikaanNtrH| // 17 // kArye samApte sati niyamAtsaMstArako'rpayitavyo anarpaNe prAyazcittaM catvAro laghukAH AjJAdayazca doSAH / atrApi dvitIyapadamapavAdapadaM yadi rogasyotthAnaM pravartate / stenairvApahRto'gninA vA kathamapi dagdhastadAnArpaNa miti / tadevaM bhAvitaM varSAvAsasUtra, (saM) prati vRddhAvAsasUtrabhAvanArthamAhavaDAvAse cevaM gahaNAdi padAu hoMti nAyavvA / nANattakhettakAle appaDihArI ya so niyamA // 2 // vRddhAvAse'pyevaM pUrvoktena prakAreNa grahaNAdIni padAni bhavanti jJAtavyAni bhavanti / kimuktaM bhavati / yathA prAk varSAvAse grahaNAnujJApanakAGgikA kucaprAyogya lakSaNAni pazca dvArANyabhihitAni / tathA vRddhAvAse'pyanugantavyAni tu zabdo vizeSaNe sa caitadvizinaSTi / vRddhavAvAse Rtubaddhe'pyeSa eva vidhiriti navaramatra nAnAtvaM kSetre kAle ca tathA niyamAdapratihArI sa vRddhAvAsayogyaH saMstArako gRhItavyaH / sampratyetadeva spaSTaM vibhAvayipurAhakAle jA paMcAhaM pareNa vA kheta jAva battIsA / appaDihArI asatI maMgalamAdIsu puvvuttA // 93 // iha varSAvAse saMstArakasyAnayane kAlata utkarSeNa trINi dinAnyuktAni / atra tu vRddhAvAse kAle kAlamadhikRtya yAvatpazcAhaM paJcadinAni tataH pareNa vA AnayanaM draSTavyam / kSetrato yAvat dvAtriMzat yojanAni tathA apratihAriNo'satyabhAve saMstArakasya yAni maGgalAdIni pUrvamuktAni tAni prayoktavyAni sUtram-therANaM therabhUmipattANaM kappai daMDae vA bhaMDae vA chattae vA mattae vA laTriyA vA cele For Private and Personal Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vA cammevA cammapaliccheyaNaevA avirahie ovAse ThavettA gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe pavisittaevA nikkhamittae vA, kappaiNhaM saMniyahacArINaM doccaMpi oggahaM aNunnavettA pariharittae suu|5| asya sUtrasya saMbaMdha pratipAdanArthamAhavuDo khalu samadhigato ajaMgamo ya jNgmvisese| avirahito vAvuttosahAyarahie imA jayaNA // 9 // anaMtara sUtre vRddhaH khalu samadhikRto'nenApi sUtreNa vRddha eva ucyate sthavira vRddha zabdayorekArthatvAt tataH pUrvasUtrAdanataramasyasUtrasyopanyAso navaraM sa pUrva sUtre vRddho'jaMgamo jaMghAbalaparihAna ukto'tra tu jaGgamavizeSo na sarvathA javAbala parihIno vaktavyo'thavAyaM vizeSaH pUrvasUtre yodhikRto vRddha uktaH sasahAyairavirahita ukto'vatu yaH sahAya rahitastasya sAmAcArI pratipAdyA tathA cAha-sahAyarahite iyamadhikRtasUtrapratipAdyA yatanA anena sambadhenAyAtasyAsya vyAkhyA-sthavirANAM jarasA jIrNAnAM sthavirabhUmi prAptAnAM sUtrArthatadubhayopetAnAmityarthaH / kalpane daNDavidaNDAdibhedaminnaM bhaNDakaM aneka vidhAni upakaraNAni cchatrakaM pratItaM mAtrakamuccArAdisakaM laSTikA daNDa vizeSaH / celaMkanpAdi carmatalikAdirUpaM carmaparicchedana badhA / etAn avirahite avakAze sthApayitvA gRhapatikulaM piNDapAtapratipAtAya praveSTuM vA niHkramituM vA kanpate sabhivRttavArANAM bhikSAcaryAtaH pratyAgatAnAM sthAvirANAM dvitIyamapi vAramavagrahamanujJApya parihartuM dhAraNayA paribhogena cetyeSa suutraakssrmaatraarthH| vizeSa vyAkhyA tu bhASyakRtA kriyate tatra yAni padAni vyAkhyeyAni tAni darzayati / For Private and Personal Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI vyavahArasUtrasya piitthikaasnNtrH| // 18 // aSTama vibhaagH| 50 u0 daNDa vidaNDe laTThI vilaTrI cammoya cammakose yA cammassaya jeccheyA therA vi ya je jarAjumlA // 25 // daNDo vidaNDaH yaSTiviyaSTiH carma cammakozaH carmaNazca ye cchedAste carmaparicchedanakAste ca vyAkhyayAstatra prathamataH sthavirapadamAcakSate sthavirA api ca ye jarAjIrNAste drssttvyaaH| zrAyavatANa nimittaM chattaM daMDassa kAraNaM vuttaM / kIsa ThaveI pucchA sa digghathUro u duggaTTA // 16 // tapa uSNana paritApanA tasya trANArtha cchatrakaM gRhNAti, daNDasya upalakSaNametat / vidaNDAdInAM grahaNe kAraNaM pUrva nizIthe kalpe ca bhANitaM / atha kasmAddaNDaM sthApayati / eSA pRcchA / atrottaraM daNDako dIrghaH sthirazca / tatastaM durge vyAghrAdi parivAraNanimittaM parivahati / samprati bhANDAdipada vyAkhyAnArthamAhabhaMDaM pariggaho khalu uccArAdI ya mattagA timi|ahvaa bhaMDaga gahaNe NegavihaM bhaMDagaM joggN||96|| (kha) bhANDakaM khalu patadgaha ucyate uccArAdau ca Adi zabdAt prazravaNe zleSmaNi ceti parigrahastrINi mAtrakANi bhavanti / tadyathA-uccAramAtrakaM prazravaNamAtrakaM zleSmamAtrakaM ceti / athavA bhANDakagrahaNenAnekavidha bhANDakaM gRhItaM draSTavyaM / celaggahaNe kappA tasaMthAvara jiivdehnipphnnaa| doreyarAva cilimili camma taligAvakatti vva // 97 // celagrahaNena trasasthAvarajIvazarIraniSpanA UrNikatrikarUpA ityarthaH kalpAH parigRhyante / cilimilinamiti javanikA sAdavarakamayI itarA vA draSTavyA carmamayatalikA upAnat kRttivA aupagrahikopagrahaNa vizeSarUpA / / For Private and Personal Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ****@************+++*+ www.kobatirth.org avarakA tahako sagaccheyaNaM tu je vaddhA / tecchinna saMghaTTA dukhaMDa saMdhAraNa heuM vA // 98 // carmamayaH kozaH carmakozaH soGguSTasya yadi vA avarapANu pASNikA tasyAH parirakSaNAya dhiyate / athavA nakharadanAde raupagrahikopakaraNa vizeSasya carmamayaH kozazcarmakozaH ye tu badhAste carmaparicchedana kamityucyate / te ca cchinnasandhAnArthamathavA dvikhaNDasandhAnahetordhiyante / tadevaM viSamapadAni vyAkhyAtAni / samprati daNDAdi upakaraNasthAnacintAM cikIrSurAhajaya Thavei asu nayabeI dejahettha uhANaM / lahugo sutte lahugA hiyaMmi jaM jattha pAvati u // 99 // yaditvazUnye avirahite pradeze daNDAyupakaraNaM sthApayati na ca kasyApi saMmukhamevaM brUte atra dadyAdavadhAnamupayogamiti, tadA tasya prAyazcitaM laghu mAsaH / zratha zUnye sthApayati tadA catvAro laghukAstathA zUnye mukte stenaizcApahRte yat yatra jaghanye madhyame utkRSTe vA upakaraNe prAyazcittamuktaM tat prApnoti / atra parasyAvakAzamAha - eyaM sutaM phalaM jaM bhaNiyaM kappatti therassa / bhAti sutta nivAto ati mahalassa therassa // 100 // codakaH prAhaH - yadyevamazUnye zUnye ca pradeze upakaraNe doSastarhi tatsUtramaphalaviSayaM yaduktaM kanpate avirahite avakAze sthApayitvetyAdi sUrirAha-bhaNyate atrottaraM dIyate / asya sUtrasya nipAto atimahato'tizayena garIyasaH / kaMpaNa je ThaveuNa kAraNeNaM tu / hiMDai juNNamahalo taM sukha vocchaM samAseNaM // 101 // so'ti vRddho mahAn gacchasyAnukampanIyaH paraM yena kAraNena sajIrNa mahAn ekAkIbhUto'virahite pradeze upakaraNaM sthApa For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ***********
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyarmandie aSTama vibhaag| a. u. bhI vyava- yitvA bhikSyAM hiNDate tatkAraNaM samAsena vakSye tacca vakSyamANaM zaNu / pratijJAtameva nirvAhayatihArapatrasya / so puNa gaccheNa samaM gaMtUNa majaMgamo na kaei / gacchANu kaMpaNijjo hiMDai thero payatteNaM // 10 // pIThikA- sa punarajaGgamo gacchena samaM gaMtuM na zaknoti, tataH sa gacchasyA'nukampanIya iti kRtvA sthaviro vakSyamANena prayatne nNtrH| nayatanayA hiNDate / tameva prayatnamAha atakkiya uvahiNA u therA bhaNiyAya loynnijenn| saMkamaNe paTravaNaM puratosamagaM ca jayaNAe // 10 // yamupadhiM na ko'pi tarkayati vizeSataH paribhAvayati tenAtatkAraNIyenopadhinA ata evAlocanIyena lobhagocaratAmati krAntena paristhApya mAsakalpaprAyogasya varSAvAsa prAyogasya vA kSetrasya saMkramaNe kartavye AcAryeNa te sthavirA ati mahAnto bhaNitAH purataH samakaM vA yatanayAvanyatAM tatra yadi pratibhAsate tarhi purato'gre sAdhubhiH saha tasya prasthApanaM kriyate / atha na zaknoti purato gantuM tadA samakaM nIyate / kathamityAha-yatanayA tAmeva yatanAmAhasaMghADagaegeNa vA samagaMgegahati sabhae te uvhiN| kiti kammadavaM paDhamA kareMti teliM asati ego 104 ___yadi gacchena samaM vrajati tataH sundarameva sakalasyApi gacchasya tatsArAkaraNAt / atha samakaM gantuM na zaknoti tadA sAdhusaMghATakena samaM sAdhusaMghATakasyAbhAve ekena vA sAdhunA samaM vrajati / tatra yo tau sahAyau dattau tau tasyopakaraNaM gRhItaH / parivahataH / yadA tu caurabhayena sabhayaM sthAnaM tadA samastamapi upadhikalpAdi lakSaNaM gRhIto gRhItvA sa sthaviro yathAjAta: // 14 // For Private and Personal Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kRtvA agre kriyate / tataH samayasthAnalajhane kRtikarmavizrAmaNAM tasya kurutaH kRtvA dravaM pAnIyaM samarpayataH tadanantaraM prathamAlikA kArayataH / tayordvayoH sAdhvorabhAva ekaH samasta prAguktaM karoti / jai gacchejAhigaraNo purato paMthe ya sophiddijaahi| tattha u Thaveja ega rikaM paDipaMthagappAhe // 105 // ___athaiko'pi sahAyo na vidyate tadA sthavira ekAkyapi purataH pravartyate / tatra yadi sArthAdivazatastvaritaM gacchan yadi vA pathi parirayAdinA sa sphiTito bhavettatra ekaM sAdhuM riktamupakaraNarahitaM sthApayet / atha tatra zarIrApahAristena bhayaM duSTa vyAghrAdi svApadabhayaM vA tataH sa moktuM na zakyate tarhi agretanasthAnAt pratinivartamAnaM pathi kamappAhe iti sandezApayet / tathA agre sAdhusamudAyo vrajannAste tasmAcarita mAgamyatAmiti / samprati yathA sa sphiTito bhavati tathA pradarzayati / / sArikkhakaDaNIe ahavA vAteNa hujapuTho u| evaM phiDito hujA ahavAvI pariraeNaM tu // 106 // kAlagae vasahAephiDito ahavAvi saMbhamo hujjaa| paDhamaviyatovaeNavagAmapaviThTho va jo hujjA // 107 // ___ pathi gacchato mArgadvayaM tatra yena pathA gaccho gatastasmAdanyasmin pathi kecitsAdhu sadRzAH purato gacchanto dRSTAstataH sAdhava ete gacchantIti sAdRzantIti sAdRzya karSinyAvipralabdhaH san tena pathA gacchedathavA apAntarAle sa vAtena spRSTaH syAt tato gantuM na zaknoti / evamamunA prakAreNa sa sphiTitobhavet / athavA tathAvidha mahAgartayA parvatasya nadyA vA pariraeNa sa sthaviro vrajan gacchan sphiTitaH syAt yadi vA yastasya sahAyo dattaH sa kAlagata iti sphiTita ekAkI sNjaatH| For Private and Personal Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit bhIvyavahArasUtrasya piitthikaanNtrH| bhraSTama vimaamH| a. // 20 // athavA saMbhrame svApadasaMbhrame vA tvaritaM sArthena saha palAyamAne gacche sthaviraH zanairRjan sphiTito bhUyAt / yadi vA prathamena cutparISahena pIDitaH san yaH sthaviro grAmaM vajikA vA praviSTo bhavet / gacchazca stenAdibhayena sArthena samaM tvaritaM vrajati sa gacchA sphiTati / eehiM kAraNehiM phiDito jo aTTamaM tu kAUNa / aNahiMDato maggai iyare viya taM vimaggaMti // 108 / / ___etairanantaroditaiH kAraNairyo gacchAt sphiTitaH so'STamaM SaSTaM caturtha vA kRtvA mikSAmaTan gacchaM mArgayati anveSayati itare'pi ca gacchasAdhavastaM sthaviraM vimArgayanti / atha te gacchasAdhavaH sArthena samaM vajanto yadi sArtha muzcati tadA stenairapahiyante vanadAvena vA dahyante duSTena vA svApadena kenApi gRhyante / tato gaveSayituM na zaknuvanti tarhi sthavireNAvazyamuktaprakAreNa mArgaNA kartavyA / aha puNa na saMtharejA to gahitoNeya hiMDato bhikkhaM / jahatarejAhi tato Thaveja tAhe asunnammi // 109 // . yadi caturthena SaSThenASTamena vA gaveSaNaM kartuM na saMstaret tatastadA tadupakaraNamazUnye pradeze sthApayet / tatrApi yAni varjanIyAni sthAnAni tAni pradarzayatiaha puNa ThavijA mehiM tu sunnaggikamma kusthieK vaa| nANuNaveja dIhaM baha bhuMjaparicchae pattaM // 110 // tisulahuga dosa lahugo khaddhAiyaNe ya culhuuhoti| cau gurugasaMkhaDIe appttpddicchmaannss|111|| // 20 // For Private and Personal Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atrAdyagAthA padAnAM dvitIyagAthokta prAyazcittaiH saha yathAsaMkhyena yojanA sA caivamatha punaH sthApayedeSu vakSyamANeSu sthAneSu gAthAyAM tRtIyA saptamyarthe / tataH prAyazcitta saMbhavastatra yadi zUnye sthApayati caturlaghu / agnikarmikAyAmapi zAlAyAM sthApane caturlaghukA, agninA yadi kathamapyupakaraNasya dAhastadA taniSpannamapi prAyazcittaM, jugupsite jugupsitagRheSu sthApayatazcaturlaghu / tasmAdetAni sthAnAni varjayitvA vakSyamANeSu sthAneSu sthApayet / yatra sthApayati te anujJApayitavyAH / ananujJApane mAsalaghu dIrghA bhikSAcaryA karoti mAsalaghu / bahusu muMjati prAyazcittaM catvAro laghavo bhavanti / khaddhAiyaNe iti khaddhasya pracurasya adane bhakSaNe satItyarthaH / tathA aprApta saMkhaDiM pratIkSamANasya prAyazcittaM catvAro gurukAH / samprati yeSu sthAneSu sthApayetAni darzayati-- asatIe maNunnANaM savvovahiNA va bhadaeK vaa| desakasiNeva ghettuM hiMDai sai laMbhe pAloe // 112 // yadi samanojJAH santi tarhi teSUpakaraNaM sthApayitavyam / teSAmasatyabhAve'manojJAnAmapi asAMbhogikAnAmapyupAzraye sthApayet / yadi vA sarveNApyupadhinA gRhItena hiNDate yadi zaktirasti, azaktI pArzvasthAdiSvapi sthApayati / yadi vA yathA bhadrakeSu gRheSu sthApayati desakasiNe vA ghettumiti samastasyopadhirdezabhUtAni yAni kRtsnAni paripUrNAni kanpAdIni tAni gRhItvA bhikSAmaTati / azaktau tAnyapi muktvA paribhramati / tatra sati lAbhe teSu gRheSu bhikSAmaTati yeSvaTan upakaraNaM pazyati / asatIe avirahiyammiNitikkAdINa aMtIe tthve| dejaha uhANaMtiya jAvau bhikkhaM pribhmaami|113| For Private and Personal Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra bhI vyava hArasUtrasya pIThikAsnaMtaraH / // 21 // -*@****************PS>> *****<< *PS>>>> www.kobatirth.org asati avidyamAne bhAve avirahite pradeze naityakAdInAM naityiko dhruvakarmiko lohakArAdirAdizabdAt maNikArazaGkhakArAdi parigrahasteSAmanti ke sthApayet brUte ca dadyAdasyopakaraNasyAvadhAnaM yAvadahaM bhikSAM paribhramAmiuveti gaNayato vA samakkhaM tesi baMdhiuM / Agato rakkhiyAbhetti teNa tumbhevviyA ime // 114 // teSAM dhruva kArmikaprabhRtInAM samakSaM gaNayan badhvA sthApayati / vA zabdaH sthApanAviSayaprakArAntara sUcane Agatazca san dvitIyamapi vAramavagrahamanujJApayati / kathamityAha - bho ityAmantraNe yuSmAbhI rakSitAnyamUni tena yuSmadIyAnItyanujAnItamAM gRhNantamiti / davannAhA gatiM keNa mukkotti pucchantI / rahiyaM kiM gharaM zrAsI ko paro va ihAgato / / 115 / / iha yadA teSAM samacamupakaraNaM badhvA sthApayati tadA sAbhijJAnaM granthi vabhAti tataH AgataH san taM pralokayati mA kenApyunmucya kiMcit hRtaM syAttatra yadi tathaiva granthi pazyati tataH pUrvokta prakAreNa dvitIyamavagrahamanujJApayati atha graMthi - manyathA pazyati, tato brUte kenAyaM graMthirunmuktaH choTita iti pRcchati tadA / kimiti kSepe rahitaM zUnyaM gRhamAsIt ko vA para iha samAgata iti / after arggaMbhIraM taM me dAvehamAcirA / na diTTho vA kahaM patto terA to u cau ihaM // 116 // mamopakaraNamadhye yadvastu sugaMbhIramatizobhanaM tannAsti taddarzayata tadvastu mA cirakAlI kuru / atha na gRhItaM mayA nApi kospyAgacchan dRSTastata Aha-na dRSTo vA kathamatrAgacchan stenaH ka upayAti utparakaH avazyaM sa dRSTaH svayaM vA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir -*****************@3 aSTama vibhAgaH / a0 u0 // 21 //
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie gRhItamiti bhaavH| | dhammo kahija tesiM dhammaTrA eva dinnmnnehi| tupbhArisehiM eyaM tupbhe su ya paccato amhN||117|| dharmasteSAM dhruvakarmakaprabhRtInAM kathyate / kathayitvA ca paryante saM(sa)TaMkamAnIyamidamucyate-dharmArthameva yuSmAzairanyairetat upakaraNaM mahyaM dattaM yuSmAsu ca viSaye'smAkamatIva pratyayo vizvAsastataH kimityAhato ThaviyaM Ne etthaM dija u taM sAvayA iyaM amhaM / jai daMtI ramaNijjaM adeMte tAhe imaM bhaNati // 11 // ___yata evaM tasmAt zrAvakA yamo'smAkamatra sthApitaM tadidamasmAkaM dIyatAmevamukte yadi dadati tato ramaNIya sundaraM, matha na dadAti tato'dadatastAnidaM vakSyamANaM bhavati tadevAha--- therotti kAuM kAsu mA avannaM saMtI sahAyA bahavo mamanne / ja uggamessaMti mame ya mosaM khittAi nAuM iti ve adeMte // 119 // sthavira iti kRtvA mA mamAvajJA kAryuryataH santi mamAnye bahavaH sahAyA ye kSetrAdi jJAtvA kSetra kAlAdi'jJAtvA kSetra kAlAdikamavabudhya mAmetat moSamudgamayiSyanti ityetat tAnadadataH prati brUte / uvahI paDibaMdheNaM so evaM acchai tahiM thero| pAyariyapAyamUlA saMghADego va ahapatto // 10 // upAdhi pratibandhenaH sa sthavirastatra evamuktaprakAreNa tiSThati tAvat yAvadAcAryapAdamUlAt saMghATaka eko vA sAdhuH For Private and Personal Use Only
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI vyavahArasUtrasya pIThikA nNtr| bhaSTama vimAgama pra0 // 22 // samAgacchati atha so'pi prAptatarhi yattaiH kartavyaM tadupadarzayati teviya maggaMti tato adeMte sAhiti bhoiyaaiinnN| evaM tu uttaruttara jA rAyA ahava jAdinnaM // 121 // __te'pi AcAryapAdamUlAdAgatAH sAdhavastAn dhruvakarmikAdInmArgayanti yAcante tato yadi na dadati tarhi tAn adadato bhojikAdInAM nagarapradhAna puruSAdInAM sAdhayanti kathayanti / atha tatrApi na kimapyanuzAsanaM tarhi tato'pibRhatAM bRhattarANAM kathanIyam / evamuttarottarasya kathanaM tAvat yAvat rAjA athavA yAvaddattaM bhavati tAvatkathanIyam / aha puNa akkhayaciThe tAhe vo coggaiM annunnve|tubhccyN imaMtiya jeNa bhe rakkhiyaM tumae // 122 / / atha punastat upakaraNamakRtaM tiSThati tadA dvitIyamavagrahamanujJApayati yathA idaM samastamapyupakaraNaM yuSmadIyaM yenedaM yuSmAbhI racitaM tasmAnmAM gRhantamanujAnIteti etAvatA kappatiNhaM sanniyaTTacArANAM docaMpi ugga hai aNuNNavitte ti vyAkhyAtam / / ghettaM vahiM sunnagharaM va bhuMjekkhinova tastheva u cchnndese| channAsatI bhuMjai kaccageU savvovi yaM bhANe kare tu kappaM // 123 // gRhItvA upadhi zUnyagRhe gatvA suMkta, / atha mArgaparizramaNe bhikSATanena khinnaH parizrAntastarhi tatraiva chace AvRtte pradeze mute / atha cchannapradezo nAsti tarhi kaccage caDuge sarva mAjanAdapavRtya bhAjanasya ca kanpaM kRtvA bhuGkte / majjhe davaM pi vatto bhutte vA tehiM ceva dAve ti| necche vAmoyattaNaemevaya kaccae Dahare // 12 // For Private and Personal Use Only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir madhye bhojanamadhyabhAge kiJciddhaMkte ityarthaH / dravaM pivan pAtuMkAmo vA bhuGkte vA paripUrNe taireva gRhasthairdApayati mAtra kAspAnIyama pavartApayati / apavartApyadvAbhyAM hastAbhyAmaJjaliM kRtvA pibati / atha necchati gRhasthopavartayituM tato vAmahastena svayamapavaye ekena hastenAJjaliM kRtvA pibati / tathA yadi kSullake caDage na sarva bhaktaM mAti tadAyaH pAnIya / pAnaviSayevidhiruktaH sa eva atrApi draSTavyastathA evamevA nainaiva prakAreNa Dahare kSullake na dRSTavyaM tathA cAhaHappaDibajhaMtagamo iyarevi gavesaha payatteNaM / emeva avuDDassa vi navaraMgahieNa aDaNaM tu // 125 // evaM yatanAM kurvato vajikAdiSvapi apratibadhyamAnasya pratibandhamakurvato gamo gamanaM gacche bhavati / itare'pi ca gacchasAdhavastaM sthaviraM prayatnena gaveSayanti / gAthAyAmeka vacanaM prAkRtatvAt / yo'pyavRddhaH kAraNataH kathama'pyekAkI bhavettasyApyevamevAnenaiva prakAreNa yatanA draSTavyA / navaraMbhikSArthamaTanaM gRhItenopakaraNena tasya draSTavyaMsUtram-no kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA puvAmeva oggahaM aogiNhitA topacchA aNunnavettae // 10 // asya sUtrasya sambandhamAhasaMthAraesu pagaesu aMtara chattadaMDakattille / jaMgamadhere jayaNA aNukaMparihe samakkhAyA // 126 // doccaM va aNunnavaNA, bhaNiyA imigAvi doccnnunnvnnaa| niyauggahami paDhamaM biiyaM tu paroragahe suttaM / 1271 For Private and Personal Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI vyavahArapatrasya pAThakA nNtr| aSTama vibhaagH| a0 u0 // 23 // saMstArakeSu pUrvasUtreSvadhikRteSu antarA cchatra daNDa kRtticatri jaGgamasthavire samastasyApi gacchasyAnukampArhe yatanA anantarasUtreNa samAkhyAtA / samprati punaH saMstArako'nena sUtreNa bhaNyate / eSa sUtrasambandhaH / athavAnyathA sUtrasambandhastamevAha doccaM vetyAdi dvitIyAvagrahAnujJApanA jaGgamasthavirasyAnatantarasUtreNa bhaNitA / iyamapi sUtreNAbhidhIyamAnA dvitIyAvagrahAnujJApanA tatodvitIyAvagrahAnujJApanA prastAvAdidaM sUtraM pUrvasUtrAdanantaramuktaM navaraM prathamamanantarasUtraM nijakasyAtmIyasyopakaraNasyAvagrahe'nujJApanA viSayaM dvitIyamadhikRtaM tu paraspara parakIyasya zayyAtarasatkasyAnyasaskasya vA ityarthaH / avagrahe'nujJApanAyAmevamanena sambandhenAyAtasyAsya vyAkhyA no kampate nigranthAnAM vA nirgranthInAM vA prAtihArikaM zayyAsaMstArakaM zayyAtarasatkamanyasatkaM vA dvitIyamapyavagrahamananujJApyavahiniharnu, navaramanujJApyapunaH kalpate iti sUtrasaMkSepArthaH / sampati niyuktivistaraH / parisADImaparisADI puvvaM bhaNiyA imaM tu nANattaM / paDihAriyasAgAriya taM cevaM tebahineti // 128 // parizATi: yArazaH saMstArako bhavati yAcA parizATiretau dvAvapi pUrvasminnevASTamodezake bhaNitAvidaM svatra nAnAtvaM tadevAha-prAtihArikaM sAgArikasatkaM tame va zayyAtarasaMstArakamantaH sthitaM bahirnayati / etadeva savistaraM bhAvayatiparisADI pariseho puNaruddhAro ya vasmito puvvaM / aparisADiggahaNaM vAsAsu ya valiyaM niymaa||129|| pUrva parizATeH zayyAsaMstArakasya pratiSedhaH kRto yathA na kalpate parizATiH zayyAsastAraka iti tataH punaruddhAro'pavAdaH pUrvameva varNito yathA Rtubaddhe kAle niSkAraNaM saMstArakA na kampante tathA pUrvamevaitadapi varNitaM yathA varSAsu kAle niyamAdapari For Private and Personal Use Only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zATiH zayyAsaMstArakasya grahaNaM kartavyamiti // pumaMmi aMto mAse vAsAvAsevimaM bhavai suttaM / tatthevagavAvese asatItaM ceya guNavae // 130 // antamasya nagarasya vA madhye pUrNe mAse vA bahiravasthAtukAmAnAmidamadhikRtaM sUtraM bhavati yathA na kalpante'bhyantarANi tRNaphalakAdIni yairdattAni tAni anApRcchaya bahirnetumiti tatra prathamatastatraiva bahiH pradeze'nyaM tRNaphalakAdimayaM zayyA saMstArakaM gaveSayet / asati bahiH saMstArakasyA labhyamAnA tvanAbhAve tameva sAgArikaM satkamanyasaktaM vA zayyAsaMstArakanujJApayet / yathA bahiryAcitaH zayyA saMstArakaH paraM na labdhastato yayamanujAnItAtmIyaM saMstArakaM yena bahirnayAma iti / yadi nAnunnApayati tadA tRNamayaM saMstArakaviSaye prAyazcittaM mAsalaghu phalakamayasaMstArakaviSaye caturlaghu / atraivApavAdamadhikRtya vikalpamAhaahavA avassa ghettavvayaMmi davvaMmi kiM bhave paDhamA nayaNaM samaNunnA vAvi vajau vA juhttaato||131|| ____ athavetyapavAdamadhikRtya prakArAntaropadarzane yadi niyamAt saMstArakadravyaM bahirnetavyaM na zakyate tadvinA mokSasAdhanaM kartumiti tarhi prathamataH kiM kartavyaM nayanaM samanujJA vA ? AcArya Aha-avazyaM nayanalakSaNe'pavAde prApte pUrva nayanaM kartavya pazcAdanujJApanA / yadi vA pUrvamanujJA kartavyA pazcAnnayanaM viparyayo vA yathoktA kimuktaM bhavati nApi pUrvamanujJApayet nApi nItvA pazcAdanujJApayet / tataH pUrvamanujJApanaM pazcAnnayanamityekAnta zuddho bhaGgaH eSa ca bhaGgastadA draSTavyo yadA | For Private and Personal Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aSTama vibhaagH| zrI vyavahArasUtrasya piitthikaanNtrH| // 24 // ye doSA mAsakalpe varNitAste antaH santi bahirna vidyante bahizca tRNaphalakAdInyanujJApyamAnAni na labhyante tadA abhyantarANi yeSAM satkAnitAnanujJApyanIyante / athAnta zivAdIni kAraNAni nirgamanamuhUrtazcAti pratyAsamo na ca bahistRNaphalakAdIni labhyante tadA pUrvanayanaM pazcAdanujJApanaM yathA bahiyocitAni tRNaphalakAdIni paraMnalabdhAni tato yuSmadIyAnyeva tatra nItAnItyasmAkaM tAnyanujAnIta / yadA tu kAraNavazato bahiravazyaM gantavyaM bahizca tRNaphalakAdIni na labhyante na ca tAni vinA sAdhavaH saMstarItuM zaknuvanti na tu yeSAmabhyantarANi tRNaphalakAdIni te anujAnantaH saMbhAvyante | na vAnanujJApya teSubahinIteSu teSAmabhinavA tadA na pUrvamanujJApanaM nApi nItvA pazcAdanujJApanamiti / tadevaM pUrNe mAsakanpe pUrNe ca varSAkampe cAyaM vidhirukta evamapUrNe'pi draSTavyaM / tathA cAhaemeva apuryamivi vasahI vAghAe annasaMkamaNe / gaMtavvuvAsayA sati saMthAro suttaniddeso // 132 // evameva anenaiva prakAreNa pUrNe mAsakampe draSTavyaM kathamityAha-vasateAdhAte sati upAzrayA bhAve gantavyamavazyaM jAtaM / | tatrAnyakSetra saMkramaNe tatra saMstArakAlAme pUrvaprakAreNa saMstArako netavyaH / eva sUtranirdezaH eSa sUtra viSaya iti bhAvaH, tatra pUrva nayanaM pazcAdanujJApanamiti bhaGga madhikRtya vidhimAhanIhariuM saMthAraM pAsavaNuccAra bhUmI bhikkhaadii| gacchehagavijjhAyaM kare imA tattha prAruvaNA // 133 // yadi kAraNavazataH pUrvamanujJApya tRNaphalakAdimayaH saMstArako bahinIto yadi vA taM vasateAghAte pahiranyA vasati // 24 // For Private and Personal Use Only
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gatvA tatra saMstArako'nanujJApya nItvA sthApitastarhi zeSavyApAraparityAgena niyamataH pazcAdanujJApanA kartavyA / atha nItvA prazravaNabhUmimuccArabhUmi bhikSAdau vA gacchedathavA svAdhyAyaM karoti tatreyaM vakSyamANA aaropnn| prAyazcittam / tamevAhaeesu causupi taNo sulahugo ya lahugaphalagesu / rAyaduThaggahaNe ca ugurugA TuMti nAyavvA // 134 // eteSu prazravaNabhUmyAdiSu caturyu sthAneSvananujJApyapravRttau tRNeSu tRNamayasaMstArakaviSaye prAyazcittaM laghuko mAsaH / phalakeSu viSaye catvAro laghukAH rAjadviSTAnAM rAjapratiSiDAnAM tRNa phalakAdInAmana-nujJApya grahaNe catvAro gurukA bhavanti jJAtavyAH ___ sUtram-noM kappai niggaMthANa vA niggaMdhINa vA puvAmeva oggahaM ogiNhitA to pacchA aNunnavettae // 11 // kappainiggaMthANa vA niggaMdhINa vA puvAmeva oggahaM aNunnavettA topacchA aogiNihattae, ahapuNa evaM jANejjA iha khalu niggaMthANa vA niggaMthINa vA nosulabhepADihArie sejjAsaMthAraettikaTThaevaNhaM kappai puvAmeva oggAhaM ogiNihattA to pacchA aNunnavettae mA vahau ajjovaiyaNulomeNa aNulomeyavve siyA // 11 // asya sUtrasya sambandhamAhauggahasamaNumAsu sejjAsaMthAraesu ya thev| aNuvattatesu bhavepaMte aNulomavati suttaM // 135 // avagrahasaMstArakAzca svAminA anujJAtA bhavagrahItavyA ityutsargata upadezastadevamavagrahasamanujJAsu zayyAsaMstArakeSu tathaiva For Private and Personal Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aSTama vibhaagH| a0 bhI vyavahArasUtrasya piitthikaanNtrH| // 25 // samanujJAtavyeSvanuvartamAnoSvidamapi sUtraM samanujJAtasaMstArakAdigrahaNaviSaye bhavati, apavAdato ananujJApya saMstArakagrahaNe yadi saMstArakasvAmI prAnto ruSTo bhavet / tasmin prAnte'nulomavAk vaktavyA / anena sambandhenAyAtasyAsya vyAkhyA-na kalpate nimranthAnAM nirgranthInAM vA pratihArikaM zayyAsaMstArakaM sarvAtmanAapeyitvA dvitIyamapyavagrahamanujJApyAdhiSThAtumanujJApya punaH kalpate / evaM sAgArikasatke'pi zayyAsaMstArake dvAvAlApako vaktavyau / tathA na kalpate nirgranthAnAM vA nirgranthInAM vA pUrvamevAvagrahamavagrahItuM tataH pazcAdanujJApayituM kalpate nirgranthAnAM nigranthInAM vA pUrvamevAvagrahamanujJApayituM pazcAdavagrahItumiti / atha punaretat jAnIyAt iha khalu nirgranthAnAM nigrenthInAM vA na sulabhaH zayyAsaMstAraka iti kRtvA evamevAmunA prakAreNa Namiti vAkyAlaMkAre kalpate pUrvamevAvagrahamavagrahItuM tataH pazvAdanujJApayituM tatraivaM kAraNe zayyAsaMstArakasvAminA saha saMyatAnAM kalahe AcAryAH saMyatAn brubate-mA cAryAdvi( bho AyoH )vidhA (dvidhAtaH) kuruta dvAvapi kuruta / eke vasati pratigRhNIya apare paruSANi bhASadhve tasmAt kSama, ityevaM vacasA anukUlena anulomenAnulomayitavyaH syAditi / sejjAsaMthAradugaM aNuNNaveUNa ThAyamANassa / lahugo lahugo lahugA praannaadiinicchubhnnpNto||136|| zayyAsaMstArakadvikaM parizATya parizATirUpaM zAlAdiSu cAvagrahamanunajJApya tiSThataH prAyazcitaM laghukAdi tadyathA-zAlAdivavagrahamananujJApyatiSThato laghuko mAsaH parizATau mAsalaghu aparizATau catvAro laghukAH tathA AjJAdaya AjJAbhaGgadayo doSAH tathA prAntaH ko'pi ruSTaH sanicchubhaNaM niSkAzanaM kuyot / / eyamadiNNaviyAre dieNaviyAre vi sbhevaadiisu| taNaphalagANurANAyA kappaDiyAdINa jattha bhave // 137 / For Private and Personal Use Only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir evamadattaM vicAre zAlAdau draSTavyaM, dattavicAraM nAma yatra kArpaTikAdirna ko'pi vAryate / tacca sabhA vA prapA vA maNDapako | vA yAnyapi ca tatra tRNaphalakAdIni tAnyapyanujJAtAni / tathA cAha-yatra kApeTikAnAM tRNa phalakAdInyanujJAtAni bhavanti / teSvapi dattavicAreSu sabhAprapAdiSu yAni tRNaphalakAdIni tAnyapi kimityAhatANavi una kappaMtI aNaNuNNaviyaM mi lahuka mAso u|ittiriypi na kappai tamhAu ajaatitogghnnN| tAnyapi ananujJApite svAmini gRhItuM na kalpate, yadi punarananujJApya gRhNAti tadA prAyazcittaM laghuko maasH| kasmAdevamata Aha-yasmAditvaramapi kSaNamAtramapItyarthaH avagrahasamayAcitaM na kalpate uktaM caittiriyapi na kappai avidinnaM khalu progghaadiisu| ciThittu nisIyatu va taiyavvaya rakkhaNaThAe / ' tathA ananujJApane tiSThata ime ca doSAH jAvaMti ya dosAvA adattanicchubhaNadivasa rAto vA / eva dose pAvai dinna viyAre viThAyate // 13 // ___ananunnAto dattavicArepi yadi tiSThati tadA yAvantikadoSastathA aditi adattadAnagRhaNadoSazcopajAyate tathA kadAcitsa sabhAdisvAmI prAnto trUyAt / kenAmIpAmatra sthAnaM datvaM najhamISAM yogyamiti tato ruSTaH san divase rAtrI vA niSkA| zanaM kuryAt / tasmAddattavicAre'pyananujJApya tiSThan etAn doSAn prApnoti tasmAttatrApi pUrvamanujJApya pazcAtkalpate sthAtumevaM sati yAvantikadoSo na bhavati svAmisatkaM kRtvA tadanujJApanAdadattAdAnaM niSkAzanaM ca nabhavatIti For Private and Personal Use Only
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir KA | bhI vyavahArasUtrasya pIThikA | aSTama vibhAga bha00 nNtr| kiMtuadinnavicAre koTThArAdIsu jatthataNaphalagA; rakkhijate tahiyaM, aNaNunnAe naThAyaMti // 14 // AstA dattavicAre anujJApanamaMtareNa na tiSThatu, prAguktadoSasaMbhavAt kiMtu adattavicAreSvapi, gAthAyAmekavacanamapi zabdalopazcArSatvAt na datto vicArapradezo yatratAnyadattavicArANi teSvapi kevityAha koSThAgArAdiSukoSThAgAraM dhAnyasya tRNAdInAM vA AdizabdAt catuHzAlAdIni tathA devakulaM goSTikAdInAM vA gRhANi yatra goSTikAdayaH samavAyaM kurvanti tAni dattavicArANi gRhyante teSu koSTAmArAdiSu yatra yeSu tRNaphalakAni rakSyante, tathAhi-pratItametatkoSTAgArAdiSu mA ko'pi kimapi hArSIriti prAharikamocanena tRNAni phalakAni dhAnyAni ca prayatnena rakSyante / tatra teSvananujJAteSu sAdhavo na tiSThanti kimarthamiti cedata pAhadosANarakkhaNaThA coei niratthayaM tato suttN| bhannai kAraNiyaM khalu, ime ya te kAraNA huMti // 141 // doSANAM prAyazcittaprasaGgato bhaGgAdirUpANAM rakSaNArtha rakSaNAya tatra na tiSThanti atra paracodayati, yadyevaM tataH sUtraM iha khalu niggaMthANa vA niggaMthINa vA no khalu bhe pADihArie ityAdi nirarthakamaviSayatvAt sUtre hi anujJApanamantareNApi pUrvamanujJAtamiti sUrirAha-bhaNyate uttaraM dIyate idaM khalu sUtraM kAraNikaM kAraNairnivRttaM tAni ca kAraNAni imAni vakSyamANAni bhavanti tAnyevAhazraddhANe aThAhiya umasive gAmaNugAmiyavivele / teNAsAvayamasagA sIyaM vAsaM durahiyAsaM // 142 // For Private and Personal Use Only
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir adhvani mArge gatAH sAdhavastatrAnyatrayAcitA vasatiH paraM na labdhA athavA aSTAhikA draSTumAgatA, yadi vA avamaudaryamazirvavAbhaviSyatItyanyadezaM prasthitA vikAle prAptA athavA grAmAnugrAma viharanti ! vyatikRSTamantaramapAntarAle iti kRtvA sArthavazenavAvivele vikAle prAptAH / anyA ca vasatirna rocate vasatimantareNa ca stenabhayaM vA svApadabhayaM vA mazakA vA duradhyAsAH sItaM vA duradhyAsaM patati yathA uttarApathe varSe vA ghanaM nipatan tiSThati tata etaiH kAraNairadRSTe'pyadhikRtavasati svAmini mA anyapathikAH kArpaTikA vA tiSThati, tathaiva kAyikyAdibhUmIH pratyupekSya pUrvamavagrahaM gRhItvA pazcAdvasatisvAminamanujJApayanti / etadeva savizeSamAha-- eehiM kAraNehiM puvvaM pehetu diDhaNumAe / tAhe ayaMti diDhe imAu jayaNA tahiM hoi // 143 // etairanantaroditaiH kAraNaiH pUrvamuccArAdibhUmIH pratyupekSya dRSTaH parijano'nujJApyate / tatastasyAM vasatAvAyAnti sAdhavaH / | tatradaSTe parijane iyaM vakSyamANA yatanA bhavati / tAmevAhapehettuccAra bhUmAdI ThAyaMti vottu parijaNaM / atyAu jAva soei jAtIhAmo tamAgayaM // 144 // prekSya pratyupekSya uccArabhUmyAdiparijanamuktvA sAdhavastatra tiSThanti kathamuktvetyata Aha-Asmahe tAvat yAvat sa gRhasvAmI samAgacchati tataH tamAgataM yAciSyAmahe saca Agato yenavidhinA samanunApayitavyastaM vidhimAhavayaMvaNNaM ca nAUNa vayaMte vagguvAdiNo / sabhaMDAveyaraseja appaMdaMtIti niraMtaraM // 145 // For Private and Personal Use Only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhISyavahArasUtrasya pIThikAsnantaraH vibhaag| a00 // 27 // vayovarNa ca gRhasvAmino bangu zobhanaM vangu zobhanaM vadantIevaMzAlI vanguvAdino vasatisvAminaM vakSyamANaM vadanti, / itare ca sabhANDAH sopakaraNAH santo nirantaraM vasatimAspandante vyApnuvanti / kathaM vadaMtItyata Aha-- apbhAsatthaM gaMtUNa pucchae dUraetti mA jayaNA / tadivasamaMta paDicchaNa patteyakahiMti sambhAvaM // 146 // yadi abhyAsastho nikaTavartI bhavati, tadA gatvA vasatisvAminaM pRcchati / atha ca dUraprAptastatreyaM yatanA tAM dizamAgacchataH pratIkSaNaM kartavyaM prApte ca tasmin sadbhAvaM kathayanti / yathA bahiH stenAdibhayAt yuSmAkamupAzrayevayaM sthitAH tathedaM vadanti---- vile vasiuM nAgApAto gacchAmo sajjaNA nirtthaannN| bahiM dosA jAte mA, hoja tujjhavI aho sajjAna (va) / vilenAgA iva vayaM yuSmadupAzraye uSitvA prAtargacchAma evaM yAcito yadi dadAti tataH sundaramatha na dadAti tadAnulo. mena vacasAnulomayitavyaH dharmakathA tasya kathyate nimittAdikaM vA prayujyate / tathApyadadati paruSamapi vaktavyam / kathamityAha-nirastAnAM niSkAzitAnAmasmAkaM ye stenakasvApadAdibhirupadhizarIramaraNadoSA jAyeran mA te tavApyupari pateyuriti / etadeva savistaramabhidhitsurAha-147 jai dei suMdaraM tU aha uvaejAhi nIha majjha gihaa| annattha vasahimaggaha tahiyaM aNusaThimAdINi // 148 // ___yadi bile vasiuM nAgA ityAdi bhaNanAnantaraM vasatiM dadAti tataH sundaramatha vadet mama gRhAnnirgacchatAnyatra vasati yAcadhvamiti tadA tatrAnuziSTyAdIni kriyate / anuziSTiranuzAsanaM kriyate / prAdizadvAt dharmakathA kathyate iti parigrahaH / // 27 // For Private and Personal Use Only
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 60. www.kobatirth.org lomaM sajAtI sajAimeveti tahavi u zraTaMte / zrabhizroganimittaM vA baMdhaNagoseya vavahAro // 146 // tathAnulomena vacasA'nulomanaM kartavyaM / atha tathApi na dadAti tarhi sajAtiH sajAtimanukulayatIti nyAyamaGgIkRtya ye tasya svajanA yAni ca mitrANi tairanunAyitavyaH / tathApyatiSThati abhiyogo mantrAdinA kartavyo nimittaM vA prayoktavyaM bandhanaM vA tasya sarvairapi sAdhubhistasya kartavyaM / tataH prabhAte vyavahAraH kartavyaH / mAge vasubhANA imArbhidassa siNe jaya / duhato mAyA vArleti therA vAreMti saMjaya // 150 // yadi sAdhUnAM bhANDaka bahinetuM vyavasitastadA sa bhaNyate-mA no'smAkaM bhAjanAni spRza he ayata mA vA no'smAkaM bhAjanAni bhiddhi yadi punastaM saMyatAnirdharmAdivacobhirAkrozanti tadA sthavirA AcAryAH saMyatAn vArayanti AcAryA dvidhAto vAlaM ( cAlaM) kArSurekaM tAvat vasatiM pratigRhNIyadvitIyaM paruSANi bhASadhve, tasmAnmA evaM bhagata / yatkaroti tatkSamadhvamiti / havA ti mhe te sAhAmo ya satevAlI / na sahejA varAhaM te terA hojja na te khamaM // 151 // athavA idaM bruvate - vayaM tavAparAdhaM sahAmahe / eSa punarbalIyAn tavAparAdhaM na saheta asahiSNunA ca tena yatkriyate tanna te kSamaM bhavet / evamukto yadi so'tiroSeNa na tiSThati niSkAzayati prahArairvA dhAvati tadA sa balIyAn yatkaroti tadarzayati / soya ruTho uThittA khaMbhaM kuDuM va kaMpate / puvvaM sanAtimittehiM taM gamaMti pahUNa vA // 152 // sabalIyAn ruSTa iva na tu paramArthato ruSTa utthAya staMbhaM vA kuDayaM vA muSTiprahAreNa kampayati / kampayaMzva brUte evaM ziraH For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir -******************
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhaSTama zrI vyava- hArapatrasya piitthikaanNtrH| // 28 // pAtayiSyAmi yadi na sthAsyasi etacca paryante ucyate / anyathA pUrvameva jJAtibhirmitrairvA prabhuNA taM gamayanti tathApyatiSThatya-* nantaroditaM kriyate; vibhaagH| sUtra-niggaMthassaNaM gAhAvati kulaM piMDavAya paDiyAe aNupaviThThassa ahAlahusae uvagaraNajAe bha0 u. paribhaTTe siyA, taM ca kei sAhammie pAsejjA kappai se sAgArakaDaM gahAya jattheva annamannaMpAsejA tattheva evaM vaejjA ime bhe ajoki parinnAe ? seyavaejA, parinnAe tassevapaDiNijjAevve siyA seyavaejA no parinnAe taM no appaNA paribhujejjA no annamannassadAvae egante bahuphAsue thaMDile pariThave. yavve siyA :. 12 // niggaMthassaNaM bahiyA viyArabhUmi vA vihArabhUmiMvA nikkhaMtassa prahAlahusae (jahA 12) pariveyavve siyA // 13 // niggaMthassaNaM gAmANugAma daijamANassa annayare uvagaraNajAe | paribhaTe siyA taM ca keisAhammie pAsejjA kappai se sAgArakaDaM gahAya dUramevayaddhANaM parivahittae jastheva annamannaM pAsejA tattheva (jahA 12) pariThaveyave siyA // 14 // iti sUtratrayaM // asya saMbadhamAha / / | gahiyannarakkhaNaThA vai suttamiNaM samAsato bhnniyN| uvahisuttAu ime sAhammiya teNa rakkhaNaTThA // 153 // anyakarpaTakAdiracaNArtha gRhIte'vagrahe vAkstramidamanantaraM samAsato bhaNitamimAni ca punarupadhipatrANi sAdharmikA // 28 // For Private and Personal Use Only
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir stenarakSaNArthamupanyastAnItyeSa sUtra sambandhaH / anena sambandhenAyAtasyAsyavyAkhyA / nigraMthasya Namiti vAkyAlaGkAre gRhapatikulaMpiMDaM vA ya paDivAe iti piNDabhaktaM pAnaM cA pAtayiSyAmIti buddhyA yathA mahArASTra suttaM pADiuM niggauM AneSyAmIti buddhyA nirgata ityarthaH / anupraviSTasya yathA laghu svakamekAntalaghukaM jaghanya madhyama vA ityarthaH / upakaraNajAtaM paribhraSTaM patitaM syAttacca kazcitsAdharmikaH pazyetkampate se tasya sAgArakRtaM nAma yasyaivedamupakaraNaM tasyaivedaM deyamiti buddhyA gRhItvA yatrai- 11 * vAnyamanyaM sAdharmikaM pazyettatraiva evaM vadet / idaM bho Arya kiM parijJAtaM sa ca yadi vadet parijhAtaM, tata stasyaiva pratiniryA tavyaM samarpaNIyaM syAt / kimuktaM bhavati / yadi tasya satkaM tarhi tasmai dIyate, / atha brUyAdamukasya satkaM aMdA tasyeti, sa ca vadet na parijJAtaM na ko'pi jAnAtIti bhAvaH tarhi tanmAtmanA paribhuJjIta, na anyasyAnyasya darzayet / kinvekAnte bahu-12 prAsuke sthaNDile paristhApayitavyaM syAt / evaM niggaMthassaNaM pahiyA viyArabhUmi vA vihArabhUmi vA nikkhaMtassetyAdyapi sUtra | bhAvanIyam / tathA nirgranthasya Namiti prAgvat grAmAnugrAma duijamANasseti viharato'nyatarat upakaraNajAtaM bhraSTaM syAt taca kazcitsAdharmikaH pazyetkalpate se tasya sAgArakRtaM gRhItvA dUramapyadhvAnaM parivoDhuM jattha vetyAdi prAgavat / eSa suutrtrysNcepaatheN| / samprati bhASyakRt yathAlaghusvakagrahaNaM tRtIyasUtramanyataragrahaNaM ca vyAkhyAnayati // duvihoya ahAlahusojahamato majjhimo ya uvhiiu| annayaraggahaNeNa ugheppai tiviho u uvahIya // 154 - yathA laghusvaka upadhirdvividho bhavati jaghanyo madhyamazca / anyataragrahaNena tu trividho'pyupadhiH parigRhyate / tadevaMkRtA viSamapadavyAkhyA bhASyakRtA samprati niyuktivistrH| Fer Private and Personal Use Only
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra bhI vyava hArasUtrasya pIThikAs naMtaraH / // 26 // ****************O***@*** --*** www.kobatirth.org to pariThAvaMte bahiyA ya vihAramAdisu lahugo / annayaraM uvagaraNaM diThaM saMkA na ghecchati // 155 // kiM huja pariThaviyaM pamphuThA vAvito na gerahaMti / kiM eyassannassa vasaM kijjai gerahamANovi / / 156 / / antargrAmAdInAM madhye bahirvicArabhUmau vA paristhApayati vismarati pamhaThaMti vA pariThaviyaM ti vA egahamiti vacanAt prAyazcittaM laghuko mAsaH / kasmAdIdRzaM pramAdaM karotIti hetoH kaH punardoSo yadi vismRtamata zrAha anyatarat jaghanyaM madhyamamutkRSTaM vA upakaraNaM dRSTaM tato jAtA zaMGkA zaMkAtazca na kecanApi grahISyaMti, zaGkAmeva spaSTatarAM bhAvayati / kiM hojjetyAdi sAghavastadanyatarat upakaraNamantarbahirdRSTvA zaGkante kimetat pariSThApitamutakasyApi vismRtaM bhavet / evaM zaGkamAnAstadupakaraNaM vismRtaM na gRhanti yato gRhNannapi janaiH sa zaMkyate / tathAhi tatpatitaM gRhantaM saMyataM ko'pi dRSTvA zaGketa kimetasya anyasya vA muktaM vA bhavati / kimAtmIyaM patitaM gRhNAti kiMvAparakIyaM kasyApi dAnArthamevaM zaGkAsaMbhave tasya prAyazcittaM catvAro laghukAH / atha niHzaGkitaM pareSAM syAttadA caturgurukaM / evaM zaGkAsaMbhavato na gRhNanti tasmiMzrAgRhyamANe ime doSAH / thiggaladhuttApotte bAlagacIrAiehiM ahigaraNaM / bahudosatamAkappA parihANI jA viNA taM ca // 157 // tatpatitaM yathA laghu svakamupakaraNaM gRhasthairdRSTaM tataste tat gRhItvA'nyasya chidravato vastrasya thiggalakaM kurvanti, tathA pracAnya potakAni vahikApaTTAdirUpANi kuryuryadi vA uttAnazAyinAM bAlakAnAM yogyAni cIvarANi vidadharin / ityevamAdi For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aSTama vibhaag| a0 u0 // 26 //
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir |bhiH prakArairyathA laghusvakasyopakaraNAgrahaNe adhikaraNaM yadA tu patitAH kalpA na gRhyante / tadA te bahudoSatamAH prabhUtatamaM teSvAdhikamiti bhaavH| tacca upakaraNaMvinA anya upakaraNaM yAcamAnasya parihAniH sUtrArthayoH ye ca tRNagrahaNAgnisevanAdayo doSAste'pi prasajanti / | ete aNNeya bahU jamhA dosA tahiM psjjtii| zrAsagaNe aMto vA tamhA uvahiM na vosirae // 158 // ___ete anantaroditA anye ca yasmAdbahavo doSAstatra patite prasajanti tasmAddAmAdInAM bahirAsanne pradeze antarvA tamupadhi na vyutsRjenavismaraNataH pAtayet / adhunA yaH zaGkAtaH zaGkamAno vA na gRhNAti taM pratyupadezamAha-- nissaMkiyaM tu nAuM viccuyameyaMti tAhe ghettavvaM / saMkAdi dosavijaDhA nAuM vappaMti jassa nayaM // 15 // ___yadA etadupakaraNaM kasyApi vicyutaM vismaraNataH patitamiti niHzaGkitaM jJAtaM bhavati tadA niyamato grahItavyaM / gRhItvA ca zAdidoSarahitA mA mamaviSaye kasyApi zaGkA syAdi tyAdi doSavarjitA yasya vat upakaraNaM tasya jJAtvA samarpayanti / etacca yadviSaye kartavyaM tadAhasamaNunneyarANaM vA saMjatI saMjayANa vA / iyare u aNuvadeso gahiyaM puNa gheppae tehiM // 16 // samanojJAnAM sAMbhogikInAmitarAsAmasAMbhogikInAM saMyatInAM saMyatAnAM vA satkamupakaraNaM patitaM gRhItvA yasya satkaM tasya dAtavyamitare tu pArzvasthAdayasteSAmayamupadezasteSAM saktaM patitaM gRhItvA yasya saktaM tasmai deyamiti nAsmAkamupadezo'dhikaraNa For Private and Personal Use Only
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir | aSTama vibhaag| zrI vyavahArasUtrasya piitthikaanNtrH| // 30 // pravRttestaiH punaH pArzvasthAdibhiH saMcignAnAM vihAriNAmetadupakaraNamiti jJAtvA yatpatitaM gRhItaM tadAnIM taM punargRhyate / atraiva dvitIyapadamAhabiiya padena gerahejA viviciya duggucchie asaMvigge, tucchamapayoyaNaM vA ageNhatA hoya pcchittii|161|| dvitIyapade apavAdapade na gRhNIyAt patitaM vivicitaM pariSThApitamiti kRtvA jugupsitamazucisthAnapatitamiti kRtvA vA asaMvignAnAM vA etadupakaraNamiti jJAtvA tathA tucchaM mukhapotikAdi tadapi kuthitatvAdinA kAraNenA kAraNenAprayojanamagRhAto bhavatyaprAyazcittI / sAmpratamenAmeva gAthAM vivRNoti / aMtovisagalajumaM viviMciyaM taM ca dttttnogirhe| asuaThANivicuttaM bahudhAvAlAdi chinnaM vA // 162 // ___ antAmAdInAM madhyevisakalaM khaNDAspaSTIkRtaM jIrNa vivecitaM pariSThApitamiti jJAtavyaM tacca dRSTvA na gRhIyAt tathA bhazucisthAne'pi cyutaM bahudhA vA vyAlAdibhiH zvaprabhRtimizchinnaM na gRhIyAt / hINAhiyappamANaM sivvaNicittalAviraMgabhaMgI vaa| eehiM asaMviggo vihitti daTuM vivajaMtI // 163 // hInAdhika prabhANaM nAgamoktapramANopapatra tathA sIvanikayA citralaM citraM ca tatsIvanikA citralaM tathA vividharaMgeNa rAgadravyeNa bhavivicchitti yatra tat viraGgabhaGgitadvA dRSTvA etaiH kAraNairayamasaMvignAnAmupadhiriti jJAtvA vivarjayanti / emevayabitiya pade aMto uvari Thavijai imehiN| tuccho atijuNNo vA suNNe vIvicejjA // 164 // For Private and Personal Use Only
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir evameva anenaiva prakAreNa ebhirvacyamANaiImAdInAmantardvitIyapadena pariSThApayet patitaM na gRhIyAt / kairityAha-tuccho mukhapottikA pAdasocchanAdikaH / kuthitatvAdinA akiMcitkarA yadi dA atijINoM hastena gRhyamANo'nekadhAvizarArurjAyate / zUnye vA vivikte pradeze patito yatra vismaraNAsaMbhavastata etaiH kAraNaiH pariSThApitaH epa upadhiriti kRtvA vivicyAt na gRhIyAditi bhaavH| emeva ya bahiyAvI viyArabhUmIe hojapaDiyaM tu| tassa viu esa gamo hoi ya netro nirvseso||165|| ___evameva anenaiva prakAreNa grAmAdInAM bahirapi vicArabhUmau patitaMbhavet tasyApyeSa evAnantarodito gamaH prakAro nirava zeSo jJeyo jJAtavyo bhavati / tadevaM sUtradvayaM bhAvitamadhunA tRtIya sUtrabhAvanArthamAha| gAmo khalu puvutto duijate udonni u vihaannaa| abhaMtaragahaNeNaM duviho tiviho va uvahI // 16 // ___ grAmaH khalu pUrvamuktastasmAdanukUlo'nyo grAmo'nugrAmo grAmazcAnugrAmazca prAmAnugrAmaM samAhAratvAdekavacanaM tat dUyamAnasya gacchatastasmin gacchati dvividhAne Rtubaddhe kAle gantavyaM / tathA pAdAbhyAmiti AbhyAM dvAbhyAM prakhyA samprati niyukti| vistrH| paMthe uvassae vA pAsavaNuccAra mAiyaMte vaa| pamhu satIhaehi tamhA mottUNime ThANA // 167 // ___ tat upakaraNaM pathivajataH kathamapi patet grAmAnugrAma vA gacchan yatropAzraye uSitastatra vismaraNataH patitaM bhavet / For Private and Personal Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI vyavahArasutrasya piThikA nvrH| * aSTama vibhAga a0 u0 vizrAmyato vA kvacit patitaM syAt / uccAraM prazravaNaM vA kurvataH syAt patitaM, Acamato vA vismRtametaiH kAraNairvismaraNataH patanasaMbhavastato yeSu vizrAmyata uccAraM prazravaNaM vA kurvato doSA bhavanti tAnImAni sthAnAni varjayet / tAnyevAha- paMthe vIsamaNanivesaNAdi so mAso hoi lhuouu| AgaMtarasaMThANe lahugA zrANAdiNo dosaa||168 pathi yadi vizrAmyati nivasati vA prAdizabdAt Urdhvasthito vA tiSThati supto vA uccAra prazravaNaM vA vyutsRjati tadA sarvatra asamAcArI niSpanaMprAyazcittaM mAsalaghu yadi puna: AgantRNAM sthAne sabhAdau vizramaNAdi karoti tadA sarvatra pratyeka catvAro laghukA bhAjJAdayazca doSAH / samprati pathi vizramaNAdau doSAnAhamicchatta annapaMthe dhUlI u vikhaNaNa u uvahiNo vinnaaso| te cevaya savisesA saMkAdiviviMcamANe vii|| ___sa sAdhuH pathivizrAmyati dhirajAtIyAzcAnye jAtimadAvaliptAstena pathA samAgatA bhaveyustataH sa sAdhuzcintayet / mA mannimittamete udvartamAnAharitakAyAdivirAdhanA kAryuriti / sa sAdhuH patha utthAya anyatra tiSThet yatra ca ime doSA jAnantye te zramaNavAdina AtmanaH sAramato'yamasmAn dRSTvodvRtta iti tathA sAdhUnAM ghigjAtIyAnAM pathi datte'ta eva teSAmapi guravo dhigjAtIyAH pradhAnAzca etaccAbhinavadharmANaH zrutvA dRSTvA vA mithyAtvaM pratipadyeran / tathA apsapaMthetti taM sAdhu pathi sthitaM dRSTvA pathikA uddhRtya vrajanti / te codvartamAnA haritakAyAdInAM virAdhanAM kurvanti / tathA kecittaM pathi sthitaM dRSTvA bruvate-aho nirlajjaH zramaNaH panthAnaM rudhvA sthitH| tacca zrutvA ko'pyasahanaH kalahaM kuryAt tato yuddhe samApatite bhAjane For Private and Personal Use Only
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhedo'nAgADhAdiH paritApanA ca syAt / tathA pAdanikSepeNa dhUnyA utkhananaM bhavatIti tena ca upadhevinAzo malinatvabhAvAt te evAnantarAditadoSAH savizeSAH zaGkAdayo vicityapi uccArAdi tyajatyapi, tathAhi-ucArAdi pathi kurvato lokasya zaGkopajAyate kimanena gudaMnilaMpitamuta neti / AdizadvAt kimeSa stenakaH kiM cAzramaNo'bhicArako heriko vA ityAdi parigrahaH / eSa dvAragAthAsaMkSepArthaH / sAmpratamenAmevagAthA vivarISuH prathamato mithyAtvadvAraM vivRNoti-166 paMthe na ThAiyavaM bahavo dosA tahiM pasajaMti / apbhuThiyatti gurugA jaM vA AvajatI jatto // 17 // pathi sAdhunA vizramaNanimittaM na sthAtavyaM yatastatra bahavo doSAH prasajanti / tAnevAha-sAdhunA dhigjAyAnAM pathi pradatte abhyutthitAete abhyutthAnameteSAM kRtamiti lokapratipattau tasya prAyazcittaM catvAro gurukAH / yaccasvayaM dRSTvA yato vA zrutvA mithyAtvamApadyate / abhinavadharmA mithyAdRSTivoM gADhataraM mithyAtvamadhigacchati taniSpannaM ca tasya prAyazcittaM dhigjAtIyAnAM cAtmabahumAnasaMbhavastathA cAhajANaMti appaNo sAraM ete samaNavAdiNo / sArameesi logo ya mappaNo na viyANaI // 171 // ye AtmAnaM zramaNamiti vadanti te AtmanaH sAraM paramArthatatvaM jAnanti yathA asmabhyamete garIyAMsa iti / yastveteSAmayaM lokaH sa sAramarthatatvamAtmano na vijAnAti aviditaparamArthatvAt / gataM mithyAtvadvAram anyapathadvAramAhaapaheNa vayaMte kAyAso ceva vA bhave paMtho / aciyatta saMkhaDAdI bhANAi virAhaNA ceva // 172 // For Private and Personal Use Only
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhI vyavahArastrasya piitthikaanNtr| bhaSTama vibhaagH| a. u. taM sAdhu pathi sthitaM dRSTvA pAnthA anyena pathA brajanti tathA ca sati kAyA haritakAyAdayo virAdhyante / tathA sa eva bhavati panthAstato mahAn prvrtnaadossH| tathA pathi sthitaM dRSTvA kasyApyaciyattamaprItirupajAyate tataH sa brUte-aho muNDaH panthAnaM rudhvA sthitaH / tasya zrutvA ko'pyasahano'saMkhaDaM kalahaM kuryAt / AdizadvAt yuddhamapi / tathA ca sati bhaajnviraadhnaa| AdizadvAdanAgADhAdiparitApanA bhAvataH zarIra virAdhanA ca / samprati dhUlIukkhaNauvahiviNAso iti vyAkhyAnayAta // sarakkhadhUlIceyaNe patthivANaM viNAsaNA / acittareNumailaMmi doso dhovvaNa dhovvaNe // 173 // ____ saha rajasA zlakSNadhUlirUpeNa vartate iti sarajaskA sa cAsau dhUlizca tasyAzcaitanyo tasyAM cetanAyAmityarthaH / pAdanikSepaNa utkhanane zarIrAdisaMsparzataH pArthivAnAM pRthivIkAyAnAM vinAzanaM bhavet / atha so'cittoreNustarhi tenAcittena reNunA maline upadhau yadi prakSAlayati tathApi doSaH prANavirAdhanApattervA (va) kuzavasaMbhavAcAprakSAlane'pi dossaaH| pravacanahIlanAdyApatteH anyaccavegAvidvA turaMgAdI sahasA dukkhaniggahA / parammuhaM muhaM kiccA paMtA ThANaM paNollae // 174 // ___ vegAvidvA vegenAgacchantasturagAdaya AdizadvAt balIvAdiparigrahaH sahasA duHkhana nigRhyante nivAryante iti duHkhanigrahA nivArayitumazakyA iti bhAvastataH zarIravirAdhanA bhAjanavirAdhanA ca tathA kecit prAntAH parAGmukhaM kRtvA pathi | sthitaM praNudeyurgAthAyAmekavacanaM prAkRtatvAt / prAkRte hi vacanadhyatyayopibhavati / kiMca // 32 // For Private and Personal Use Only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pamhuThamavi annatthA jaitthA kovipecchtii| paMthe uvarimamhuThaM kheppaM geNhaMti zraddhagA // 175 // patho'nyatra vismarataH patitamapi yadRcchayA yadi kathamapi kopi prekSate, pathi punaradhvagA paribhRSTaMkSipraM gRhanti tasmAtpathi, na vizramitavyaM / evaM ThitovaciThe visestr| bhavaMti umivaNe / dosA nidapamAyaM gate ya uvahiM haraM tato // 176 // evamamunA prakAreNa sthite UrdhvasthAnenAvatiSThamAne tathA upaviSTedoSA vaktavyAH / nivanne zayAne savizeSatarA doSA bhavanti, tathAhi-pUrvoktAstAvattathaiva draSTavyA, anyacca zayAne kathamapi nidrApramAdaM gate upadhimanye pathikAdayo haranti / tasmAtpathi na zayitavyamiti / samprati te cekyasavisesA saMkAdiviviMcamANevItyetadvyAkhyAnArthamAhauccAraM pAsavaNaM aNupaMthe ceva AyaraMtassa / lahatoya hoi mAso cAummAso savitthAro // 17 // uccAraM prazravaNaM vAdhvagAnAmanukUle pathi Acarato'samAcArI niSpanna prAyazcittaM laghuko bhavati mAsaH, / atha tathoccAraM prazravaNaM vA kurvantamavalokya kecidanyaM panthAnaM kurvanti catvAro mAsA laghukAH, / savitthArotti yacca syAdibhiH saha saMghahanAdi prAmoti taniSpannamapi tasya prAyazcittamiti bhAvaH / tathAchaDDAvaNamannapaho davAsatI dupbhigaMdhakalusappe / teNotti vasaMkejjA aAdiyaNe ceva uDDAho // 178 // ko'pi sakharo rAjakulamAnyaH prAntaH zravaNamuccAraM pathi kurvantaM dRSTvA kopAttameva zramaNamAskandha tamuccAra chApayet / For Private and Personal Use Only
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aSTama vibhaag| pra0u0 bhI vyava-* aparainyaH panthA kriyatetatracoktaM prAyazcittaM, tathA pathi dravAbhAve durabhigandha ucchaleta / tatrApi pravacanoDDAhastathA ko'pi | hArapatrasya / kaluSAtmA zaMketa stenaka iti upalakSaNametat / heriko'bhicAriko vA ityapi zaGketa / tata bhAdAne grahaNepravacanasya uDDAhaH pIThikA tasmAt pathi vizrAmaNAdi na krtvymtraivaapvaadmaahnNtrH| accAyava dUrapahe asahUbhAveNa khediyappAvA / channe vA mottupahaM gAmasamIve ya channe vA // 179 // // 33 // atizayenAtapa uSNaM tapati vRkSAzca patho dUre vartante yathAsaNapallImArga pratipannAnAmaka evAdhvani vizramaNayogyo vRkSa | evamadhikRtepyadhvani vizramaNahetureka eva vRkSo'nyatramAkAzaM tena kAraNena pathyapi vRkSasyaadhastAt vizrAmyet / asaho nAma nAtidUre vRkSAH santi paraM tatra gantuM na zaknoti tarAH so'pi pathi vRkSasyAdho vizramaNaM kuryAt / athavA upadhibhAreNa kheditAtmA atizayena parizrAntastataH patha udghartituM na zaknotIti pathyeva vizrAmmati / tadeva patha ubhayoH pArzvayo reNa vRkSasaMbhave dvitIyapadamuktamidAnIM samantato vRkSacchanne pratipAdayati-chane vA mottupahamiti yatra panthA ubhayoH pArzvayovRkSaH channastatra vA vibhASAyAM yadi nirbhayaM, na tataH panthAnaM mukvA'nyatra vizramaNAdi karoti / atha bhayaM tadA pathyeveti etare'bhihitaM, prAmasamIpe punarnirbhayamiti vRkSacchanne vA pathiya udvartya vizrAmaNAdi karoti grAmasamIpe yasya tasya vRkSArdevakulAdezchAyAsaMbhavAttena punaH sAdhunA pathaH kiyadure udvartitavyamata AhapaMthe Thito na pecchai parihariyA puvva vaNNiyA dosaa| biiyapae asatIe jayaNAe ciTThaNAdINi 180 For Private and Personal Use Only
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tAvati dUre uddhRtya sthAtavyaM yatra pathikaH pathA vajan pathi Urdhvasthito vA sAdhumuvRttaM na pazyati / evaM ca pUrvavarNitA doSAH samastA api prihtaaH| dvitIye pade apavAdapade punarudatene asati udvatenAbhAve pathyapi yatanayA vacyamANayA sthAnAdIni karoti sa ca tathA kurvan tIrthakarAjJayA pravRtteH zuddha iti, / sAmprataM udvartanAbhAvaM yatanA cAhasaMkaTahariyacchAyA asatIe gahito vahihito atthe / uThe iva apatte sahasA patte tato paThiM // 181 // __saMkaTho nAma panthA sa ucyate yo vATyorapAntarAle tatrodvartanasyAsaMbhavaH athavA catasRSvapi dikSu samantato haritakAyaH athavA panthAnamatiricyAnyatra sarvathA chAyA na vidyate, / tata etaiH kAraNairudvartanAsaMbhave pathyeva gRhItopakaraNo muhUrtamAtramUrddhasthito mArga eva cchAyAyA vizrAmyeta, yadAtu pathikAnAgacchataH pazyati tadA tepu taM pradezamaprApteSveva uttiSThati / tathA te jAnanti pUrvameSa usthita iti / atha sahasaiva te pathikA adRSTA ena saMprAptAstadA teSAM pRSTaM datvA uttiSThati / yadA te jAnanti yathaiSa AtmavyApAreNosthita iti / evaM mithyAtvAdidoSAH parihatA bhavanti / bhuMjaNapiyaNuccAre jayaNaM tattha kuvvtii| udAhaDAya je dosA puvaM tesu jato bhave // 182 // ___ bhojane pAne uccAre ca yatanAM tatra pathi karoti kathamityAha-udAhRtA ye pUrva doSAsteSu yato bhavet na bhavanti tathA yataneti bhAvaH / gaMtavya paloeuM akaraNilahuto u dosa aannaadii| pamhucho vAsaTTho lahuto prANAdiNo ceva // 183 // For Private and Personal Use Only
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aSTama vibhaamH| a.una bhIvyava- vizramya uccAraM prazravaNaM kRtvA yadA gantavyaM bhavati tadA siMhAvalokanena pazcAdavalokya gantavyaM / yadipunaravalokanaM hArasutrasya * nakaroti tadA prAyazcittaM tasya laghuko maasH,| adhikaraNadoSAzca prAguktAH kathamapi vismaraNataH patite saMbhavanti / AjJApIThikA- dayazca mAjhAbhaGgAdayazca doSaH tathA yadi kathamapi vismaraNataH patitaM syAttatastagrahaNAya pratinivartitavyaH / yadi manyatekiM naMtara teneti vyutsRjati tadA mAsalaghukaM AjJAbhaGgAdayazca doSAH / etadevAha / pamhuThe gaMtavvaM AgamaNe lahago ya dosa shraannaadii| nikAraNami tinni u porisIkAraNe suddho||14|| // 34 // pamhuThe kathamapi vismaraNataH patite siMhAvalokanena ca dRSTe niyamatastadAnayanAya pazcAdgantavyaM / agamane prAyazcitnaM laghuko mAsaH / adhikaraNadoSAzca prAguktA AjJAdayazca tathA niSkAraNamiti kAraNasvAbhAvo niSkAraNaM tasmin yadi nAsti vartamAnasya pratyavAya ityarthaH / tadA avazyaM nivartitavyaM timi uttiyadi prathamAyAM pauruSyAM vismaraNataH patitaM caramAyAM ca pauruSyAM smRtaM tatra yadi niHpratyavAyamantarA na vAmo'sti yadA nivRtya gRhItvA Anetanyamatha sUryAstasamayavelAyAM smRtaM yathA'mukaM me vismaraNataH patitamiti tadA zrAdyAn trIn yAmAn-uSitvA caturthe yAme pratinivRttyAnetavyaM pratyavAyAbhAve, kAraNe tu pratyavAyalakSaNe anivartamAno'pi sa zuddhaH / etadeva bhAvayaticaramAe viniyattai jai vAso asthi aNtraacsime|timi vijAme vasiuM nivattai niraccae crme|185|| prathamAyAM pauruSyAM vismaraNataH patite tadAnayanAya caramAyAmapi pauruSyAM nivartate / yadi ca sime antarAvAso'sti / // 34 // For Private and Personal Use Only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie atha caramAyAM dinapauruSyAM patitaM tadA rAtre trIna yAmAn uSitvA carame yAme niratyaye pratyavAyAbhAvato nirbhaye nivartate / kAraNe zuddho iti vyAkhyAnArthamAhadUraM so viya tuccho sAvaya teNA nadI va vAsaM vA / iccAi kAraNehiM kareMti ussaggamo tassa // 18 // dUramatizayena gatAnAM smaraNapathamavatIrNaH patita upadhiH so'pi vA upadhiratizayena tucchaH mukhapotikAdirUpo'ti jarAjIrNazceti bhAvaH / athavA apAntarAle vyAghrAdIni svApadAni stenA vA zarIrApahAriNa upakaraNApahAriNo vA nadI vApAntarAle varSa vA patati / AdizadvAt mlecchabhayaM vA azivaM vetyAdiparigraha ityAdibhiH kAraNaistasya vismaraNataH patitasyopakaraNasya utsarga bosirAmitti trimaNanapUrvakaM parityAgaM karoti / evaM karaNe adhikaraNAdayo na bhavanti / evaM tA pamhaTho jesi tersi vihI bhave eso / je puNaanne pecche tesiM tu imovihI hoi // 187 // evamuktena prakAreNa tAvat yeSAmupadhirvisaraNataH patitasteSAmeSo'nantarodito vidhirbhavati / ye punaranye sAdharmikAH preSante teSAmayaM vakSyamANo vidhirbhavati / tamevAha-- daTTa ageNhaNe lahugo duviho u vihIu naaymmaato| vihA nAyamaNIyA saMvigga tahA asNviggaa|188| dvividha upadhiraudhika aupagrAhikazca / tasya dvitIyasyApi patitasya dRSTvA avagrahaNe prAyazcittaM laghuko mAso ye ca pUrvamuktA adhikaraNAdayo doSAste'pi tasya prasajanti / sarva upadhirbhUyodvidhA jJAtojjAtazca / tatra jJAto nAma yeSAM sa upa For Private and Personal Use Only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra bhI vyava hArasUtrasya pIThikAsnaMvaraH / // 35 // ****OK++*****C***++******+**** www.kobatirth.org dhisteSAM jJAyate ajJAtonAma yo na jJAyate yathA'muktasya sambandhIti / te jJAtA dvividhA bhaveyuH saMvijJA asaMvijJA vA / yospi copadhiryeSAM satkRtayA na jJAyate te'pyajJAtA dvividhAH saMvinA avinAzva / mottU saMvigge saMviggANaM tu nayaNajayaNAe / dovaggA saMvigge chapbhaMgA nAyamaNA // 189 // muktvA saMvidhAn kimuktaM bhavati 1 yo jJAyate'saMvijJAnAmeSa upadhiH sa na nIyate yastu saMvijJAnAM dvau vargoM tadyathA saMyatAH saMyatyazca / tatra saMvigne ekaikasmin varge paD bhaGgA jJAte bhavanti ajJAte ca vacyamANo vidhiH / tatra paD bhaGgA nupadarzayatisaMyame va pese pAhe vAvi eya saggAme / paragAme vi ya evaM saMjati vaggevi chapbhaMgA // 190 // yadi te saMyatAH saMvijJA iti jJAtAstadA svayaM vA gantuM nayati / anyasya vA haste preSayati saMdizati vA yathA mayA sa upadhirvismaraNataH patito labdha iti evaM svagrAme trayo bhaGgAH paragrAme'pi sthitAnAmete eva trayaH prakArAH Sad bhaGgAH saMyatAnAmevaM saMyatavarge'pi paD bhaGgAH / tadevaM jJAtaviSaye vidhiruktaH / sampratyajJAtaviSayaM vidhimAharAhANAdi gAya ghosaNa souM gamaNaM ca pesaNappAhe / pamhuThe vosaThe appabahu asaMtharaMtaMmi // 199 // yo na jJAyate kasyApyeSa upadhiriti saparijJAnanimittaM snAnAdisamavasaraNe ghoSyate / ghoSaNAM ca zrutvA kenApi kathite jJAte yeSAM sa upadhistatra svayaM vA gantuM nayati / anyasya vA haste preSayati sandezayati vA / tathA pamhuThe vismaraNataH patite vyutsRSTe parityakte yenAnItastasminnasaMstarati alpabahu paribhAvya paribhogo'nujJAtaH / etadeva vyAkhyAnayati For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir *+******+***++19+******++ aSTama vibhAgama yeong // 35 //
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAmaM pamhuThaM No cattaM puNa bhAvato imamhahiM / iti beMti samaNuNNe icchA kajjesu sesesu // 192 // yeSAM sa upadhi vismaraNata: patitasteSAmantikaM sa nIyate nItvA vedaM maNyate / yathArya yuSmAdvismaraNataH patito'smAbhizcAnItastato gRhyatAmiti evamukte te prAhuH kAmaM no'smAkaM vismaraNataH patitamidamupakaraNaM paraMbhAvata idamasmAbhistyaktastrividhaM trividhena vyutsRjati tamiti bhAvaH / evaM yuvati upadhiste yadi saMbhogikAstena ca vinA saMstarati tarhi sa yeSAM satkaste pariSThApayanti / etena icchAkajesu iti vyAkhyAtam / samprati sesesutti vyAkhyAyate zeSA asAMbhogikAsteSvapi kAryeSvicchA / iyamatra bhAvanAanyasAMbhogikairAnIte taizca pratiSedhe yadi yairAnItaste tena vinA na saMstarati / anyazvopadhirdulebho na labhyate vA tadA taiH samanujJAtaM paribhujate / etAvatA appabahusaMtharaMtammiti vyAkhyAtaM tadevaM saMvignAnAM vidhirIdAnImasIvagnAnAmupadhividhirucyatepakkhigApakkhigA ceva havaMti iyare duhA / saMviggapakkhageNeti iyaresiM na geNhatI // 193 // itare asaMvinA dvividhAstadyathA saMvignapAkSikAzcAsaMvigna pAkSikA ityrthH| tatra yaH saMvignapAkSikasya sambandhI upadhistaM svayaM vAnayati anyasya vA haste preSayati sandezayati vA yastvitarepAmasaMvignAnAmupadhistaM patitaM dRSTvA na gRhanti / atraivApavAdamAhaiyare vi hoja gahaNaM prAsaMkAe annijjmaannNmi| kiha puNa hojjA saMkA imehiM u kAraNehiM tu // 19 // itaraminapyasaMvignapAkSika sambandhinyupadhAvasaMvignapAkSikasambandhitvenAjJAyamAne AzaGkayAgrahaNaM bhavet / marirAha For Private and Personal Use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aSTama vibhaagH| a0 u0 zrI vyava-17 ebhirvakSyamANaiH kAraNaistAnyevAha / hArasUtrasya pahANAdo saraNe vA ahavasamAvattito gyaannegaa| saMviggamasaMviggA iti saMkAgeNhate paDiyaM // 195 // pIThikAs- jinapratimAsnAna darzananimittaM AdizadvAt saGghaH prayojanena vA kenApi samavasaraNe melApake yadi vA evameva smaapnNtrH| tito gatAH purato'neke saMvignA asaMvignAzca / teSAM ca gacchatA kasyApyupadhe vismaraNataH patitaH sa na jJAyate samyak kiM saMvinAnAM kevalaM syAt saMvignAnAmapIti taM gRhNAti / saMviggapurANovahi ahavAvihi sIvaNA smaavttii| hoja va asIvito cchiyaiti AsaMkAe gahaNaM tu __athavA purANa saMvignopadhiH kimuktaM bhavati ? yeSAM satka upadhiH patitaste pUrva saMvignA bhAsIrana pazcAdasavinIbhUtAH sa copadheH pUrvasaMvignasIvanena sIvitaH athavA asaMvigairapi samApacyAvidhisIvanikayA sIvito yadi vA asIvita eva sa bhavetatastaM dRSTvA AzaMkA bhavati kiM saMvignAnAmutAsavignAnAM tata AzaGkayAgrahaNaM bhavati / sampati grahaNAnantarAvidhizeSamAhate puNa paradesagate nAuM bhuMjaMti ahava ujjhaMti / anne u pariThavaNA kAraNabhogo va gIesu // 197 // | tamupadhiM gRhItvA yeSAM saMvignAnAM satka upadhiste paradezaM gatAstatastAnyaradezaM gatAn jJAtvA kAraNe samApatite paribhuJjate / athavA kAraNAbhAve pariSThApayanti / evaM kAraNairasaMvinAnAmapi patitamupadhi gRhAno na prAyazcittabhAg bhavati, atha yeSAM satka upadhiH patito gRhItasteSa, saMvinA apyanye'sAMbhogikAsteSAM dezAntara gatAnAmupadhi gRhItvA niSkAraNe pariSThApayanti / T // 36 // For Private and Personal Use Only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAraNatti yadi te sarve gItArthAnAM ca teSAmupadhirasti yadi vA tAdRza upadhiranyo durlabhastadA evaM kAraNe paribhuJjate / atha te gItArthamizrAstadA pariSThApyate parijJApya vA agItArthAn paribhuJjate / etaccAnyasAMbhogisakatayA parijJAyate, dravyaparikSAne prAgukta eva vidhiHbiiyapade na geNhejjA saMviggANaMpi ehiM kajehiM / AsaMkAe na najjai saMviggANa va iyaresiM // 198 // ___ dvitIyapade apavAdapade saMvinAnAmapi patitamupadhimebhirvakSyamANaiH kAryaiH kAraNairna gRhIyAt tAnyevAha-na jJAyate kimeSa saMvignAnAmitareSAmasaMvinAnAmityAzaGkayA patitaM na gRhAti tathA / asivagahiyaM va souM te vobhayaM va hojja jai gahiyaM / ubheNa annadesaM va gaMtukAmA na geNhejA // 199 // __ yeSAM te upadhiste azive gRhIto yena dRSTaH sa neti prathamo bhaGgaH / yadRSTaste'zivaM gRhItA yeSAM saktaste na gRhItA athavA ubhayaM gRhItamiti tRtIyaH / ubhayamapi na gRhItamiti caturthaH / tatra caturthabhaGgo'pavAdamadhikRtya zUnyo na bhavati / tatrApavAda iti bhAvaH / tatra prathamabhona gRhAti azivopahatatvAta dvitIye'pi na gRhAti / tadAnIM tasya tairagrahaNAdazivopahatatvAt tRtIyebhane saraze'zive kAraNegRhNAti visadRze somamukhAdilakSaNe na gRhAti / yadi vA avamaudaryeNa dezAntaraM gantukAmA na gRhiiyuH| aha puNa gahiyaM puvvaM nayadiTuM jassa viccuyaM taM tu / pavahAviyannadesaM imeNa vihiNA vigicijA // 20 // For Private and Personal Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI vyavahArasUtrasya aSTama vibhaagH| a0 u0 // 37 // atha punargRhItaM pUrvamupakaraNaM na ca sa dRSTo yasya satkaM tadupakaraNaM vicyutaM vismaraNataH patitaM yasmAtpavanavegena dhAvitAH pradhAvitA anyadezaM tadanena vakSyamANena vidhinA vivecayet pariSThApayet / tameva vidhimAha / duvihA jAyamajAyA jAtA abhiyogataha asuddhaay| abhiyogAdI cchettuM iyaraM puNa akkhuyaM ceva / / 201 // ___sA pAriSThApanikA dvividhA jAtA ajAtA ca / tatra jAtAnAmaabhiyogakRtA viSakRtA ca / tatrAbhiyogAvazIkaraNaM / athavA jAtA azuddhA sA dvividhA mUlaguNA azuddhA uttaraguNA zuddhA ca / tatra jAtA abhiyogakRtA vikRtA vA mUlaguNA zuddhA uttaraguNA zuddhA vA sA cchettuM bhenuM vA kartavyA itarat punarupakaraNa mabhiyogAdi doSarahitamakSataM caiva pariSThApayitavyam / / atra para: praznaM karotipaha niggayA iyANi vijANaNaThAi tattha codei suddhAsuddhanimitaM kIrai cidhaM imaM tu tahiM // 202 // pathaM nirgatA AdizabdAdazivAdibhiH kAraNairnirgatAH parigRhyante / teSAM zuddhAzuddhanimittaM yadatra prAgukte vidhau pratipAdite paro'sahamAnazcodayati praznayati pathanirgatAdInAM pathanirgatA mArgapratipannAH teSAM pariSThApitamidamiti vijJAnArthI tatredaM vakSyamANaM cihaM kriyatAmiti tadevAhaegAdo tinnivalI vasthe kIrati pAe ciiraanni| chapbhaMtu codageNaM iti udite beMti paayriyo||203|| mUlaguNairazuddhe basne ekAvalirekaM cakraM kRtvA tat pariSThApyate mUlaguNairazuddhe pAtre ekaM cIvaramekaM prastaraM vitvA tatpariSThA // 37 // For Private and Personal Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir * pyatAmuttaraguNairazuddha dve cakre kriyeyAtA, pAtre dve cIvarakhaNDe dvau vA prastarau kSipyeyAtA, mUlaguNairuttaraguNaizca zuddha vane trINi cakrANi kriyeran / pAtre trINi cIvarANi trayo vA prastarAH kSipyeran / iti amunA prakAreNa codakenokte AcAryoM brUte kiM tadityAhasuddhamasuddhaM evaM hoti asuddhaM ca suddhvaayvsaa| teNatidugegagaMthI vatthe pAyami rehAu // 204 // evaM yuSmaduktaprakAreNa cakrakaraNe vAtavazAt zuddhamapi cakraikadvikabhaGgato'zuddhaM bhavati / azuddhamapi vAtavazena vakratrikabhAvataH suddhaM bhavati / pAtramApi vAtavazena ekadvikacIvarApagame zuddhamapyazuddhaM bhavati / azuddhamapi vAtavazenAnyAgantukacIvarakhaNDasamAgame zuddhaM tasmAdayaM vidhistatra krtvyH| mRlottaraguNazuddhe vaskhe trayA granthayaH kartavyAH / pAtre timro rekhA uttaraguNairazuddhe vaskhe dvau granthI pAtre dve rekhe mUlaguNairazuddha basne eko prandhiH pAtra ekA rekhA / zraddhANaniggayAdI uvaesANAyaNa pesaNaM vAvi / avikovite appaNagaM daDDe bhinne vitteya // 205 // ___ adhvani mArge nirgatA adhvanirgatA AdizadvAt AzivAdibhirvA kAraNairnirgatAH parigRhyante / teSAmupakaraNe dagdhe vahninA bhasmIkRte bhinne vA vivikte vA vismaraNataH patite vAstavyAstAn adhvanirgatAdIn bruvate'smAkamuddharitAni vastrANi na santi / kevalamasmAbhiramukapradeze pariSThApitAni vartante / tAnyAnIya gRhItha evamukte te'pi prAghUrNakA ye gItArthAstAn preSayanti, vAstavyA api ca teSAM cihAni upadizanti / yathA gartAsamIpe tarusamIpe taDAgasamIpe kRpasamIpe ityAdi / ANayaNamiti / For Private and Personal Use Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrI vyavahArasUtrasya // 38 // K+9++ www.kobatirth.org athaivaM cihne kathite'pi sthAnaM na jAnanti yadi vA na te vAstavyA glAnAdiprayojanai rvyApRtAstataH svayamAnIya prayacchanti / pesaNaM vA vitti athavA vAstavyAH prAghUrNakAnAM dezanaM dadati yathA amukapradeze vastrAdipariSThApitamasti tadamISAM darzaya apizadvAt yadi glAnAdiprayojanairna vyApRtAstadA pariSThApitA bhAve anya yAcitvA prayacchanti / avikovie appANamiti AnIte pariSThApite ko'pyakovido'gItArtha upahatamiti kRtvA necchet / tatra prAghUrNa kairvAstanyaiva tasyAtmIyaM vastraM pAtraM datvA itaratsvayaM gRhItavyam / atha tadapi kazcidagItArthatayA na gRhNIyAtarhi tadAnIM taM punaH pariSThApyate / eSa gAthAsaMkSepArthaH / sAmpratamenAmeva vivarIpurAha zraddhA niggayAdInA uparittovahIvivitte vA / saMpaDuga bhaMDadhArI pesatI te viyANaMte // 206 // adhvanirgatAdIn AdizadvAdazivAdikAraNa nirgata pariprahastAn paritoSadhIyAn parimitopadhIyAn vA viviktopadhInvA vismaraNataH patitauSadhInityarthaH / uyalakSaNametat dagdhopadhIn vAstavyA jJAtvA kathaMbhUtA vAstavyA ityAha - saMpANDu (du ) gabhANDadhAriNo nAmA yAvanmAtramupakaraNamupayujyate tAvanmAtraM dharanti zeSaM pariSThApayanti / te tAn tathAbhUtAn jJAtvA bruvate muddharatAni vastrANi na santi / kintvasmAbhiramukapradeze pariSThApitAni vartante tAni gatvA pratigRhNIteti evamukte tathApi prAghUrNakA jAnate gItArthAn preSayanti kathamityAha - gaDDAgiritarumAdINi kAu ciMdhANi tattha pesaMti / zraviyAvaThA sayaM vA zrANaM tannaM va mAgaMti // 207 // atra prAghUrNa preSitAn vAstacyA gartAgiritarvAdIni cihnAni kRtvA preSayanti yadi glAnAdibhiravyApRtAH svayamAna For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir +++***9*+***** aSTama vibhAgaH / a0 30 // 38 //
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 10*******<*******++++-> www.kobatirth.org yanti pariSThApitAbhAve'nyadvA mArgayanti / sAmpratama vikovie appaNagamiti vyAkhyAnayati nIma uvagaraNe uvahavameyaM na icchaI koi / zravikovie appaNagaM zraNicchamANo vivicNti||208|| nIte'pyupakara kazcidavikovida upahatametaditi kRtvA necchet / tasminnapikovide AtmIyaM vastrAdi samarpyate / atha tadapi necchati tadApariSThApitamAnItaM punarvivicanti pariSThApayanti / asatI appaNAviya jhAmiyadiha vUDhapaDiyamAdIsu / sujjhati kayapayatto tameva gehUM asaDhabhAvo / 209 / yena pUrvaM tatpariSThApitaM tasya pazcAdupadhiH kathamapi pradIpanakena dagdhaH hRto vA taskaraiH pAnIyena vA nadyAdiplavena plAvitaH vrajato vA kathamapi vismaraNataH patita AdizadvAtpratyanIkenA'pi vastrANi phAlitAni pAtrANi anekadhAbhinnAni tato dhyAmitahRtanyUDhapatitAdiSUpakaraNAni yAcanIyAni / teSAmasatyabhAve kRtaprayatnastadeva pUrvapariSThApitaM svayaM gRhNAnaH zuddho'zaThabhAva iti kRtvA / sUtra - kappai niggaMthANa vA niggaMdhINa vA atiregaM paDiggahaM zrannamannassahAdUramavi zraddhA parivehijjae dhAretaevApariggahittaevAsovANaMdhAreslai no se kappai taM zraNApucchittA praNAmaMti ya annamannesiMdADaM vA appayADaM vA, kappar3a se taM zrapucchiya AmaMtiya annabhannesiMdADaM vA zraguppa For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhISyavahArapatrasya aSTama vibhaag| ma.u0 136 // yAuM vA, sU. 15 // asya sNbNdhprtipaadnaarthmaah|| uvahI dUraThANe sAhammi va teNa rakkhaNA ceva / aNavattete u imaM atiregapaDiggahe suttaM // 21 // | anantarasUtre idamuktaM vismaraNataH patita upadhirAdapyadhvana Anetavya ityupadezaH kRto anyeSAM ca vismaraNataH patitaM gRhItvA re'pi yeSAM satkasteSAM dAtavyo'nyathA'dAne sAdharmikA corikA syAt / tata upadhau darAdhvani sAdharmikastainyarakSayo'nuvartamAne idamapyAdhikRtaM satramatirekapatadrahaviSayaM dUrAvAdhikAre sAdharmikastainyarakSaNAdhikAre'bhihitAmatyeSa suutraarthH| | anena sambandhenAyAtasyAsya vyAkhyA-kalpate nigraMndhAnAM nirganthInAM vA atirekamatiriktaM patadraha anyasya arthAya idamavizeSitaM vacanaM sAdharmikasyArthAyeti draSTavyaM / dhArayituM vA svayaM vA paripAhatuM sovANaM dhArayiSyati idaM vizeSitavacanaM amuko gaNI vAcako'nyo vA vizeSanirdiSTa sAdhuH tasya bhaviSyatIti bhAvaH ahaM vA NaM dhArayiSyAmi mamaiva bhavISyatIti bhAvaH / anyo vANamiti sarvatra vAkyAlaGkAre dhaaryissyti| idaM vizeSitavacanaM ko gaNI vAcako'nyo vA vishessnirdissttH| sAdhuH yasya kasyApyahaM dAsyAmi na vA se tasya kanpate / yasya vizeSato nirdiSTaM amukasya dAtavyaM taM anApRcchaya anAmantrya vA anyeSAM anyeSAM yaracchayA dAtuM vA anupradAtuM vA, kanpate se tasya tAn Apucchaya Amanthya ca anyeSAmanyeSAM dAtaM vA anupradAtuM vA eSa sUtrAkSarasaMskAraH / adhunA bhASyakRt sAmAnyavizeSavacanarUpayoruddezanirdezayoH svarUpamAhasAhammiya uddeso nideso hoi itthi purisaannN| gaNivAyaganideso amugagaNI vAyae iyaro // 21 // For Private and Personal Use Only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie sAdharmika ityuddezo bhavati strINAM puruSANAM vAbhidhAnamiti nirdeshH| athavA gaNI vAcaka ityudezaH / zramako gaNI amuko vAcaka itItaro nirdezaH / samprati niyuktivistaraHUNAtirittadharaNe cauro mAsA havaMti ugghaayaa| prANAiNo ya dosA sNghttttnnmaadiplimNtho||212|| gaNanayA pramANena ca UnasyAtiriktasya vA upakaraNasyadharaNe prAyazcittaM catvAro mAsA udghAtA laghavaH AjJAdayazca doSAstathA pAtraparikarmaNAM kurvan tajAtAn prANAn saMghaTTayati AdizabdAt paritApayati apadrAvayati vA tatastannimittamapi tasya prAyazcittaM tathA pratidivasamubhayakAla pAtrANi anyadvAtiriktamupakaraNaM pratyupekSyamANasya parimanthaH sUtrArthavyAghAta tasmAt gaNanayA pramANena ca sUtroktamupakaraNaM dhArayitavyaM / tatra pAtramadhikRtyAtirekaM vyAkhyAnayatido pAyANugaNAyA atiregaM taiyaM ca maannaato| dhArate pANakaDDaNabhAre paDileha palimaMtho // 213 // dve pAtre tIrthakarairanujJAte / tadyathA-pAtraM mAtraM ca / yadi tRtIyaM pAtraM gRhAti tadA gaNanayAtirekaM bhavati / yaca pramANaM pAtrasyoktaM tato yadi bRhattaraM gRhAti tadA pramANato'tirekaM tatra gaNanayA pramANena vAtirikta pAtraM dhArayati / parikarmaNAyAM tAtAtajAtapramANasaMghaTTaNamupalakSaNametat / prANAnAM paritApanamapadrAvaNaM ca tathAdhvani tadvahane bhAraH ubhayakAlaM pratidivasaM pratilekhane parimanthaH / atra paraH praznamupadarzayaticodeti atirege jai dosA to dharei ubhaMtu / ekkaM bahUNa kappai hiMDaMtu ya cakkavAleNa // 214 // For Private and Personal Use Only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit bhIbyava bhaSTama bArasUtrasya vibhaagH| 5.u. // 40 // ___atra parazvodayati yadyatirekapAtre gRhyamANe'nantaroktA doSAstato'vamaM gaNanayA hInaM pAtraM dhArayatu / yathA yathA'npopadhitA tathA tathA bahubahutaraguNasaMbhavAt / kathaM tayA hInaM dhArayatvityAha-eka bahUnAM pazcAnAM kalpate te ca pazcajanAcakravAlena ekasmin dine eko dvitIye dvitIya ityAdirUpeNa hiNDatAmetadeva spaSTayati / paMcaNhamegapAyaM dasameNaM ekkameko pAreu / saMghaTTaNAdi evaM na hoMti duvihaM ca siMmomaM // 215 // pazcAnAM janAnAmekaM pAtraM bhavatu / teSAM ca madhye ekaika: krameNa cakravAlalakSaNena dazamena pArayatu / yasya yasmin dine pAraNakaM sa tatpAtraM gRhItvA hiNDatAmevaM ca teSAM paripATyAdazamadazamAtikrame divase vArake bhavati / evaM ca saMghaTanAdayo doSA na bhavanti / kiM ca teSAM yadvividhamavamamaudarya dravyAvamaudarya pazcAnAmekasya pAtrasya bhAvAt bhAvAvamaudarya ca | dazamadazamAtikrameNa pAraNAt tat guNo bhavati / etadevAhaAhAre uvagaraNe duvihameva hoti tesiM tu / muttAbhihiyaM ca kayaM vehAriyalakkhaNaM ceva // 216 // dvividhaM dravyabhAvabhedato dviprakAramavamaM bhavati teSAmAhAre upakaraNe ca AhAraviSayaM mAvAvamamupakaraNaviSayaM dravyAvamamityarthaH / sUtre cAbhihitabahArikANAM vihAre hitaM caihArikaM tena gacchatAM lakSaNamanpopadhitA'npAhAratA ca tatkRtaM bhavati / etadevAhavehAriyANa manne jahasiM jalleNamailiyaM aMgaM / mailAya colapaTTA egaM pAyaM ca savvesi // 217 // // bou For Private and Personal Use Only
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra **++ www.kobatirth.org manye yathA amISAM vaihArikANAM jallena zarIrotthena. malenamalinamaGgaM yathA ca malinAtha palaTTAstathA sarveSAmekaM pAtraM bhavati tata ekapAtragrahaNe vaihArikAlakSaNaM kRtaM bhavati / atrAcArya Aha jesi esuvadeso titthayarANaM tu koviyA thANA / cauroya zraNugdhAyA Nege dosA ime huMti // 218 // yeSAmeSa upadezastaistIrthakarANAmAjJA kopitAstIrtha karaiH pAtradvayasya pratyekamanujJAtAtteSAM ca prAyazcittaM catvAro mAsAH anudghAtA guravaH / yata ime vacyamANA aneke doSA bhavanti tAnevAha zraddhA gelane para vayAyabhinnamAyarie / zrAdesa bAlavuDDA sehAkhamagAya paricattA // 216 // _adhvani glAnatvena ca AtmA parazca taistyaktaH / iyamatra bhAvanA ye adhvanirgatA vismaraNataH patitopadhayaH stenApahRtopadhayo vA bhinnapAtrA vA tadviSaye AtmA paro vA tyakto bhavati / yadi teSAM pAtraM dadAti tadA AtmA tyaktaH pAtrAbhAve bhikSATanAsaMbhavAt / atha na dadAti adhvanirgatAstyaktA api bahUnAmeSAM pAtramityuktaM tata ekena pAtreNa yadAnItaM na tena bahavo'dhvanirgatAH saMstareyuH tathA glAnaviSaye'pyAtmAparo vA tyaktaH syAttathAhi - yadi glAnasya dadAti tatpAtraM tadAtmA tyakto'tha na dadAti tadAparo glAna iti / anyasyAdhvanirgatAnAM glAnasya vA tatpAtrArpaNe svayaM kulAlabhANDaM yAcanIyaM cAnItaM yadikathamapi bhidyeta tadA tanmUnyaM dApyeta kalahAdayo vA doSAH syuH / vayAyatti vratAnyapi ca parityaktAni syuryataH pratyeka pAtragrahaNe ekatra saMsaktabhaktaM pAnaM vA gRhItvA pratyupekSate pratyupekSyAnyatra prakSipati / bahUnAM tvekapAtrAbhyanujJAte For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir R-63+******+*-*
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyarmandir sana bhaSTama vibhaagH| ma.3. zItoSNAni saMsaktAsaMsaktabhaktapAnAni gRhataH prANAnAM virAdhanA tathA ca vratAni parityaktAni / bhinnatti eka pAtraM kadAcit | bhivaM syAttadA kuto'nyattatkAlaM labhyate'nyatra mArgayataH sa eva palimanthadoSaH kulAlabhANDagrahaNe ca prAguktA doSAstathA ekapAtraparigrahe AcAryA AdezAH prAghUrNakA bAlavRddhAH zikSakAH capakAzca parityaktA yata ekapAtrAnItamekasyAtmano bhavati / prAcAryAnAM kiM dadAtu kutra bA teSAM prAyogyaM gRhAtu tataste evaM parityaktAH / atra pUrvArdhavyAkhyAnArthamAhadaMte tesiM appA jaDho u adANaM taM jaDhA jaM ca / kujjA kulAlagahaNaM vayAjaDhApANagahaNaMmi // 220 // teSAmadhvanirgatAnAM ca dadati AtmA parityakto bhavati / adAne te adhvanirgatAdayaH parityaktA yacca teSAM pAtraM dasvA svayaM kulAlabhANDagrahaNaM kuryAt tatrApyaneke doSAste ca prAgeva mAvitA vratAnyapi tyaktAni bhavanti / pAnagrahaNe pAnagrahaNaM bhaktopalakSaNaM saMsaktabhaktapAnagrahaNa ityarthaH / bhAvanA sarvatra prAgeva kRtA / punarapi paraH prazrayatijai hoMti dosa evaM tamhA ekkeka dhArae ekaM / sutte ya egabhaNiyaM sutte ya uvadesaNA vegiha // 22 // dinajarakkhiehiM dasapuranagaraM ucchu gharanAme / vAsAvAsaThiehiM guNanipparti bahuM nAuM // 222 // ____ evamuktaprakAreNa bahunAmekapAtrAbhyanujJAyAM doSA bhavanti tasmAdekaikaH eka pAtraM dhArayet na mAtrakaM, yuktaM caitat yataH sUtre'pyekaM pAtramanujJAtaM tathA coktaM / je niggaMthe taruNe balavaM se egaM pAyaM dharejA no bIyamiti / tato jJAyate nAnujJAtaM tIrthakarairmAtrakagrahaNaM kevalamidAnImAryarakSitairAcAryairdazapuranagare ikSugrahanAmni udyAne varSAvAsa // 41 // For Private and Personal Use Only
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sthitaihrIM guNaniSpattiM jJAtvA mAtrakasyopadezanA dattA kRtA sA ca yaH kAraNaiH kRtA tAnyupadarzayatidUre cikhallo vuTrikAya sajjhAya jaannplimNtho| to tehiM esa dinno evaM bhaNaMtassa cugurugaa||223|| te AryarakSitA AcAryA dazapure nagare nagarAt dUre ikSugRhanAmni udyAne varSArAtraM sthitA mArge ca kardamo'tiprabhUto varSa tadapyatizayena prabhUtaM patati tatra prAyogye AcAryAdInAM labhyamAne yadi na gRhyate tadA te parityaktA bhavanti / atha gRhyate tarhi kutra pAnIyaM bhaithaM vA gRhyatAmatha nItvA pratyAgamyate tadA kAyAnAmapkAyaharitakAyAnAM virAdhanA svAdhyAyadhyAnAnAM haiA ca parimantho vyAghAtastatastairataiH kAraNairepa mAtrakasyopadezo dattaH, sarirAha-yathoktakAraNavazAdAryarakSitaireva mAtrako'nujJAto na tIrthakarairiti evaM bhaNato vadatastava prAyazcittaM catvAro gurukAH tIrthakarairapyanujJAtAt taccAne darzayiSyati / yadapi coktam-je niggaMthe taruNe balavaM se egaM pAyaM dharejA no bIyamityAdi sUtram / tadapi gacchanirgatavipayaM na sthavirakalpAzritaM na ca tena | kAraNajAtenAryarakSitairmAtrakAnujJAkRtA tadaivaikaM kevalaM kintvanyadapi mAtrakAnujJAyAM kAraNa kadambakamasti tadevAhapANadayakhamaNakaraNe saMghADAsati vikppprihaarii| khamaNAsa hu egAgI geNheti U mattae bhattaM // 224 // * therANe sa vidiplo udovahi mattago jiNavarehiM / pAyariyAdINaThA tapbhuvabhogo na iharAu // 22 // prANadayAnimittaM ko'pi sAdhuH kSapaNaM kuryAt tasya yaH saGghATakaH sa kSapaNaM kartuM na zaknoti na ca tasyAnyaH saMghATako vidyate / tato yadi trayo janAH saMbhUya bhikSAmaTanti tadA janAnAM vikalpo bhavati tasya vipariharaNAya ekAkI hiMDate For Private and Personal Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailasesgarseri Gyanmandie zrIbdhavahArasUtrasya aSTama vibhaag| // 42 // sadvitIyasaMghATakavataH sAdhoH prANadayArtha kSapaNakaraNe saMghATAbhAve vikalpaparihArI kSapaNakaraNasamarthoM bhikSAmekAkI hiNDamAnaH patadgahe pAnakaM gRhNAti / mAtrakaM bhaktaM anena kAraNena sthavirANAmoghopadhirUpo mAtrako jinavaravitIrNo'nujJAta: oghaniryuktau tathAbhidhAnAt / etena yaduktaM tIrthakarainonujJAto mAtraka iti tanmithyetyAveditamata eva tasyaivaM truvatazcaturguruka prAyazcittaM tathA tasya mAtrasyopabhoga AcAryAdInAmAcAryaglAnaprAghUrNakabAlavRddhAdInAmarthAya yatprAyogyagrahaNAya upalakSaNamevat saMsaktabhaktapAne zodhikaraNAya ca prAguktakAraNavyatirekeNa prAyeNAnujJAta itarathA tUktakAraNavyatirekeNa nAnujJAta etaca paribhAbya tata Ayaracita cintitaM prAyaH prANarakSAya saMsaktabhaktapAnavizodhikaraNApa ca mAtrakaparibhogo'nujJAtastatra | bhUyasAM prANAnAmapkAyaprabhRtInAM saMsaktabhaktapAnAnAM ca varSAsamaye tatra AryarakSitavarSAsu mAtrakaparibhogo'nujJAtaH zeSakAlaM tu lobhaprasaGganivAraNAya pratiSiddhastathA cAhaguNanippattI bahugI dagamAse hohititti vitaraMti / lobhe pasajamANe vAreti tato puNo mattaM // 226 // * guNaniSpattihI dakamAse varSArAne bhaviSyatIti tatprAraMbhasamaye bhagavanta AryarakSitA mAtrakaparibhoga vitarantyanujAnanti / Rtubaddhe kAle pAcAyoMdiprAyogyagrahaNalakSaNaM kAraNamatiricyAnyatkAraNaM na samasti kevala lobha evaM prasajyate / tathA hi yat utkRSTaM tattanlobhena mAtrake gRhNAti tata itthaM lobhe prasajati tannivAraNAyAcAryAdiprAyogyagrahaNAbhAve punarmAtrakaM tadA vArayanti / | evaM siddhaM ggahaNaM AyariyAINa kAraNe bhogo| pANadayaThavabhogo vitio puNa rkkhiyjaato||227|| // 42 For Private and Personal Use Only
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir evamuktaprakAreNa mAtrasyagrahaNaM siddhaM yataH sUtre aodhaniyuktyAdau prAcAryAdInA kAraNe AcAryAdiprAyogyagrahaNena kAraNena mAtrakasya bhogo'nujJAto dvitIyaH punarupabhoga ArtharakSitAtprANadayArtha pravRttaH kAraNAbhAve tu mAtraparibhoge prAyazcittaM tadevAha| jattiyamittA vArA diNeNa ANei tittiyA lahugA / aThahiM diNehiM sapayaM nikkaarnnmttpribhoge||228|| niSkAraNaM kAraNAbhAve mAtrakasya paribhoge yAvanmAtrAnvArAn divasenaikena tena mAtreNAnayati tAvato laghukA mAsAstasya prAyazcittamaSTabhirdinaiH svapadaM punarvatAropaNaM mUlalakSaNamaSTamaM prAyazcittamiti bhAvaH / | jebeMti ghettavyo na mmattao je ya taM na dhaareNti| cau gurugA tersi bhave, prANAdivirAhaNA ceva // 229 // ye bruvate na grahItavyo mAtrako ye ca taM mAtrakaM na dhArayanti teSAM pratyeka prAyazcittaM bhavati catvAro gurukAH AjJAdayazca doSAH / prANavipatteH saMyamavirAdhanA vA anyacca // loe hoi dugaMchA viyArapaDiggaheNa uDDAho / pAyariyAI cattA, vArattathalIe diThaMto / 230 // yadi yenaiva patadgraheNa bhikSAmaTati tenaiva vicAre vicArabhUmau gacchati tarhi loke jugupmAya jAyate / tathA ca sati bhavati pravacanasyoDDAha AcAryAdayazca mAtrakA paribhoge tyaktAH atrArthe vAratasthalyA dRSTAntaH / upasaMhAramAhatamhA u dhareyavvo matto ya paDiggaho ya domte| gaNaNAe pamANeNa ya evaM dosA na hotie // 231 // For Private and Personal Use Only
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhI vyavahArapatrasya aSTama vibhaayH| a. " yata evaM pAtrasya mAtrakasya cA'dhAraNe doSAstasmAnmAtrakaM patasahazca dvAvapyeto dhArayitavyau / kathamityAha gaNanAmadhikRtya ekaikaH pramANata oghaniryukyabhihitapramANena evaM caite anantaroditA doSA na bhavanti jai doNha ceva gahaNaM airegapariggaho na sNbhvti| aha dei tattha ega hANI uddddaahgaadiiyaa||23|| yadi dvayorevapAtrakamAtrayohaNaM tato atireko'tiriktaH patadgraho na saMbhavati tadabhAvAcca kathamadhvanirgatAdInAM patadhaM dadAti / deyaspAbhAvAdathAtmIyaM tamekaM patahamadhvagAdInAM prayacchati svayaM tu kevalena mAtrakeNa sArayati tata pAha-atha tayoH pAtrakamAtrakayormadhye ekaM patagRhaM dadAti tadA dvitIyasya hAniriti yenaiva bhikSAmaTati tenaivavicArabhUmAvapi gacchatIti loke jugupsAprasaGgataH pravacanasyoDDAha AdizadAdAcAryodayazca tena parityaktA iti parigrahaH tasmAdaphalaM sUtramanavakAzAditi prAcAryoM bravIti sUtranipAtaH khanvayaM kAraNikaH / kiM tatkAraNamiti cedata AhaatiregaduvihakAraNa abhiNavagahaNe purANagahaNe yA abhiNavagahaNe duvihe vAcAriya appacchaMde y||233|| dvividhena prakAreNa dvAbhyAM kAraNAbhyAmatirekasyAtiriktasya pattadhasya saMbhavastadyathA-abhinavagrahaNena purANagrahaNena ca tatra ya tadabhinava grahaNaM tat dvividhaM dviprakAraM tadyathA-vyApAritAzca gRhanti / AtmacchandasA ca gAthAyAM saptamI tRtIyArthe prAkRtatvAt tacca dvividhamapyabhinavagrahaNamebhiH kAraNairbhavati / bhinne va jjhAmie vApaDiNIe teNa saannmaadihite| seho ya saMpayAsuya abhinavagahaNaM tu pAyassa // 23 // // 43 // For Private and Personal Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra +++******+++4084193 www.kobatirth.org pramAdato bhinaM vAgretanaM pAtramagninA vA dhyAmitaM dagdhaM pratyanIkena hRtaM abhinaM vA stenaiH zvAdibhirvA hRtamAdizabdenAtra zRgAlAdiparigrahaH / zaikSakA vA kecidupapannAsteSu bhAjanAni dAtavyAni etaiH kAraNairabhinavasya pAtrasya grahaNaM bhavati / dese sahamI zrabhiggahI tattha hoMti sacchaMdA / te sa satinijoejA je joggAviha ubahimmi || tatra teSAM vyApAritAnAM svacchandasAM ca madhye svacchandaso bhavanti / abhigrahiNa abhigrahikAste cAbhigrahikA dvividhA bhavanti tadyathA - deze sarvasmizcopadhAvutpAdye kimuktaM bhavatIti eka evamabhigrahaM pratipannA yathA upadhidezaM pAtrAdikaM vayamutpAdayiSyAmaH / apare caivaM pratipannAH sarvamupadhimutpAdayiSyAmaH / te cAbhigrahikA bhAjanaiH kAryamanyena copadhinA kAryamiti kRtvA (jJAtvA ) tadutpAdanAya anyApAritA eva gacchanti / ata eva te AtmacchaMdasa ucyante zrAtmanaiva preraNAbhAvenaiva upadherAnayanAya cchando'bhiprAyo vidyate yeSAM te AtmacchaMdasa iti vyutpatteH / teSAmasatyabhAve ye yogyAH samarthA dvividhe audhike aupagrahike copadhAvutpAdyetAnAcAryo niryukte vyApArayati - 235 duvihAcchinna macchinnA bhaNaMti laghuko ya paDisuNa te ya, guruvayaNaM dUre tatthau gahie gahaNe ya jaM vRttaM // 236 // abhigrahikA api AcAryamApRcchya pAtrANAmAnayanAya gacchanti ye vA niryuktA iti ete dvividhAstadyathA / cchinnA nAnAma ye AcAryeNa saMdiSTA yathA viMzatiH pAtrANyAnayitavyAni, acchinnA yeSAM na pariNAmaniropaH tatra ye tAbhiyuktAsteSAM vimAnAM vidhirucyate / tatra cchinneSutribhiH prakArai ratiriktapatagrahasaMbhavaH / tatrAdye'pi prakAre trayaH prakArA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandi www.kobatirth.org bhI vyavahArapatrasya aSTama vibhaagH| // 44 // stadyathA-ekaH sAdhuH chinnAnAM sandezaM zrutvA tatraiva samakSamAcAryasya brUte-kSamAzramaNA anujAnIta yuSmAkaM yogyeSu paripUrNeSu patadbhaheSu labdheSu yadyanyAnyapi labheran tatastAnyapi mama yogyAni gRhNantu evaM avANaH zuddhaH / athaivamAcArya nAnujJApayati kintvevametAn bajato brUte tarhi tasbeivaM bhaNati prAyazcittaM laghuko mAmaH te cet vajantaH pratizRNvanti grahISyAma iti tadA teSAmapi prAyazcittaM pratyekaM laghuko maasH| dvitIyo vrajatastAn sAMbhogikAn dRSTvA bravIti ka yUyaM saMprasthitAstairavAci pAtrANAmAnayanAyAcAryeNa preSitAstatastAn sa brUte-yAvanti yuSmAkaM sandiSTAni tAvatsu paripUrNeSu yadyanyAni yUyaM labhadhvaM tato'smAkaM kAraNena tAnyapi pratigRhIta evaM bhaNati tasmin prAyazcittaM laghuko mAsaH / te yadi pratizRNvanti tadA teSAmapi pratyekaM prAyazcittaM laghuko mAsaH / tRtIyo lajAlutayA na zaknoti svayamAcAryAn vijJapayituM tato'nyena vijJapayati / athavA ko'pi zaThatvena anyena bhANayati tathA ye te preSyante te bruvate / yUyamAcAryAn bhaNata yuSmAkaM paripUrNeSu labdheSu yadyanyAnyapi labhadhvaM tadA mama kAraNena pratigRhIta evaM bhaNati tasmin prAyazcittaM laghuko mAmaH te'pi yadIyaH zaThatvena bhANayanti tasya yadIcchanti tarhi teSAM prAyazcittaM mAsa laghu / tasmAttairneSTavyaM yathA na bhaNAma iti lajAlorvacanena punarAcArya bhaNati / tatra yadA tat samakSamAcAryoM bhaNita zrAcAryeNa ca samanujJAtaM tadA yallamyante'tiriktaM lakSaNayuktamayuktaM vA tattasyaiva dAtavyaM, dvitIya prakAramAha-guruvayaNetyAdi ko'pi pathigacchato dRSTvA brUte yathA mamApi yogyAni bhAjanAni gRhIta / tatra yadi pratyAsamastadA tadvacanaM pratigrAhya / kimuktaM bhavati-AsannapradezA pratinivRtya guruH pracchanIyo yathA'mukaH sAdhurevaM bravIti mamApyarthAyabhAjanAni pratigRhNItha / athavA tameva preSayanti tvamevAcArya vijJapaya evaM kurvatsu teSu prAyazcittaM mAsalaghu / atha dUre gatAMstAna // 44 // For Private and Personal Use Only
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ***-****03/08) www.kobatirth.org sAMbhogikAn dRSTrA brUyurasmAkamapi yogyAni bhAjanAni gRhIta te brUyuH pratigRhISyAmaH paraM tatra pramANaM guravastathA cAha-tatra tu dUragatAnAM prArthane sati gRhIte ca tadyogye pAtre gukhaH pramANIkartavyAH / tRtIyoviMzateradhikaM lakSaNayuktaM pAtraM dRSTvA svayaM gRhNAti evaM svayaM grahaNe ca yaduktaM sUtre tatsaMbhavati atiriktaM pAtraM saMbhavatIti gAthArthaH / sAmpratamenAmeva vivarIpurAhafree at saMpAte tinni pagArAu tattha atirego / tattheva bhAi ego majjhavi gehai jahAjo // 237 // gRhItaviMzatipAtrANi ityukte tatrAtireketrayaH prakArA bhavanti / ekastatraivAcAryamanujJApya brUte / mamApi yogyAnyArya ! bhAjanAni gRhNIta / *rie bhaNAhi tumaM lajjAlussa ya bhAMti prAyarie / nAUNava saTha bhAvaM necchati harA bhave bahugo // 238 // apa anyaM brUte svamAcAryAn bhaNa yathA amI AcAryeNAnujJAtA adhikAnyapi bhAjanAni pratigRhNanti / tatra yo laJjAlutayA AcAryAn vijJapayituM na zaknoti tasya kAragona bhaNanti cAcAryAn yadi ca zaThabhAvaM tasya jJAtvA zrAcAryAn vijJapayituM necchanti / itarathA zaThabhAve'pi jJAte yadi vijJapayati tadA teSAM prAyazcittaM bhavati laghuko mAsaH / puNa AyariehiM samayeya paDisnuyaM bhavati tassa / lakkhaNama lakkhaNa juyaM pratiraMgaM jaM tu taM tassa // 239 // yadi punastasya laJjAloH kAraNenAcAryAstasya samakSaM vijJatA AcAryaizca svayameva tasya lajAloratiriktapAtragrahaNaM pratizrutamaGgIkRtaM tadA yallabhyate atiriktaM pAtraM lakSaNayuktamalakSaNayuktaM vA tattasya dAtavyaM / gata eka prakAro dvitIyaM prakAramAha For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIbyava hArapatrasya aSTama vibhaagH| a00 // 45 // bitito paMthe bhaNatI AsannA gaMtu vinnavaMti guruM / taM cevapesavaMti dUragayANaM ime merA // 24 // dvitIyastAn pathidRSTvA bhaNati mamApi yogyAni bhAjanAni pratigRhIta / evaM prArthitA yadi te AsamA vartante sadA Agatya garuM vijJapayanti yathA amakaM sAdharvadati mama yogyAni bhAjanAni pratigRhIta athavA tameva sAdhumabhyarthayamAnaM preSayanti yathA tvamevAcArya vijJapaya / teSAmeva kurvatAM prAyazcittaM mAsalaghu / dUre gatAnAM punariyaM vakSyamANA maryAdA sAmAcArI / tAmevAha gerahAmo atiregaM tattha puNa viyANagA gurU amhaM / deMti tagaM vapaNaM sAhAraNameva ThAveMti // 241 // kA daragatAn sAMbhogikaH sAdhuravalokya brUte asmAkamapi yogya pAtramAdadIdhvam / tatastairidaM vaktavyamatiriktaM pAtraM gRhINyAmastatra punarvijJAyakA asmAkaM guravastadeva vA atiriktaM pAtraM dAsyati / anyadvA ko jAnAti kadAcidatiriktaM pAtraM | sundaramiti kRtvA svayaM pratigRhanti yasya vA iSTaM tasmai dadati, / evaM sAdhAraNaM sthApayanti / ukto dvitIyaH prakArasvatIyamAhataito lakkhaNajuttaM zrahIyaM vIsAe te sayaM gerhe| ee tiNNi vigappA hoMti airegassa nAyavvA // 242 // tRtIyaH prakAraH punarayaM te preSitAH sAdhavo viMzateradhikaM pAtraM svayameva gRhanti / ete trayo vikalpA atiriktasya pAtrasya saMbhavAya jJAtavyAH / tadevaM vyApAritAnAM chinAnigatAni / sAmpratamAbhigrahikANAM chinnAni pratipAdayitumAha-- sacchaMda paDinnayaNA gahie gahaNe ya jaarisNbhnniy| alaMthira dhuvadhAraNiyaM sovA annoyaNaM dhre||243|| // 45 For Private and Personal Use Only
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra *****************+9 www.kobatirth.org svacchandA nAma abhigrAhikAste zravyApAritA evAcAryAnApRcchaya gatAste yadi cchinnA saMdiSTAstatasteSAmapi saiva sAmAcArI yA prAk vyApAritAnAM cchiNAnAmuktA / parinayayatti pratijJApanA nAma vidhinA pAtrAdInAM mArgaNA kartavyetyupadezadAnaM udgamAdizuddhAni pAtrAdIni pratigrAhmANItyupadezadAnamiti bhAvaH / tadA gRhIte grahaNe ca yAdRzaM kanpAdhyayanapIThikAyAM bhaNitaM tAdRzaM kartavyaM / tatra yAvanti saMdiSTAnyAcAryeNa tAvanti gRhItAni yadi na kenacit bhaNitaM pUrvaM yathA mamApi yogyaM pAtraM grAhyamiti tadA alaM samartha dhuvaM cirakAlAvasthAyi pAtraM dhAraNIyamiti nyAyamanusRtya te cintayanti prAyogyametat pAtraM tasmAt gRhNImo gRhIte sa eva grAhakazcintayati / zrahamAcAryAnujJAtaM dhArayiSyAmi / yadi vA sa evAcAryo dhArayiSyati anyo vA sAdhurdhArayiSyati evamatirikta patagrahasaMbhavaH / samprati grahaNe gRhIte ca yadbhaNitaM kanpapIThikAyAM tadeva vineyajanAnugrahAya darzayati- paNa mAdIgaNe tu vihiM tarhi pauMjaMti / gahie ya pagAsamuhe kareti paDileha do kAle // 244 // avamanthamadhomukhaM kRtvA prANAdIn khoTanena bhUmau yatanayA pAtayanti / amuM vidhiM tatra grahaNe prayuJjanti / gRhIte ca tAni pAtrANi prakAzamukhAni karoti / tathA dvau kAlau prAtaraparAhNe ca pratyupekSate / samprati teSu pAtreSvAnIteSu vidhimAha-ANItesu u guruNA dosuM gahie to gayA jaha buddhaM / gerahaMti uggahe khalu umAdImattase sevaM // 245 // AnIteSu tu bhAjaneSu AcAryeNa pradhAnaM sulakSaNaM pAtraM mAtrakaM ca parigrahItavyaM / tato guruNA dvayorgRhItayoH zeSANi For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ***************************
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aSTama vibhAga: To bhImyava-11 bhAjanAni yAvA dAtavyAni tAvanto bhAgAH kriyante / tato ye gatAste yathA vRddhaM yathA ratnAdhikatayA patadhAn gRhNAnti tadanantaraM ye gatAnAmevAvamaratnAdhikAste yathA ratnAdhikatayA mAtrakANi gRhanti tadanantaraM yaH pataddA na gRhItAste ava- maratnAdhikA: zeSAzca sAdhavo yathA ratnAdhikatayA mAtrakANi gRhanti tadanantaraM yaiH pata dahA na gRhItAste avamaratnAdhikAH // 46 // zeSAzca sAdhavo yathAratnAdhikatayA patabahAna mAtrakANi ca gRhanti / tadevaM vyApAritAnAM svacchandamA vicchinnAni / sAmpratameSAmeva dvayAnAmacchinnAni bibhaNipuridamAha---- emeva acchinnesu vigahie garaNe ya mottu aaairegN| etto purANagahaNaM vocchAmi mehiM updehiN||246|| ___ evameva pUrvoktenaiva prakoraNAcchinneSu grahItavyeSu gRhIte ca grahaNe ca vidhiranusaraNIyo muktvA atirekaM bhavati atiriktapatagRhastatra na saMbhavati / parimANakaraNAditi tatsaMbhavavidhina vaktavyaH / samprati purANagrahaNamebhivecyamANaiH padaivacyAmi tAnyeva padAnyAhaAgamagamakAlagate dullamanahiM kAraNehiM eehiM / duvihAe gamaNegA aNeganiddini viTThA // 247 // AgamadvAraM gamadvAra kAlagatadvAra durlabhadvArametaiH kAraNaistatra gacche purANagrahaNasaMbhavaH / tatra ye pAtrANi dadati te dvividhAstadyathA-eko vA aneke vA yeSAmapi dadAti te'pi dvividhA eko vA neke vA dAnaM ca nirdezapUrvakaM yathA amukasya dAsyAmi / tatra yadA ekasya kasyApi dadAti tadA tanirdizati anukasya dAsyAmi ye vaneke nirdiSTA vA aparimitasaMkhyA // 46 // For Private and Personal Use Only
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra -------**********-- www.kobatirth.org katayA nirdeshaakaarnnaat| eSa dvAragAthAsaMkSepArthaH / sAmpratamenAmeva vyAcikhyAsuH prathamata AgamadvAramAhabhAsAeM to pAe ghettRNa eti dAhaMti / dAUNa varo gacchai bhAyaNadesaM tahiM ghetthaM (cchaM ) // 248 // bhAjanadezAt yasmin deze bhAjanAni saMbhavanti tasmAt dezAdAnandapurA davAgacchan AgantukAmaH pUrvakRtAni bhAjanAni gRhItvA samAgacchati / sAghubhyo dAsyAmIti buddhyAgatamAgamadvAramadhunAgamadvAramAha- aparaH sAghurAnandapurAdikAt dezAt bhAjanadezaM gantukAmastatrAnyAnyapi pAtrANi gRhISyAmi sulabhatvAditi purANAni pAtrANi datvA samAgacchati / gataM gamadvAramidAnI kAlagatadvAramAha kAlagami sahAe bhagge vAssa hoi iregaM / pattolaMbatirege dullabhapAevime paMca // 246 // kasyApi sAdhoH sahAyaH kAlagataH pratibhagno vA tatastasya pAtramatiriktaM lambate ityanyasya dvitIyasya sAdhoratiriktaM purANaM pAtraM ca bhavati / gataM kAlagatadvAramadhunA durlabhadvAramAha - durlabhAni pAtrANi yasmin deze sa durlabha pAtrastasminnapi imAni vacyamANAni paJca bhAjanAni dhArayet / tAnyevAha naMdipa Diggahavipaggaya taha kamaDhagaMvimatto ya / pAsavaNamattato viya takkajja parUpaNA cetra // 250 // yasmin deze pAtrANi durlabhAni tatremAnyatiriktAni dhiyante tadyathA - nandI patagraho vipataGgrahaH / kamaDhakaM vimAtrakaM prazravaNamAtrakaM ca tatkAryaprarUpaNA caivaM kAryA, nandI pataGgraho'tizayena mahAnpatagrahastenAdhvani avamaudarye paracakrAvarodhe For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir *++++*193+19+
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyarmandir zrImyava- hArapatrasya // 17 // ca prayojanaM tathA ca kazcit brUyAt dine dine yuSmAkamahameka pAtraM bhariSyAmi / tatastat naMdIpAtraM bhAryate etena kAra-|| bhaSTama Nena gacchopagrahanimittaM dhAryate, vipatadbrahaH patagrahAt kizcidUna: sa etadartha dhAryate kadAcitpatadgraho midyeta / bhanyaca vibhaagH| bhAjanaM tasmin deze durlabhaM tata etena kArya bhaviSyati, kamaDhaka: sAgArikarakSaNAyadhriyate ca, tathA kadAcidekAkI jAyate ma. u. tatra ca maktaM patagRhe gRhItaM pAnIyaM mAtrake yatra ca bhojanakaM rakSaNArthamavatIrNastatra sAgArikAstato yatraiva bhute tathA vasatimehatI chotiriti jugupsA kriyet / tatastadrakSaNAya kamaDhake bhojanaM karoti / tathA vimAtrako mAtrakAt manAka samadhika Unataro vA tatra mAtrakaH kadAcit bhighetAnyacca tatra deze bhAjanaM durlabhaM / tata etena prayojanaM bhaviSyatIti sa dhriyate prazravaNamAtrako'pi sAgArikabhayena yatanAkaraNAya glAnasyAcAryANAM cAya dhriyate / eSA kAryaprarUpaNA / samprati duvihAegamaNegA ityAdi vyAkhyAnArthamAha-- egoniddisaegaM ego aNegA aNega ega vA / NegoNege te purA gaNivasabhe bhikkhukhuDDeya // 251 // ye pAtrANi prayacchanti te dvividhAstadyathA-eko vA syAdaneke vA yebhyo'pi dadati pAtrANi te'pi dvividhA eko vA syAdaneke vA / natraiko niyamato,'neke vikalpato nirdezA bhavanti / atra caturbhaGgikA, eko dAtA ekaM sampradAnaM nirdezati AcAryasyAmukasya vRSabhasya bhikSoH kSullakasya vA dAsyAmi eSa prathamo bhaGgaH / eko anekAnnirdizatIti dvitIyaH / aneke ekamiti tRtIyaH / aneke'nekAniti caturthaH / te punarnirdezyAH kiM ityAha-gaNI vRSabho bhikSuH cunakazca, gaNI dvividha AcArya upAdhyAyazca / evamete pazca bhavanti yA api striyo nirdizati tA api pazca tadyathA-pravartinI abhisevyA (cyA) // 7 // For Private and Personal Use Only
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ***40*3*>*++******+->********* www.kobatirth.org bhikSukI sthavirA kSullakA ca / tathA cAha emeva isthivagge paMcagamA zrahava niddisati mIseM / vAuM vaccati peseti vA viti te puNa visesA // 252 // evameva anenaiva saMyatagatena prakAreNa strIvarge nirdizyamAne paJca gamA bhavanti / athavA yatrAnekAn nirdizati tatra mizrAn nirdizati / saMyatAnapi nirdizati saMyatIrapi tadetadAgamadvAre'bhihitam sampratigamadvAre vaktavyaM / tathApi tatraiva navaraM datvA vrajati preSayati ca a gregataH nIte punarvizeSaH sacAyaM nItAni bhAjanAti samAne nirdizati sa samAne vA saMyatasya samAno vargaH saMyatavargo'samAnaH saMyatIvargaH atra ca ta eva catvAro bhavAH / tadyathA - saMyataH saMyataM nirdizati, saMyataH saMyatAn, saMyatAH saMyataM, saMyatAH sNytaan| evaM samAnanirdirze catvAro bhaGgAH / evamasamAna nirdeze'pi draSTavyAstadyathA saMyataH saMyatIM nirdizati, 1 saMyataH saMyatI : 2, saMyatAH saMyatI 3, saMyatAH saMyatI 4 evaM kAlagate pratibhagne vA sahAye durlabhadvAre ca draSTavyam / sacchaMdamaNiddiThe pAvaNaniddiThamaMtarAdeMti / caulahu Adeso vA lahugA ya imesi zraddhANe // 253 // tatra yadi na nirdiSTamamukAnAM vA dAtavyamiti tadA svacchando yasmai rocate tasmai dadAti / yadi punardiSTaM tato ya dizati / ekamanekAnmizratvAtteSAM dAtavyam / etannirdiSTe prApaNaM atha yasya nirdiSTaM so'bhyatra antarA / apAntarAle anyasmin'nyasmai dadAti tadA tasmin anyasmai dadAti prAyazcittaM catvAro laghukA Adezo vA atra vidyate matAnnaramapyastIti bhAvaH / tadidaM keSAMcinmatenAnyasya dAne'navasthApyaM teSAM prAyazcittamati amISAM vacyamANAnAmadAne catvAro laghavaH keSAmityAha For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit www.kobatirth.org na zrI vyavahArapatrasya aSTama vibhAga, pra0 u0 // 48 // zraddhANa bAlavur3e gelane juMgie sarIreNa / pAyacchinnAsakarakanna, saMjatINaM pi emeva // 25 // adhvani vartamAnAnAmadhvanirgatAnAmityarthaH / upalakSaNametat / tenAvamaudaryanirgatAnAmazivanirgatAnAmantarA vismaraNataH patitopadhInAM tathA bAlasya vRddhasya glAnasya zarIreNa juGgitasya hInasya kenAGgena hInasyetyAha-pAdenANA nAsayAkaraNa karNena vA evameva saMyatInAmapyadAne prAyazcittaM / eSa dvAragAthAsaMkSepArthaH / samprati enAmeva vivarIpurAhazraddhANauma asiveu DhANa vi na deMti jaM paave| bAlassajjhovAte therasta satIe jaM kujjA // 255 // ___ adhvanirgatAnAmavamaudaryanirgatAnAmazivanirgatAnAmuDuDhAnAmantarA vismaraNapatitastenApahanopadhInAM yadi na dadAti prAyazcittaM catvAro laghavaH / yaca bhAjanairvinA na prApsyanti tannimittamapi tasya prAyazcittaM gatama vadvAraM / tathA bAlasya utkRSTamAtrakaM dRSTvA tadviSaye adhyupapAta utkRSTo'bhilASo bhavati / bhUtena vA pratyate, vRddhasyApyadAne catvAro laghavaH sa hi bhAjanAni yAcituM na zaknoti tato'dAne yat adhRtyA prAmoti taniSpannamapi tasya prAyazcittamApadyate / gataM bAlavRddhadvAraM ca / samprati glAnadvAramAha-- ataraMtassa adente tappaDiyaragassa vaavijaahaannii| muMgito puvanisiddho jAti vi dese yaro pacchA / 256 / atarato glAnasya tat praticArakasya ca yadi na dadAti tadA prAyazcittaM ta eva catvAro laghavaH / tathA bhAjanamRte praticArakaM vA vinA yA glAnasya hAnistanimittamapi prAyazcittaM / gataM glAnadvAra, juGgitadvAramAha-juGgito dvividho jAtyA // 48 For Private and Personal Use Only
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ***-***---*40*40*-***--0 www.kobatirth.org zarIreNa ca jAtyA asAMbhogika, itaraM chinnapAdo gatAvakSama ityAdi / eSa dvividho'pi pUrvameva pratiSiddho yathA pratrAjayituM na kalpate, kevalaM yo jAtijuGgitaH sa videze kathamapyajJAtatayA pravAjitaH itaraH zarIreNa juMgitaH pratrAjitaH san pazcAtsyAt // jAtie juMgito puNa jattha na najjai taM hi tu so atthe // zramuganimittaM vigalo iyaro jahiM najjai tahiM // yo jAtyA juMgato vizeSaH kathamapyajJAyate itaraH pravAjanAnantaraM pazcAt zarIreNa juGgito'trAnukanimittameSa vikalo jAta iti jJAyate tatra tiSThati / anyatra tiSThato lokAnAmapratyayo bhavati / kecidevaM manyante pAradArakAdibhiraparAdhaiH pratrajito juGgiva iti jehiMDatA kA haMti jeviya kareMti uDDAhaM / kinnuhi (nahu) gihi sAmanne viyaMgitA lokasaMkAU // 258 // ye juGgitA hiNDamAnAH pAdAdivikalatayA kAyAn pRthivIkAyaprabhRtIn ghnanti ye'pi ca dRzyamAnA cchinnanAsikAdayaH pravacanasyoDDAhaM kurvanti yAMzca dRSTvA lokasya zaGkopajAyate yathA kiM na hu nizcitaM gRhi sAmAnye vyaMgatA zramI iti teSAM bhAjanAni dAtavyAni pradAne catvAro laghavastathA hiNDamAnA yat kAyAn ghnanti / yacca pravacanasyoDDAhakaraNaM tanniSpannamapi tasya prAyazcittaM tathA / pAyacchinnAsakarakannajuMgite jAtijuMgite cetra / vocatthe cau lahugA sarise puvvaM tu samaNINaM // zarIreNa juGgitA paJca tadyathA-chinnapAdo 10kSikANo 2 vA cchinnanAsaH 3 cchinnakaraH 4 cchitrakarNaH 5 paSTho jAtijuGgitaH / 9 For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrI vyava hArasUtrasya // 49 // ******++++***** www.kobatirth.org tatra yadi SaDapi juGgitAstatra bhAjanAni ca dAtavyAni, atha sarveSAmapi bhAjanAni na pUryate tarhi yAvatAM pUryate tAvatAmupanyastakrameNa dAtavyAni viparyAse uktakramavyatyAsena dAne prAyazcicaM catvAro laghavaH atha saMyatAH saMyatvazca juGgitAH santi tatra bhAjanasaMbhave sarveSAmavizeSeNa dAtavyaM atha tAvanti bhAjanAni na pUryante tataH saMyatasaMgatI samudAyecchinnapAdAdikrameNa dAtavyam / atha saMyato'pi vipAdaH saMyatyapi cinnapAdA evaM sarvatra vibhASA kartavyA / tatrAda- saraze juGgitatve pUrva zramaNInAM dAtavyaM pazcAtsati saMbhave saMyatAnAmanyathA viparyAse ta eva catvAro laghavaH // samprati nirdiSTasya dAne vidhimAha yaha ete una hujjA tAho niddiTha pAyamUlaM tu / gantRNa icchakAraM kAuM to taM nivejjaMti // 260 // atha ete'dhvanirgatAdayaH prAguktA na syustato yasya nirdiSTaM tasya pAdamUlaM gatvA idaM pAtraM mayAyuSmannimittamAnI micchAkAreNa gRhIta / evamicchAkAraM kRtvA nivedayati samarpayati diThe puNa tahiyaM pesi ahavA vi tassa appAhe / yaha una najjai tAhe zrosaraNe suM tisu vimagge // 26 1 // atha sa na dRSTo yasya nirdiSTaM tato anyasya haste kRtvA tatra preSayati / athavA sAdhuM zrAvakaM vA tatra vrajantaM saMdezayati yathA tava yogyaM pAtraM mayAnItaM icchAkAreNAgatya gRhIta preSayata vA kamapi yo nayatIti / atha punaH sa na jJAyate kvApi tiSThatIti, tatastriSu kSullakeSu samavasaraNeSu mRgayeta / iyamatra bhAvanA - zrajJAyamAne samAne samavasaraNaM sAdhumelApakarUpaM gatvA pRcchayate yathA amukaH kutra vidyate tatra yadi svarUpato na dRSTo nApi vArttayopalabdhastathApi dvitIye samavasaraNe pRcchayate For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ++++++++++**++++ aSTama vibhAgaH / a0 u0 // 49 //
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tathApyadRSTe'nupalabdhe vA tRtIye pRcchayate / evaM triSu calakeSu samavasaraNeSu madhye yataikatarasmin dRSTastatra tathaiva samarpayati / atha na dRSTaH kevalamupalabdho vArttayA yathAbhukasthAne sa tiSThatIti sa tatra svayaM vA nayati / anyasya vA haste preSayati / atha triSvapi samavasaraNeSu na dRSTo nApyupalabdhastata Aha // ege vi mahaMtami u ugghosAUNa nAu nei tahiM / aha natthi pavattI se tAhe icchAvivego vA // 22 // mahati samavasaraNe punarekasminnapi kutrAmuka ityudghoSaNaM kRtvA yadi svayaM dRSTastata icchAkArapurassaraM tathaiva samarpayati / atha vArtayopalamcastarhi tatra svayaM nayati anyasya vA haste preSayati saMdezayati vA atha tatrApi na dRSTo nApyupalabdhastato dvitIyaM cAraM mahatsamavasaraNaM na gacchati kintu icchA svayaM tatpAtraM dhArayati anyasmai vA dadAti vivegoveti pariSThApayati vA atha yeSAM dadatAmekasyAnekeSo vA sakAzAt gRhItavyaM te kiM sAMbhogikA utAsAMbhogikA evaM prazne kRte prathamata ekAnekaprarUpaNAmAhaege u puvvabhaNie kAraNanikAraNe duvihbhedo| AhiMDagauhANe duvihA te hoMti ekka // 263 // ___ ekAkI dvividhabhedaH pUrvamoghaniryuktau bhaNitastadyathA-kAraNe niSkAraNe ca / punaH sAdhavo dvividhA-AhiNDakA avadhAvane ca / ekaike dvividhA bhavanti vakSyamANabhedeneti gaathaasmaasaarthH| sAmpratamenAmeva vivarISuH prathamataH kAraNaniSkAraNakaikapratipAdanArthamAha For Private and Personal Use Only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie zrIvyavahArasUtrasya aSTama vibhaagH| a0 u0 // 50 // asivAdIkAraNiyA nikAraliyA ya ckkthuubhaadii| uvaesa aNuvaesA duvihA zrAhiMDagA iMti // 26 // ___ azivAdibhirAdizabdAdavamaudaryarAjadviSTAdiparigrahaH kAraNairekAkinaH kArANikAH, cakrastUpAdau prAdizabdAtpratimAniSkramaNAdiparigrahasteSAM vandanAya gacchanta ekAkino niSkAraNikA ye AhiNDakAste dvividhA bhavanti tadyathA upadezato'nupadezatazca / tatra ye upadezena te dvAdazasaMvatsarANi sUtraM gRhItvA dvAdazasaMvatsarANi tasyaiva sUtrasyArtha gRhItvA ya AcAryakaM kartukAmaH sa dvAdazasaMvatsarANi dezadarzanaM karoti / tasya vrajato jaghanyena saMghATako dAtavyaH utkarSeNAniyatAH sAdhavaH ye'nupadezena dezadarzanaM kurvanti te caityAni vandiSyAmahe ityavadhiM kRtvA vrajanti / zrohAvaMtA duvihA liMge vihAre ya hoMti naayvvaa| egAgI chappete vihAre tahiM donu samagunnA // 265 // ___avadhAvino dvividhA-liGgena vihAreNa ca / liGgenotpravajitukAmA vihAreNa pArzvasthavihAreNa vihartukAmA bhavanti |vaatvyaaH| paDappete kAraNikA 1 niSkAraNikA 2 aupadezikA 3 anaupadezikA 4 liGgenAvadhAvinaH5 / vihAreNAvadhAvinazca 6 prAyeNaite ekAkino viharanti gacchanti vA aupadezikA yadyapi niyamataH sasahAyAstathApi yena gacchAnirgatAste na ekAkino bhaNyante / itare'pi paJca yadyapi vRndena hiNDante tathApi gacchAnnirmAtA ekAkinaH procyante / tata uktaM SaDapyete vihAriNa ekAkinastahi teSu SaTsa madhye dvayoH samanojJA dvayoH sAMbhogikAstadyathA azivAdikAraNikA upadezA hiNDakAzca terAnItAni bhAjanAni grahItavyAni, zepairAnItAnAM bhajanA kAraNairgRhyante niSkAraNe neti / For Private and Personal Use Only
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nikAraNiesuvadesie ya ApucchiUNa vccNte| aNusAsaMtio tAhe vasahA utahiM imehiM tu // 266 // ... niSkAraNiko'naupadezikazca yadyAcAryamApRcchaya vrajati tadA tatra vrajane ebhirvakSyamANairvacanairvRSabhA anuzAsati / kairvacanairityAhaeseva ceiyANaM bhattigato jo tavaMmi ujjamatI / ii aNusiThe aThite aMsaMbhogAyArabhaMDaMtu // 267 // eSa eva caityAnAM bhaktigato bhaktimupanato yastapasi dvAdazaprakAre yathAzakti udyacchati evamanuziSyamAno ( No) yadi tiSThati tataH sundaraM / atha na tiSThati tarhi yattasya sAMbhogikamupakaraNaM tannivatyete itaradasAMbhogikamAcArabhANDaM samarpyate / atha kathamasAMbhogikamAcArabhANDamupajAtamata AhakhaggUDeNovahayaM amaNunne sAgayassa vA jNtu| asaMbhogiya uvakaraNaM iharA gacche tagaM nasthi // 26 // yadupakaraNaM kharagUDenopahataM yadi vA yat amanojJebhyo'sAMbhogikebhya AgatasyopasaMpannasya saMbandhi tat asAMbhogikamupakaraNamAcArabhANDamitarathA prakAradvayavyatiriktanAnyena prakAreNa takat asAMbhogikamupakaraNaM gacche nAsti na saMbhavati / tiThANe saMvego sAvekkho nivatto tdivssugho| mAsovucchavivecaNa ta ceva guptaThimAdINi // 26 // tasya gacchAnirgatasya kadAcitribhiH sthAnaH saMvegaH syAt / gAthAyAM saptamI prAkRtatvAt / ekavacanaM samAhAratvAt / tadyathA-jJAnena darzanena cAritreNa ca / tataH saMvegasamApatraH sApekSaH pratinivartate / sa ca yadi tasminneva divase gacchaM For Private and Personal Use Only
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aSTama bhI vyavabArapatrasya vimAga pra030 // 51 // pratyAgatastahi zuddhaH atha mAsaM yAvadvahirUSitastadA tadeva tadupakaraNasya vivecanaM prAyazcittadAnamanuziSTyAdIni ca kriyante AdizabdAdupadhRhaNAdiparigrahaH / samprati sthAnatrayeNa saMvegabhAvanAmAhaajjeva paDipucchaM ko dAhii saMkiyassa me ubhae / dasaNe ka uvavRhe kaM thirakare kassa vacchallaM // 27 // sArehiMti sIyaMtaM caraNe sohiM ca kAhiti ko me| evaM niyattaNulomaM kAuM uvahiM ca taM deMti / / 271 / ___ adyaiva ubhayasmin sUtre arthe ca zaGkitasya kA pratipRcchA dAsyati eSA jJAne cintanA / , darzane kamahamidAnImupabRMhi* pyAmi ke vA sthirIkariSyAmi kasya vA vAtsanyamadhunA kariSyAmi / cAritre cintA mAM caraNe sIdantamidAnI kA sArayi| Syati / ko vA me prAyazcittasthAnamApannasya zodhiM kariSyati evaM cintayan sNvegmaapnH| samprati nivartate tasya pratini vRttasya gacchaM pratyAgatasyAnulomanA kartavyA dhanyo'si tvaM yenAtmA pratyabhijJAta evamanulomanAM kRtvA tasya tamevoparSi prayacchanti / sampratyavadhAvinamadhikRtya pratipipAdayiSurAhaduviho uhAvio vasabhA sAreMti bhayANi vA se sAhiti / aThArasaThANAI hayarassigayaM kusnibhaaii| dvividhamapyavadhAvinamAcAryamApRcchaya vrajantaM vRSabhAH sArayanti zikSayanti bhayAni vA se tasya sAdhayanti kathayanti rativAkyacUlikAbhihitAni aSTAdazasthAnarUpANi hayarazmigajADazanibhAni / etayA anuziSTyA anuzAsito yadi tiSThati tataH sundaramatha na tiSThati tahi yat khaggUDenopahatamAcArabhANDaM yadvA asAMbhogikebhyaH samAgatasyopasampannasya sambandhi // 51 // For Private and Personal Use Only
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tasya dIyate agretanaM tu sAMbhogikamupakaraNaM nivartyate / 272 saMviggamasaMvigge sArUviyasiddhaputtamaNusaThe / AgamaNaM zrANayaNaM taM vA ghettuM na icchaMti // 273 // saMvignAH sAMbhogikAH asAMbhogikA vA udyatavihAriNaH asaMvignAH pArzvasthAvasanakusIlasaMsaktayathAcchandAH sArUpikasiddhaputro nAma muNDitazikho rajoharaNarahito'lAvupAtreNa micAmaTana samAryo vA etairanuziSTasya yadi AgamanaM tata upahato. pakaraNasya vA prAyazcittadAnaM te vA saMvignAdayo gRhItvA tasyAnayanaM kurvanti / atha sa bhAnayanaM necchati tadA vakSyamANo vidhiH / eSa gAthAsaMkSepArthaH / sAmpratamenAmeva vyAcikhyAsurAhasaMviggANa sagAse vuccho tehiM aNusAsiya niytto| lahuto nA vA hammatti iyare lahugA uvahato y|| yadi saMvignAnAM samIpe uSitaH taizcAnuziSTaH pratinivRtto vasatiM samAgataH tadA tasya prAyazcittaM laghuko maasH| na ca tasyopadhirupahanyate yaM cAntarA lamate gRhNAti copadhi so'pinopahanyate saMvimAnAM samIpe uSitaH saMvinaiH sahAgamanAca / itare nAma asaMvijJAH pArzvasthAdayaH sArUpikasiddhaputrazca teSAM samIpe yASitastaizcAnuziSTaH pratinivRttaH tasyAgatasya prAyacittaM catvAro laghava upakaraNaM ca tasyopahanyate / yathAcchandasya sakAze uSitasya caturgurukam / sAmpratamAgamanadvAramAhasaMviggAdaNusiTro tadivasaniyattojaivina milejaa| na ya sajai vaiyAdisucireNa vihuto na uvahamme // saMvignarAdizabdAdasaMvignaizcAnuziSTo yadi tatra noSitaH kintu tasminneva dine pratinivRtto yadyapi tasmimeva dine na For Private and Personal Use Only
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aSTama vibhaag| a0 u. bhI vyava- | milati na ca pravajikAdiSu sajati utazvireNApyAgacchato hu nizcitaM tasyopakaraNaM nopahanyate AnIyamAnasya hArasUtrasya tUpahanyate / etadevAha-275 | egANiyassamuvaNe mAso uvahammate yaso uvhii| teNa paraM cau lahugA Avajai jaM ca taM savvaM // 276 // balAdAnIyamAna ekAkI samAgacchan yadi rAtrI svapiti tadA tasyaikAkinaH svapne prAyazcittaM laghuko mAsaH upadhizca tasyopahanyate / atha tasmAd divasAt paramapi lagati tadA tasya prAyazcittaM catvAro laghukAH / atha vrajikAdiSvapAntarAle sajati yacca tatra prAmoti taniSpanna sarva tasya prAyazcittamApadyate / samprati te vA ghettuM necchatIti (273) tadvAkhyAnArthamAhasaMviggehaNusiThobhaNeja jai haM iheva acchaami| bhApati te zrApucchasu aNiccha tersi niveyaMti // 277 // so puNa paDicchato vA sIse vA tassa niggato hujjaa| sIsaM samaNunnAyaM gegahatiyaraMmi bhayaNA u||278|| saMvignairanuziSTo yadi brUte ahamihaiva yuSmAkaM samIpe tiSThAmi tadA sa praSTavyo yeSAM samIpAvamAgatastasya ziSyo vA tvaM | bhavati prAtIcchiko vA / tatra yadi ziSyastarhi bhaNyate-tAn AtmIyAn AcAryAnApRcchaya svamutkalApaya atha sa thAprabAcchanaM necchati tarhi teSAM nivedayanti / yathA yauSmAkINa ziSyo'smAkaM pAyeM samAgato vartate sa bahudhAnuziSTaH / paraM pratini vartituM necchati kintu brUte brahaM yuSmAkaM pArzve sthAsyAmi / evaM nivedane kRte yadi te samanujAnanti tataH pratIcchanti / atha nAnujAnanti tato na pratIcchanti itaro nAma prAtIcchikastasmin bhajanA / tAmeva pratipAdayati // 52 // For Private and Personal Use Only
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra FUK+++19+->**<*CK+++****<***++***84 www.kobatirth.org uThiddiThe uddimANini pe Mti / vAyaMti vaNunnAyaM kaDe paDicchaMti u paDicchaM // 276 // tasya prAtIcchikasya prathamataH prazna paribhAvyate / kimetasya zrutaskandhAdikamuddiSTamasti kiM vA neti / tatra yadyuddiSTaM tadapi vA parisamApatitaM tadA na pratIcchanti / kintu tepAmeva samIpe prepayanti / tatra yadi samanujAnanti yUyamevainaM vAcayata / tadA taiH samanujJAtaM vAcayanti anyathA na pratIcchanti / athoddiSTazrutaskandhAdiparaM kRtaM samAptiM nItaM tadAkRte zrutaskandhAdau taM pratIcchakaM pratIcchanti / atha na kimapyuddiSTamasti tadApi tamAgataM pratIcchanti / epa vihAreNAvadhAvI bhaNitaH / samprati liGgAvadhAvinamAha evaM tAva vihAre liGgohAvI vi hoi emeva / so kiM tu saMkimasaMkI saMkivihAre ya ega gamo // 280 // evamuktena prakAreNa vihAre vihArAvadhAvI ukto liGgovadhAvinyapyevameva bhavati sa punarliGgAvadhAvI dvidhA - zaGkI a zaGkI ca / zaGkI nAma yasyaivaM saMkalpo yadi mama svajanA jIviSyati, yadi vA tatsAdhAraNaM dhanamavinaSTaM syAt yadi vA mAM te vadiSyanti, niSkrAmeti tadA unniSkramiSyAmi, yadi punaste svajanA mRtA bhaveyustadA sAdhAraNaM vinaSTaM na vA kazcinmAM vadet unniSkrAmeti tadA pArzvasthAdivihAramamyutthAsyAmi evaM saMkalpaM kurvan zaGkI / evaMrUpasaMkalpavikalo'zaGkI / tatra zaGka liGgAvadhAvini vihAre ca vihArAdhAvini eka eva gamaH / kimuktaM bhavati ? yat vihArAdhAvinyuktaM tat liGgAvadhAvinyapi zaGkini vaktavyamiti || For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir *****+++++++193++
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir assttmvibhaagaaH| ma.30 zrI myava-1|| saMviggamasaMvigge saMkamasaMkAe pariNae viveko|| paDilehaNanikkhivaNaM appaNo avAe annesiN||28|| hArapatrasya sazaDI azI vA pathi anuziSyamANo yadi saMvigne'savigne vA pariNato bhavati vasati vA, tadA tasyopakaraNamupaha tamiti tasya vivekA kartavyaH / atha sa gatazcintayati etadupakaraNaM teSAmeva dAsyate mama vA bhaviSyati tadA niSkAmato vA ubhayakAlaM pratilekhayato yatanayA vinikSipatastadupakaraNaM nopahanyate / pratyAgacchanpunadi vajikAdiSu sajati tata uphnyte| atha na sajati nopahanyate iti gAthAsaMkSepArthaH / sampratyasyA eva vivaraNamAhaghettuNa gAraliMgaM vatI va avatIva jo u ohaavii| tassa kaDipaTTadANaMvatthu vAsaja jaM joggaM // 282 // yo liGgenAvadhAvI sa dvividho'gAraliMga vA gRhItvA vrajati svaliGgasahito vA / tatra yojgAraliGgaM gRhItvA'vadhAvati tasyaiva vidhiH pathi brajan kenApyanuziSTo yadi nivartate upatiSThate ca mA pravrajayeti tadA tasya mUlaM dIyate / sa punaranagAra* liGgaM gRhItvA saMprasthito vratI vA syAdavratI vA aNuvratAni vA gRhItvA brajati avatI vA san ityarthaH / tasyobhayasyApi kaTIpaTTako dAtavyo vastu vAsAdya yadyogyaM tadAtavyam / kimuktaM bhavati mA pradveSa yAyAt dAruNasvabhAvo vA tata upari prAvaraNa Emapi dIyate / athavA rAjAdiH prabajitastasya sundare dve vastre dAtavye / tadevamagAraliGgAvadhAvI bhnnitH| samprati svaliGgA vadhAvinamadhikRtyAhajai jIvihiMti jai vA biMti dhaNaM dharati jaiva vocchNti| liMgaM mocchiti saMkA, paviTavuccheva uvhmme|| For Private and Personal Use Only
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra *C************OK **+****- 403 www.kobatirth.org svaliGgena yo'vadhAvati sa dvidhAzaMGkI zaGkI ca / tatra azaGkI evaM saMkalpayati-yadi mama te svajanA jIviSyanti yadi vA tatsAdhAraNaM dhanaM dharate vidyate vA mAM vacayati liGgaM muzca unniSkrAmeti tadA uniSkAmiSyAmi ityevaM zaMkAvAn pathi kenApyanuziSTaH san saMvignAnAmasaMvignAnAM vA upAzraye pravizati tadA tasyopakaraNamupahanyate tadevaM sazaGkaliGgAvadhAvI uktaH // samprati niHzaGkaM liGgAghAvI bheyte| niHzaGko nAma ya evaM saMkalpayati avazyatayA unniSkramitavyamiti tasya vidhimAha samudANe cArigANa va bhIto gihipaMta tavakarANaM vA / na uvadhise teyo paviTThavuccheditavihamme // 284 // samudAnaM bhaikSaM tasya bhayena kimuktaM bhavati yadyahamidAnI liGgaM mocyAmi tato na ko'pi mAM bhicAM dAsyati / kintu pratuiM dRSTvA madhye nilInA bhaviSyanti tataH samudAnabhayena cArikAsteSAM vA bhayena athavA antarA gRhasthaprAntAH saMtabhadrakAH stenAsteSAM vA bhayena upadhiM nItvA tenopadhinA yuktaH sa saMvignAnAmasaMvignAnAM upAzraya upaviSTa uSito vA tathApi pratyAgacchattasyopadhirnopahanyate tenApyupadhinA samanvitaH sa bhAvato gRhastha iti kRtvA / intaya vamahaM khu uhAmi / saMviggANi ya gahaNaM iyarehiM vijAegA gerahe // 285 // vAzabdo vikalpAntare niHzaGko vrajan saMvignairasaMvignairvA'nuziSTo yathA yadi tvamunniSkramiSyasi kimupadhiM nayasi tataH sa brUte / amumupadhi teSAM samIpaM nayata ahaM khu nizcitamavadhAviSyAmi / tatra yadi saMvignAnAM haste prepayati tadA tairAnItasya grahaNamathAgItArthAnAM haste preSayati tadA tairitarairAnItaM yadi sarve gItArthAstato gRinti paribhuJjate ca, athAgItArthamizrA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ********+ *OK++++**++OK+++X61KKKR
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI vyava- hArasUtrasya assttmvibhaagaa| zra. u. // 54 // stadA kAraNikAnAmekAkinAM bajatAM dadati pariSThApayanti vaa| nIsaMkitovi gaMtuNa dohiM vi vaggehiM codito eti / takkhaNanita na hammetehiM pariNayasuccha uvahamme // nizaGkito'pi gatvA yadi dvAbhyAM vargAbhyAM saMvigairasaMvignevoM ityarthaH / codito'nuziSTaH sana teSAmupAzrayAt yadi tatkSaNameva nirgacchati tadA tasyopadhina pahanyate / atha tatkSaNaM na nigecchati vasati vA tadA upahanyate / athavA yadi tasyaivaM pariNAmo jAyate atraiva tiSThAmi tadApi tasya tatra pariNa tasyopadheghoMtaH / tatastasyopadhiH kathamapyAgata iti kRtvA pariSThApyo / samprati paDilehaNa nikkhavaNamappayohAe annesim (281) ityasya vyAkhyAnamAha- // 286 / / / attaTThAparaTrA vA paDilehiya rakkhito vi una hmne| evaM tasta u navari pavesa vaiyAsu bhayaNA // 287 // sa gataH san yadi cintayati teSAmevamupakaraNaM dAsyate / athavA mama bhaviSyati evamAtmArtha vA ubhayakAlaM pratyupekSito nirupadravasthAnanikSepaNena ca rakSito'pizabdaH prAguktApekSayA samuccaye turadhAraNe bhinnakrame ca naiva hanyate navaraM kevalaM pratyAgacchato brajikAdiSu praveze bhajanA / kimuktaM bhavati ? se pratyAgacchan yadi jikAdiSu sajati tadopahanyate atha na sajati nophnyte| aha puNa teNuvajIvito sArUviya siddhaputtaliMgINaM / kei bhaNaMtu vaha maticaraNAbhAvAto tanna bhave // 288 // athAsau anuziSTo'pi na pratinivRttaH kiM tu tena liGgenopajIvati bhikSAdi kimityevaM zIlamupajIvI sArUpikatvena siddha // 54 // For Private and Personal Use Only
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir putratvena vA sthita ityarthaH / sArUpiko ziro muNDo rajoharaNarahito alAbupAtreNa bhikSAmaTati sabhAryo'bhAryo vA, siddhaputro nAma sakezo bhikSAmaTati vA na vA varATakaiH viTalakaM karoti yaSTiM dhArayati tasya pratyutthitasya yaH pUrva upadhiryacca sArUpikatvena siddhaputratvena vA tiSThatA yadutpAditaM tadupahanyate na vA tata Aha / kecidbhaNanti sArUpikasiddhaputraliGginAmupakaraNamupahanyate tana bhavati kuta ityAha-caraNAbhAvAdupahananamanupahananaM vA caraNavatAmupadhine ca saaruupiksiddhputrlingginshvrnnvntH|| so puNa paccuTTito jai taM se uvayaM tu upkrnnN| asatIyavato annaM uggovetiti gIyattho // 289 // sa puna: pratyutthito yadi tasyopakaraNamupahatamathavA nAsti tarhi gItArtho'nyamupadhimudgamayan eti Agacchati / kutra kutra sthAne utpAdayan AgacchatItyAhasaMjayabhAviyakhette tassa asatIe uckkhuvitihve| tassa asatI veMTalahae, uppAeMto uso ei||29|| saMyatabhAvitakSetra nAma yatra kSetre saMyatatvena sthitastasmin saMyatabhAvitakSetre utpAdayan tasyAsatyabhAve cakSurviTihate dRSTyA paricite tasyApyabhAve viNTalahaterviTalahataM nAma yatra pUrva viNTalairAhAropadhizayyA utpAditAstasin utpAdayan gacchati / jANaMti esaNaM vA sAvagadiTThI u puvva jhusiyA vA viMTala bhAviya tepiMha, kiMdhammo na hoigerhejaa|291|| For Private and Personal Use Only
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir +* bhISyavahArasUtrasya aSTama vibhaag| bha0 // 55 // saca utpAdayati utpAdanaiSaNAdopaivizuddhaM tAMzca doSAn tebhyaH kathayati / yadi vA saMyatatvena vihato dRSTyA vA pUrva bhUSitAH paricitAste zrAvakAste ca te eva doSAn jAnanti / tato doSavizuddha prayacchanti / yacca viNTalahataM kSetra tatra gItArthoM yadi utpAdayati tadAditaH pratibrUte nAhamidAnI veNTalaM kariSyAmi yadyevameva dadadhve tataH pratigRhAmi / evamukte yadi te | bruvate kiM yuSmAkaM mudhA dattena bhavati tasmAddharma iti damastato gRjAti, evaM uppANuM iyaraM ca vigiciUNa to eti / asatI jaha lobhaM viviMcamANe imA jayaNA // 292 // vakSyamANA yatanA kartavyA / kimuktaM bhavati ? yat yat sAMbhogika labhyate tasya yat sadRzamasAMbhogikaM tat pariSThApyate / etadevAhauvagayauggaha laMbho uggahaNaM vivicamattae bhattaM / appajatte tattha davaM ujahabhattaM gihimatteNa / / 293 // apahuccaMte kAle dullabhadavabhAvite vA khettaMmi / mattagadaveNa dhAvai mattagalaMbhevi emeva // 294 // upahatasya asAMbhogikasyAvagrahaNasya avagrahalAbhe vivecana pariSThApanaM kartavyaM / evaM ca tasya patadvahasAMbhogiko mAtrakamasAMbhogikaM tatra yadasAMbhogikaM tasmin bhaktaM prAcaM yazca sAMbhogikaM tatra pAnIyaM tato mAtrake tena bhaktaM grAhyaM pazcAt patagRhapAnIyena tasya kampo dAtavyaH / yadi mAtrake gRhItena bhaktena na saMstaraNaM tatra mAtraka dravyaM gRhAti / avagrahe patadgRhe bhaktaM tatra bhuktvA gRhasthabhAjanena pAnIyamAnIya patagRhasya kanpo deyH| atha yAvatA kAlena gRhasthAtpAnIyamAnIyate For Private and Personal Use Only
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tAvAnkAlo na prApyate durlabhaM tatra dravaM tato na yatastato gRhasthebhyo dravaM labhyate / yadi vA tatkSetramabhAvitaM saMyatairato gRhasthA na dadati bhAjanaM yatra pAnIyaM gRhyate tadAmAtrakagRhItenaiva pAnIyena patagRho dhAvyate prakSAlyate / tathApi sa nopahanyate / evameva anenaiva prakAreNa mAtrakasyApi sAMbhogikasya lAbhe asAMbhogikasya pariSThApanena patagRhe vA sAMbhogike vibhASA karttavyA, tadyathA patagRhe bhaktaM grAmaM mAtrake pAnIyamatha mAtrake saMsaktaM bhaktaM pAnaM vA gRhItamAcAryAdiprAyogya vA patadhe ca pAnIyaM tadA gRhasthabhAjanena pAnIyamAtrakasya pracAlanaM kartavyaM / atha kAlo na prApyate durlabha vA dravamabhAvita vA tatkSetraM tadA patagRhapAnIyenaiva mAtrakaM prakSAnyate, nopahanyate iti / atra paraH praznamAhacoei suddha asuddhe saMphAseNaM tu taMtu uvahamme / bhannai saMphAseNaM jesu vahamme na siM sohI // 295 // | parazvodayati tat zuddha bhaktaM pAnIyaM vA azuddha mAtrake vA patagRhe vA prakSipta saMsparzinopahanyate / tataH kathaM zuddhiriti AcArya Aha bhaNyate uttaraM dIyate yeSAM saMsparzinopahanyate teSAM na kadAcanApi zodhiretadeva bhAvayatilevA'hatthacchikke sahasa aNAbhogato va pkkhitte| avisuddhaggahaNaMmi vi asujjhasujjheja iyaraM vA // ____ yadi tava matenaivamupaghAtastarhi asAMbhogike bhAjane yat gRhItaM bhaktaM pAnaM vA tena liptAbhyAM hastAbhyAM yat sAMbhogika | bhAjanaM spRzyate tadapyasAMbhogikaM jAtaM tatsaMsparzito'nyAnyapi na ca tatkAlaM sarvANyapi pariSThApayituM zakyante / na cAnyAni tAvanti lamyante tato na kadAcanApi zuddhistathA sahasA nAma yacaramANo asAmogikAn sAMbhogike pratipati tadappasA For Private and Personal Use Only
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrI vyava hArasUtrasya 356 // www.kobatirth.org bhogikasupajAyate / zranAbhogo nAma ekAntavismaraNaM tenApyasAMbhogikAtsAMbhogike prakSipte tadapyasAMbhogikaM jAyate / vizuddhaM kathaMcidanA bhogato'vizuddhasyoddhamAdyanyatamadoSaduSTasya grahaNe tat bhAjanamazuddhaM syAt / na caitadiSyate tasmAnasaMsparzamAtreNopahananamanyacca yathA'zuddhena saMsparzato'zuddhaM bhavati / tathA itaradazuddhaM zuddhena saMsparzataH zuddhayet zuddhIbhUyAt / nyAyasyobhayatrApi samAnatvAt / na caitadasti tasmAt yatkiJcidetat // 296 // sUtram - akukkuDithaMDagappamANamette kavale AhAraM zrAhAremANe nigganthe appAhAre; duvAla - sakukkuDicaMDa gappamANamette kavale thAhAraM zrAhAremANe nigganthe zravaDo moyariyA, solasa0 dubhAgapatte, cavIsaM0 tibhAgapattaMsiyA zromoyariyA egatIsaM kiMcUNomoyariyA, battIsaM pamANapatte, eto egevikavaleNaM UNagaM zrAhAraM zrAhAremANe samaNe nigganthe nopakAmabhoi ti vattavvaM siyA // 16 // asya sambandhapratipAdanArthamAhalakkhaNamatippattaM zrairege vi khalu kappate ubahI / ii zrAhAremANaM atipyamANe bahU dosA // 297 // atireko'pi khalu kampate upadhirityucyamAne lacaNamatiprasaktaM tato mA anenaiva prasaGgenAhAramapyatipramANaM kuryAditi torAhAre mAnamadhikRtasUtreNocyate yato'tipramANe gRkSamANe AhAre bahavo doSAH / ' hAeja va vAmea va ' ityAdirUpAH prakArAntareNa sambandhamAha - For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ******** ******** aSTama vibhAgaH / a0 u0 // 56 //
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra **+193+++++**** www.kobatirth.org ahavAvi paDiggahage bhattaM gerAhaMti tassa kiM maannN| aM jaM uvaggahe vA caraNassa tagaM tagaM bhaNai // 298 // athaveti prakArAntaropadarzane, api zaddhaH sambandhasyaiva samucaye pUrvasUtreNa pratigrahaka uktaH / tasmiMzca pratigraha ke sAdhavo bhaktaM gRinti / tasya bhaktasya kiM pramANamityanena pramANamabhidhIyate / athavA kiM sambandhena yacaraNasya cAritrasyopagrahe vartate, tattatsUtrakAro vadati / anena sambandhenAyAtasyAsya vyAkhyA aSTau kukuDyaNDakapramANamAtrAn AhAramAhArayan zramaNo nirgrantho'lpAhAro bhaNyate dvAdaza kukuDyaNDakapramANamAtrAn kavalAnAhArayan apArthAvamaudarya: SoDaza AhArayan dvibhAgayatuviMzatikavalAnAhArayan - prAptaH ekatriMzat kabalAn AhArayan kiMcidnAvamaudaryaH dvAtriMzaka kukkuDyaNDakapramANamAtrAn kavalAnAhAramAhArayan zramaNo nirgranthaH pramANaprAptaH itara ekenApi kavalena UnamAhAramAhArayan zramaNo nirmantho na prakAmabhojIti vaktavyaH syAt / eSa sUtrAcarasaMskAraH saMprati bhASyaMprapaJcaH / niyayAhArassa yA battIsa ime u jo bhave bhAgo, taM kukuDippamANaM nAyavvaM buddhimaMtehiM // 299 // nijakasyAhArasya sadA yo dvAtriMzattamo bhAgastat kukkuTIpramANaM padekadeze padasamudAyopacArAt / kukkuDibhaNDakapramAyaM jJAtavyaM buddhimadbhiH / atraiva vyAkhyAnantaramAha - kucchikuDIyakukkuDi, sarIraaMDagaM mahatIe / jAyai dehasta jau puvvaM vayaNaM tato sesaM // 300 // kutsitA kuTI kukuTIzarIramityarthaH / tasyAH zarIrarUpAyAH kukuyyA aDakamivANDakaM mukhaM kena punaH kArayenANDakaM For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ***************@**--
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrI vyavahArasUtrasya // 57 // ++++******+K www.kobatirth.org mukhamucyate tata Aha-yato yasmAt citrakarmaNi garbhe utpAte vA pUrva dehasya vadanaM sukhaM niSpadyate / pazcAt zeSaM tataH prathamabhAvitayA mukhamaNDakamityucyate thalakukkuDippamANaM jaM vA nAyAsie muhe khivati / zrayamanno suvigappo kukkuDiaMDo vA na kavale // iha kavalaprakSepaNAya mukhe viDambite yadAkAzaM bhavati, tat sthalaM bhaeyate, sthalameva kukkuDyaNDake sthalakukkuDyaNDakaM tasya pramANaM yadanAyAsite mukhe kavalaM pracipati / kimuktaM bhavati / yAvatpramANamAtreNa kavalena mukhe prakSipyamANena mukhaM na vikRtaM bhavati tat sthalakukkuDyaNDakaM pramANaM gAthAyAmaNDakazabdalopaH prAkRtatvAt ayamanyaH kukkuDyaNDakopame kavale vikalpaH zrayamanyo'rthaH kukkubyaNDakapramANamAtrazabdasyaityarthaH / etena kavalamAtreNASTAdinA saMkhyAdraSTavyA tadevaM kRtA viSamapadavyAkhyA bhASyakRtA 301 / samprati niryuktivistaraH / aThatti bhaNiUNaM chammAsA hAvatteu battIsA / nAyaM codagavayaNaM pAsAe hoti diThato // 302 // aSTAviti bhaNitvA yAvadavamaudaryaM tAvadetatsaMstarato madhyaM bhaNitaM asaMstarataH punarddhAtriMzatkaM pramANaM bhaNitamutsargaH punarayamupadezaH SaNmAsAdArabhya tAvat hApayet yAvat dvAtriMzatkavalAH / iyamatra bhAvanA yadi yogAnAM na hAnirupajAyate tadA SaNmAsAn upavAsaM kRtvA pAraNa ke eka sikthamAhArayet / atha tena na saMstarati tataH pAraNake dve sikthe AhArayet / evamekaikasikthaparivRddhyA tAvatreyaM yAvadekaM lambanaM kavalamityarthaH / tenApyasaMstaraNe kavala parivRddhirvaktavyA / sA ca tAvat For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 186300+CK+ aSTama vibhAgaH / ding // 57 //
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yAvadekatriMzatkavalA: / SaNmAsAnupavAsaM kartumazaknuvan ekena divasenonaM paemAsakSapaNaM kRtvA evameva sikthakavalaparivakhyA pAraNakaM kuryAt / evamekaikahAnyA SaNmAsakSapaNaM tAvadvaktavyaM yAvaccaturtha kRtvA pUrvaprakAreNa sikthakavalaparivardhanena pAraNaka paribhAvayet / atha na saMstarati tato dine dine bhuMktvA tatrApyevameva sikthAdArabhya yAvadvAtriMzatkavalA iti atra codakavacanaM yadyevamaSTAvityAdi sUtropanibaddhaM nAmamAtra pravacanamAtramAcArya pAha-siddhiprAsAdanirmApaNAya yogAnAM saMdhAraNanimittametanmadhyamupAttaM sUtreNa tato na kazciddoSaH tathA cAtra prAsAdo bhavati dRSTAntaH sa cAgre bhAvayiSyate / samprati yaduktaM chammAsa hAyate u battIsA iti tadbhAvanArthamAhachammAsA khamaNaM taMmi sisthAdaNhA tu laMbaNaM / tato laMbaNavaDDIe jAvekkatIsa saMthare // 303 // ekkamekkaM tu hAvettA diNaM puvvkmenno| diNe diNe u sitthAdI jAvekkatIsa saMthare // 304 // __SaNmAsakSapaNAnte sikthamekamAdizabdAt asaMstaraNe dve trINi catvAri ityAdi parigraho'znAtu bhukte me (na) saMstaraNe ca sikthaparivRddhistAvatkartavyA yAvalambanaM kevalo bhavati tenApyasaMstaraNe dAtriMzadapi draSTavyAH / parametatkasyApi kadAcidanyathAprakAmabhojitvadoSaprasakteryata Aha-ratto egeNa vi kavaleNa UNagamAhAre mANe(Na) samaNe niggaMthe pagAmarasabhoi tti vattavyaM siyA / iha prakAmagrahaNena nikAmamapi sUcitamato dve api vyAkhyAnayati / pagAma hoi battIsA nikAmaM hoi niccaso / dupavijayA te ugahI havati vajiyA // 305 // For Private and Personal Use Only
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyarmandir bhI vyavahArapatrasya aSTama vibhAga: BNC 11 hAtriMzatkavalAH pramANaM bhavati ta eva yanityazaH sarvakAlaM bhujyate tatrikAmaM ete dve api dvAtriMzatkavalebhya ekenApi kavalenonamAhArayatA parityakte gRdvizva varjitA bhavati / adhunA nAma coyagavayaNamiti vyAkhyAnArthamAhaappAvaDDa dubhAgo, madesaNaM nAmamettagaM nAmA / paidiNamekkatIsaM AhAre utti jaM bhaNaha // 306 // yadi nAma pratidinamekatrizamapi kabalAnAhArAyaditi bhaNatha yUyaM pratipAdayatha tarhi yat alpApAdvibhAgAvamaudaryadezanaM tamAmamAtrakaM vacanamAtrakamekatriMzato'pi kavalAnAM pratidivasamAhArAnujJAnAt / prAcArya AhabhAti appahArA do samatthassa bhigghvisesaa| caMdAyaNAdayoviva suttanivAto pagAmaMmi // 307 // bhaNyate uttaraM dIyate, anpAhArAdayaH samarthasya sato'bhigrahavizeSAzcAndrAyaNAdaya iva suutrnipaatH| punarantimo'samarthasya prakAmanikAmaniSedhapara ityadopaH / ye cAmpAhArAdayo'bhigrahavizeSAste bahanA saMpatasaMyatInAM sAdhAraNArtha tathA cAhaappAhAraggahaNaM jeNa ya zrAvastayANa prihaannii| na vi jAyai tammattaM zrAhAreyavvayaM niyamA // 308 // anpahAraggahaNamapAyupalakSaNaM tata idaM anpApAAdyAhAragrahaNametat jJApayati siddhiprAsAdanirmApaNAya vyApAryamANAnAmAvazyakAnAM yogAnAM yAvanmAtreyAhAreNa parihAnirnopajAyate / tAvanmAnaM tato'bhigrahavizeSamabhigRhyAhArayitavyaM / atraiva dRSTAntamamidhitsurAhadiThaMto amaJceNaM, pAsAdeNaM tu raaysNditte| dave khette kAle bhAveNa ya saMkilesei // 309 // For Private and Personal Use Only
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir piva saMklezayati / iyaM gAthAkSarayojanA bhAvArthastvayam-kenApi rAjJA amAtya AjJaptaH zIghraM prAsAdaH kArayitavyaH / sa cAmAtyo dravye lubdhaH tAn kArmakAn dravyataH kSetrataH kAlato bhAvatazca saMklezayati / kathamityAhaAloyaNA sakkayaM sukkhaM nopagAmaM va davato / khettANuciyaM uNhe kAle ussUrabhoyaNaM // 31 // bhAve na deti vissAmaM niharehiM ya khisai / je yaM bhittiM ca no dei akayadaMDaNA // 311 // dravyato'lavaNamasaMskRtaM viziSTasaMskArarahita, zuSka vAtAdinA zoSa nItaM vavacanakAdi tadapi na prakAmaM na paripUrNa dadAti / catrato yattasmin kSetre anucitaM bhaktaM pAnaM vA dadAti tathA uSNe karma kArayati kAlatautsUre bhojanaM dApayati bhAvato na dadAti vizrAma, niSThuraizca vacanaiH khisayati jitamapica karmakaraNato labhyamapi vRtaM mUnya na dadAti / evaM ca sati te karmakarAH prAsAdamakRtvApi naSTAH palAyitA sthitaH prAsAdo'kRto rAjJA caitat jJAtaM tato'mAtyasya daNDanA katA amAtyapadAcyAvayitvA tasya sarvasvApaharaNaM kRtamiti eSa dRSTAntaH / sAmpratamupanayanamAhaakaraNe pAsAyassa ujaha so macco u dNdditornaa| emevaya pAyarie uvayaNaM hoti kAyavvaM // 31 // . yathA prAsAdasyAkaraNe so'mAtyo rAjA daNDita evamevAcArya upanayanaM bhavati kartavyaM, / tathaivaM rAjasthAnIyena tIrthakareNa amAtyasthAnIyasyAcAryasya siddhiprAsAdasAdhanArthamAdezo dttH| sa ca karmakarasthAnIyAnAM sAdhUnAM dravyAdiSu tatkaroti yathA te sarve palAyante tathA cAha For Private and Personal Use Only
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrI vyava hArasUtrasya // 56 // ************************ www.kobatirth.org kavi novigarti dayAti taM na taM ca pajjattaM / khette khalu khettAdI, kuvasahiupabhAmage ceva // 313 // taiyAe deti kAle umevusagga vAdito niccaM / saMgaha uvaggahe viya, na kuNai bhAve payaMDo ya // 314 // dravyataH kArye'pi samApatite na vikRtiM ghRtAdikaM dadAti bhaktamapi prAntaM dApayati tadapi ca na ca paryAsaM / kSetrataH khalu cetrAdIn preSayati sa khalu kSetraM nAma yatra tu kimapi prAyogyaM labhyate AdizabdAt yatra svapakSataH parapacato vApazrAjanA tadAdi parigrahaH / kuvasatau vA sthApayati udbhrAmake vA grAme yadA tadA vA preSayati / kAlataH sadaiva tRtIyAyAM bhojanaM dadAti / mespi durbhice'pyutsarge bAdiko nityaM bhAvataH saMgrahajJAnAdibhiH upagrahaM vastrapAtrAdibhirna karoti pracaNDa prakopanazIlaH loe louttare caiva dovi ee asAhagA / vivarIyavattiNo sinhI anne dovi visAhagA // 395 // loke lokottare'pi ca etAvanantarokto dvAvapyasAdhakau dravyato bhAvatazca prAsAdasya viparItavartinaH punarumapathApi siddhiriti kRtvA anyau dvAvapi dravyato bhAvatazca prAsAdasya sAdhakau / siddhI pAsAvaDiMgsa karaNaM cauvvihaM hoi / davtre khette kAle, bhAve ya na saMkilesei // 316 // siddhi prAsAdAvataMsakasya karaNaM caturvidhaM bhavati / tadyathA - dravyataH, kSetrataH, kAlato bhAvatazca / tato gItArtho dravyAdiSu sAdhUn na saMklezayati / For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir +70K+NRXOK ************* aSTama vibhAgaH / a0 u0 Il wall
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir evaM tu nimmavaMtI tevi acireNa siddhipAsAyaM / tesiM piimo u vihI AhAreyavvae hoti // 317 // evaM dravyAdiSu saMklezAkaraNataste sAdhavo'cireNa stokena kAlena siddhiprAsAda nirmApayanti teSAmapi siddhiH prAsA danirmApakAnAmAhArayitavye ayaM ca vakSyamANo vidhistamevAhaaddhamasaNassa savvaMjaNassa kujjA davassa do bhaagN| vAyapaviyAraNaTThA chapbhAgaM UNayaM kujjA // 318 // ardhamudarasya savyaMjanasya dadhitakratImanAdisahitasyAzanasya yogyaM kuryAt / dvau bhAgau dravyasya pAnIyasya yogyau SaSThaM tu bhAgaM vAtapravicaraNArthamUnakaM kuryAt / iyamatra bhAvanA-udarasya SaDbhAgAH kalpante / tatra trayobhAgA azanasya sa vyaJjanasyadvau bhAgau pAnIyasya SaSTo vAtapravicAraNAya / etacca sAdhAraNe prAvRTkAle catvAro bhAgA savyaJjanasyAzanasya pazcama: | pAnIyasya SaSTho vAtapratIcArAya uSNakAle dvau bhAgAvazanasya savyaJjanasya / trayaH pAnIyasya SaSTho vAtapravicAraNAyeti / | eso AhAravihI jaha bhaNito svbhaavdNsiihiN| dhammavAsagajogA jeNa na hAyaMti taM kujjA // 319 // . eSa AhAravidhiryathA sarvabhAvadarzibhiH sarvabhaNito yena prakAreNa dharmanimittA avazyakartavyA yogA na hIyante taM kuryAnAnyaditi / iti zrImalayagiriviracitAyAM vyavahAraTIkAyAM aSTama uddezakaH samAptaH / / aSTamoddezake prathAgraM-2054 For Private and Personal Use Only
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'sudhArIne vAcavU, bhI vyavazarapatrasya // 6 // pA. 23 muM. 10 muM sUtra latyu cha tene badale nIce lakheTu charcha sUtra samaja. no kappaI niggaMthANa vA nigganthINavA pADihAriyaM sejjA saMthAragaM doccaMpi proggahaM aNunavettA bahiyA nIharittae, kappai aNunnavettA sUtra (6) pA. 25 me sUtra pAThamA bevAra 11 nA mAMka che tene badale 10-11 samajavu bhane te pahelA nIce lakhelA 7-8-6 sUtra vAcavA no kappai nigganthANa vA niggandhINavA pADihAriyaM sejjA saMthAragaM savvappaNA appiNittA doccaMpi oggahaM aNaNunavettA ahidvittae, kappA aNunnavettA sU-7 no kappai (jahA 6-7 sAgAriya santiyaMxxpADihAriyaM)xxkappai aNunnavettA sU. 81, vyavahAra sUtrane AThamA kaheze prasiddha kartA. vakIla kezavalAlabhAI premacaMda modI mATe AnaMda presa bhAvanagaramAM gulAbacaMda lallubhAIe chAyuM. bhUkhya 3.2) // 5 // For Private and Personal Use Only
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only