Book Title: Bharatno Dharmik Itihas
Author(s): Manilal Lallubhai Pedhi
Publisher: Manilal Lallubhai Pedhi
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034775/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ibollebic le dAdAsAheba, bhAvanagara, phona : 0278-2425322 3004846 . Shree Sudharmaswami Gyanbhandarmers Sure da Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA. Adi samaya thakIja bhArata, sAbunI khANa che; dharmarakSA dhamAna, eja teno prANa che; dIna duHkhIpara dayA karavI, eja tenuM tAna che;" basa ! Aja paNa saMsAramAM, ethI ja enuM mAna che. baMgALAnA prasiddha vidvAna rAjA rAmamohanarAyanA zabdomAM kahIe te "dharmonnati thayA sivAya niti, rAjya, ityAdi koIpaNa viSayamAM unnati thavAnI nahi" kAraNake prAcIna samayathI ja A dezanI prajA dharmane ja prANu mAnatI hovAthI ApaNI sarva kriyAo ane pravRttio dharmayuktaja che. ApaNuM AcAra vicAra, niti nyAya, vahepAra ughoga, kAda rivAja ane dukAmAM ApaNA saMsAranuM tamAma baMdhAraNa dharmanI uparaja avalaMbI raheluM che. manuSya mArA-tamAM vize AryaprajAto pitAnA dharmapaMthanA siddhAMtane prANa samAna gaNI tene custapaNe vaLagI rahevAmAMja mAna mAne che. ApaNA lokonI AvI dharma pratye abhirUci ke vAhalI dharmonnani sivAya dezannati thavI azakya che. mATe dharmonAna sArU prathama prayatna thavAnI jarUra che. izvara prerita manuSya mAtrane dharma te ekaja che, paraMtu samaya saMjogAnusAre temAM sudhArA vadhAro thatAM aneka saMpradAya ane paya paMDyA upasthita thayelA che. Aje seMkaDe matapatha daSTigocara thAya che tenuM eja kAraNa che. eka paMthamAM amuka vAtane dharmatatva mAnavAmAM AvyuM che, te tatva samaya saM yAnusAre pratikuLa lAgavAthI bISa paMthamAM tethI viruddha vAta mAluma paDe che; mATe dharmanuM yathAyogya svarUpa samajavAne-dharma tatvano nizcaya karavAne--dharmanA ItihAsanuM gAna jarUrI che. ApaNI pUrve dharma saMbaMdhI vicAra karanArA je je mahAtmA thai gayA che, temanA dharma saMbaMdhI kevA mana hatA; ane dareka dharma, saMpradAya athavA matapaMtha sthApana thatI vakhate dezakALa, samayasara ane yAkasthiti kevI hatI, vigere jANavAmAM AvatAM, tenA upara nyAya www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dANathI svataMtra vicAra karavAthI dharmanAM satya tatvonuM jJAna thaI unnatinA mArganI rUpareSA daSTa samIpa khaDI thAya che. ApaNA dezano rAjakiya ItihAsa lakhavAmAM jeTalI aDacaNo che tethI paNa vizeSa aDathaNe, dhArmika ItihAsa lakhavAmAM che. kAraNake sAlavAra anukrame kaIpaNa dharma, saMpradAya athavA matapaMthanI hakIkata maLI zakatI nathI, ane je maLe che te eka bIjAthI virUddha tathA acesaja mAlUma paDe che. keTalAeka pitAnAM pustake gupta rAkhe che ane pitAnA matAnuyAyI sivAya bIjAne jovA detA nathI, keTalAMka pustakomAM evI te asaMbhavaniya hakIkata maLe che ke te mAnavAne mana nA kabula kare che, keTalAMeka pustakamAM pAchaLathI aneka bAbate ghusI gayelI che tethI temAMthI kharI hakIkata zedhavI kaThaNa paDe che; jyAre keTalAka matapaMthanI sthApanA kyAre ane kevA saMjogomAM thaI tathA tenA mukhya siddhAMta kayA kayA che vigere hakIkata te paMthanA anuyAyIo to kadApi na jANe, paraMtu tenA AcAryo paNa jANatA nathI! AvI paristhitimAM anukrame hakIkata zodhI tene ItihAsarUpe goThavavAmAM kevI aDacaNe Ave te samajavuM kaThaNa nathI. chatAM paNa vividha graMthAnA vAMcanathI ane vahepArArthe 8-10 varasa sudhI vividha sthaLomAM musApharI karavAnuM maLatAM judA judA paMthanuyAyIo sAthe paDelA prasaMgone lIdhe maLelI mAhitInA AdhAre A ItihAsa lakhavAnuM sAhasa karyuM che. temAM huM keTale darajaje phAvyo chuM te vicAravAnuM kAma vAMcakonuM che. A pustaka lakhavAmAM je je graMthanI madada lIdhI che, te te graMthAnA kartAone aMtaHkaraNapUrvaka AbhAra mAnuM chuM. dareka dharma, saMpradAya ane matapaMthanA graMthamAM keTalIka jagyAe eka bIjAmAM verabhAva upajAve tevI tathA sRSTi niyama viruddhanI ane saMbhavita bAbate thoDI ghaNI najare paDe che; paNa tevI takarArI bAbatone banatA sudhI bAjue rAkhI te upara TIkA karavAnI niti ajyAra 1. prAcina kALanA pratyeka mahApu SonA jIvanacaritramAM AgaLa pAchaLa aneka camatkArika daMtakathAonI ghaTanAono zRMgAra temanA ziAe lagAveloja che, te eTale sudhI ke te mahAtmA hatA, ema nahi paNa, paramAtmA hatA ema TharAvavA sudhInI zize thayelI che ! navA dharma, saMpradAya athavA matapaMthanA sthApaka mAtrane evuM mAna maLeluM che. ApaNA dezamAM ema thayuM che, ema nathI, paraMtu pazcimanA dezomAM paNa ema thayeluM jaNAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI nathI. chatAM satya zodhavAnI khAtara jarUra jaNAtAM evI ekAda bAbata para TIkA thaI gaI hoya te te mATe tenA anuyAyIoe kApa na karatAM kSamA ApavAnI udAra kRpA karavA vinatI che. dharmanI bAbata gahana, vivAdAsta, ane kaThaNa che; tema manuSya mAtra bhUlane pAtra che, tethI samajaphera athavA anya kAMI kAraNathI bhUla thavAno saMbhava che. AvI bhUla mATe je sucanA maLaze te boja AvRttimAM ghaTita pheraphAra karavA jarUra lakSa ApIzuM. koIpaNa dharma, saMpradAya athavA matapaMthanA upara kaTAkSa karavAnA ke tene pakSapAta karavAno hAra bilakula uddeza nathI. phakta temanAM mULa to darzAvI, ekaja mULa dharmanAMja dezakALAdinA bhede, samayasaMgAnusAre thayelAM rUpAMtararUpe hAlamAM cAlatA dharma, saMpradAya ane matapa che, evuM darzAvavAno ja A prayAsa che. ke jethI eka bIjAmAM jAtRbhAvanI vRddhi thaI dharmane nAme ja kepabhAva che te nAza pAme. mahArA laghu baMdhu maNilAla lallubhAinI ( jemanA nAmathI amArI kAnapuramAM kamizana ejaMTanI peDhI cAle che temanI) A pustaka jaladIthI prasiddha thAya evI IcchA hatI, paraMtu saMvata 1974 nA mAgazara mukI 11 ne divase kAnapuramAM ra6 varSanI bhara yuvAvasthAmAM temane akALe svargavAsa thavAthI A kAmamAM DhIla paDI gaI. temanI IcchAne mAna ApavA khAtara temanA smAraka artha jayAM sudhI A pustaka mArI pAse silaka haze tyAM sudhI phakA paNa kharca laI jAhera lAyabrerIone maphata ApavA nizcaya karyo che. zivamastu sarva jagataH parAhata niratA bhavantu bhutagaNAH / do prayAntu nAzaM sarvatra janaH mukhI bhavatu // sarva jagatanuM ka9yANa thAo, prANi mAtra pArakAnA hitamAM tatpara thAo, sarva doSo nAza pAmo ane sarva sthaLe loko sukhI thAo. ' i zAha maNilAla lalubhAinI peDhI kalekaTaragaMja-dAlamaMDI-kAnapura, akSaya tRaoyA saMvata 1975. lekhaka. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PP . TOA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAratano dhArmika ItihAsa. prAraMbhika vicAra sadasaspatimadruttamiyabhindrisyakAmyam / sanimedhAmayAziSa OM svAhA / / | ( yaju. a. 32 maM-13) satyAcArathI jJAnanuM rakSaNa karavAvALaH AcaryakAraka guNa, kema ane svabhAvavALAH IndriyonA mAlika jIvanI kAmanA purI karavAvALA hovAthI tenA pyArA, sadhAra paramAtmAnI upAsanA karIne te uttama buddhine prApta karyuM ke jenA vaDe satyAsatyane nirNaya thaI zake." manuSya dehanI zreetA. jagataniyaMtA paramakRpALu paramAtmAe sakaLa jagata nirmANa karyuM che temAM aneka jAtanA prANi padArthAdi utpanna karelAM che, e sarvamAM manuSya prANi saiAthI zreSTha che. kAraNake anya prANio karatAM tene vizeSa budipi vicAra karavAnuM baLavAna sAdhana ApI jJAnayukta karelA che. AhAra, nidrA, bhaya ane mayuna e cAre pazu tathA manamAM sAmAnya che, paNa sArAsAra vicAra karavAnI viveka zakti manuSyamAM adhika che. mATe je potAnI buddhino upayoga karI sArAsAra vicAra karate nathI ta pazu samAna che ema nitizAstrakAro kartha che. mATe manuSya prANane buddhirUpi je vizeSa bakSIsa maLelI che. tene teNe saupayoga karI manuSya dehanuM sAryaya karavuM ghaTe che. kemake dhana, mitra, vI vigere sarva pharI pharI maLI zake che, paraMtu A manuSyadeha pharI pharI maLI zakartA nathI. manuSya deha mane ghaNe durlabha che. akhabamaNAH para 1. cANakya, bhatRhari, vigere. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mezvare sarva prANiyamAM vicAra karavA yogya avayava racanA ane paramANunI ghaTanA manuSyamAMja karelI che, mATe manuSyoe dhamadharma ane kartAvyAkartavyane vicAra karo joie. manuSya mAtranuM kartavya zuM che? gurjara kavIzvara svargavAsI dalapatarAma ThIka ja kahI gayA che ke manuSya deha durlabha maLe, are jIva tuM jANu te pAmI paralokanuM, kara nizcaLa raheThANa. "he jIva! tane durlabha evo je manuSya janma maLe che tithI kadI calAyamAna na thAya evA paralokanuM raheThANuM karavA prayatna kara." A vizvamAM prANi mAtrane sukhanI icchA che, koIne paNa duHkhanI icchA nathI. "huM sukhI thAuM, mArI unnati tathA vRddhi thAva" vigere sarva bhAvanAo sukha, sukha ane sukhanIja hoya che. ethI ulaTuM eTale mane duHkha thAva, mArI avanati athavA nAza thAva" vigere viparita bhAvanAo karanAra ApaNuM jovAmAM keI AvatuM nathI. matalaba ke sarvane sukhamAM rAga ane duHkhamAM TheSabuddhi hoya che. tyAre sukha ane du:kha zuM che? te ApaNe jANavAnI jarUra che. jagatamAM vastu saMbhavAdi je je ApaNA jevAmAM Ave che athavA jANavAmAM Ave che tenuM zubhAzubha bhAna karAvanAra ApaNA zarIramAM eka Indriya che tene citta athavA mana kahe che. A cittavRttimAM anukuLa lAgaNInI pratiti thatAM aMtarabAhya AnaMdane anubhava thavA te sukha ane pratikuLa lAgaNInI pratiti thatAM aMtarabAhya paritApa thavo te duHkha. TuMkAmAM ApaNane anukuLa te sukha ane pratikuLa te duHkha. A sukhanA paNa caDhatA utaratA bheda che, keTalIka lAgaNuo prAraMbhamAM anukuLa jaNAyA chatAM pariNAme pratikuLa bhAse che. prANI mAtranA jIvatarano, dhanano, yuvAnIne, putra dArAdika vigere ThAIne bharUsa nathI; kemake te Aja che ne kAle nathI. matalaba ke saMsAranAM saghaLAM sukha pariNAme vikArIja che, mATe tene viSayI athavA kSaNika sukha kahe che. A viSayI eTale kSaNika sukha AraMbhamAM game Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevuM sukha bhAsatuM hoya topaNa te vaheluM moDuM duHkhamAM ja virame che. mATe viveka sampaga rAnI purUSo A sukhane kharuM sukha na kahetAM tene sukhAbhAsa kahe che, ane teo anya jIvonI peThe AvA sukhamAM saMtuSTa na thatAM satya sukha zuM haze? te jANavA ane te kema maLe tevA prayatnamAM joDAya che. tatvavidu puro kharA sukhanuM svarUpa jUduM ja kahape che. je sukha athavA anukuLa lAgaNe sarvadA eka svarUpe anubhavAya teja akSaya sukha, eja pAmavuM, eja IrachavuM, eja zodhavuM te A manuSya mAtranuM kharuM kartavya che. mATe akSaya sukha saMbaMdhI vizeSa jANavAnI jarUra che. akSaya sukha eTale zuM? anukuLa athavA pratikuLa eTale sukha athavA duHkha bane jAtanI lAgaNInI pratiti ApaNI cittavRtti eTale mananuM dvidhA svarUpa che arthAta sukha athavA duHkha e ApaNuM manovRttinAja vikAra che. je A cittavRtti bahirmukha thavAno svabhAva cheDI daI aMtarmukha rahI avikAra paNa sthira thAya eTale mana sadA sAmyavasthAmAM rahI zake to parama saMtoSa, teja zAMti, teja nitya sukha ane te ja akSaya sukha. ahiM cittanI zAMti eTale jaDatA athavA mUDhatA samajavAnuM nathI. paraMtu A vizvamAM zubhAzubha prasaMge prApta thatAM, je samaye jevuM maLe temAM avikArapaNe nibhAva karI leI saMtuSTa rahI zakAya evI mananI sthitina zAMti samajavI. teja akSaya sukha. zAsavettAo A akSayasukhane mApha kahe che. AvA sukhane pAmavAnI sarvane prabaLa icchA hoya che. akSaya sukha athavA mokSa mATe mANasa mAtramAM je svabhAvika vRtti che tene saMtoSavA mahAna purUSoe mArga zeyA. A mArganI zodhamAM temane aneka vicAra AvyA ane svabhAvika rIte jANavAnI IcchA thaI ke manuSyomAM "huM zuM? A deha zuM che ? AsapAsa dekhAtuM A sarva jagata vigere zuM che? manuSyone ane jagatano saMbaMdha che? A sarvano kAI niyaMtA haze ke svataMtra haze ? anya AvuM jagata haze ke ? haza te AvA sukhaduHkhAdi baMne guNa vALuM haze ke vilakSaNa haze? A vartamAna dehanI pUrve AvA athavA bIjI jAtano deha haze ke nahi ? ane punaH Ave athavA bIjI jAtano deha prApta thaze ke kema ? A jagatamAM koI janmathI sukhI, koI janmathI du:khI hoya che teno kAMI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khulAse haze? vigere aneka vicAranAM samAdhAna temane maLyAM ane temAM temaNe parama saMtoSa athavA nityasukha jANuM te prApta karavA mAge racyA. A mAgIne dharma saMjJA maLI. A pramANe dharma nuM je svarUpa baMdhAyuM tene sAmAnya dharma kahevo ghaTe che, kAraNake A jagatamAM eka karatAM vadhAre prajA che ane temanA darekanA dharma judA judA hAlamAM jaNAya che; chatAM te sarvene sAmAnya hetu nitya sukha athavA mokSa prApti artheja che. dareka mANasane jJAna thavA mATe paramakRpALu paramAmAe Indriye ApI che jethI mANasa saghaLuM samajI zake che. Izvare darekanI ikiyamAM sarakhA guNa sthApelA che eTale ke jIbhane svAda levAnuM, nAkane zvAsa levAnuM, vigere, vigere. keI AMkhathI svAda leI zakatuM nathI, tyAre IzvaranI preraNuM to dareka mANasa mATe sarakhI goThavaNanI che to pachI dharmanI preraNuM judI kema heya? Izvaraprerita manuSya mAtrane dharma ekaja che. jo ke deza, kALa ane buddhinA bhede Aje asaMkhya bheda dekhAya che kharA, paraMtu sarva dharma mAtranuM lakSabiMdu to mAtra akSaya sukha eTale mekSa meLavavAnA sAdhana taraphaja che. - mokSanuM sAdhana zuM? evI gaNatrI thaI che ke hAlamAM pRthvi upara judA judA dharmonA maLI 96000 matapaMthA pracalita che, te paikI A AryAvRttamAMja lagabhaga 800 jeTalA che ! A dareka dharma, saMpradAya athavA matapaMthane prAdhAnya hetu karma, jJAna ane bhakitarUpa sAdhano paikI ghaNuM karIne eka, be athavA tamAma sAdhanothI mokSa meLavavAno rasto darzAvavAne che. duniAmAM pracalita harakoI dharma, saMpradAya athavA matapaMtha A traNa sivAya mokSanuM sAdhana anya jaNAvatA nathI. mATe e traNa saMbaMdhI hakIkata ApaNe sahuthI jUnA dharmane zodhI te uparathI jotA AvIzuM. sahuthI prAcina dha veda che. A AryAvRtta yAne hAlanA hiMdustAnamAM jeTalA Arya eTale hiMdu dharmanA saMpradAya ane matapaMthe che te to vedane sahuthI prAcina mAnI tenuM zreSThatva svikAre che. paraMtu pRvi upara cAlatA dareka dharma saMpradAya ane mAtAnuM mULa paNa veda che, ema have siddha thaI cukyuM che. sara viliyama jensa, kecamena barapha, prophesara mekSamUlara, berana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anasana, pAdarI vArDa, zrIyuta jJAnezvara, maharSi dayAnaMda sarasvatI, rA. zaMkara pAMDuraMga, rA. gopALa hari dezamukha, ane zAstrI yajJezvara, vigere vidajajananI sAthe prasaMga pADI potAnI sarvottama zodhakavRtti ane avalokana anubhavAdithI nizcaya thayA bAda thIosophIkala sosAITInA prakhyAta zodhaka budinA marahuma pramukha henarI ATheTe muMbAI, lAhera ane kAzI vigere sthaLoe jAhera bhASA dvArA jaNAvyuM hatuM ke "etA have nirvivAda siddha thAya che ke AryAvRtta ja prathama vatinuM utpati sthAna che, ane tyAMthI ja misara vigere sthaLoe manuSyanI vastI gaI hatI. hajAro varSo pUrve yuropamAM jyAre kaLA kauzalyatAnuM, pustake lakhI jANavAnuM ke vidhAlayo sthApavAnuM bhAna thayuM tenI pUrve Arya prajA ane 1. mULa vastinA upani sthAna mATe ghaNA matabheda che. lo. mA. bALagaMgAghara tilaka uttara dhruva pAse jaNAve che. baMgALanA suprasiddha paMDita umezacaMdra vidyAratna meMgeliyA kahe che, meksamUlara ane vebara vigere murIyA kahe che, keTalAe spiana samudra pAse mAne che, manusmRnimAM phakatra jaNAveluM che. vilAsapuranA bI. sI. majamudAra (moDarna riyu agaSTa 1912 ) kahe che ke A kAMi bahArathI AvyA nathI paNa ahiMnAja nivAsI hatA. avyApaka mekaDonalane paNa tevo mata che ane jaNAve che ke Aryaloka AyAvRttanI bahAsthI AvyA heya tevo vaidika maMtrothI bilakula pa lAgato nathI. (juo sarasvati jAnevArI 1913) sara vilyama lensa ane sara volTara rele to AryAvRtta ja jaNAve che. cazvara zAstrIe AryavidyA sudhAkaramAM carcA karI AryAvrattaja AryonuM mULa dipani sthAna che ema siddha karyuM che. misara dezanA dariala bAMharImAM hAsatopanI samAdhinA ane devaLanI baMtA uparanA lekhAthI mAluma paDe che ke teo ja pavitra bhUmimAMthI misaramAM AvyA te pavitrabumi A AryAvRttaja che. purA mAM je mizrasthAna kahyuM che teja misara deza che, ema keTalAka zedha kahe che. mI. pikokanI zodha pramANe AyanA mULa vastinuM utpatti sthAna che ane cAMthIja javA, misara, grIsa vigere sthaLe manuSyanI vastI gaI hatI. nyurkanI cembara opha komarsanA pramukha che. alekajhAMDara DAmAra kahe che ke kolambasane amerikAnAM spenamAM nAM AvyAM tenI ati parva hiMduoe tenI zodha karI saMsthAne sthAyI vasavATa suddhAM paNa karyo hato (juo inDIyana rinyu sanTa mbara 1912) A badhI cacA uparathI e sAra nIkaLe che ke mULa vastInuM upani sthAna A Ayanaja levuM joIe ane te paNa temaja. mI. u. tejasa jenA pitAnA hiMduonA devatAonI vaMzAvaLI nAmanA pustakamAM lakho che keAryAvana kevaLa Arya dhamanuM ghara nathI, paraMtu akhila saMsAranI sabhyatAnA Adi bhaMDAra che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat WWW.umaragyanbhandar.com Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temanA rAjA mahArAjAo, vidvAna, guNuM, buddhivAna ane sakaLa saguNa saMpana tathA kaLAkezalyatAmAM sahuthI zreSTha pade hatA. te vakhate vartamAna kALanI peThe teo samAna jAtinA prabaMdhamAM baMdhAyelA nahetA; paNa pote guNaga, suMdara AcAra vicAra ane vyavahArathI sabhAmAM sarvathI urapada prApta karI zakatA hatA, ane nIca karmothI patita ane bhraSTa thatA, vigere." jaina graMthomAM paNuM vAraMvAra vedanuM nAma Ave che. jara stI dharma paNa A Arya dharma nuM ja rUpAMtara che ane mahAtmA Isue paNa atrethIja dharmazikSaNa meLavI krizciyana dharma sthApyo hato. phAnsa dezanA pArisa zaheranA prakhyAta zedhaka mI. lAIsa jekelIyeTa potAnA "bAIbala Ina InDi " nAmanA pustakamAM lakhe che ke - " Soil of ancient India, cradle of Huminity hail ! hail venerable & efficient nurse whom centuries of brulet invasions have not yet burried under the dust of oblivion. Hail | father land of faith, of love, of poetry, and of science ! may we hail a revival of the post in our western fathers !". "vRddha bharatakhaMDanI bhUmi ! purUSatAnuM pAraNuM tane vaMdana che. seMkaDe. varSanA nirdaya upadrava ( hallA) paNa jene vismaraNanI dhULa nIce dATI zakayA nathI evI pUjya ane samartha pALaka mAtA ! praNAma. zraddhA vA satyatAnI, premanI, kavitAnI ane zAstranI pitRbhUmi ! tane huM namuM chuM tahAre bhUtakALano mahimA amArA pazcimanA (yUrapAdi ) bhaviSyamAM sajIvana thAo evuM mAgIe chIye." tA. 20-2-1884 nA DelI Tribyuna nAmanA patramAM DI. o. brAune lakhyuM hatuM ke " je ame pakSapAta choDIne sArI rIte parIkSA karIe to amAre kabula karavuM paDaze ke Arya lekeja saMsArabharanA sAhitya, dharma ane sabhyatAnA janmadAtA che. A uparathI spaSTa siddha thAya che ke duniA uparanA tamAma dharmomAM vidadharma sauthI zreSTha ane prAcIna che mATe ja maharSi manu bhagavAne paNa vehi dharma chama kahyuM che. veda eTale zuM? ane temAM zuM zuM che ? paramakRpALu paramAtmAe sRSTinI suvyavasthA rahevA mATe dareka bAbatene niyamanI dorIthI bAMdhI rAkhelI che. A niyamane kudaratI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAnuna athavA IzvarI kAyado kahIzuM to te vyAjabIja gaNAze. A izvarI kAyadAnuM dareka mANasane sAna thavuM ghaNuM kaThINa hovAthI tenuM ullaMdhana thatAM teo tenI zIlAnA bhegA thai paDe, temAMthI temane bacAvavA mATe mahAna RSimunioe athAga parizrama karI potAnI sarvottama buddhino kharca karI sAkSAta anubhavathI e niyamo zodhI kADhI jana hitArthe vedarUpe prasiddha karI duniAnI prajA upara mahAna upakAra karyo che. arthAta veda keI pustaka vAcaka nathI, paraMtu bhinna bhinna kavi maharSionA jJAnamAM pratita thayelA adayAtmika niyamonA saMgrahanuM nAma che. veda e zabdamAM hindu dhAtu che. vi eTale jANavuM, jJAna pAmavuM. matalabake A duniAmAM janma leine mANasoe zI zI pharajo bajAvavAnI che, kevI rIte vartavAthI bhUtamAtrane sukha ane janma lIdhAnuM sArthakya thaI zake, brahma ane jIva zuM che? tene paraspara saMbaMdha kare che? vigere, vigere, tamAma vighA jANavAnuM ke je jANyA pachI kAMI paNa jANavAnuM bAkI rahetuM nathI tevA sarvottama jJAnanA bhaMDAranuM nAma vada che. vinti natti, vitta mavarita, vijo re, vindante vicArayanti sarva manuppAH sarvAH satya vidhAH yairtheSuvA tathA vihAra mavati te levA: ' sarva manuSya jethI vidvAna thaI zake che athavA sarva manuSya jenI sahAyathI sarva vighA jANI zake che. gAna meLavI zake che ane vicAra kare che te veda. vebe yuti paNa kahe che. Adi muSTimArabhyAya paryaMta brhmaadibhiH| sarvAH satya vidhAH zruyante'nayAsAzrutiH // 'suSTinA AraMbhathI te Aja sudhI jenI sahAyathI sarva satyavize praNAdike sAMbhaLI te zruti che. " vidamAM sarva vighA bIjarUpe rahelI che, sarvajJatAnuM svarUpaja vida che. mATe te Izvara prerIta ane anAdi che. vadamaMtrA judA judA SiAnA sAnamAM pratita thayA --da thayA che. mATe te traNa maMtra chA kahevAya che. vadamAM lakhelA niyamA e IzvarI niyama che, temAM kadApi paNa karAra thato nathI tema tane Adi aMta nathI mATe te anAdi ane nitya che. A IzvarI niyamA bhUlI na javAya ane tene Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALe karI lepa na thAya te sArU chaSi munio tene kaMThAgye rAkhatA ane ziSyone zIkhavatA, pAchaLathI lekhanakaLA cAlu thatAM pustakarUpa paNa lakhI rAkhyA che. sRSTi padArthanI yegya yojanA jJAna sivAya thaI zake nahi mATe vedarUpi jJAna Izvare zarUAtamAM ja darzAveluM che, ane A anaMta jJAna IzvaranuM che mATe anaMtA jevA evI kRti che. vedajJAna lakSaNathI eka ja che. paraMtu vividha vighA upara trA, ca , brAma ane atharva evA cAra bhAga che. " mahataiAMti" eTale RgvadamAM bhraSTa padArthane gya saMskAra tathA upayoga ke karavo tenuM kathana karI sakala padArtha guNadarzaka izvarastuti karI che. "kRmiti " yajurvedamAM saMsAramAM jarUrI evA vyavahArI padArthane upaga siddha karI bhUtadayA ane vighA vijJAnAdi vidhipUrvaka niyamitta kriyA leka taraphathI thaI temAM sukha maLe evuM vRttAMta che. "rAmamiti " sAmavedamAM kharuM jJAna tathA AnaMdavRtti prApta thAya tevuM vRttAMta che. ane atharva vedamAM kRtakarmane vicAra karI saMzayanI nivRtti thAya tevuM vRttAMta che. pratyeka vedanA saMhitA, brAhmaNa, AraNyaka, upaniSa6, ane pariziSTa evA 2 bhAga mAnelA che. temAM saMhitA eja zrutibhAga prAcina che. brAhmaNAdika graMtha arvAcIna hAI kevaLa saMhitA upara avalaMbI rahelA che mATeja brAhmaNAdi graMthanI bhASA mULa saMhitAnI bhASAthI bahuja bhinna ane arvAcIna che. temAM prAcina saMhitAnA artha spaSTa khullA karyA che, matalabake brAhmaNAdi graMtha kevaLa prAcina saMhitAnI arvAcIna TIkA ane artha che. 1. cAre vedamAM Rda sahuthI prAcina che, ane tenA uparathI ja vyAsamunie tenA cAra bhAga karyA (bhAgavata juo) che. kaccheda gadyarUpe che, yajurveda padabaMdha che ane te mUtrAne AdhAre racAyelo che. sAmaveda vedanA navamA maMDaLane AdhAre gAnamaca racAyelo che. ane atharvaveda vedanA dazamA maMDalanuM vivaraNa hoya tevo che. bIjA traNe vedomAM vedano AdhAra che tethI . trasveda prAcina ja che. 2. saMhitAmAM maMtra bhAga eTale dabaddha trAcA, sukta ane stotra che. brAhmaNamAM yajJAdi karmavidhi che. AraNyaka ane upaniSadamAM bhaktiyoga ane mukti mArga vigere IzvarI jJAna upara vicAra che. 3. je saMhitA che te ja mULa veda. brAhmaNadi anya graMthone veda saMnnA koI lagADe che, paNa te graMtha saMhitA upara avalaMbI rahelA che ane tenA arthanuM phakta spaSTikaraNa karavAnA upaganA che. mATe te che veda eTale ati nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidamAM sarva vighA bIja rUpe rahelI che e vAta Adhunika kALamAM vizA meLavI kulAtA pazcimAtya saMskAravALA mahAzaya mAnaze nahi ane savAla karaze ke " AvA suMdara tAra, relve, varALayaM vigere vighA zuM temAM che?" bezaka cheja. paNa te bIjarUpe levAthI tamane mAluma paDatI nathI. je pAzcAtya prajanI peThe buddhino yathAyogya upayoga karI zodhakavRttithI saprayoga prayAsa karaze to tAra, relave ane varALayaM to zuM ? paNa. pazcimanA moTA moTA vidvAne jene mATe parizrama karI rahyA chatAM teo nipuNatA meLavI zakyA nathI evI mahAna vighAo temAMthI maLI zake tema che. rAvaNa rAjAnA samayamAM tenI pAse 2 pupa vimAna hatuM, tenAthI te dhAryA pramANe TuMka samayamAM musApharI karI zakato hato. pAMDava pakInA arjuna ane kRSNa azvatarI ( agni nakA) mAM besI pAtALamAM gayA hatA. Aryo AkArAmAM uDatA ane yuddho paNu karatA hatA. pakSInI mAphaka teo pavanamAM utA hatA. mahAbhAratanA samayamAM ane eka sabhAmUvana raceluM hatuM temAM jaLane ThekANuM sthaLa ane sthaLane ThekANe jaLa dekhAya tevI kArIgarI karavA uparAMta sukSmadarzaka yaMtra, duradarzaka yaMtra, ghaDIALe, yAMtrIka gAnA pakSIo vigerenI goThavaNa karI hatI. rAmacaMdrajInA zilpI naLa ane ane nIle caMgAnI madadathI samudra upara mahAna setu ( pula) kAMdA hatA. A ItihAsa phakata karma, jJAna ane bhaktirUpI brahmavighA dareka dharma, paMtha ane saMpradAyamAM kevI rIte rahelI che tathA aneka matamatAMtara rUpi paMtha jALa kyA kyA kAraNathI kayA kyA samaye kayA saMjogomAM udabhavela che te mATeja lakhavAmAM Avyo che, tethI anya bAbato sAthe teno koI saMbaMdha nathI mATe phakta brahmavilAnI daSTithIja lakhANa karavAmAM AvanAra che; chatAM paNa vedamAM judI judI vithAne lagatuM bIja rUpe sAhitya che ke kema tenI gheADI noMdha A jagyAe ApavI ayogya gaNAze nahi, ema samajIne thoDAMka daSTAMto nIce ApIe chIe. para vizva eTa (rUda aSTaka 1 naM. 1 su. 23) "sarva roga parihAraka pANI che." garmo yo apAM gamA~ banAnAM garmaparayAM garmama sthAtAma 1 jue mahAbhArana sabhAparvamAM rAjasUya yajJanA viSayamAM 2. jue rAmAyaNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 ( 3. a 1 su. 70 % 2) "agni, pANI, vana, jaMgama prANa tathA sthAvara vastumAM garbha rUpe rahela che. jana bhiHA (rU. . 4 su. 53 % 8) "sUrya kutuo sahita A " matalaba ke pRthvI upara saghaLI Rtu tathA divasa rAtrInI vadhaghaTa paNa tenA sUryane pharI AvavAthI eka sAra varSamAM thAya che. yuvaMpedavepuruvAramazvinAspRdhAMcataMtakhtAraMduvasyatha / zaryairabhiyupRtanAsuduSTaraMcakRtyamindrabhivacarSaNIsaham / / (rU. 1-8-21-10) vidyuta guNathI yukata vikAnoe svikAra karavA yogya zukra dhAtumAMthI banAvelo jemAM vidyutane prakAza zarU thayuM hoya, rAjasainyamAM atidustara sarva kriyAomAM vAraMvAra vAparavA yogya evuM tAra nAmanuM yaMtra che te sarve manuSyae banAvavuM joIe. A tAramAM pharI pharI jJAna ane preraNA thAya che tethI moTI siddhi prApta thAya che. A sinyanI paddha vakhate zatrune nAza ane svapakSano vijaya karavA mATe upayogI che ane durathI sUryanI peThe kAma karanAruM che mATe he manuSya ! tame vighatAdi padArthone uttama rIta siddha karIne A tAra nAmanuM yaMtra taiyAra kare. trioM azvinA yajatA divedive paritridhAtu pRthivI mazAyatam / timro nAsatyA rathyA parAvata Atmeva vAtaH svasarANi gacchatam / / (20 1-3-6-7) viyebhrAjante subhakhAsa kRSTibhiH pracyAvayanto acyutA cidojsaa| mano juvo yanmarUto ratheSvA vRSa vAtAsaH pRSatIrayugthyam // ( rU. 1-6-9-4 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat WWW.umaragyanbhandar.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "amArAM nakA, ratha ane vimAna e traNe vAhane yojanA karelA vipunAdi padArtho vaDe pratidina pANe pRthvi ane AkAzamAM AnaMdapUrvaka saMcAra kare te vAhanenI tarapha traNa prakAranI dhAtu (lAha, tAmrAdi ) hAvI jAIe A traNe vAhano vidyuta, agni vigere padArthonA yogathI temanA rastA uparathI AtmA, vAyu ane mananA jevI zivra gatie sukhapUrvaka jAya " "pUrvokta traNa prakAranAM vAhanomAM mananA jevI zIvra gAna utpanna karavA mATe vAyunI ane vAyu tathA pANInA sicananI yojanA karavI. AvA prakAranI kaLAothI je yukta hoya che te uttama kRtya kare che. temane hamezAM sukha prApti thAya che. kAraNake teo vagathI eka sthAnathI bIjA sthAnamAM jaI pahoMce che." iyaM vediparo antaH pRthivyA ayaM yajJo bhuvanasya nAbhiH / aya somo dRSNo azvasyareto brahmAyaM vAcaH paramavyoma // ( yaju. 23-62 ). " A vidI viMkANu, catuSkoNa, gALa, zanAkAra athavA bIjA AkAravALI che. pRthvinI je cAre bAjunI chevaTanI hada te tene parigha che. parighanI banne bAjuo jeDanAra lITIne vyAsa kahe che. A lITI te azvinI madhya rekhAja che. caMdralokane paNa eja pramANe parigha vyAsa hoya che. vRSTi kartA sUrya, vAyu ane agni e veganA hetuone paNa eja pramANe parigha vagere hoya che. temanuM virya ane auSadhirUpa sAmarthya ce tarapha prasareluM che. A maMtramAM dine AkAra, pRvine parigha ane vyAsa e zabada rekhAgaNita sucave che. brahmavANuthI paNa para heIne sarvanI pare vyApaka rahe che. " AyaM gauH pRbhirakramIda sadanmAtarapuraH / pitaraM ca prayantsva // ( jI. 9-6 ) " pRthvI, sUrya, caMdra ane anya gaLa AkAzamAM AkramaNa kare che. temAMthI pRthvI potAnI jaLa paramANurU5 AkAzastha mAtAne ane amaya suya pitAne prApta thaIne punaH punaH jAya che. " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yA gaurvanipati niSkRtaM payA duhAnA btniirvaartH| sAmabruvANA varuNAya dAzuSai devebhyodAzaddhaviSA vivasvate / / (rU. 8-2-10-1). pUrvokta pRthvi pitAnA mArgamAM niraMtara bilakula aTakyA vinA sUryanI AsapAsa phare che. te pRvi vagere goLAonA mArga paramezvare niyata karelA che. te sarva prakArano rasa tathA phaLa manuSyane ApIne vAraMvAra tRpta kare che. A bhramaNarUpa potAnuM vrata te niyamapUrvaka pAlana kare che, A pRthvi dAna karanArane zreSTha karma karanArane ane vidvAnone sarva padArthothI sarva prakAranuM sukha Ape che. eTaluM ja nahi paNa te pravi prANionI vANInI hetubhUta che." tvaM somapitRbhiH saMvidAno'nuyAvA pRthivI AtataMtha (rUda 6-4-13-3). "caMdra potAnA pAlana karavA yogya guNovALA jevo thaI pRvinI AsapAsa pharatAM pharatAM sUrya ane pRvinI vacce paNa kadi kadi Ave che." A maMtramAM pravinI AsapAsa caMdra kare che ane te pRvi tathA sUryanI vaccamAM paNa Ave che ema kaheluM che. AkRSNena rajasA vartamAno nivezayannamRtaM martya c| hiraNyayena savitA rathenA devo yAti bhuvanAni pazyan / (yaju. 33-43). "sUrya sarva goLAonI sAthe AkarSaNa vaDe ja saMbaMdha rAkhe che. sUrya jAtimaya ane ramaNa AnaMda ItyAdi vRtti utpanna karanAra jJAna ane tejathI yukta che, te manuSyAdi mRtyuloka ane satya vijJAna kiraNa samuha vigerene vyavasthAthI potapotAnI kakSAmAM rAkhe che te ja pramANe pRthyAdi loka upara jJAna, vRSTi athavA rasanuM siMcana kare che. A prakAzamAna sUrya sarva lekane Azraya che ane sarva jagatanA padArtha mAtranuM -svarUpa dekhADato dekhADato gamana kare che." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ikartA nArA agApatiH ( rUda maM. 4 sukA pa3). "prakAza tathA vRchayAdie karI pAlana karanAra sUrya, gRhe tatha bhUlokane dhAraNa karanAra che. sUryarA sata mimaHT ( rUgvada 8 naM. 72 sutra 16 ). "sUrya sAta kiraNee karI " apriyA ito aSTimudIrayati marutaHsRSTAM nayanti yadA khalu vA asAvAdityonyAzmibhiH paryAvartate'ya varSati | ( yaju. kAM. 2 pra. 4 a. 10). agrija vRSTine prere che. arthAta A pRzvimAMthI varALarUpa pAdrArA AkAzamAM vRSTi utpanna kare che, tene vAyu jude jude sthaLa lei jAya che ane jyAre A surya tIvra kiraNoye atizaya tApa kare che tyAre varSe che." lipi gaNitirI ( athava. ka. 14 a. 1 naM. 1 ). "caMdra sUryathI prakAzita thAya che." A pramANe khagoLa, saMgita. zilpa, yaMtrAdi vizAo vadamAM bIjarUpe rahelI che. paNa ApaNA dezanA lokomAM zodhakavRttino abhAva hovAthI vidyAonuM kharuM svarUpa bahAra prasiddhimAM AvatuM nathI. keTalAka varSa upara muMbAImAM rA. rivarAma bApujI taLapade nAmanA eka gRhastha vadanA AdhAre vimAna banAvavAno prayatna zarU karyo hato ane temAM temane yaza prApta thAya evI temaNe karelA prayoga uparathI khAtrI thaI hatI. paraMtu dhanAdinI pratikuLatAne lIdhe temane aMtarAya naDavAthI teo potAnI IcchA pAra pADavA azakta nivaDayA hatA. A uparAMta rAjAmajanA dharma, pitAputranA dharma, patipatninA dharma, vigere dareka bAbato vize vadamAM varNana che. vartamAna jamAnAmAM vedAdinA gAnathI rahita lAke vedatrayInA nAmathI dayajurveda ane sAmaveda e traNanuM ja grahaNa kare che. ane cothA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 atharvavedane vida tarIke svikAratA nathI, paraMtu ema mAnavAvALA bhUla kare che, kemake mahAbhAratanA zAMtiparvanA adhyAya 236 mAM lakhyuM che ke vidamAM karma, upAsanA ane jJAna e traNa brahmavighAnAM aMga samAyelAM heivAthI tene trayI kahevAmAM Ave che ane na sama, yajJa ane atharva evA cAra veda che. karma, upAsanA (eTale bhakita) ane jJAnane. arasaparasa saMbaMdha. ApaNe AgaLa joI gayA ke prAcina RSi maharSio vidadvArAe saMsAranI khaTapaTamAMthI chuTakAro meLavavA tathA A lokamAM sukharUpa jaMdagI gujArI chevaTe akSaya sukha eTale mokSa maLe te sArU (1) karma, (2) upAsanA eTale bhakti ane (3) jJAna e traNa mArga batAvI gayA che. zrImad Adya zaMkarAcArya jaNAve che ke"nAnyaH sthA vire zasfja mujayA tyAare vAra mumukSau" (saMdi.86). "jJAna vinA bIje kaMIpaNa muktino mArga nathI vigere vedavAkyothI sidadha thAya che ke kevaLa jJAnathI ja mokSa eTale kadApi nAza na thAya tevA akSaya sukhane sAkSAta anubhava thAya che" ane karmAdi tenAM avAktara sAdhana che. na karmaLA panAmA puNasute (bha.gI. a. 3 . 4 ) "karma karyA sivAya jJAna thatuM nathI" temaja jJAna sivAya bhakti paNa nakAmI che; kemake jANyA sivAya bhajAtuM eTale manAtuM nathI ane mAnyA eTale bhajyA sivAya jANyuM jaNAtuM nathI. sAna thayA sivAya satakarma thatAM nathI ane satakarma sivAyanI bhakti nirarthaka che. Ama hovAthI e traNene arasaparasa kAryakAraNarUpa saMbaMdha che, tethI te eka bIjA vinA TakI zakatAM nathI. jema zuddha pAna, kAthA ane gunAne yathAyogya saMga thavAthI sarvottama lAla raMga pedA thAya che ane te traNa paikI ekAda cIjanA azuddhapaNAthI ke kamIpaNAthI temAM khAmI rahe che. temaja zuddha karma, bhakti ane jJAnane yathAyogya saMyoga thavAthIja jIvananA sAphalyarUpa zreSTha pada mokSane pamAya che; ane te paikI ekAdanA azuddhapaNAthI athavA kamIpaNAthI temAM vikSepa thAya che. mATe mokSanI IcchAvALAne to traNe sAdhananI jarUra che. A kAraNathI sarva bAbatone vicAra karI bhagavAna manu mahArAje karmAdi karavAnI AjJA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI che. zrImAna ANa zaMkarAcAryajI sAnakAMDanA upadeza karanArA ane tane custapaNe vaLagI rahenArA hovA chatAM paNa temaNe karma karavAM joIe evuM kahyuM che. tyAre have eTaluM to siddhaja thayuM ke karma, bhakti ane jJAnanA saMyoga sivAya mokSanI icchA rAkhavI mithyA che. mATe ja e traNe bAbatanuM varNana vedamAM sArI rIte kareluM che. ati gahana ane vistAra pAmelA vidanuM dareka manuSyane saheja sAna na thAya ane tethI jIvana adharmamAM praveza thaI jAya te aTakAvavAnA hetuthI mahAtmAoe mULa vadanA rahasyane yathAyogya rIta nahAna mahATA graMtharUpe saraLa karI keTalAMka zAstro racyAM che. jemAM darzane, upaniSado, sutro, smRtio ane gItAja mUkhya che. 1. juo zaMkara digvijaya 103 104 2. dazana zAstra 6 che. (1) nyAya-kattAM caittama-nemAM vicAra karavAnA mA khADayA che. (2) vaizeSika-kanA kaNAda temAM dhama ane padArtha mAtranuM jJAna vaheluM che. (3) sAMkhya kattA kapila temAM Astika nAstika matanuM varNana karI meM kAnathI thAya che ema jaNAveluM che. (4) yena-kana-pataMjali temAM vALamArganuM nirUpaNa che. (5) vedAMtasutra kanAM vyAsanemAM jagatkArya ane kAraNa brahmanuM vivecana che .(6) mimAMsA-ka-muni temAM dharma ane kriyAkamanuM vivecana che. 3. Aja sudhI jabAvalAM upaniSadonI saMkhyA lagabhaga 250 sudhI thavA jAya che, paNa temAMnAM badhAM prAcina nathI. emAM vepALanAM, narasiMhanAM ema game te devanAM upaniSada jaNAya che. eTaluM ja nahi paNa akabaranA samayamAM thayeluM evuM apaniSada paNa rIDAmAM Ave che. bahadArayA, chAje.gya, kina, kaDa. mAM . prazna, muM. anaya ane tenasthi e daza prAcina manAya che. A sarva jJAnamArganA graMze che ane ghaNuM karIne temAM jIva, izvara tathA jagata saMbaMdhI dhaNaja uttama vicAre che. 4. karmakAMDane yathArtha rIta araNamAM rAkhavA mATe nahAnAM, Tu paNa gucavALAM pustaka te sutra graMtha che. tenA be bhAga pADelA che. gRlasutra - ane dharmasutrA. AzvalAyana, bAndAyana, lATavAthana. nyAyana, tAna. mAnava, kavi, gebila, pAraskara. Apastaba, gAma, viSNu vigere sutra graMtha che. 5. vedanA amuka maMtranI AjJAo darzAvanAra maMthane smRti kahe che. manu. vi. viSNu, hArita, yAjJavalaya, karAnasa, aMgirasa, cama, A ba, saMvana. kAtyAyana, bahaspati, parAzara, vAsa, zaMkha, likhita, dakSa, garama, gAtApa ane vasiSTa e viArA smRtio che. temAM ghaNA bhAge vAgAzrama dhama sArI rIta vivecana che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 vedakALa athavA jJAnayuga I. sa. pU. 1972947101 thI i. sa. pU. 3137 sudhI. mahAbhArata nAmanA ItihAsika kAvya graMthamAM sRSTinA AraMbhakALanA mahArAjA svAyaMbhUthI te yuddhiSThira sudhInA cakravarti mahArAjAonI vaMzAvaLI ApelI che. te uparathI mAluma paDe che. ke sRSTinA Adi samayathI eTale I. sa. pU. 197ra947101 thI te I. sa. pU. 3137 mAM mahAbhAratanuM bhayaMkara yuddha thayuM tyAM sudhI AryAvRttanA AryonuM ja sArvabhema rAjaya hatuM. mahAbhAratanI laDAI prasaMge cInane bhagadatta, yuropane khIDAlAkSa, amerikAne babruvAhana. IrAnane zalya, kaMdahArane zakunI, vigere rAjAo AvyA hatA. te vakhate pRthvi upara nAnAM 1. sRSTinA AraMbhaLa mATe ghaNuM matabheda che. yAhudI ane krizciyana dharmanA bAibalamAM i. sa. pU. 4004 mAM sRSTine AraMbhakALa javI nehanA traNa putra hema, zema ane jekaTa pralaya pachI eziA, yUropa ane AphrikAmAM gayA ane temanAM saMtAnathI e deza vasyA ema lakheluM che. A lakhAyuM haze tyAre amerika khaMDa jaNAcale nahi hoya tethI nahane cothe putra ka5vo rahI gayo haze.! ! ! mejIana ane jarathostI dharma pramANe utpatti kALano samaya eka jhAda eTale 6 upara 21 mIDAM mUkavA jeTalAM varSa thAya che. ajJAna timira bhAskara nAmanA jaina zAstra pramANe 26 upara 140 mIDAM mUkIe teTalAM varSa thAya che. musalamAno te sRSTinI utpatti samaya anAdi mAne che. ane bAda to teno vicAra karavAnI ja nA pADI che ! bhUstara zAstravettAonI zodha pramANe manutpattine ja DAmAM thoDAM 20000 varSa thayAM che. (juo hisTarI opha kriezana ) je. ema. keneDI pUrvanA dharmo ane phasuphI nAmanA pustakamAM lakhe che ke AryonI utpatti I. sa. pU. 60000 varSathI ochI to nathI ja. A badhI bAbatone lakSamAM letAM AryakALa gaNanA ja satya mAnavAmAM kAMI harakata nathI; kAraNake AryomAM nitya prati saMdhyA vigere kAryomAM kALa gaNanAne saMkalpa karavA paDe che, e saMkalpanA lokArya pramANe sRSTi tathA vedane AraMbhALa I. sa. pu. 1942947101 che. 2. mahAbhAratanuM yuddha thayA pachI ka6 varSa yuddhiSThira rAjya karI gAdI parIkSatane soMpI hatI tyArathI temane zaka cAlu thayA hatA ane 3044 ne zaka thayA pachI vikrama saMvata zarU thAya che. e hisAbe jotAM (3044+3657) eTale I. sa. pU. 3137 mAM mahAbhAratanuM yuddha thayuM hatuM te siddha thAya che. necarsa phAInara kerosIjanA suprasiddha lekhaka bAbu rAmaprasAda ema. e. emaNe baMgALI bhAbhAmAM A bAbata eka lekha lakhI A vAta siddha karI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 mahATAM maLI 84. . . rAjya hatAM, ane te tamAma hastinApuranA cakrati mahArAjAnA mAMDaLika (khaDI ) hatAM. A uparathI jaNAya che ke sarva bhUmimAM AryAnI vijayapatAkA pharatI hatI. viSAkaLAmAM pazu AryAvrutta sahuthI AgaLa vadhelA hatA. ane dura dura dezanA rAja mahArAjA A AyyavRttamAMja AvIne vighAkaLA zikhI jtA hatA. vai ke, rasAyana, sa Mgita, zilpa, khageALa, zasrAya, vigere vidyA Aja pRthvimAM prasiddha che; te tamAma A pavitra dezamAMthIja sa sthaLa phelAI che. TuMkAmAM eTaluja ke prAcina samayamAM atrenA AryA baLa, buddhi, parAkrama ane vidyAkaLAmAM sarva dezA karatAM agapade hatA, sarva bhUminA gurUrUpa hatA. temanI raheNI, karaNI, AcAra vicAra ane rAMta dharma vakhANavA lAyaka hatAM. e badhA pratApa temanI vedanA niyamA pramANanI zuddha karttavyaparAyaNatAnAja hatA. AhAhA ! evA sarvottama AryAvRttanI Aje keTalI badhI adhama dazA dRSTie paDe che ! nAma suddhAMnI paNa adhama dazA thaI gaI che. zreSTattAdarzaka AryAvratta maTIne Aja gulAma ane kAkAnA nivAsa darzaka hiMdustAna nAmathI ALakhAya che !!! ekaMdare jAtAM Aryo vedanI AjJA mahAbhAratanA yuddha samaya sudhI teA AvRttana! pramANe vartatA hatA, sarvanA ekja dharma phakta 1. jAmalecchAvadhikAn sarvAn sabhukte ripumardanaH / ratnAkara samudrAntAM - mAnubanAvRtAma / / ( Adi parva a. 68-5) satunI samuddAnAM taMtra vasudhA priyam ( anya. 5. e. 81] zabda duSyante jyAM mleccha rahetA hatA ane tyAM brAhmAdri varNa rahetI hatI te sarva samudranA TApuAmAM rAjya kyuM hatuM. samudranI pAnI pRthvi sudhI yuddhiSThirano azva pharatA pharatA gayA '' A ane evA bIna aneka zloka mahAbhAratAdimAM che : uparathI AryAvRttanA Arya . tanu sArvabhAma rAjya hatuM tema mAluma paDe che. 2. purANA thatAM pahelAM A dezamAM paradezathI AvelI turAnI, zaka vige prapta siMdhu uparathI A dezanA lokone hiMdu ane dezane hiMdustAna kahetA hatA. ane te nAma purANakAroe kAMI khAsa hetuthI kAyama rAkhyuM hatuM. tyArathI AyAne badale hiMdu ane AryAvRttane badale hiMdustAna kahevAne pracAra thayA hatA. hiMdu loko te samayamAM mUrtIpujaka thayA hatA, tethI tyAra bAda narasI kASa racanAre hiMduo mUrtine paramezvara mAnI gulAma pramANe temanI sevA vigere karatA hAvAthI hiMdu rASTrane artha kara (nAstika) ane gulAma (dAsa) lakhyA che. A kAraNathI Ave samAcho peAtAne hiMdu na kahetAM Arya tarIke oLakhAvavA prayatna karI rahyA che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 vida hato, ane samaya paNa zAMti hatA. tethI ATalA samayane purApukAre satyAdi yuganA nAmathI oLakhAve che. ApaNe ATalA samayane vedakALa athavA jJAnayuga kahIzuM. kAraNa ke A samayamAM A vedanI AjJA pramANe vartI potapotAnA varNAzrama dharma pramANe yathA yogya cAlatA hatA eTaluM ja nahi paNa teTalA samayamAM temanA vidvAnoe athAga parizrama karI leka kalyANa mATe aneka prakAranI navina zodha khoLa karI dareka 1. dareka vidyAne lagatAM vedakALamAM aneka pustake lakhAyAM che. Ayurveda, dhanurveda, gAMdharvaveda ane atharvaveda evA cAra upaveda; zIkSA, kalpa, vyAkaraNa, nirUkta, chaMda ane tiSa e che vedAMga; nyAya, yoga, sAMkhya, vaizeSika, mimAMsA ane vedAMtasutra e cha darzana; chAMgyAdi mukhya daza upaniSada AzvalAyanAdi sutra graMthe, manvAdi vIza smRtio, vigere. jemAM darzane, upaniSade, su, ane smRtionI hakIkta AgaLa ApI gayA chIye. bAkInAnI atre ApIe chIe. (1) AyurvedatemAM zarIranuM AMtarIya jJAna, divasa rAtrI tathA Rtu RtumAM kema vartavuM, vyAyAma; reganuM nidAna, svarUpa tathA auSadhane lagatuM varNana che. caraka, suzruta, hArita, vAmbaTa, vAsyAyanakRta kAmazAstra vigere tenA aMtargata che. (2) dhanurveda-temAM zastrAstra vAparavAnI rIta ane yuddha vidyAne lagatuM varNana che. (3) gAMdharvaveda temAM rAgarAgaNI, nRtyakaLA ane vAdya vagADavAnI vigere saMgIta vidyAne lagatuM varNana che. sAmaveda gAyanamAMja gavAya che. saMgita ratnAkarAdi gAyananA tathA kAvya, nATaya ane alaMkArazAstra vigere tenAM aMtargata che. atharvaveda-temAM niti, zilpa, kRSi, pAka, cosaThakaLA, navaratnaparIkSA, pazuvidyA, bhUgarbha vidyA, padArtha vijJAna vigere kaLA kauzalyatAne lagatuM dhanaprAptinA upAya bedhaka vidyAonuM varNana che. zikSA-ka pANinI-temAM vedanA svara tathA varNanA zuddha uccAra karavAnI rIta kahelI che. aneka prAtizAkhya graMthe tenA aMtargata che. (6) kalpa-A sutra graMthe saMbaMdhI varNana AgaLa AvI gayuM che. temAM vedamAM kahelA kamAnA anuSThAnanI rIta kahelI che. vyAkaraNa-ka pANinI-temAM zuddha lakhavA tathA belavAnI vidyA che. AnA upara kAtyAyana tathA pataMjalIe vArtika ane bhASya lakhyAM che. (8) nirUkta-ka yAskamuni-temAM vedanA kaThaNa padenA artha samajAvelA che. nighaMTu ane amaraza tenA aMtargata che. (9) chaMda-kanA piMgalamuni-gAyAdi denI racanAnuM temAM varNana che. vana ratnAkarAdi graMtha tenA aMtargata che. (10) tiSa emAM graha, upagrahanI gati, mApa vigere khagoLane lagatuM jJAna che. sUrya siddhAMta, Arya siddhAMta, ane siddhAMta ziromaNi vigere AnA aMtargata che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com (4) Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vighAne lagatAM vividha pustake racIne dezamAM kaLA kauzalyatAnI abhivRddhi sAthe baLa, buddhi, zrI, sarasvati, saMpa ane zuddha niti-rItino vadhAro karyo hato. jo ke gAma hoya tyAM DheDavADo paNa hoya che e niyama pramANe te samayamAM paNa keTalAka vedavirUddha vartana karanArA dezamAM haze, temane dasyu (dAsa); rAkSasa, asurAdinA nAmathI oLakhavAmAM AvatA hatA. teo kaI kaI vakhate AryonI sAme thatA, paraMtu te lekonI saMkhyA ghaNIja kamI hovAthI uttama guNayukta buddhizALI nipuNu AryonI sAme teo TakI zakatA nahi, ane parAjaya pAmI AryothI dabAI temanI AjJAmAM rahevAnIja temane pharaja paDatI hatI. purANa vigeremAM devAsura saMgrAmanAM varNano che, te keTalAMka rUpaka che to keTalAMka Aryo tathA rAkSasonI laDAIonI ja hakIkata darzAvanArAM che. vedakALamAM karma, upAsanA (bhakti) ane jJAnanuM svarUpa kevuM hatuM tathA Aryo te kevI rIte pALatA te jovAnI jarUra che. veda uparAMta upaniSado, manusmRti, ane gItAjI vigerethI tenA upara sAruM ajavALuM paDe che. 1. ridvAja so velA: (za. kAM. 3 pra. 5 brA. 6 ka. 10 ) vidvAna puraSo te deva, tevI ja rIte tene mAnava saMsAH hitaM sAryAniti (bhartuhari zataka) je potAnA hita sAra pArakAnA hitanuM hanana karanArA manu te rAkSasa. A baMnenuM yuddha ne devAsura saMgrAma. ApaNA lokonuM evuM mAnavuM che ke zIMga, pusa, vigere vicitra bevaLa AkAravALAM hoya tene rAkSasa hetA; A temanI samaja bhUlabharelI che. kAraNake rAkSamAM paNa svarUpavAna ghaNuM hoya che, ane te AdhaNAdi Arya prajamAMthI ja thayelA hoya che. dAkhalA tarike-rAvaNuM brAhmaNa putra hato ane veda paNa jANato hatuM, tene vedanuM bhAgya paNa kareluM kahevAya che; paNa te svAthI ane laMpaTa hovAthI tene rAkSasa gaNelo che. kAvya graMthamAM kavi lokee AvA duSTa svabhAvanA eTale vedavirUddha vartana karanArAonA vicitra svabhAvane lIdhe temanI zarIra racanA paNa vicitra ane bhayakAraka varNavI kAvyazanine alaMkArAdithI camakavedI che, tethI tenA akSare akSarane satya mAnI besavuM ya nathI. 2. rIDagagItA-mahAbhAratanA yaMkara yuddha samaye zrIkRSNa arjunane karelA upadezane saMgraha mI vyAsarUSie mahAbhAratamAM varNavyo che, tene gItAjI athavA zrImadda bhagavatagItA kahevAmAM Ave che. A graMtha adhyAtma vijJAna bhaMDAra, sarva zAno sAra ane tatvajJAnathI bharapura che. mATe ja karyuM che keShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 kama eTale varNAzrama dharma. sAdhAraNa rIte eka gatimAMthI bIjI gatimAM praveza karavArUpa kriyAmAtrane karma kahevAya che. te manuSyAmAM janmathIja saMbadha pAmela che. eTale manuSya potAnA deha athavA manavaDe je je kAMI kare che athavA A be sAdhanothI prayatna athavA aprayatnathI je je kAMI thAya che te saghaLAno samAsa karma zabdamAM thAya che. mATeja zrImadabhagavadagItAjImAM kahyuM che ke,- nahi kazcitkSaNamapi jAtutiSThatya karmakRt / jaI te ghavAra kArya sarva prati vaizaiH | (bha.gI. a. 3 zlo. 5) "keIpaNu manuSya eka kSaNavAra paNa kharekhara karma ryA sivAya rahI zakato nathI. kAraNa ke prakRtithI utpanna thayelA guNone lIdhe sarva manuSyo parANe karma kare che." jenA upara manuSyanI sattA cAlatI nathI eTale manuSya prayatna karI te gati rekI ke pheravI zakatA nathI, jevAM ke-zvAse zvAsa cAlavA, zarIramAM lohInuM pharavuM, nADIne dhabakAre, akhAnAM pipacAMnuM ughaDavuM baMdha thavuM, bagAsu, chIMka AvavI, maLamUtrAdinI hAjata thavI vigere sarvopaniSado gAvo dogdhA gopAla naMdanaH / pArthovatsasudhIrmoktA dugdhaM gItAmRtaM mahat // sarva upaniSadakavi gAthAne gopALa evA zrIkRSNa dehI (sAra kheMcI) ajInapi vAcharaDAnA nimitta sarva jIjJAsu adhikArIne pAvA sAru jJAnAmRta pi dudha kADhayuM che. " matalaba ke vedavedAMga pAraMgata zrIkRSNacaMke arjunanA nimitta A jJAnAmRtanuM pAna sarva jIjJAsu adhikArI saraLatAmAM karI zake te mATe temaNe sarva zAstrane sAra kheMcI A gItazAstrapi amulya graMtha racIne upadezanuM rahasya samajAvyuM che. vedanA rahasyane anusaratuM sarvadezI zAna TuMkAmAM ApanAra tatvajJAnanA tamAma graMthamAM A graMtha sarvottama ane chevaTano che. gItazAstrano mukhya deza mokSamArganI prakriyA jaNavI mANasane pravRtti dharmamAMja nivRtti dharmane mArga batAvavAno che. sarvottama jJAnanA bhaMDArarU5 gItAjI hovAthI te sarvamAnya thavA uparAMta, prasthAnatrayamAM paNa tene sthAna maLyuM hatuM. tethI tene maLatA nAmanI arjuna gItA, zivagItA, brahmagItA, guragatA vigere pAchaLathI gItAnAM 14 pustaka banelAM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra1 anaichika karmo te palu karma gaNAya che kharAMparaMtu te manuSyanI sattA bahAranAM hovAthI tene irinA dharmamAM gayA che. A karmo manuSya prayatna karI rokI zaktA nathI mATe ja zrImad bhagavadgItAmAM kahyuM che ke " jAvA da zAha (a. 5 zla. 9) "iTi iMdriyonA viSayamAM vate che ema mAnavuM" mATe te karma rokavA prayatna karavo ja nahi. e sivAyanAM tamAma karmo jevAM ke mananI spaNuM, hAlavuM, cAlavuM, suvuM, besavuM, dhaMdho, rojagAra ke nokarI karavI; khAvuM pIvuM, kuTuMbAdinuM piSaNa karavuM, vigere tamAma miyAmAtra ti karma. e sArA narasAM ema be prakAranAM che. dharma paribhASAmAM karmanA cAra vibhAga thaI zake che. (1) nitya-zAca, snAna, saMdhyA, khAvuM, pIvuM, suvuM, nidrA levI vigere. (2) naimittika-prasaMgavazAta Adara, sahakAra, saMskAra, yajJAdika vigere karavAM te. (2) kAmya-pAnAnA tathA potAnA snehI saMbaMdhIonI zArIrika sthiti sAcavavI, temanI rakSA karavI ane temanA gujarAna mATe nyAya nItiyukta dhaMdhA rojagArAdithI vyApArjanAdi svArthasiddhi mATe kAryo karavAM te. prAyazcita-jANe ajANe thayelAM karmane pratyupakAra yA mAphI mAgavI te. e sivAyanAM duHkhadAyaka tathA dharmanIni veda) virUddha karma niSidha hovAthI te hamezAM tyAjya che mATe tene karmamAM gaNatA nathI. je karma karatAM hadayamAM bhaya, saMzaya ane lajajA utpanna thAya che te saghaLAM niSiddha karma che, mATe te karma kadApi karavAM nahi. dareka mANasamAM sarakhA guNa svabhAva hotA nathI mATe adhikAra bheda pramANe kame paNa judAM judAM hovAM joIe e spaSTa che. A niyamane dayAnamAM laI avikAra pramANe kevAM kevAM karma karavAM gaie tenI yathAyogya vyavasthA rahevA sArU vedakALamAM dareka AcanA guNa, karma, svabhAvAdinI parIkSA karI adhikAra pramANe cAra varSa ane teja pramANe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyuSyanA cAra bhAga pADI Azrama vyavasthA TharAvelI hatI. varNa ane Azrama pramANe dareka A potapotAnA adhikAra pramANe kevA karma karavAM joIe tenuM varNana vistArapUrvaka manusmRtimAM ApeluM che, mATe saMpUrNa vigata jANavAnI IcchAvALAoe tene avazya Azraya levA, atre to mAtra sArarUpe keTaluMka vivecana ApavAmAM AvyuM che. varNiyAvaritumahI guNakamANica dRSTavA yathA yogyaM viyante je te varSo svabhAva ane guNa karma kevA che te joI tenA guNa karmAnusAra TharAvavAmAM Ave te varNa. rathamAM vAraM vAcALa mA vana karSA ( yaju. ra6-2) A vaidika vijJAna huM koIpaNa prakAranA bheda sivAya dareka manuSyane mATe kahuM chuM. evA spaSTa zabdomAM paramAtmAe paNa pitAne Azaya samajAvyuM che. A uparathI siddha thAya che ke jJAna kriyAdi zreSThatAne lIdhe brAhmaNatva ane RSitvane pAmavAne ane vidAdhyayana karavAno adhikAra saghaLI varNanA strI purUSone hato, eTaluM ja nahi paNa je brAhmaNa kuLatpanna guNa karma svabhAvAdithI vimukha thato to te adhamatAne pAmI 1. svargava ramezacaMdra datta lakhyuM che ke "AkhA vedamAM eka paNa dAkhalo jato nathI ke janasamuhanA vaMzaparaMparAnA jJAti vibhAga pADavAmAM AvyA che. virati vanAM sarva grAhmaniraM tu ! (mahAbhArata zAMtiparva ) jJAtibheda cheja nahi, A AkhI duniA Izvare utpanna karI che. janmanA jAyate zudraH saMskArAt dvija ucyate / * vedAbhyAsAdbhaveddipro brahmajAnAti brAhmaNaH // janmathI sarva zudra che, saMsAre dvija thAya che, vedano abhyAsa kare to vipra. ane brahmane jANe te brAhmaNa che. e sivAya manusmRti, gItAjI, mahAbhArata vigeremAM aneka loka evA che ke jenA uparathI guNa karma svabhAva pramANe varNa gaNavI joie, ema sUryaprakAzavat dekhAI Ave che. vizeSa bhaNavA icchanAre zrIyuta gaMgAprasAda ema. e. ema. Ara. e. esa. kRta jJAtibaMdhAraNa nAmane aMgrejI nibaMdha che. 2 brAhmaNaH patanIyeSu vartamAno vikarmasu / vAmi surata: prArA ke navarAmanA (vanaparva a. ra16. 13). je brAhmaNa halakaTa kukarmamAM paDe che ane je dAMbhika, pApI ane annAnA hoya te zuddha gaNAya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat WWW.umaragyanbhandar.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 nanA guNa karma svabhAva pramANenI varNamAM gaNAta. je mUDhabuddhinA ane bhagu mANasane zuTa gaNavAmAM AvatA teo ajJAnI hovAthI vedAdhyayana karI zaktA nahatA, tethI temanA sivAya trIvarNane dvija gaNavAmAM AvatI hatI. ajJAta kutpanna jAbAla, kSatrI kuLatpannara vaziSTa, vazya kuLatpanna vasukaraNa ane tulAdhAra, ciDALa kuLatpanna mAtaMga ane "dharmavyAdhra, zudra kuLatpanna kaMkavavA, luNa, dAsIputra kakSavAna, vigere uttama guNa karma svabhAvane lIdhe RSipadane pAmyAnA dAkhalAo prasiddha che. temaja zreyI, lopAmudrA, gArgI, vigere strIoe paba vedAbhyAsa karyAno spaSTa ullekha che. matalaba ke vedakALamAM guNa, karma ane svabhAva pramANe varSa gaNAtI ane vidAdhyayanane adhikAra sava varNanI grI purUSone hatAM. zuka loko ajJAnatAne lIdhe svacchatAnA niyamo khabara pALatA nahi ane vedaviruddha vartana karI abhaNyanuM bhaNya karatA, mATe temanI sAthe roTI beTIne vyavahAra rAkhavAthI, saMgane raMga besI jatAM svabhAvAdamAM pheraphAra thai jaI, pariNAme potAnI bhaviSyanI prajAmAM khoTA saMskAra paDI javAno saMbhava hovAthI, tema na thAya te sAru, temanI sAthane roTI beTI vyavahAra baMdha rAkhavAnuM ISTa samajI bAkInI grIvarga ( brAhmaNa, kSatrI ane vizya) je dvija nAmathI oLakhavAmAM AvatI temane arasaparasa reTI beTI vyavahAra hato. yayAti rAjA (1) jue. chAMdogya upaniSada. (2) rAmAyAga. (3) veda a. 8 a. 2 sa. 65-66 nA rASi. (4) A tulAdhAra varaya pAsethI brAhmaNee zikSaNa lIdhuM hanuM jue mahAbhArata sAM. 5. a. ra63. (5) dharmavyAdhracaMDALe keSika rUSine upadeza kayA hina jue. vanaparva a. 206 thI 216 (6) rUvaeNda maM. 10 a. 3 sukta 30 thI 34 nA sAthi. (7) veda maM. 1 a. 17 su. 116 thI 126 nA traSi. e aMgadezanA rAjanI dAsIne putra hatA juA mAyaNabhASya tathA mahAbArana. (8) yAjJavalkaya RSinI patni. (9) rUveda . 1. a. 23. su. 1 nI pracArikA. ( 10 ) A gAgae yAjJavadAya sAthe sArArtha karyA vAra yAdavo uttara ApIne chevaTe kahI dIdhuM ke "have mane vadhAre na pUche.' 1. viduSi bAinI vidvatAthI yArAvakya jevA baSine paNa vismIta thaI pAna javAba devAnI pharaja paDI te vI keTalI vidvAna hovI joie, tene kara vizAbhAsa mA haze ? zake ane rIone vedAbhyAsa nahi karavAnuM rahenArA A tarapha AAMkha udhADI jaze ke ? ' 1. nepALa rAjyanI hiMdu (Arya) prajAmAM haju paNa e rivAja cAlu ja che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 kSatrI chatAM devahutI nAmanI brAhmaNa kanyAne ane agasta RSi brAhmaNa hovA chatAM paNa pAmudA nAmanI kSatrI kanyAne paraNyA hatA. zatra paNuM uttama prakAranA guNa karma ane svabhAvAdithI dvija keTImAM AvI jato, to tene paNa dvija jeTalAja adhikAra prApta thatA. mahAbhAratanA zAMtiparvanA adhyAya 189 mAM kahyuM che ke -jenAmAM satya, dAna, adroha, lajajA, dayA tathA ikiya nigraha dekhAtAM hoya te brAhmaNa, je yuddha karmamAM praviNu yuddha vidyA zIkhela, dAna ApavAmAM tathA prajA pAsethI rakSaNa badala pitAno haka levAmAM pritivALe heya te kSatrI; je vahepArI, pazu pALanAra, khetInI kaLAmAM nipuNa, pavitra tathA vidyAbhyAsa karela hoya te vizya; ane je abhaNyanuM bhakSaNa karanAra, apavitra, mUrkha, AcAra vicAra vagarane ane bIjAnI sevA karanAre te zudra jANa. manusmRti a. 1 glaeN. 88-89-90-91 mAM jaNAveluM che ke - brAhmaNanAM adhyApana, adhyayana, yajana, sAjana, dAna ane pratigraha, kSatrInAM adhyayana, yajana, dAna, prajA rakSaNa ane zoryatA, vaizyanAM adhyacana, dAna, yajana, gorakSA, kRSi ane vividha prakAranI vighAkaLA: tathA zudranAM trIvarNanI sevA e karma che. 1. adhyayana-vedAdi sata zAse vAMcavAM, sAMbhaLavAM ane temAMnA upadeza pramANe vartavuM. 2. adhyApana-vedAdi sata zA bhaNavAM ane bIjAne bhaNAvavAM. 3. yajana-saMyA, prANAyAma, paMcamahAya ane saMskArAdi karma karavAM te. saMdhyA-pAchalI cAraghaDI rAtrI rahe tyAre pathArImAMthI uThI zAca, dAtaNa, snAnAdi kriyAo karI zuddha thayA pachI ekAMta, nirbhaya, ane svaccha sthaLamAM besI pitAnA veda pramANe vidhisaha Izvara smaraNa karavuM te prAtaH saMdhyA, ane teja pramANe saMdhyAkALe karavuM te sAyaMsaMdhyA. prANAyAma-prANane svAdhina kare te prANAyAma. saMyA karma karyA bAda padmAsana vALIne zarIra saraLa rAkhI baMne hAtha cheLAmAM cattA rAkho AMkha baMdha karI athavA to ughADI rAkhI sthira citte besavuM. pachI zarIranI aMdarane zvAsa bahAraShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra5 kahADI nAzikAnA DAbI taraphanA dvArathI dhIme dhIme aMdara kheMcI, jeTalo vakhata kheMcatAM thayo hoya tenAthI cAra gAgA pata yathAzakti hadayamAM rokAyA bAda nAsikAnA jamabAkArathI dhIme dhIme ( kheMcatAM jeTalo vakhata lAgyo hoya tethI khama vakhata lAge tevI rIte ) bahAra kADho. A kriyA karatI vakhate manamAM ja athavA gAyatrIne janma karatA rahevuM joIe. Ama karavuM te eka prANAyAma thayo kahevAya. saMdhyA karyA pachI traNa prANAyAma te dvija mAtra karavA ja joIe: kAraNake prANAyAma karavAthI mana sthira, zAMta ane pavitra thAya che. paMcamahAya --dareka gRhasthanA gharamAM khAMDa , cUle, ghaMTI, samArjanI, ane pANI ApuM e pAMca jagyAe jANe ajANe jIvahiMsA thavAno saMbhava che, mATe tenA doSa parihArArthe brahmayajJa, devayA, pitRyajJa, atithi yajJa, ane mRta yajJa e pramANe pAMca yajJa daraja dvija mAtra karatA. (4) brahAyA-veda vidyAjJAnanA RNathI mukta thavAne. brahmacarya pUrvaka AcAryanI sevA karI temanI pAsethI vedAdi satya zArono upadeza sAMbhaLo te. (3) devayA-kesara, kasturI, gaLe, ghI, rAMdhelA cekhA, sukhaDa, gugaLa, lobAna, vigere suMgaMdhI padArtho paikI jeTalA gakti mujaba saMpAdana thAya teTalAne meLavIne nitya saMyA prANAyAma karyA pachI dhumADA vagaranA animAM-havana kuMDamAM vedokta vidhi pramANe hema kara. * piyata: ziyala rana nA pAna hAni je niH je satya vidyA zIkhave che, jJAnadAna Ape che ane duHkhI sthitimAM pAlana kare che te pitR. 1. ATalI hakIkata jANavAthI prANAyAma karavA maMDI javuM e lekhamakAraka che. kAraNuMke A kayA dhI kaThaNa ane vidhi pramANe na thAya te raMga utpanna dara che. mATe karyuM che ke--khAkhI sAdhe , paDe piMDa ke vAdhe rega. ' prApAyAmane aMge yama, niyama, Asana, ane baMdha vigere mAhitinI jarUra che. mATe ke sadagurU pAsethI zikSaNa lIdhA pachI e kriyA karavI evaskara che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthAt mAtA, pitA, gurU, AcArya, ane vidvAna e pitR gaNAya che. temanI yogya AjJA mujaba vatI temane anna, jaLa, vayAdi jarUriAtanI cIjo zakti mujaba zraddhApUrvaka ApI temane tRpta karavA. temanA marNa bAda paNa temane ApelI sazikSA mujaba vartI temane meLavelI sakirtimAM vadhAre karavo ane temanI AbarUne dhakko ke duSaNa lAge tevuM kArya karavuM nahi; eTaluM ja nahi paNa temanI marNa tithie temanA nimitte yathAyogya zakti anusAra dAna vigere karavuM te. () atithiyajJa-jene AvavAnI tithi nakI nathI te atithi. atithi jyAre Ave tyAre temane temanA adhikAra mujaba satkArapUrvaka Asana ApI anna, jaLa, vastrAdithI saMtoSI temanA kAryamAM madada karavI te atithi yajJa. atithi vidvAna ke vaDIla hoya te temanI pAsethI jJAna meLavavA harakata nathI, bAkI atithi pAsethI kAMIpaNa levAno adhi kAra keIne nathI. (3) bhUtayajJa-prANimAtrane bhUta kahe che. gAya, kUtarAM, vigere upayegI jIva ane bhUkhyAM prANIne yathAzakita anna, jaLa, tRNAdithI tRpta karavAM te bhUlyaga. A pAMca yajJa karatAM vadheluM anna te yajJazeSa kahevAya che. gItAjImAM kahyuM che ke-- yazeSa khAnAra sai, pApathI mUkAya; rAdhe potA mATa te, pApI pApaja khAya. ( a3 ple. 13) (4) saMskAra-AgaLa kahI gayA ke jema cAra varNa che tevIja rIte jIdagInA cAra bhAga pADI Azrama vyavasthA vidakALamAM hatI. amuka sthitimAM amuka dharma sahita rahevuM te ekaeka AzramanuM sAmAnya svarUpa che. brahmacarca, gRhastha, vAnaprastha ane saMnyAsa evA cAra Azrama che. cAre AzramamAM cAre varNane AdhakAra nathI, paNa trIvarNana che. guNa, karma, svabhAva pramANe varNa vyavasthA TharAvAtI havAthI zudra je nIca dhaMdhA karanAra, mUDha, abhaNa, ajJAnI ane malIna hovAthI temane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evA adhikAra na hovA joIe e vAstavika che. nahito. lAcAra phelAta. cAra AzramanI vyavasthAmAM paNa kramanI pe upaniSada vALAoe mAnI nathI ane tyAre vairAgya thAya tyAre saMnyAsa levAnI rajA ApelI che. paraMtu manuSyanI IMTiyo ghaNI baLavAna hovAthI. Ama ekadama kudIne jatAM kadAca vacce aMtarAya ( mAha ) thatAM te i to thai paDavAne saMbhava rahe che, mATe tema na thAya teTalA sArU kama pramANe cAlavAnuM vadhAre vyAjabI gaNuM te pramANe karatA. Azramane anukuLa thaI paDe teTalA sArU 16 saMskAranI vyavasthA goThavelI hatI. saMskAra eTale jethI. kAMI pheraphAra thAya athavA navuM thAya che. brAhmaNa, kSatro ane vaizyane dvija eTale be vAra janmelA kahetA, tenuM kAraNa e ke janma pAme te eka ane amuka prakAranI zuddhi eTale saMskAra pAmavA te bIje. saMskAro prasaMgavazAta karavAnA hovAthI te naimittika karmamAM gaNAya che. Azrama ane saMskArone nikaTane saMbaMdha hevAthI bannenuM varNana eka sAthe ja ApavAmAM AvyuM che. jAtakarma saMskAra bALaka janme te prasaMge karavAmAM Avato. bALaka janme ke turataja nALa vadheratA pahelAM tene pitA snAna karI vidhipUrvaka hema havanAdi kriyA karyA bAda patthara upara ghI tathA madha nAMkhI temAM suvarNa kaTa ghasI teja kaTakAthI suva uraja sahita tene caTADatA. (2) nAmakaraNa saMskAra ALakanA jamyA pachI agIAra ke khA rame divase karavAmAM Avato. nAma kevuM pADavuM te nakkI kareluM hatuM. zAhanuM maMgaLavAcaka ane cheDe gArmA pagInuM baLavAcaka ane cheDe varmA; vayanuM dhana vAcaka ane cheDe pALa, vasu, guma ke karaNa zudranuM dAsatva vAcaka ane cheDe dAsa tathA strIonuM pritivaraNa nAma rAkhatA. guNakarma ane svabhAva pramANe varNa vyavasthA hAvAdI vidhAlayamAM parIkSA thatAM gurU taraphathI je vaNane adhikAra maLe tyAre nAma pADatI vakhate uparano niyama vaNamAM letA. prAcIna rAza, mahArAja ane RSio vigerenAM nAma temanA guNa pramANe jaNAya che tenuM kAraNa eja kevuM cheShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 Ie. A pramANe nAma pADatA pahelAM nAmakaraNa saMskArathI kaI paNa sAmAnya nAmathI vyavahAra calAvavAmAM AvatA hatA. (a) niSkamaNu-bALakanA kumaLA zarIrane bahAranI havA vigere lA gavAthI nukazAna thavAne saMbhava hevAthI traNa mAsanuM thAya tyAM sudhI tene ghara bahAra kahADavAmAM AvatuM nahi. ethe mahine pitAnA gRhasutrokata pramANe vidhi saha saMskAra karI bahAra kADhavAmAM AvatA. annaprAzana saMskAra--bALakane chaThe mahine anna khavarAvavAnuM zarU karatI vakhate vidhi saha A saMskAra karAvatA. cAla saMskAra-bALakanuM magaja kumaLuM hovAthI tene ochAmAM ochAM traNa varasa sudhI hajAmata karAvatA nahi. tyArabAda game te cagya vakhate tenuM pahela vaheluM mAthuM muMDAvatI vakhate A saMskAra karAvatA. (2) upanayana athavA vratabaMdha -putranuM magaja 8 me varase ane putrInuM magaja 5 me varase zIkheluM dhAraNa karI zakavA lAyaka thAya che, A vidazAno mata yAnamAM laI teTalI ummara thaye putra putrIne teno pitA gAyatrI maMtrane upadeza ApI bhaNavA sArU putra hoya to purUSa zikSakanI vidyAlayamAM ane putrI hatA trI zikSakanI vidyAlayamAM gurUne seMpI AvatA; te vakhate A saMskAra temane karAvatA hatA. 3pa-samipa ane vana-prApta karavuM arthAta vighA bhaNAvanAranI pAse vidyArthIne laI javA te. gura tene (1) brahmacArI raheje (2) satya bolaje (3) saMdayA vaMdanAdi karaje ane (4) vedAdi vighA zraddhA pUrvaka zIkhaje A cAra tratane upadeza karI A saMskAranA cinha tarIke upanayana (janoI) ApI potAnI pAse rAkhatA. che) vedAraMbha-upara mujaba upanayana saMskAra karyA pachI gurU tane vidAdi vidyA zikhavavAno AraMbha karatI vakhate A saMskAra karatA. gurU tene uparAMta cAra vrata paLAvI ochAmAM ochAM 12 varSa sudhI vidyAbhyAsa karAvatA hatA. AvI sthitimAM rahevuM tenuM nAma brahmacaryAzrama. manuSya zarIrane kAMI vidhra na Ave to vRddhine niyama 0 thI 50 varasa sudhI ane te pachInAM 50 varasa sudhI kSayane niyama Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAgu paDe che, te upasthI manuSyanuM AyuSya 100 varSanuM nirmA thayeluM lAge che. A AyuSya saMpUrNa bhAgavAya te sArU prAcIna Aryo tene cotho bhAga eTale 25 varSa sudhI prAcarya pALatA hatA. sArI rIte saMbhALa rAkhI brahmacarya paLAvela pazu aMge daDha thavAthI te potAnuM AyuSya kAMi vizva na Ave to saMpUrNa begavI zake che, temaja pahelI avasthAmAM sArI rIte sAcavI brahmacarya pALela manuSya paNa age daDha thavAthI kAMI vizva na Ave tA 100 varSanuM saMpUrNa AyuSya bhogavavA bhAgyazALI thAya emAM saMdeha nathI. vaLI purUSamAM purUSatva ra5 me varSe ane sImAM cItva 16 me varSe Ave che. mATe tyAM sudhI tene brahmacarya paLAvavuM ja joIe ke jethI temanAmAM baLa buddhi TakI rahe. A nithama dhyAnamAM laIne temanI teTalI ummara thatA sudhI vidyAbhyAsa karavA sArU gurU rAkhatA hatA. () samAvatana-brahmacaryAdi cAra nityavrata pALI parIkSA ApI varNano adhikAra pAmI guranI rajA laI ghera AvatAM A saMskAra karAvatA. A saMskAra thayA pachI brahmacaryAzramanI samApti gaNutA ane IcchA hoya te vivAha vigere karI gRhasthAzramamAM joDAtA. (4) vivAha-yuvAvasthA prApta thatAM cI purUSoe lagna karavAnI jarUra che. kAraNa ke e avasthAmAM svabhAvathIja iMdriyo eTalI to baLavAna thAya che ke kAIthI paNa te niyamamAM rAkhI zakAtI nathI; jethI brahmacarya pALavuM ghaNuM kaThiNa thaI paDe che. kAmane vega sthAvara jaMgamAtmaka sarva prANIomAM yuvAvasthA prApta thatAM svabhAvathIja utpanna thAya che. tevA samayamAM loha tathA cuMbakanI peThe te te jAtinAM naranArI kAMI vilakSaNa AkarSaNa zaktinA baLathI paraspara kheMcAya che, sRSTinI utpatti AkarSaNa zaktithI ja thayelI che ne tenI sthiti paNa eja zaktithI rahI che. sarva padArtha ja zaktinA rogathI potapotAnA guNane dhAraNa karI rahyA che. jaDanI peThe jaMgama pANiyAnI kriyA paNa eja zaktithI thAya che. nara tathA nArI jAtino saMyoga, gabharAye garbha dhAraNa karavuM, garbha potAne yogya poSaNa meLavI vAha pAmavuM, janma 1. juo suzruta graMthanA sutra sthAnane 35 me adhyAya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pachI poSaNanI vastu maLyAnI IcchA ne te prApta thatAM tenuM pAcana thaI rUdhirAdi thaI zarIranI puSTi tathA vRddhinuM thavuM ityAdi sarva AkarSaNathIja thAya che. sthAvara prANiyomAM paNa enA jevI sarva kriyA bIjI rIte thatI jaNAya che. bArIkIthI jotAM sRSTino sarva vyavahAra AkarSaNa zaktithIja cAle che. jayAM e zaktinuM satva ghaTe che tyAM kriyA thatI baMdha paDavA mAMDe che. mATe svabhAvathI ja thatA kAmarUpa AkarSaNane toDavuM ghaNuM kaThaNa che. tethI zrI purUSe yuvAnImAM paraNavuM ja joIe, je na paraNe to te ADe raste kheMcAI javA saMbhava che. vaLI baLAtkAre brahmacarya pALavAmAM Ave topaNu gRhasthAmAM te saMbaMdhI pratiSThA rahetI nathI, eTaluM ja nahi paNa vakhate kAmanA vegane baLAtkAre rokavA jatAM zarIramAM te saMbaMdhI vyAdhi thavAno saMbhava che. A saghaLI bAbato lakSamAM laIneja yuvAvasthAmAM paraNavAnI jarUra Aryoe svikArelI che. vivAha kenI sAthe ane kevI rIte karavo joIe e mATe anu smRti, suzruta saMhitA ane rUdamAM laMbANathI vivecana che. upasthiti macchakavi (rUda pa- 33) "kanyAe potAnA lAyaka yogya vara zodhI tenI sAthe lagna karavuM. A curva grahana mayamano ( athava 14-2-) " tarUNa vara kanyAe ja paraNavuM joIe. " upara mujaba vidAjhA hevAthI vedakALamAM strI purUSanAM lona meTI umare ane ghaNe bhAge eka bIjAne pasaMda karIne karatA. strImAM vItva purUSa karatAM 9 varSa vaheluM Ave che mATe temanI ummaramAM ochAmAM ochuM teTaluM aMtara hovuM joIe. tema eka gotranI kanyA sAthe paraNavuM na joIe. zrI purUSa potAnI pasaMdagIthI lagna kare nahi, ane kanyAnA mAbApe tenuM lagna karavuM hoya to teNe rogarahita, vidvAna, bharaNa poSaNa karavAmAM samartha ane zubha kuLa eTale uttama AcAra vicAravALA tathA kanyAthI ochAmAM ochA 9 ane vadhumAM vadhu 18 varSa moTA vara sAthe paraNAvavI. tevI ja rIte putranA bApe paNa kanyA regarahita, uttama zIkSA pAmelI, sughaDa, zubha guNavALI ane pitAnA putra karatAM 9 thI 18 varSa sudhI nAnI kanyA hoya tenI sAthe tenAM lagna karavAM. vara kanyAnAM lagna thatA pahelAM ( mATI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 umare lagna thatAM hovAthI ) teo paraspara yogyatA jotAM hatAM. yogyatAmAM mukhya karIne vighA, vaya, vinaya, viveka ane nirogIpaNuM avazya tapAsI yogya lAgatAM lagna saMbadhathI joDAtAM hatAM. sAba-vighAbhyAsa karI AvyA bAda yogya kanyA sAthe lagna karyA pachI sI saha satapurUSArthamAM pravartI eTale gRhasthamAM gaNAtA. gRhastha sarva prakArathI grInuM avazya pAlana karavuM, kemake tenA saMsAranA sukhano AdhAra strI che. nirvAha mATe sadA ughogamAM tatpara rahevAne kArya karavAmAM je zrama thAya te gharamAM AvatAM ja strInA premamaya AzvAsanathI TaLI jAya che. jenA gharamAM strI che tene ghara saMbaMdhI kAMi ciMtA rahetI nathI. vaLI te kemaLa ane mRdu svabhAvanI hovAthI tenI rakSA karavI yogya che. e uparAMta bALakane vidyAbhyAsa karAve, nyAya niniyukta dhaMdhA rojagArAdithI TopArjana karavuM, kuTuMbanI rakSA ane poSaNa karavuM. mAtA pitA, guru, atithi, vidvAna vigere Ama maMDaLanI sevA karavI temane madada karavI, sagAM snehImAM premapUrvaka vartI temane sahAya karavI tathA varNAzramane anusarI dharma kArya karavA vigere tenAM mukhya kartavyo manusmRtimAM vistArathI varNavelAM che. temaja sIe pati sevA karavI, bALakonI rakSA tathA saMbhALa karavI, temane vidyAbhyAsa karAvavo, gRhakArya saMbhALavuM, patinI ArA pramANe cAlI temanA kAryamAM sahAyabhUta thavuM, maryAdAthI vartavuM ane patineja deva, gurU mAnI prasanna rAkhavA prayatna kare e tenAM mukhya kartavya gaNAtAM. gRhasthAzramIne gRhastha thayA bAda 3 saMskAra karavAne prasaMga Ave che. 9) garbhAdhAna-patninI soLa varSanI ummara thayA bAda jyAre tene rane darzana thAya, tyAra pachI, rane darzananA cAra divasa tajanA ane te pachI paNa sAnidha karelI purNimA, amAvAsyA vigere paNa tithIe najanA. e sivAyanA kaI divase ( soLa divasanI aMdara ) potAnA gRhaya sutrokta pramANe hemAdi vidhi karyA bAda rAtrInA samaye garbhAdhAna-saMyoga karatA. Ane garbhAdhAna saMskAra kahe che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat WWW.umaragyanbhandar.com Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra. (8) puMsavana-patnine garbha dhAraNa thAya che evI khAtrI thayA pachI trIje mahine pitAnA gRhasutrokta mujaba vidhithI garbhamAM virya, parAkrama sthApavA mATe A saMskAra karatA. simajAnnayana-cothe, chaThe ke AThame mahine ghaNuM karIne garbha rahyA pachI pAMcame mahine garbhaNI temaja tenA garbhanI zakti tathA rakSA karavA mATe karatA. potAnA gRhya sutrokta mujabaM vidhi pramANe homAdi karI, jenAM bALake jIvatAM hoya tevI sabhAgyavaMtI rIo pAse garbhaNIne maMgaLAcAra karAve. matalaba ke garbha tathA garbhanI rakSA tathA zuddhi mATe A saMskAra karyA pachI khuba kALajI rAkhavAmAM AvatI. garbhaNIne AnaMdamAM rAkhavAnI, tene mahenata nahi ApavAnI, tathA garbha puSTa thAya tevo khorAka ApavAnI ane sata zA jANavA sAMbhaLavAnI goThavaNa vigere karI ApatA. (2) vAnaprasthAzrama-50 varasanI ummara thayA bAda jene gRhasthA zramamAM jyAre vairAgya prApta thAya, tyAre te saMsAra vyavahAranA bhAra pitAnAM saMtAne upara nAMkhI, ekalA athavA strI sAthe dharma kArya sAdhavA mATe vanamAM jaI rahetA. tene vAnaprasthAzramI kahetA. vAnaprasthamAM dAkhala thayA pachI temaNe jItendriya rahI, phaLAhAra karI, saMta samAgama karI tatva jJAna meLavavA prayatna karavo ane loka kalyANa mATe potAnAthI thAya teTalA prayatna karo; e A AzramavALAonuM mukhya kartavya karma gaNavAmAM AvatuM. () saMnyAsAzrama-vAnaprasthAzramamAM rahI saMta samAgamathI sArI rIta jJAna meLavyA bAda jayAre saMsAranI sarva vastu vivAdi uparathI abhAva thaI jAya ane koI paNa bAbatanI IcchA na rahe, sarvamAM AtmabhAva anubhave evA purNa vidvAna, rAgadveSa rahita ane sarva prANIo upara jene upakAra karavAnI IcchA hoya tevA mahApurA saMnyAsI thaI A AzramamAM dAkhala thatA. teo ekAMta sthaLamAM rahI kaLamULAdi je maLI zake te upara nibhAva karI letA. 1. saMnyAsIonA dharma tathA daMDa kamaMDaLa ane bhagavAM vastra dhAraNuMda bAhyAcAra prasiddha che; paraMtu khare daMDa to mana, vANI ane karmanI ektArUpa trIdaMDa che, te che. sarva karmane nyAsa karavo tenuM nAma saMnyAsa. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane pitAne kALa sthaLe sthaLe jamaNu karI lokone sadupadeza ApI jana sevA karI yogAbhyAsathI Izvara smaraNamAM gALatA. (1) ajhI A chellAmAM chelo saMskAra che. ane te maranArane tenA sagAM saMbaMdhIe karavAno che. saMnyAsI hoya te te je gAmamAM maraNa pAme te gAmanA lokoe karavAnuM che. aMtyethI saMskAranA traNa prakAra che. (1) jaLadAha (2) bhUmidAha ane (3) agnidAha. e traNemAM agnidAha sarvamAM uttama gaNatA. jaLadAhanI vidhi evI che ke maranArane nadI kInAre laI jaI sukhaDa, ghI, tathA dhADAM lAkaDAMthI agnidAha deI, rAba thoDuM baLI jAya eTale vahetA pANImAM nAMkhI detA, jene nadImAM rahetA hiMsaka prANuo khAI jatA. A dAha vizeSe karIne thoDAjane karavAmAM Avato. anna khAvA zIkhyuM na hoya evAM bALakone ane saMnyAsIne bhUmidAha karatA. tene vidhi evA che ke gAmathI dura medAnamAM kapura uMDA khADA khodI temAM sukhaDa lobAnAdi sugaMdhI dravyo ane mIThuM nAMkhIne upara zabane suvADI khA barAbara purI nAMkhatA. bAkInAone agnidAha karavAmAM Avato. tene vidhi e che ke maranArane gAmanI bahAra medAna ( smazAna ) mAM leI jevo. ane lAkaDAnI cItA khaDakI temAM tene catto suvADavAM, tenA mukha upara ghI tathA sugaMdhI dro mUkavAM. ane pachI tenA upara sukhakAdi sugaMdhIvALAM lAkaDAM tathA te na banI zake to jaLAu lAkaDAM goThavI daI tenA mukha AgaLathI prathama agni prakaTAvavA. ane zaba tadana baLI jAya tyAM sudhI potAnI zakti anusAra ghI, sukhaDa, kerAM, tala, abIla vigere sugaMdhI dravyo nAMkhatA javuM. A kriyAne aMtyeSThI saMskAra kahetA. maranAranI pachavADe revA kuTavAne te samayamAM sagna pratibaMdha hato. upara mujaba soLa saMskAra tathA cAra AzramanA mukhya stavya TUMkamAM jaNAvyAM che te pramANe Aryo karatA hatA. 4. yAjana-A kAma phakata brAhmaNe eTale vidvAnonuM che. trIvargane yajananAM kArya vidhipUrvaka karAvavAM enuM nAma yojana che. 5. dAna-pitAnA bhAgamAMthI koI supAtrane kAMI paNa yogya vastu ApavI tenuM nAma dAna che. paNa kupAtrane ApavuM ane supAtrane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 anucita vastu ApavI te dAna kahevAya nahi. svazakti anusAra tana, mana, ane dhanathI sahakAra pUrvaka sahAyatA karavI tenuM nAma dAna. (1) vighAdAna-vighAnA jIjJAsane vighAdAna ApatA, tathA zakti anusAra vighA kaLAnI vRddhi thavA mATe vidyAlayo vigere sthApavAmAM madada karatA tenuM nAma vighAdAna. (ra) annadAna-azakta, anAtha, nirdhana vigerene rAMdhelA annanuM dAna ApatA te annadAna. (ka) yogyadAna-vidvAna brAhmaNa, upadezaka, saMnyAsI, AcArya, anidhi, ane vidyArthI, vigerene ApattikALamAM tenI yegyatA pramANa anna vastrAdi ApatA te yogyadAna. (8) jIvita dAna-duHkhI, rAgI, ghAyalane osaDAdi sagavaDa karI ApatA te jIvitadAna. (5) gumadAna-mAbApa vinAnAM bALaka, anAtha vidhavA, ane nidhana AbarUvALAone mAgyA vagara gupta rIte ApatA na guptadAna. ( ) abhayadAna-AraNAgatane zaraNe rAkhatA te abhayadAna. (5) kaLadAna- kahita mATe ane temanI unnati thAya te sApha phavA, vAlva, dharmazALA, vRkSavATikA, kanyAzALA, pAThazALA ane hunnarazALA vigere banAvavAmAM tathA dezanA lekamAMthI kucAlAdi baMdha thavA mATe prayatna karavAmAM yathAzakti madada ApanA ta phaLadAna. (8) kalyAgudA-pAkhaMDI, nIca, kupAtra, duSTa ane anyAyIne rikSA ApatA athavA apAvatA tenuM nAma kalyANadAna. jemane dAna ApavAthI dezane nukazAna thAya ane ALasuleke vadha tavA maphata khAu, anughami, DhoMgI, hiMsaka ane mUkhane dAna ApatA nahi. AvAne dAna ApavAthI pApa thAya che evuM teo samaja pAtra jaIne dAna ApatA. gItAmAM kahyuM che kedeza, kALa ne pAtramAM, anupakArIne jeha; devuM, ama apAya che, sAtvika dAnaja teha. (a. 17-20). 6. pratigraha-vatti kALamAM dAna levuM tenuM nAma pratigraha. zuddha AcAra vicArayukta vikAna brAhmaNe ke jeo kAMIpaNa ughogAdi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 na karatAM potAne vakhata loka kalyANArthe vidyA bhavamAM, trIvarNane kamAdi karAvavAmAM ane upadezAdi karavAmAM vyaktitva karatA taeja potAnA zarIra ane kuTuMbanA nibhAva mATe gujarAna puratuM je dAna letA te. anya brAhmaNAdi bhImA kadApi para levA nAnA. ja rakSaNa-AjAne potAnA putravana samajI temanuM 6othI rasa karavuM, vidvAna brAhmaNadinI yathAyogya madada vigere laI gunhegArone temanA gunhA pramANe zikSA karavI. prajanuM hita thAya tathA temanAmAM zrI ane sarasvaninI vRddhi thAya tevA upAya karavA, enuM nAma prajA rakSaNa. zarthanA-cAra, luMTArA, adharmi, vagerethI prajAnuM rakSaNa karavA mATe zurAtananI jarUra che. mATe kSatrIpurA DAnapaNamAM ja yuddha vidA zIkhanA, ducha prANIono zikAra karavA ane 8. u-ra banavAnI, pANImAM taravAnI, vigere upayogI vidyA zIkha samaya pa prajA kalyANa mATe prANanI paNa Ahuti Apata. 9. rakSA-gAya, bheMsa, baLada vigere khetInAM upayogI pazuonuM pAlana tathA rakSaNa karavuM te. 10. kRSi-khetI karavA nathI karAvavAmAM kuzaLatA meLavavI -. 11. vyApAra-kaLA-dezamAM saMpatti vadhe ane lokone jarUria na. cIja maLI zake te sAra vividha prakAranI darakaLAdina vadhAro thAya tema karavuM te. arthazAya, bhUgoLa, bhUgarbha, zi. gaNita, nAkA. vimAnAdi vighA zIkhIH zodhaka buddhithI dinapranida- mAM harigIta. 1. kha khAya to tenuM tana, nA DAMthI 2 Da; "da pucha, tuma pavitrane, maLamutra paNa manA bhayuMH - pyAruM poSaNa karI, jemAM virya nI di phara; habhAgI hiMdu: kema? te nahi murabAnuM vana che : ( kavi bAIkara ) A uparathI rakSA karavI jarUrI che te ja karaze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sudhAre karI, navanavina hunnarakaLAne vadhAre karI deza paradezamAM jaI vepArAdithI dezamAM saMpattine vadhAre karatA. 12. sevA-A kAma zudronuM ja che. rasAI karavAnuM, kapaDAM dhovAnuM, hajAmata karavAnuM, kapaDAM zIvavAnuM, pazupakSI sAcavavAnuM, vigere mahenatanuM kAma karI trIvarNanI sevA karavI te. upAsanA eTale bhakti. amuka mANasanI amuka padArtha athavA mANasa upara puSkaLa bhakti che, ema kahevAmAM Ave to bhaktine artha vizvAsa, pUjyabhAva athavA prIti evo thAya che. vedamAM bhakti zabda vaparAyala jaNAtAM nathI, paNa tene badale upAsanA zabda vaparAya che. bhakita zabdane artha vyutpatti daSTie joIe to "bhajana zIlatva" thAya che. zAMDilya satrakAre bhakita zabdanI mimAMsA karatAM kathA mA vizArA" evuM prathama satra mukI "sApanu Sya " e sutra mUkayuM che. TIkAkAroe parA zabdanI vyAkhyA be traNa prakAre karI che, paraMtu Izvara pratye Her eTale atyaMta anurakita yAne prIti tenuM nAma bhakita 1. vasanvA yatra tatrApi svAcAraM na vivarjayet (pArAzara smRti 1-47). brAhmaNa pite game te dezamAM rahe, paNa pitAno AcAra teNe tajavo nahi. vaNigyathA samudrA dvai yathArtha labhate dhanam | ( zAMtiparva adhyAya 299). vepArI loko samudrayAtrA karI dhanapArjana karatA hatA" rAkaM Ijha dvArA . (yajI 6-21) samudranI yAtrA kara ane suMdara vacana bola." mano niviSTa manu saMvizasva yatra bhUmerjuSase tatra gcch|| (atharva. va. kAM. 18 su, 3). "he manuSya ! jyAM tArI IcchA hoya tyAM te khuzIthI ja, kAraNa ke A saghaLI pRthvI tAre rahevA mATe che." dakSiNa amerikAnA perU prAMtamAM eka sUrya maMdira che tene AkAra datiyA sTeTanA unAvA gAmanA sUrya maMdirane bIlakula maLa che. vaLI A dezamAM rAmacaMdrajIne mahimA paNa pracalita che. jAvAmAMthI paNa vadanI prata maLI che. A uparathI vedakALamAM A deza paradezamAM jatA hatA e nizcaya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 kahI che. arthAta kharA aMta:karaNathI sarva sAdhanonA ApanAra paramakRpALu jagataniyaMtA paramAtmAne vinayapUrvaka vinatI karI zuddha buddhi mAgavI tenuM nAma bhakti. yuddha buddhi mAgavAnuM kAraNa ke buddhi zuddha thAya te IzvaranI pavitra AjJAA je vedarUpe prasiddha che te pramANe vartaNuMka thaI zake ane tethI ja A manuSya dehanuM sArthaka thAya. bhakti zabdanI vyAkhyA ane bhakti karavAnI rIta hAlamAM to dareka saMpradAya ane matapAe potapotAne anukuLa thaI paDe tevI batAvI che. jenuM vana AgaLa upara Avaze. atre to vedakALamAM bhakti kevI rIta karatA tene mAtra vicAra karIzuM. vidamAM upAsanA, prArthanA ane stutinA ghaNA maMtro che, te saghaLAmAM gAyatrI maMtra mukhya che. OM bhUrbhuvaH svaH tatma viturvareNyaM bhargo devasya dhImahi / vi nara ka lpata che ( yaju. a. 3-35 ) arthAta-"je vividha jagatanA prakAza karavAvALA, anaMta baLavAna, sarva zakitamAna svAmi ane nyAyakArI che. je saMpUrNa jagatanA jIvana, sarvane niyamamAM rAkhavAvALA, sacidAnanda svarUpa che. tene ame hRdayamAM dhAraNa karI dhyAna karIe chIe ke te paramAtmA amArI buddhine sadA uttama karmomAM prere." AvI matalabanA tamAma stutinA maMtrI che. kapiladevajIe bhaktinA svarUpanuM varNana karatAM kahyuM che ke "viSayonuM grahaNa thavA uparathI ja jeonA astitvanuM anumAna thAya che evI iMdriye vedamAM kahyA pramANe cAle ane teonI vRttionuM rahevuM bhagavAnamAM ja thAya te ja nirvikAra manavALAnI niSkAma ane svabhAvika bhagavadbhakti che, te mukita karatAM paNa zreSTa che ke je bhakita agni jema khAdhelA annano kSaya karI nAMkhe che tema liMga zarIra (vAsanA) ne kSaya kare che." gItAjInA bhaktiyoga nAmanA bAramA adhyAyamAM kama che ke jeo avinAzI, avaniya, avyakta, sarvavyApI, avinya, avikArI, acaLa ane nitya evA paramakRpALu paramAtmAne bhaje che tathA 1. juo zrImad bhAgavatapurANa. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat WWW.umaragyanbhandar.com Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 iMdriya samuhano nigraha karI sarvatra samAna buddhi rAkhIne ja e sarvane kitamAM rAjI thAya che. je koI paNa prANI sAthe DhaSa rAkhatA nathI, je sarva sAthe mitratA ane karUNa rAkhe che, jeNe mana jItyuM che. jenAthI kaI pagu prANune uga thato nathI, jene keIpaNa cIjanI IcchA nathI; je pavitra. kartavya karma ( varNAzrama dharma ) ne tvarAthI karanAre che, je zatru tathA mitra tarapha, mAna tathA apamAnamAM, TADha tathA taDakAmAM ane sukha tathA duHkhamAM samAna che. je niMdA tathA stutine samAna gaNe che, je zAMta ane saMtoSI che, te bhakata kahevAya. A uparathI evuM siddha thAya che ke bhakita karanAramAM uparokata sadguNe hAvA joIe. e saguNe jJAna meLavyA sivAya AvatA nathI. mATeja ke gaLAmAM bhakitanAM sAdhana tarIke vidAdi zAse sAMbhaLavA (zravaNa), tathA manana karavAnuM kahyuM che, e uparAMta yamaniyamAdi sAdhana sAdhavAnuM kahyuM che. sArAMza ke ApaNane buddhi vagere sarva sAdhana ApanAra paramakRpALu paramAtmAnA prItipUrvaka kharA aMtaHkaraNathI gAviMda gAvA ane temanI karUNa mAgI vidAjhA pramANe vartavuM tene ja bhAketa gaNutA hatA. jJAna, paramANuthI leI jIva, prakRti ane Izvara paryata sarva padArthodinA. yathAyogya guNa, karma-svarUpa, svabhAva vigere je jevA che. tevA jANavA tinuM nAma jJAna. je jevuM che tene tevuM jaNyA sivAya te saMbaMdhI yathA yogya kriyA ke kArya thaI zakatuM nathI. kharuM jJAna thayA sivAya yathA2.gya karma ka bhakita paNa thaI zake nahi, mATe ja karma ane bhakita karatAM jJAna zreTa gaNavAmAM Ave che. zuddha karma athavA bhakita ke anya 1. yama, niyama, Asana, prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNuM, dhyAna ane samAdhi e ATha camaniyamAdi sAdhana che. ahiMsA, satya acAya. brahmacarya ane apratigraha e paMcaprakAranA cama; zAca, saMtApa, tapa, svAdhyAya ane Izvara praNidhAna e paMca niyama; sthira ane sukhe karIne jemAM lAMbA samaya besI rahevAya (evA padmAsana vigere) te Asana; prANAyAma saMbaMdhI AgaLa AvI. gayuM che; ikriyAne viSayamAMthI pAchI vALavI tenuM nAma pratyAhAra. zvaramAM manane sthira karavuM te dhAraNa ane tenAmAM aMtaHkaraNane rokavuM tenuM nAma sthAna che, paramAtmAmAM tadAkAra thayelI citavRttinI avasthAnuM nAma samAdhi che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 paNu kAMI kartavya yathAyogya karavA mATe te te bAbatane lAganA yathAyogya jJAnanI jarUra che, tethI dareke jJAna meLavavuM joIe. jJAna sad gura sivAya thatuM nathI, mATe sadagurU eTale AcArya karavA. vArSika kasmAt AcAraM prAhAti Acinoti arthAt Acinoti vuddhitiH (nirakta 1-4) je AcAra sadAcAra zIkhave che; vighA eTale jJAna Ape che ane badine saMskRta kare che tenuM nAma AcArya. " AvA AcArya eTale sadagurU jhArAe jJAna meLavavuM. "taH parazaramanA muha: kanyA phuji"satya para kharA beTAno buddhipUrvaka vicAra karI tenA bhedane pAmIne grahaNa karavA yogya che tene grahaNa kare che, paraMtu mUrkha manuSya bIjAnuM kahyuM vagara vicAre mAnI le che" matalaba ke guru kahe teja satya evuM aMdhazraddhAthI mAnavuM nahi, paNa buddhine upayoga karI satyanirNaya ja jaNAya teja kabula karavuM. AryazAstra che.kArI piDakArIne kahe che ke zrati (vada) nAM vAya yukitathI baMdha besavI joie. ane te yukatathI karelA nirNaya anubhavathI siddha thatAM che, joIe. to ja te satyanirNaya kahevAya. AvI rIte je satya nirNaya karatAM ja jevuM che tene tevuM jANavuM tenuM nAma gAna. jJAna thayA pachI te pramANenuM zudadha vartana rAkhavuM tenuM nAma nAna yoga. upara mujaba jJAna, karma ane bhaktinuM yathArtha svarUpa samajIvadakALamAM Arya loka prathama avasthAmAM brahmacaryAzramamAM ) 25 varasanI umara thatA sudhI yathAyogya brahmacaryAdi pALI guragRhe rahI vividha prakAranuM jJAna meLavatA; bIjI avasthAmAM ( gRhasthAzramamAM ) lagnAdi karI saMsAra vyavahAramAM joDAi gya karmAdi karI sarvanuM poSaNa karatAH vIja avasthAmAM ( vAnaprasthAzramamAM ) saMsAthI virakta rahI vadhu jJAna meLavavA prayatna karI le.kakalyANa sAdhatA ane cAthI avasthAmAM ( saMnyAsAzramamAM) sarvatra AtmabhAva prakaTAvI, yogAbhyAsa karI IzvaramAM manane joDatA ane prasaMgopAta dezaparadeza vicArI ne sadupadeza ApatA. AvI rIte yathAyodArA pramANe vartana karatA hovAthI Aryo zarIre sudaDha, naregI ane baLavAna rahI lAMbu AyuSya bhAgavatA; baLa. bAdamAM sauthI zreSTha pade vira:. hatA. coo viraputrane janma ApatIH Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brAhmaNa, kSatrI, vaizya ane zudro potapotAnA varNAzrama mujaba vartatA, tethI dinapratidina navanavina vighokaLAnI vRddhi thaI AryAvRtta zrI ane sarasvatinuM nivAsasthAna thaI rahyuM hatuM ane tethI ja tene suvarNabhUmi kahetA hatA. mahAbhAratanA yuddha samaye AryAvRttamAM vidyAjJAnano sUrya caitra mahinAnA divasanA madayAntakALa jevo pUrNa kaLAe prakAzI rahyo hato; paraMtu AryonA kamabhAgye udayAstane niyama tene paNa lAgu paDe ! madhyAnha pachI jema jema samaya jato jAya che tema tema krama krame suryaprakAza nyuna thato thato jema rAtrI paDe che, te ja niyama pramANe De cheDe vighAjJAna nyuna thatAM thatAM cheka aMdhakAra thaI gayo ! rAtrI paDI gaI !!! ane haju sudhI paNa rAtrI jevuM ja che. jo ke nA. briTiza sarakAranuM zAMti bhareluM rAjya thatAM prAcIna vidyAnI zodhakhoLa thavA lAgI che, jethI pUrvavata samaya AvavAnI AzA rakhAya che; ApaNI AzA keTale darajaje phaLIbhUta thAya che, te to samaya Ava jaNAze. hAla to chA vajIra kahI saMtoSa mAnIzuM. brAhmaNakALI, brAhmaNa dharma-vedane nAme khedakAraka vidhAnanuM prasaravuM. I. sa. pR. 3137 thI te I. sa. nI zarUAta sudhI. eka kavie kahyuM che ke "mahAbhArata karI laDAI thaI hiMdane bahu du:khadAI " e vA ya vicAra karatAM tadana satyaja lAge che. A bhayaMkara yuddhamAM mahAna mahAna vidvAne, rAjA mahArAjAe, ane RSimunio khapI gayA hatA; jethI vidyA ane vedata karmano cheDo cheDo pracAra kamI thatAM mahAmahe IrSA, dveSa ane abhimAna rUpi agni saLagye hato; mahArAjA yuddhiSThiranA pachI lagabhaga 200-250 varSa tA ThIkaThAka pasAra thayAM, paNa pAchaLathI teNe mahAna rUpa lIdhuM hatuM. je baLavAna hoya te dezane dabAvI rAjA banI besavA prayatna karato hato ane tethI dezamAM daMga, phitura ane baMDabakheDA uThayA. jenA hAthamAM jeTaluM AvyuM teTaluM te dabAvI rAjA kahevaDAvavA lAgyA. ane AryAvRttamAMja asaMkhya nhAnA nhAnAM rAjya sthApana thavA lAgyAM; vaLI kaI baLavAna nIkaLatA, te te bIjAne dabAvavA prayatna karato; AthI vakhata vakhata daMgA, phitura ane baMDakheDA cAlu rahetAM dezamAM dinapratidina azAMti vRddhigata thavA lAgI tethI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) rAjAone ghaNe samaya baMDa, phiturAdi dAbI devAnA prayAsamAM rokAvA lAgyo, jethI temanAthI kripaDhipAMtaranI vyavasthA taraka laNa apAyuM nahi, tethI tyAMnA rAjAo svataMtra thaI gayA. (2) brAhaNene rAjAzraya maLato hato te baMdha thaye, jethI tamane nirAza thaI potAnI prAcIna vidyA bhaNavA, bhaNAvavAnuM ane upadeza ApavAnuM kArya paDatuM mUkI deI gujarAna calAvavAnI rIta zodhavAnI pharaja paDI. nathI teo vedAdi vighA artha sahita bhaNavAne pracAra uMnA te choDI deI kevaLa vikAthuM poSaNa puratI vighA bhaNuM phakta pATha karavA lAgyA. samaya jatAM vedamaMtranA ati gahana ane pAramArthika artho na samajAyAthI ke svArtha mATe karavI potAnI svArtha siddhi thAya tevA artha karI prajAne samajAvavA lAgyA, ane potAno AvA svArthamaya hetu pakaDAI na jAya mATe vazya, kSatro ane strIo vigerae vedavidyA zIkhavI joie nahi, je zIkha nA o pApI thAya ema samajAvavA lAgyA. (3) deza paradeza sAdhano vahepAra vyavahAra baMdha paDI gayo. azAMttinA samaya havAthI pitapatAnA jAnamAlanA rakSaNa karavAmAM lakSa ApavuM paDatuM nathI kSatrI ane vie vedavidyA zIkhavA tarapha lakSa ApyuM paNa nahi. (4) paradezamAM vyApArAdi arthe gayelA vaizya vigere leke devAmAM AvI zakyA nahi. tethI teo tyAMne tyAMja rahI tyAMnA nivAsI thaI 1. 1 gunAdhanAm e sutrane upayoga karI zrI ane zurAne vedAdhyayanathI vimukha thayA. eka pustakamAM to eTale sudhI lakhyuM che ke veda sAMbha1nAra zakanA kAnamAM sIsAne rasa raTava : hiMdu pada dhArI Aryo, medasamUlara ane zIbisAMTa jevA paradhama le ke jemane teo malecchanI upamA Ape che, temane veda bhaNavAne adhikAra che ke nahi te vAta to bAna e rahI paNa temaNe karelA padArtha sarvathA satya mAnIne pramANe pite bhaNe che. uparAMta temane mana mura: (nauta 4 rati mayaM ti) evI padavI paNa ApavAne cUkanA nathI. ezIbisenTa- anAbAI vasaMtI banI sarvane pUjaniya thAya che, ane te pAne mahAna AvanArI banI bIjA avatAranI prAdubhAva karanArI banI jAya che ! : : bega, bicArA. bhAratavAsI kI zAnAja ! ! hiMdu pada pArI AvyA : dhanya che. tamArI buddhine ! zuM, kara bicArA ! sIsuM reDavA jAya te catunuM ja banI daMDa devAnI ke vakhata jelabatrAnI jamajhA meLavavAnI pharaja paDe: * : Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara gayA. teone atrethI je dharmajJAna maLatuM hatuM te baMdha paDI javAthI temaNe samaya saMjogone vicAra karI te dezanA havApANI, ane nitirUDhine lAyaka dharmasvarUpanI racanA karI IlAyade dharma pALavA lAgyA. ane samaya jatAM tyAMnA loko sAthe bhaLI gayA. AvI rIte azAMtinA prabhAve ane zikSaNanA abhAve lokomAM lAbha. mAha, deva ane abhimAna vigere durgoe vAsa karyo. sarvanI svArtha tarapha daSTi deDI ane prAcIna rivAja mujaba vidyAjJA pramANenA dharma karmane dhake lAgyo ! varNavyavasthA taTI, gugukarma svabhAva pramANe jAta manAtI te baMdha thaI; ane janma para mAnavAne rivAja zarU thatAM kAyamanI cAra varNa baMdhAI gaI !! lokonI ajJAnatAne lAbha leI brAhmaNoe vaMdanA karmakAMDane lokone judI ja rIte artha samajAvavA mAMDayo. karma te kriyA mAtrane badale saMskAra vakhate, zubha azubha prasaMge, ane yajJa yajJAdi kriyA karAvavAmAM Ave tene ja gaNAvA lAgyA. brAhma e paNa "vRddha vArA kanAna" "vanAma trALa muH" AvA AvA chuTaka ardhapAda zloka phelAvI AryomAM pote sarvathI zreTa hovAno prayatna karyo. brAhmagosya mukha mAsId bAhUM rAjanyaH kRtH| UrU tadasya ya dvaizyaH padbhyAM zudro ajAyata / / ( yaju. a. 31 maM. 11) ukta zloka AkhI AryaprajAnuM eka zarIra gaNune temAM sahuthI che ane vidvAna hovAthI brAhmaNane mukhanI, baLavAna hovAthI kSatrIne hAthanI, sarvanuM poSaNa karanAra hovAthI vaizyane udaranI ane sarvanI sevA karanAra hovAthI zudrane paganI upamA ApI che. A teno satyArtha choDI deI brAhmaNe e pitAnI svArtha siddhi sArU mArI macaDIne "brAhmaNe paramAtmAnA mukhamAMthI, kSatrIo bAhumAMthI, vaizya udaramAMthI ane zudro pagamAMthI thayA, mATe brAhmaNe e paramAtmAnuM mukha che !" Avo artha phelAvyA. tevI ja rIte nityakarmane pitRyajJa je hayAna mAbApa, gurU, vigere vaDIlonI AjJA pALI temane jarUriAta cIjo jevI ke anna vastrAdika zraddhApUrvaka arpi temane tRpta karavA tene zrA tathA taLa gaNavAmAM AvatA tene badale mRtapitR vigerenuM zrAddha. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI paramAtmAnuM mukha banI beThelA brAhmaNone miSTAnnAdithI tRpta karavA tenuM nAma para ane karAvyAM!! AvI rIta aneka vidamaMtrI ane kriyAkarmamAM guMcavADo karI arAna prajAne samAvI pitAne svArtha siddhi thAya tevAM vidhAne phelAvavA prayatna karyo. joke tee: upara pramANe ulaTA sulaTA artho samajAvI svArthasiddhi karatA hatAM kharA, paraMtu ema karIne paNa teo sacI, vaizya vigerene saMskAra, lagna. manuM vigere samaye vidhisaha karma karAvatA hatA. jethI rUpAMtare paNa karma karavAne pracAra cAlu rahyo hato. ema chatAM paNa manu mahArAje jAvala dhRtiHkSamA damosteyaM zocamindriya nigrhH| dhIvidyA satyamakrodho dazakaM dharma lakSaNam / / e dharmanAM sAmAnya daza lakSaNe AryonA aMtaramAMthI alaga thayA nahAtAM. paraMtu vadavi bhaNavAnuM temanAthI banatuM nahotuM. tethI ja vedanA nAma game tevA saMrakata ka bAlI jaI game tevA tamane koI artha samajAve che te kabula karatA; jethI bhUlecuke temanAthI pApAcAra thaI janAra paNa satya upara teo vadhu bharUsA rAkhatA hatA. trIvarNanI ajJAnatAno lAbha leI svArtha prAdhyAe potAnA svArtha sArU yajJa ane vividha AcAramAM guMcavADe karI daI pote brahma thaI beThA ane prajA paNa karma mAtra temanA sivAya bIjuM kaI karAvanAra raNuM nahi, tethI temane navI rIta mAnI temanuM mAna sanmAna karo jarUrI cIjothI satAvavA lAgI. AvuM jaI rAkSasAne paNa brAhmaNa thavAnuM mana thayuM !!! pUrva laMkAne prasiddha rAja rAvaNane amala AphrikA, osTrelIA, AkakA ane osTrelIAnI AsapAsa AvelA che ane dakSiNa hiMdukhAnamAM hato. A mulamAM sarva sakSasa eTale vedavirUddha vartana karanArA saMmaTika maleccha rahetA hatA. A lokenuM mULa sthAna AphikA ane ATalIA hatuM, paNa temane vAjIMtrAdinI nokarI peTe AryAvRttane dAsabhAga ApI rAvaNe temane dakSiNa hiMdustAnamAM vasAvyA hatA. A 1. juo cho 1 adhyAya, 11 khaMDa. jeminiya mImAMsA 1 acAya. ke pAda. 3 jI tathA 4 6 sutra. 2. paMDita bAlAjI vikala gAvaskara kRta marAThI ahiMsA dharma prakAranA Apa A hakIkata lakhI che. 3. jue rAmAyaShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 liMka liMga nIne pujanArA; abhaNyanuM bhakSya karanArA ane manuSya pazu vigereno baLI denArA jaMgalI leke hatA. teo yAdi kriyA karatI vakhate tathA vAnaprasthAzrama bhegavavA sArU ekAMta araNyamAM jaI rahenArAone vakhatovakhata ghaNe trAsa ApatA hatA. vedamAM cA vizva revA guru saMta (R. 21-5) "liMgane deva mAnanArA amArA yajJamAM na Ave." evuM kahyuM che, tenuM kAraNa paNa eja. rAvaaNunA maraNa bAda samaya jatAM Arya lokonA gottama, agasta, parazurAma, pAMDava, vigere upadeza, rAjya, vasAyata ane laDhAI vigere sArU uttaramAM thI dakSiNamAM gayelA; temanA upadezAdinA prabhAvathI teo kAMIka sudharyA ane AryonI cAla, rItabhAta tathA dharmane kAMIka bhAga svikAravA lAgyA; paraMtu temane jAti svabhAva kema jAya? mULathIja AphrikA vigere sthaLe rahenArA A rAkSase gomAMsAdi abhaNyanuM bhakSaNa karanArA, manuSya pazu vigerenuM baLI denArA ane liMgonInI pujA karanArA hatA, te teoe mukayuM nahatuM. grIka kavi kayATikAmsa je nAma gaNAvyAM che, tevA so baLI denAra marI gayA pachI devatArUpa thAya che evI temanI samajuta hatI. hAlamAM jema dezanikAlanI sajAvALAone AkhyAmAna mokalavAmAM Ave che, tevI ja rIte vidakALamAM vedAdi virUddha vartana karanArAone rAkSasenA nivAsa sthAna dakSiNa bhAgamAM mekalavAmAM AvatA. vizvAmitranA pa0 putrone temanA pitAzrInI AjJAbhaMga karavAthI, sagara rAjAe potAnA pitAnA zatru kerala, zaka, yavana ane kAMboja vigerene, tathA bIjA nahuSa rAjAnA putra yayAtie pitAnA putra tuvsane potAnI AjJAbhaMga karavAthI dakSiNamAM mokalavAmAM AvyA hatA. AvI rIta aneka kAraNothI vidabhraSTa thayelA aneka brAhmaNa, kSatrI, vigerene maleccha gaNuM dakSiNamAM kADhI mukelA teo tyAMnA mAMsAhArI ane agamyagAmI evA semeTika maleccha lokamAM jaIne bhaLyA, ane temanA saMsargathI teo paNa liMgapujaka, mAMsAhArI ane agamyagAmI banyA hatA. A rAkSase ane temAM bhaLelA vidabhraSTa thaI AvelA AryonA vaMzajoe A azAMtino lAbha laI potAno hetu siddha karavA ane zreSabuddhithI vedanAzAthe dipi jJAnanA satyArtha virUddha viparIta mAMsabhakSaNa ane jAra (1) rUda aMtarIya brAhmaNa 26. (2) mahAbhArata anuzAsana parva 2105- 2106, harIvaMza parva 780-783 ane viSNu purANa aM0 4 a. 3-18-21, (3) mahAbhArata Adi parva 3478-3479-3480. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavardaka pazutva pravRttine anusaratAM tatvo dAkhala karI avAcya ane amaMgaLa paMtha banAvI vedane nAme lokomAM potAnI jaMgalI kalpanAo phelAvavA prayAsa karavA lAgyA. prathama teoe rUdAdi saMhitAnA kaI kaI maMtra ane brAhmaNagraMdhAnA kAMIka pleTe leI temAM pitAne hetu siddha thAya te varNAdine keraphAra karI taittirIya nAmaka yajurvedano eka bhAga navina banAvyo ane te loko veda tarIke svIkAre te sAru tittara pakSInI eka kalpita vArtA upajAvI kADhI evuM goThavyuM ke " prAraMbhe vyAsajIe maMdamatinA manuSyone samajavA sArU vedanA RgvadAdi 8 bhAga karI pala, vizapAyana, jamini, ane sumaMtu e nAmanA pinAnA cAra zikhyone anukrame ApyA; teo potapotAnA ziSyone pitApitAne veda zIkhavatA hatA. eka vakhate vezapAyane kAMIka kAraNathI krodhAyamAna thaI pite zIkhavelo vada potAnA ziSya yAjJavadane pAcho ApavA kahyuM. te uparathI yAjJavaka vada e karyo ane te vaizaMpAyananA zive nittarapakSI banI khAI gayA !! mATe tenuM yajurvedane taittirIya bhAga evuM nAma paDayuM. pachI vA-vaka duHkhI thaI sarca pAse vida zIkhyA te yajurvedane zukala bhAga jANu. Avo asaMbhavita vArtA goThavI mULanA kharA yajurvedanA taittirIya ane zukala e be bhAga che ema TharAvavA prayatna karyo ! A temanI yutine lIdhe te samayanI vedavivAthI ajJAna praja yajurvedanA e be bhAga mAnavA lAgI. ane haju paNa mAne che !! paNa e mAnyatA bhUlabharelI che. parva vedAMga nAme thayelA bhAgyakAre jaNAvyuM che ke sAMprata zukala 1. saMdhinA e vedanuM apAya ( avAnI saMbhava pura phana ) bhAga che, tenI anukramaNika graMthamAM akSarAH gAgalI hovAthI temAM pheraphAra divA sva kalpita navAM vidhAne teo dhusADI rAyA nathI; kAna bhAvamAM varNa viyasa ane viparita artha teoe kathA che, nepanuM baLa tarapha temanuM kAMi cAvyuM nathI. tethI ja Aja kharA vada maLI zake che. te 2. imAnArIra vidhavAH supani rAjanenasapiMgasaMviSannu anaDana brAuna nu navA "i A rUjhedanA 1maMDalamAMne maMtra A navina banelA taittirIya vedanA A pra. 6 a. 20 mAM le temAM chevaTanA A zabdane badale A zabda karI sati pravRtimAM cAle vyA che. mAtra dAkhalA tarIke A voka Ape che, paNa evA dhaNa dAkhalA zodhakane zodha karavAthI maLI Ave tema che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yajurveda che teja mULa 80 a yAyane kharo yajurveda che. ane taittirIya e yajurveda nathI, mATe ja tene kRSNa ( kALo-rAtrInA jevo-ajJAnarUpI aMdhakArathI bharelo ) ane okArI kADhelo eTale ucchiSTa-gRhaNa na karavA yogya kahelo che. tenI racanA paNa dAdi cAra veda viruddha che. cAre vedamAM saMhitA eTale maMtra tathA stotra ane brAhmaNa eTale karma tathA prayAga e spaSTa ane judA judA che, tyAre A taittirIya vedamAM maMtra, stotra, karma, artha, vAda, prayoga vidhi e sarvanI ekatra khIcaDI che! eTaluM ja nahi paNa kalopaniSata; taittirIya brAhmaNa, AraNyaka ane upaniSadu; yupalakSaNa, chAgalakSaNapratijJA. anudhAka saMkhyA, caraNabuDa, zrAdhaka5, pArza6, RgyaSI, ISTakApuraNa, pravarAyAya, ukathazAstra, kratusaMkhyA, nigama, yajJapAzva, hATaka, prasavotthAna, kurmalakSaNa evAM 18 pariziSTo A vedanA graMtha bhAga che te sarvanI zuddha arvAcIna bhASA che. e pariziSTamAM lakhyuM che ke yajurvedamAM 18000 stotra tathA karma che te sarva pATha karavA. have ene 18000 stotra karma kahyAM che temAM stotra amuka, amuka prakAranAM ane karma amuka, amuka prakAranAM evo koIja ullekha nathI. temane oLakhavA mATe kAMI cinha paNa batAvyuM nathI. maMcane karma ane karmane maMtra A pramANe jene jevuM zIkhavyuM haze te tevuM kahe che! A pramANe tamAM sarva gaDabaDAdayAya che. mULa kharo yajave da jenI sAMprata zukala yajurveda saMjJA che, tenI maMtra saMkhyA 1000 gaNelI che, ane RgavidAdi pramANe te upalabdha ane prasiddha che; tevI rIte A taittirIya vedanI maMtra saMkhyA gaNelI nathI tethI temAM maMtra karmanI khIcaDI che ane te paNa sarve upalabdha nathI. hAlamAM A bIcaDI thoDI thoDI chapAI bahAra paDavA lAgI che. sahuthI vizeSa dhyAna ApavA joga te A vAta che ke-" tra tA ti" " vanAra " sAmajJAtA" ane "atharvavena grahaNa" A pramANe hatA, ane davaryuM, ugAtA ane brahyA evA vedAdi anukrama pratyeka vedanA 4 purohita yajJamAM joIe, ane temaNe potapotAnA vedokta maMtroccArAdi vidhi karavo evI vedAnnA che. te pramANe pahelAM harizcaMdra rAjAe yajJa karyo temAM vizvAmitra, jamadagni, agasta ane vAziSTa; yuddhiSThira rAjAe rAjasUya yajJa karyo temAM yAjJavalaya, vaziSTa, brahmadeva ane vyAsa e cAra purohita hatA. Ama dareka yajJamAM judA judA vedanA judA judA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purohita hoya to potAne maLa mAMsa sevana ane yajamAna panigamana karavAno hetu sAthe tha kaThina paNa A vidanA racanArAe sarva purohitAno maMtroccArAdi vidhi A navIna eja vedAMtamAM sarva sAmila karI cakAcArya nAmane svataMtra purohita TharAvyo che! purANa vigeremAM mArA moTA rAjA lokee aneka yA karyAnuM vana che, temAM carakAcArya nAmanA purohitane kaI jagyAe ullekha nathI. uparAkana nittara pakSInI vArtA uparathI vaizampAyana taittirIya vedanA hatA evuM spaSTa thAya che. temanA yajamAna janamejaya rASae be yajJa karyA hatA. temAM te zukala yajurvedanAja purohita hatA. e A taittirIya veda hena to janamejaye potAnA gurU ke jenA mukhathI sarva bhArata sAMbhaLyuM hatuM ne vaizampAyananA mata pramANa yaga karI zukala yajurvedI avayaMne badale taittirIyadI cakAcAryane nImyo hetaja, paNa te pramANe banyuM nathI. sAvA aneka purAvA uparathI A taittirIya vada e lokoe phakta panAno hetu siddha karavAnA arthaja banAvyAnuM siddha thAya che. dareka puravamAM varNana che ka ghaMTAkarNa, mahAkALa ane mahAsura vigere rAkSasa brAhmaNanuM rUpa lai trAgAne mAratA ane adharma phelAvatA. brAhmajJAne ghera phogaTa cAkarI karatA ane samaya parata pAnAne hetu siddha karavA taittirIya vada lokone samajAvatA hatA. hemAdi rAmAyaNamAM A hiMsA yajJanI zaraAnanA saMbaMdhamAM lakhyuM che ke pa maphata rAjA pAsa parvanaka nAma brahmakuMLA5na paNa malecchanA saMsargathI jaNa thayela vi. rAna AvyA, tyAre tene rAjAe svarga prAptino mArga pU. tenA jvAbamAM pa ka rAjana vijJamAM baLI devAnuM kahyuM. eTalAmAM tyAM nArada AvI caDhavA. temAM rAjAne kahyuM ke A parvataka brAhmaNa chatAM malecchanI saMgatathI thaI svamana puSTikarArthe deze deza jaI anA 1. matsya purANa ( ra ) mAM paNa eja matalabanuM varNana che. 2. janamananA graMthAe vedane anAya veda kidhA che. 3. A parANika kathA che tethI camAra ane alaMkArathI tenuM varNana kareluM che. te paNa tenuM mukhya tava e che ke A hiMsA yajJanI zarUAta pava. keja zarU karelo cheemAM saMzaya nathI. A bAbata kA samayamAM banI ne cokasa karavuM kaThaNa che. paNa te A azAMtinA samayamAMja banI haze ema samajaya che. kArakha vedakALamAM rAkSasanuM prabaLa nahotuM ane tene AthI dabAyavAja rahenA dattatethI teo AvA hiMsA thA bhAgyeja karI zakatA ha.. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 " cAranI pravRtti kare che. enA khApa khIrakadama je avicaMdra rAjanA upAdhyAya hatA temanI pAse rAjaputra vasu, huM ane A parvataka vidyAbhyAsa karatA hatA: gurUe amArA jJAnanI parIkSA jovA sArU amene eka eka aDadanA loTanuM bakarUM manAvIne ApI kahyuM ke jyAM kAi jAnAra na hoya tyAM tenuM gaLuM macaraDIne ANNA' tethI A pataka ane rAjaputra kheMne jaNe eka bhAgelA gharanA taLenA bhAgamAM jaI tyAM kAi jonAra nathI evuM samajI bakarAne maraDI nAMkhI gurU pAse ANyuM, tyAre temanI bhraSTatA Akhata gurUnI khAtro thaI. A bAjue huM eka patanI guphAmAM gayA, tyAM huM jAte jonAra chuM. mATe peAtAnI AMkhA baMdha karI tene mAravAnI taiyArImAM hatA; eTalAmAMja sarvajJa, sarvavyApaka paramAtmA jonAra che evA vicAra AvavAthI huM jevuM ne tevu putaLu gurU pAse lAnyA. gurUe mArI prazaMsA karI ane potAnA chokarAne vidyA zIkhavI rAkhamAM ghI heAmyA pramANe thayuM, te mATerAjA tathA gurUe peAtAnA putrA Akhata pazcAtApa karI muni dIkSA lIdhI. jethI vasu rAjA ane pataka upAdhyAya thayA, pachI zuM pUchavuM ? A parvataka pAtAnA matanI puSTi karaNArthe khATA graMtha racI yajJa nimitte magha mAMsa sevana karavA lAgyA. eka divase anna eTale caro heAmavA evA artha karI vidyArthIone veda zIkhavatA hatA, te vakhate huM tyAM gayA ane kahevA lAgyA ke tamArA pitAjI je ApaNA gurU hatA temaNe anna eTale na uge evI traNa varasanI jInI DAMgeranA cAkhA, tathA tenA ATAthI yajana karavuM evu kahelu che, ane kAzamAM paNa tenA tevAja artha che, chatAM tuM bhalatAja atha karI leAkAne anAcArI kare che e meATuM pApa che. te uparathI ApaNe vasu rAjAne pUchavuM, te kahe te satya mAnavuM, ane je mArUM kahevu khATuM Tharaze tA huM jIbha kADhI ApIza " evuM paNa teNe karyuM. pachI teNe vasu rAjAne ekAMtamAM maLI anna eTale bakarA kahevAnu temanI pAsethI vacana lei lIdhuM. eka divase pUrNa rAjayasabhA bharA- calI joi huM tyAM gayA ane meM vasu rAjAne ajJa nA artha pUchayA; vasu rAjAe ekAMtamAM patakane vacana ApeluM hAvAthI temaNe tenA artha kharo kahyo. AvA khATA artha kahyA uparathI devAe ( rAja sabhAmAM bIrAjelA vidvAnAe ) tene siMhAsana upara pachADI mArI nAMkhyA, ane prajAe A parvatakanI pAchaLa paDI tene gAma mahAra hAMkI kADhayA hatA, je mahAkAla nAmanA rAkSasane maLyA. eka rAjya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com 46 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kanyAnA svayaMvaranA saMbaMdhamAM sagara rAjane mArI nAMkhavA mATe A asura parvatakane pitAnI sAthe leI sagara rAjane ulaTa sulaTa samanavI tene yarAnA nimitta haMsAdi adharmamAM pravartAvyo. hajAro hiMsA karI chevaTe sagara potAnA putrane gAdI ApI yaramAM patnisaha baLI mUo. je narakamAM gayo evuM purANamAM lakheluM che. A pramANe hiMsA yazanI pravRtti seracha saMgatathI A parvatake cAlu karI." A hakIkta marUta rAjAne kahevAthI teNe parvatakane kedamAM nAMkhyo ane meyapaNu ne cokhA ane tenA leTathI havana karI seMkaDo yajJa karyo" AvI rIta A rAkSasee brAhmaNa vedanA nAme lokemAM hiMsA yara phelAvyA. pitAno mathamAMsa sevanAdi hetu siddha thAya te sArU yonitaMtra, liMgatatra, suMdarInaMga evAM seMkaDe narakamAM DubADanArAM taM; dharmasiMdhu, nirNayasiMdhu, evA asAnamAM DubADanAra matalaba siMdhu-samudra; tathA nArAyaNabhadI, anaMtabharI, gAMgAbhaTTI evI dArUnI bhaThThIo jevI seMkaDo bhaThThI jevA asaMkhya vedaniSedha graMtha racI, AyaM lokemAM bhaLI jaI hiMsAdi nIca karma cAlu karyo ane pote paNa brAhmaNa thaI beThA. * brahmAMDamAM saMcAra karanAra vAyu A jIvono hetu che, mATe tene sada savA sArU yara muDamAM havya padArthone niyamitapaNe kema karavApI temAMnAM dudhI tatvo nAza pAmI te ArogyatA utpanna kare che. Arogya teja svarga (mukha), A kAraNathI mAryo leTemAM vedakALathI sAmAjika niyama hato ke pratyeka manuSya prAta:kALe ane saMdayAkALe snAnAdithI zuddha thaI sugaMdhI dravyonI bAra bAra Ahati ApavI. rAtrInA maLamUtrAdi duSane savAranA havanathI ane divasanI dudhIno 1. A rAkSase mAMthI je brAhaNe thayA te kayA kayA e saMbaMdhamAM ame are kAMipaNa lakhavuM ucita pAratA nathI. jene bhaNavAnI icchA hoya temane pati bAlAjI visa vara kana marAThImAM ahiMsA dhama prakAza nAmanuM pustaka che te che. hAlamAM paNa je trAharaNa rAtimAM maNamAMrinuM sevana karavAmAM bAdha gaNAtuM nathI, te vAtie A lomAMthI thayelI che ema temaNe siddha karyuM che. 2. haba nI vigataH- (1) pudakAraka -zI, dudha, badAma, vigere (2) madhura-sAkara, khIra, vigere (3) sugaMdhI caMdana, vALa, apaha, kacara, karI, agara, bAha, vigere () anATika-cekhA, java, tala, vigere (5) roganAzaka-gaLo, gugaLa, navaMtrI. trAlI, lobAna vigere. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 saMdayAkALanA havanathI parihAra thAya che. A uparAMta dara amAvAsyA ane pUrNimAe sarva AryAvrattamAM gAme gAma meTA meTA yajJa thatA, jethI vAyu zuddha thaItene jaLavRSTi sAthe nikaTa saMbaMdha hovAthI varasAdanI vRSTi sArI thaI sarva prakAre carAcaramAM AkhAdAnI ane sukha thAya, eja mukhya yAdeza lakSamAM rAkhIne ja upara pramANe havya padArtho TharAvelA hatA. manuSya, pazu, vigere prANi amedhya eTale apavitra che te cheDI devAM. ane pazu eTale utpanna mAtra padArtha hAI yajJamAM anya sugaMdhI havanepayogI padArtho sAthe mUkhya cIja jUnI DAMgaranA cekhA che te meya havanAhaM pazu che. tenA bhinnabhinna bhAgane vapA, mAMsa, asthi evAM pAribhASika nAma brAhmaNa graMthomAM spaSTa karelAM che. AvI rIti havana vidhithI keNe koNe yajJa karyA ane te samayamAM purohita kaNa kANu hatA te bAbata rUda aitarIya brAhmaNa paMcaka 8 khaMDa 21-22 mAM ullekha paNa che. ___" hariH OM sayaM puruSa mAlabhaMta / sa kiM puruSo'bhavadyAvazvaca gAca togauca gavayazcA bhavatAM yavi mAlabhaMta / sakaSTo'bhavadya maja mAlabhaMta sazarabho'bhava tasmA dete SAM pazUnAM nAzi tavyamapa krAMta meghA hai te pazavaH // "hariH OM sarvenAM vA 4ja pazUnAM be caDhIdi ca... " manuSya, ghoDA, baLada, meMDhA, UMTa, bakarAM, sarabha vigere prANInAM zarIra zuka zoNitajanya hovAthI prANAte apavitra thAya mATe mANasoe tene bhakSa karavo nahi. sRSTi padArthomAM traNa varasanI jUnI DAMgaranA cokhA ane yava vigere zuddha dhAnya havanAha che. teja yajJamAM nAMkhavA " eTaluM ja nahi paNa vedamAM- __ " mitrasya cakSuSA sarvANi bhUtAni samIkSAmahai / mAnastoke tanaye mAna AyuSi mAno goSu mAno adherIriSaH" . ityAdi mamAM mitrabhAva ane ahiMsAno ja anivArya srota Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAluma paDe che; chatAM paNa tenI satya AjJA ane tyAga cheDI A bAlaNa pe vicaratA rAkSasoe yarAmAM gAya, bakarAM, ghoDAM, manuSya vigerene tema karavAthI svargamaLe che; evA viparIta vedamanA artha karI bhoLA lokomAM hiMsAyara karavAnI tathA vedamAMnA gRhonI (brahadamATIbhyonI utpattisthAna ) arthAta jenAthI A sarva jagata utpanna thayuM che te jagannAtha-paramezvara-mATe temanI pujA karavI, e satyArtha cheDI mAnavayoni evo amaMgaLa artha karI te x x nI pujA karI bhAgavavAnI pravRtti cAlu karI ! gaNapati eTale manuSya, pazu, vigere gaNanA pati arthAta paramezvara: A satyArtha cheDI rUtvija vigere purehito athavA ghoDAne gaNapati gaNuM "yama"no "viparyAsa karI te bhaga zabdano artha je ezvaryAdi che tene paNa dUra mUkI ni e karyo, ane te paNa kaI cInI? je yajJa kartA yajamAna pAsethI peTa bharIne mAMsa, maLa, mATI kamanI dakSiNa ane dhAtI jeDA vigere vizvAdi maLe evA yajamAna patnInI ! AvA AvA vidamaMtrone aneka amagaLa artha karI lokomAM kevaLa bhraSTAcAra ane durAcAra phelAvavA prayatna karyo che !!! jenA savistara dAkhalA ApavA paNa ucita lAgatA nathI kAraNa ke te hAthathI lakhatAM paNa saMkoca ane lajajA upajAve tevA che. topaNa jene vizeSa jANavAnI jarUra hoya teNe maharSi dayAnaMda sara svati kRta vedAdi bhASya bhUmikAnI pahelI AvRttinAM pRSTa 243 thI 26ra sudhI jaI levAM. TUMkAmAM eTaluM ja ke A taittirIya nAmanA navA vidamAM vida virUddha ane sAdhAraNa nAnI manuSyane agrAya evI kriyA rAdha karI che, yajurvedanA pahelA 18 adhyAyamAM daza pUrNamAsa, semayaza, aricayana evA viSayanI je saMhitA zapatha brAhmaNanA pahelA 9 mA kAMDamAM spaSTa karI che te ane azvamedha, namedha, vigere bAbatamAM ra0-36 ane 40 mA adhyAyamAM saMhitA tathA kaI pharvedokta saMhitA laI A veda banAvI tenA A rAkSasomAMthI banI beThelA brAhmaNoe viparIta artha karI potAno hetu siddha thAya mATe tene baMdhabestAM 1. bRhanine artha mAnavani thayAthI keTalAka samaya vyatita thayA pachI riMganinI puna karanAro vAmamArga temAMthI urjA jenuM varNana AgaLa Avaze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para aneka pustaka lakhI tathA mavAdi smRtiomAM navina zake chusADI sati thavAne, yajJa ane zrAddhanA nimitte gAya, bakarAM, miMDhAM, deDakAM, azva ane te paNa adhuM hoya tema chevaTa manuSyone paNa zala sivAya gaLuM dAbI zvAsa baMdha karI akaLAvIne jabarajastIthI durapaNe mArI tenuM mAMsa purUSa suktA maMtrathI sana ( pANu chAMTI) karI khAvAne, mA pIvAne, yajamAna patni bhegavavAne, vigere vigere pazunya pravRttine anusaratAM to Arya dharmamAM mizraNa karavAnI vidhi calAvyuM ! sudhArAnA zikhare pahoMcelA Arya leke nyAyakaLAmAM praviNa ane bhUta 1. manvAdi smRtiomAM hiMsAsUcaka kaleka ghusADayA che, paraMtu teja graMthomAM anya sthaLe A bhraSTa karmane niSedha darzaka aneka zloka paNa maLI Ave che; tenuM paNa A svAthIone bhAna raheluM nathI ! ! ! AvI rIte kSepaka mizraNathI graMthane duSita karavAnuM kAma Ajadina sudhI paNa cAluja che ema kahIzuM to khoTuM kahevAze nahi. Azare 35-40 varSa upara kRSNajI sAThe nAmanA eka cittapAvana brAhmaNe parAzara smRtinI keTalIka hasta likhita prato meLavI, jemAMnI eka prata muMbAI nivAsI che. zA. saM. bAbA pAThaka upAdhenI hatI, temAM keTalAka kalpita loka 12mA adhyAyanA brahmanirUpaNa prakaraNamAM ghusADyA; ane te adhyAyanA athathI iti sudhInA badhA AMkaDA paNuM pheravI nAMkhyA ! eTaluM ja nahi paNa jagyA na maLavAthI bAjupara keTalAka leka caraNa lakhI te mujaba muMbAInA prakhyAta paMcAMga chApanAra zrIdhara zivalAla mAravADInA "jJAnasAgara' chApakhAnAmAM hajAro prate chapAvI. ane pachI te mULa prata gupacupa pAchI tenA mAlikane ApI dIdhI. A vAta vAMcakonA dhyAnamAM AvavAthI temaNe e prakaraNa kerTa sudhI lai javAnI taiyArI karI, paraMtu keTalAka sArA gRhasthoe vaccamAM yaDI e TaMTe patAvyA! ! je prakSIta kahoke ghusADayA hatA te nIce pramANe hatAkoknnaashvit pUrNAste citapAvana saMzakAH / brAhmaNeSuca sarveSu yataste uttamAmatAH / / yateSAM vaMzanAH sarve yajJeyA vAhmaNAH khaluA mAdhyAdinAzca dezasthA gauDa drAviDa gurjraaH|| vurNAhA tailaMgAdyApi citapUrNasya vaMzajAH / ataHzcitasmapUrNa yo niMdyAttasya kssyobhvet|| ' arthAta-cittapAvana e sarva brAhmaNemAM zreSTha hoI geDa, draviDa, gurjara, dezastha vigere sarva brAhmaNe A citayAvananA vaMzaja che. citapAvananI niMdA karanAra karAvanArane kSaya thaze ? jarAjAe banAvelA saMjIvanI itihAsamAM lakhyuM che ke vyAsajI ane temanA ziSyae maLa kaza hajAra lonuM bhArata banAveluM hatuM. hAla to te vadhIne 5826 kalAkanuM thayuM che. jyAM daza hajAra ane karmA 95826 !!! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dayA dharmathI vartanArA te AvAM pustaka banAve e bilakula saMbhavita nathI, mATe AvAM pustaka rAkSasa kutpina banI jA brAhmaNoe ja navAM rolAM levAM ie, evA udagAra mekasamUlara ane sura jevA paradezI rAjyone paNa kADhavA paDayA che. AvI rIte A azAMtinA samayamAM rANI pI je brAhmaNa banI beThelA hatA temaNe vedane nAme upara jaNAvyA pramANe hiMsAdi vidhAno phelAvavA mAMDayAM hatAM. jo ke samaju ane vicAravAna krie to temane saMsarga sarakhe paNa rAkhe nahe, to paNa AvI pazu pravRttithI kaMTALelA hovA chatAM ajJAna ane apa8 loko AvAM vidhAne vedamAM che, ema te lokonA kahevAthI mAnatA hatA. jyAre bIjI bAjUe brAhmaNo paNa rAjayAzraya maLato baMdha thavAthI svArthane vaza thaI trIja ne kriyA karAvatI vakhate karmAdimAM vividha guMcavADo karI dakSiNAdine bahAne temanA upara julama-jabarAI-vAparI nANuM kaDhAvatA hatA. A baMne kAraNathI Arya prajA kaMTALI gaI hatI. A samayane lAbha laI bahaspati nAmanA jJAti bahiSkAra pAmelA brAhmaNe cArvAka nAmanA samsane navo dharma sthApavA uzkeryo. A azAMtinA samayamAM brAhmaNe kahe teja dharma evI prajanI mAnyatA hatI tethI vedadharmanuM svarUpa badalAIne je navuM dharma svarUpa cAlatuM hatuM. tene brAhmaNa dhamapIja ane teTalA samayane bAhAkALathIja ame oLakhAvyA che. kAraNa ke te samayamAM brAdhAnI sattA prajA upara jabarI hatI. lokAyatika eTale cAvaka dharma, 'bahaspati nAmanA brAhmaNane bIjA brAhmaNae kAMIka kAraNathI rAti bahiSkAra karyo hato, tethI teNe dhe bharAI bAvAnI sattA toDavA mATe cArvAkane ukerI tenI madadathI lokAyatika (lokamAM sAmAnya mAnavAmAM Ave tevo ) nAmane dharma calAvavA prayatna karyo. cAvakanA ma mahiSThira zaka 661 ( I. sa. pU. ra439) mAM vizAkha sudI 15 nA roja avaMti pradezanA zaMkAramAM thayo hato. temanA pitAnuM nAma i-dukAna ane mAtAnuM nAma suviNa hatuM. 1 pitAnI jemanI sAthe anya karma karavAthI bahaspatine zAni bahiSkAra karavAmAM Avela hato evuM eka jaina maMjamAM umeryuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bRhaspatinA zIkhavyA mujaba cArvAke ThekaThekANe vyAkhyAne. ApatAM kahevA mAMDyuM ke - nihatasya pazoryajhe svargaprAptiya dIpyate / svapitA yajamAnena tatrakasmAnna hanyate // mRtAnAmapi jantunAM zrAddhacettapti kAraNAm / gacchatAmahi jantunAM vyartha pAtheya kalpanA // "jyAre yajJamAM mArelAM pazane svarga prApta thAya che, tyAre svarga jevuM advitIya sukhanuM sthAna pazune ApavA karatAM yajJa karanAra yajamAna pitAnA pitAne mArI te sthAna tene Ape che te zuM yogya nathI ? zrAddhamAM piMDapradAna karavAthI maranAra manuSyane jyAre tRpti thAya che tyAre pravAse janArane bhAthuM ApavAnuM zuM prayojana che?" upara mujaba AkSepa karI lokone samajAvavA lAgyuM ke "sRSTine kartA kaI cheja nahi, pratyakSa jaNAto nathI. pRthvI, vAyu, teja ane pANI e cAre to pratyakSa jaNAya che, tenAthI badhI sRSTi thaI che. e to tenA svabhAvathI ja sRSTi karma kare che, jyAre cAreno aneka prakAre yoga thAya che tyAre jema ke, sune ane pAnanA saMyogathI. lAla raMga pedA thAya che tema jIvAdi utpanna thAya che. jIva evuM caitanya te jaDa tatvothI juduM nathI; eTale bhasma thayelo deha pAchA Avato nathI mATe punarjanma jevuM kAMIja nathI. muvA enuM nAmaja mekSa, svarga to A jagatamAM rahIe tyAM sudhI marajI mujaba khAI pIne zrI sevanAdikathI AnaMda bhogavo teja che ane duHkha viThavuM eja narka che; mATe jIvatAM sudhI sukhamAM rahevuM, devuM karIne paNa miSTAnna jamavAM, tathA pitAne AnaMda thAya tema vartavuM. varNAzramAdi kriyAo kAMI phaLa ApanArI nathI; agnihotra, gIdaDa saMnyAsa, bhasma lepana vigere kadi kriyAo buddhi ane parAkrama vagaranA lokee. upajIvikA mATe ubhA karyA che ! A lokamAM dAna karavAthI svargamAM rahelAo je tRpta thatA hoya te mahelanI agAsI uparanAne kema ApI zakAtuM nathI ? A dehamAMthI nIkaLelA jIva je parAkamAM jatA heAya te sagAM vahAlAMnA snehathI pIDAIne te kema pAcho Avato. nathI? mATe marelAnI khetakriyA vigere kAryo brAhmaNee peTa bharavA mATe ja karyo che, bIju kaMI nathI. azvanuM liMga yajamAna patnie. www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAthamAM levuM, mAMsAdinuM sevana karavuM vigere agAla vAte temAM hevAthI reza da vedanA kartA Thaga ane nizAcara kevA joIe. mATe sarva manuSya ave A lokAyatika dharma pALa eja ISTa che." vigere jaNAvI dharmakarmAdithI tadana virUddha svecchAcArane uttajaka bodha ApI potAnA dharmane phelAvo karavA prayatna karavA mAMDayo. A samayaja evo hato ke sarvane anukuLa paDe tevA saraLa dhamanI jarUra hatI, paraMtu cIrakALathI punarjanma ane mokSanI bhAvanAmAM ucharelI Astika Arya prajAne A dharma yogya lAgyo nahi. keTalAka svachAcArI anitipriya mANaso sivAya temanA dharmamAM vadhu ke dAkhala thayA nahatA, je thoDA ghaNA dAkhala thayA hatA temanAmAM paNa cArvAkanA maraNa ( I. sa. pU. ra373) pachI (1) dehane ja paramezvara mAnavAvALA. (2) IMdiyAneja paramezvara mAnavAvALA (3) prANavAyune ja paramezvara mAnavAvALA ane (4) manane ja paramezvara mAnavAvALA, evA cAra matapaMtha paDyA hatA. A dharmamAM cArvAkanA pachI thADA varase paka nAme eka AcArya thaya hato, teNe paNa A dharmanA pracAra mATe prayatna karyo hato. paraMtu A dharmamAM sAmAnya lakane dharma bhAvanAmAM utsAha thAya tevI koI prakAranI yojanA ke dhama dha hatA nahi tethI je kAMI thoDA ghaNA loke cArvAka vigerenA samayamAM dAkhala thayA hatA temanA vaMzajo sivAya anya loka e dharmamAM bhaLyA nahi ane tethI bAhANu dharmanuM prAbalya jevuM ne tevuM ja kAyama rahevA pAmyuM hatuM. ( ziva dharmavALAoe A dharmavALAo upara sakhta mAro calAvI temanAM gaLu purano nAza karyo hato ane tethI A mata mAnanArAone nAza thaI gayAnuM kahevAya che, paNa tema thayuM nahotuM. Isa. nA 8 mAM sakAmAM paNa e dhama mAnanArAonuM astitva hatuM ema zaMkaradivijaya uparathI jaNAya che. hAlamAM to A dharma mAnanArAonI saMkhyA ghaNIja jaja eTale nahi javIja che. * 1. vedanA 10 mA maMDalamAM anero ane zabda Ave che. je no artha bharaNu karanAra ane tu no artha ane mAranAra thAya che. A dono uccAra yAvanika bhASA je sAMbhaLIne tathA yAmAM paNa homavAnuM vedamAM che, evuM te vakhatanA A kahetA hovAthI cArvAka evI TIkA karI hatI : A u5rI ne vedanA satyAthI azAta hevAnuM jaNAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharma. jaina dharmanA graMthe uparathI e dharma ghaNe purANuM eTale vedakALamAM sthApana thayAnuM jaNAya che. A purUSa manu bhagavAnanA svayaMbhu varAnA priyavata kuLatpanna nAbhi nAme rAjarSinI marUdevI nAme brIthI utpanna thayela trASabhadeva ( AdinAtha ) temanA pahelA tirthaMkarathI e dharmanI utpatti teo mAne che, paraMtu A graMtha uparathI tene kAMI Teko maLato nathI. te uparathI evuM anumAna thAya che ke jaina graMthamAM " jagatane kartA koI Izvara nathI, paNa jeo mukta thayA che teja aSTAdaza dUSaNa rahita Izvara che. " evuM lakheluM che, tethI temanI mAnyatA pramANe jeTalA aSTAdaza dUSaNa rahita temane mAluma paDyA teTalAone tirthaMkara gaNuM teo jaina dharmanA hatA ema goThavavA teoe prayAsa karela hoya ema jaNAya che. kadAca AdinAthane jaina dharmanA sthApaka mAnIe te, eTaluM svikAravuM paDaze ke vedakALamAM AryAvRttanA rAjAo tathA prajA varga vidvAna ane vicAravAnuM hovAthI temaNe chellA tirthaMkara mahAvira svAminA samaya sudhI to A dharmanuM mAthuM ucuM thavA dIdhuM nahi hoya; tethI te prakAzamAM Avelo nahi ane phelAyelo paNa nahi. jaina dharmanA graMthamAMthI evI paNa noMdha maLI Ave che ke mULada judA ja hatA paNa brAhmaNoe svArtha siddhi mATe navA veda utpanna karI hiMsA vigere pazuvRtti rUpa vidhAne phelAvyAM hatAM. yuddhikara rAka 1445 ( I. sa. pU. 1655 ) mAM bahAra prAMtanA paTaNA zaherama janmelA kaeNkaka nAme rAjAe RSabhadevanI aMtaniSThatA saMpAdana na karatAM mAtra temanA brAhyAcAra joI, brahma karmane tyAga karI dIkSA leI te vakhate pracalita brAhmaNa dhamanI yajJAdika kriyAo vakhate thatI hiMsA ane zrAddha tarpaNAdi upara cArvAkanI peThe 1. jenadattasurInA mata pramANe-jenAmAM baLa, bhAga, upalegadAna ane pratigraha e pAMca aMtarAya; tathA niMdrA, bhaya, azAna, jugupsA, hiMsA, rati, arati, rAga, dveSa, avirati, smara ( kAma ), zaka, ane mithyAtva e aSTAdaza deSa nathI te jinadeva athavA gurU kahevAya, ane teja tatvajJAnanA upadezaka ane tirthaMkara che. 2. jenI AtmArAma paNa lakhe che ke nA cAra veda jaina dharmane mAnya hatA, paraMtu temAM jyArathI brAhmaNoe ghAlamela kIdhI tyArathI mukI dIdhA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat WWW.umaragyanbhandar.com Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cANa karI temaNe tene dhamane prakAzamAM AvyA; tethI ja temane nAyAya kahevAmAM Ave che. matalaba ke ahitI ja na dharmanI sthApanA mAnavI e yogya che. cAvaka dharma sTecchAcAne puSTi ApanAra dAvAdanI anitina vadhAro thayelo ane lekarUcine anukuLa thAya tevA niyamo racI brAmaNa dharmathI prasarelI hiMsA vigereno aTakAva karavA sArU mA sita TharAvyuM ke " anAdi siddha dravya zakti, padano svabhAva jaDa cetanAdi banAve che, ane kALa, svabhAva, niyati, karma ane puravikAra e pAMca upAdAna maLavAthI vastumAtra banatI jAya che. jagatane kartA kaI Izvara siddha thaI zakato nathI, jeo aSTAdaza duSaNa rahita mukta thaI gayA che te ja izvarajinatikara che. AtmA citanyamaya, sAna svarUpa, karma bhAgavanAra, janmAdi lenAra ane mokSane adhikArI evo nityarUpa jIva padArtha mAne; bIja padArtha jIvathI viparita dharmavALA jaDa rUpa--ajIva mAnavA. jIva ajIva baMne anaMta che. jIva je zarIramAM jAya te zarIra jevaDo thaI zakavA samartha che. jevuM kare tevuM bhogave mATe mAsanI icchAvALAe satkarma karavAM joIe ane hiMsAdithI dUra rahevuM joIe. mA porna che mATe mana, vANI ane karme karIne temAM paNa jIvane duHkha devuM nahi; sadAcAra pALo, pArakI vastu adhikAra vagara levI nahi, brahmacarya pALavuM ane koInuM paNa dAna levuM nahi. A pAMca niyamo te dareka jene pALavA joIe. tethI memaNa pamAya che. manane viSaya vAsanAthI aTakAvavA mATe trata, upavAsa ane tapa vigere kaSTakAraka sAdhanA karavAM. " upara mujaba dharma siddhAMta TharAvI upadeza ApavAnuM zarU karyuM, ane vaDe paDe pracAra vadhatAM keTalAeka Aryo-brAhmaNa dharma mAnanArAA rmamAM dAkhala thavA lAgyA. pachI temaNe dharma saMbaMdhI keTalAka kapa lakhyA ane ThekaThekANe maTha sthApI te mAte lokene jaina dharmanA paTela karavAnI goThavaNa karI, jethI A dharma mAnanArAgonI dina pratidina vRddhi thavA lAgI. arihaMta yu. sa. 1533 ( I. sa. pU. 157 ) mAM nirvANa pAmyA. temanA pachI saMbhava, abhinaMdana, sumati, prabhu, sukAvya, caMdraprabhu, puSpadaMta, sitAla, zreyAMza, vasupuna, mila, anata, dharma, tatazAMnti, kezuM, ara, mAlI, maNiShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 savRta, namI, nemInAtha, prArthanAtha, eTalA tirthaMkara thaI gayA. te sarvee potapotAnI zakti mujaba upadezAdithI jaina dharmane pracAra karavA prayatna karyA hatA. eTalAmAM ja I. sa. pU. pAMcamA zatakamAM boddha dharma sthApana thatAM A dharmanI vRddhi thatI aTakI; paraMtu thoDA ja samaya pachI jaina dharmanA chellA tirthaMkara mahAvira svAmie bAddha dharmanA AcArya sAthe vAdavivAda karI teno parAjya karI jaina dharmanI pharIthI prANa pratiSThA karI hatI. mahAvira svAmino janma i. sa. pU. 582 mAM kSatrIkuMDa nagarImAM IkvAku vaMzanA sIddhArtha rAjAnI trIzALA nAmanI rANIne peTe thaye hatA, temanuM prathama nAma vaEmAna hatuM, ane samavIra nagaranA rAjanI putrI yazodA sAthe paraNyA hatA. temane priyadarzana nAmanI eka putrI thayA pachI 30 varasanI ummare pitAnA heTA bhAIne kuTuMbabhAra soMpI saMnyAsa gRhaNa karyo hato. bAra varasa tapazcaryA karIne 30 varSa dharmopadeza ApavAnuM kAma karyuM hatuM. teo jaNAvatA hatA ke "iMdriya nAza thavAthI tenuM gAna nAza thatuM nathI, karmanI sattA jarUra mAnavI paDaze, kAraNa ke pApa puNyanI utpatti jovAmAM Ave che. pApapuNyAdi karmaphaLa, pApapuNyAdi kama ne AdhAra, svarUpa jIva, padArtha e vartamAna che. pApapuNyanuM phaLa bhogavavuM paDe che. paraloka che. saMsAranI mAyAjALamAM phasAyAthI jIva pApathaMkamAM paDI adhogati pAme che, mATe potAnI unnatinI AzA rAkhanArAoe viveka zaktithI vicAra karIne karmanA phaLAphaLane samajI leI satakarma karavAM ane jaina dharmanAM je dharmata arihaMta prabhue jaNAvyAM che te pramANe cAlavuM. SkArano maMtra temaNe kAyama rAkhe che, ane tene maLato navakAra maMtra paNa prasiddha karyo che. upalAM dhama tatva vedadharmane ghaNe bhAge maLatAMja che, 1 nemInAtha e yAdavakuLanA zrI kRSNacaMdranA kAkA samudravijayanA putra hatA evuM jaina pustakamAM lakheluM che. paNa purANuM vigere bIjAM hiMdu dharmanA koI paNa pustakamAM tenI noMdha maLatI nathI. nemInAtha i. sa. pU. 1120 mAM hatA evuM karnala TeDane eka zilAlekha maLela te uparathI siddha thayeluM che, ane zrI kRSNacaMdra te I. sa. pU. 32 mA zatakamAM hatA; te uparathI khulluM che ke zrI baNacaMdranA temane bhAI gaNavAmAM AvyA che te hiMdulAke jene viSNu avatAra mAne che te yAdavakuLanA zrI kRSNacaMdra nahi paNa bIje kaI zrIkRSNa haze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 paraMtu karmaphaLamadAtA ane jagatanuM nitya mULa kAraNa je Izvara tenI temaNe svikAra karyo nathI, mATe grAhmaNa dharmavALA A dharmane paNa nirezvaravAdI gaNe che. A dharmavALA pratyakSa, anumAna ane zabda traNa pramANa mAne che; paNu zabda pramANamAM veda nahi paNa temanAM pitAnAM Agama mAne che. A Agama sarvajJanA zabda che ane manuSya samyadarzana, samyajJAna ane samyaka cAritrathI AvaraNane kSaya karI sarvajJa thaI ke che. A dharmamAM mukhya be tatva gaNelAM che, jIva ane ajIva. ane te bene anAdi ane anaMta mAne che. keTalAeka padArthanI vyavasthA jIva ajIva, puNya, pApa, Asrava, saMvara, nirjarA, baMdha ane mokSa e nava prakAre kare che. A dharmavALAonI jANavA jevI prakiyA sapta bhaMgInaya che ane A sama bhaMgIone svikAra karavAthI teo syAdvAdIo. kahevAya che. jeno saMsAra tyAga kare che te yati kahevAya che ane jeo gRhasthAzramamAM rahe che te zrAvaka kahevAya che. mahAvira svAminA samayamAM eka bAjue biddha dharmane pracAra zabaMdha cAlatA hatA ane bIjI bAjue vedadharmabrAhmaNane dharmacAlato hato, tethI temaNe sthaLe sthaLe pharIne lekene upadeza ApI potAnA dharmanA anuyAyI banAvavA athAga prayatna karavA mAMDayo hato. zarUAtamAM temaNe goLa nAmanA caMcaLa ane vAdavivAdamAM praviNa mANasane pakSamAM laI tene zAsvatI tathA vaizAlImAM upadeza karavA moka lyo, tyAM jaI teNe ajJAna lokone samajAvI jana matAnuyAyI ryA. pachI mahAvIra svAmie kazAMbI vigere sthaLe pharI upadeza karI potAnA 1 nona tatvamAM rUci te samajharzana, je savabhAvAdithI chava vigere padArtha vyavasthita che te svabhAvathI meha ane saMzayarahita ghAna te samyagAna; te mati, bhUta, avadhi, mana:paryAya, ane kevaLa e pAMca prakAranuM che. saMsAra karmane uccheda karavAne vakta, hAvALA ane zAnavALA purUSane pApa prati gamana karAvanAra karaNarUSa sanI niti te samyaka cAritra, niMda vegono sarvathA tyAga te cAritra, te ahiMsA, sata, asteya, jarya ane Arigraha e pAMca prakAranuM che. 2 sAta saMta baMne samAhAra te sagI , samagIne naya te. samagInA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat WWW.umaragyanbhandar.com Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyAyIo vadhAravA prayatna karavA mAMDaze. keTalAeka brAhmaNe paNuM temanA upadezathI temanA matamAM dAkhala thayA je gaNAdhipa ane gaNadhara nAmathI prasiddha che. A dharmanuM mukhya sutra hiMsA paramo dharma che, ane te saMbaMdhamAM temaNe bahuja sUkSma vicAra karelA che. mahAvira svAminA nirvANu pachI temanA matanA paMDitAe yoga, prANAyAma, vigere tatvajJAnanAM pustake upara sArA vicAra karyo che eTaluM ja nahi paNa nyAya, vyAkaraNa, keza ane sAhityanA viSayamAM ghaNuM lakSa ApeluM che. | mahAvira svAminA nirvANa pachI A dharmamAM matabheda thatAM ghaNA paMtha ane saMpradAya thayA che. mahAvira svAminA pachI ATha judA judA matabheda thayA te pratyekane nindava kahe che. AThamo ninhava beTika zivabhUti mahAvIra saMvata 609 mAM thayo teNe digaMbara mata calAvyo, te pahelAM badhA tAMbara hatA evuM zvetAMbara kahe che; digaMbara pitAne mata prAcina jaNAve che ane mahAvira paNa digabara hatA ema batAve che. kharuM jotAM A bheda mUrtipUjA uparathIja paDelA jaNAya che. A dharmavALA tIrthaMkarane ja Izvara mAne che ane evA 24 tirthaMkaratemanA thaI gayA che. dharma upara lokonI vadhu AsthA bese te sArU mahAvira svAmInA nirvANa pachI temanA ziSyoe temanI mUrtio karI temane paramezvara tarIke pujavAne pracAra karyo hato. A mUtionA zaNagAranI bAbatamAM matabheda thatAM tAMbara ane digaMbara evA be saMpradAya ubhA thayA hatA. zvetAMbara jaina sAdhuo rajoharaNa rAkhanAra, bhikSA upara vRtti calAvanAra, kezane toDI nAMkhanAra, kSamAzIla ane nisaMga che. kamaMDaluM rAkhe che, ane te kapaDAM pahere che. digabara sAdhuo keza teDI nAkhe che, hAthamAM pIMchI rAkhe che, pAtrane ThekANe hAthane kAmamAM le che, bhIkSA ApanAranA gharamAM ubhA ubhA khAya che. ane kahevAmAM Ave che ke khAtI vakhate potAnAM vala vegaLAM muke che ane varatI vakhate uparanuM -vazva AchuM kare che. A cAra pALave bahu tivra kaSTa bhogave che, ne mAne che paNa arihaMtane mAnatA nathI. ane raMgelAM kapaDAM pahere che. vetAMbare suvarNa ratnAdi alaMkArathI tirthaMkaranI mUrtione bhAve che, paNa digaMbare kAMI te pramANe karatA nathI. zvetAMbare bAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svarga ane 64 IMdrane mAne che ane digaMbaro 16 svarga ane 100 Ine mAne che. tAMbara saMga (zAvo) tIkaranA sAkSAta zikhyAna racelAM che ema mAne che ane dIgaMbaro te pachInA AcAyanAM lakhelAM kahe che. zvetAMbaro strIne mokSaprApti thAya che ema mAne che ane digaMbare tema mAnatA nathI. A baMne vargamAM maLIne sAtaso bheda che ane temAM mukhya 84 che, te darekane ga7 kahe che. vAraMvAra jana sAdhuoe dharmopadeza karatA rahevAnI mahAvira svAmie bAMdhelI pranALIthI tathA mUrtipujAdithI mokSa maLaze evI bhAvanAne lIdhe A dharma vadhu phelAyo ane I. sa. nA 3 jA tathA 4 thA saikAmAM te pUrNa unnata sthitimAM hato paNa pAchaLathI purA thatAM A dharma vadhu phelAtAM aTakyo hato, to paNa I. sa. nA 12 mA saikAmAM kumArapALa rAjAe tene sAro Azaro Apyo hato. pachIthI e dharmanI vRddhi thatI aTakI. amadAvAdanA paka nAmanA lekhake saMvata 1508 mAM judA paDIne mUrtipujA, japa, kathA, vArtA. vigere mAnavAM nahi ema TharAvo lIMbaDImAM saMvata 1534 mAM sthAnakavAsI nAme paMtha calAvyuM. saMvata 1709 mAM suratanA varA lavajIe TA paDIne meMTe pATI bAMdhavAnuM TharAvI navo mArga calAvyo. vikamanA 18 mA saikAmAM dharmadAsa nAmanA chIpAe DhIye paMtha kADhayo mAM paNa terApaMthI ane vizApathI evA bheda che. daMDhIyA puja, vakhANa, vigere brAdhopacArane bahu mAnatA nathI, paNa hiMsA dharma mATe sakhta AcAra pALe che, ane gurU tathA paMjAne mAnatA nathI. AvI rIte jaina dharmamAM paNa matabhedathI aneka peTA paMthe uddabhavelA che. sarva paMthane Azaya sA parameSa e sutra jema bane tema sArI rIte pALI zakAya ema karavAno che. A dharmavALA punarjanma mAne che, brahmacaya pALavAnuM zreSTha gaNe che, jAtibheda mAnatA nathI-hAlamAM te temanAmAM 1 A paMthanA sAdhuo rAtrI divasa o bAMdhI rAkhe che ane vagara khaTake pezAba vApare che. dizAe jaI hAtha paNa pacAvI ja chepAMca sAta divasamAM eka vakhata snAna kare che. jhADe gayA bAda chava hiMsA bacAvavA mAMTe naIne paNa cuMthI cuMthI mATI sAthe meLavI de che. 2 mULathIja A parmamAM atibheda nathI. mahAvira savAmIe aneka judI judI nananA mANasane jaina dharmamAM dAkhala karyA hatA ane nadi na rAkhavo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa jAti bheda daSTigocara thAya che. kapALamAM caMdanane pILo cAMlle kare che, A dharma mAnanArAonI saMkhyA 16 lAkha jeTalI che ane temano meTo bhAga vahepArI tathA zrImaMta che. A dharmamAM pustaka bhaMDAra sAre che. gIranAra, aSTApada, pAvApurI, caMpApurI, pAlItANA, Abu ane sameta zikhara e temanAM sAta mukhya tirtha sthAne che. A dharmanI brAhmaNa dharma upara ghaNuM asara thaI che. 24 tirthakaronI peThe viSNu nA 24 avatAra TharAvI mUti pujana vidhi zarU karavo paDyo, temanA sAta tirtha sthaLane peThe sAta purI temaNe karAvI dIdhI ane tene Teko ApavA mATe purANe racI tenAM cittAkarSaka mahAtmA lakhyAM. yajJamAM pazune homa thato baMdha karavAnI pharaja paDI ane hA svikAravuM paDayuM. sAdhu nAmadhArIne dAna ApavAnI praNAlIkA zarU thaI. sarva varNanA manuSyane sAdhu thavAnI chuTa thaI. mUrti puMjA ane upavAsAdi kaSTakAraka vAto je hAla hiMduomAM jovAmAM Ave che, te A dharmanI ja asara che. baddha dharma vedanuM satya svarUpa palaTAvI deI brAhmaNoe je jabarI sattA jamAvI hatI, tene toDavA mATe prathama cArvAke ane pachI jaina dharmavALAoe ghaNA prayatna karyA hatA. paraMtu cArvAka dharmanAM svecchAcAre vartavAne ane Izvara nathI evAM tatva janasamAjane yogya lAgyAM nahi tema jaina matanI tapa, upavAsa, vigere kAyAkaSTanI kaThiNa niti sakhta hevAthI brAhmaNa dharma mAnanArAomAM ghaNu mANase temAM dAkhala e badha paNa karyo hate. hiMdudharma varNavyavasthA kalpakuma nAmanA hiMdI pustakamAM jaNAveluM che ke " ratnaprabhasurIe vi. saM. 222 nA arasAmAM aneka camatkAre mahArAjA upaladevajIne dekhADavAthI hajAre nIca jAtinA loko jaina dharmI thayA, ane te hajAre jAti osavALa nAmathI oLakhAya che. temanAmAM chAjIyA, curelIyA, kukarA, sIMgI, dudherIA, dhapayA vigere 84 gAtra che. teno artha karIe to chAjIyA eTale supaDAM banAvanAra, curelIyA eTale corI karanAra kukarA eTale kutarAM pALanAra, sIMgI eTale zIMgaDAMnA vahepArI, dudherIA eTale dudha vecanArA ema aneka jAtionuM mizraNa e osavALa jAti che. matalaba ke jaina dharmamAM nati bheda nathI, paraMtu hiMduonA khAkhI temAM paNa jAti di dAkhala thaye che !!! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thayA natA. jenA pariNAme zrAvaNa dharmanuM ra anya dharmavALA karatAM vizeSa ja rahevA pAmyuM hatuM. paNa bAda dhamathI te dharmane sakhta phaTako paDayo; te eTale sudhI ke brAhmaNa dharma chuTavAnI aNI para AvI gayA hatA. - I. sa. pU. 623 mAM pilavastunA rAjA zuddhodanane tyAM gautama nAmano buddhizALI putra pedA thayo, te nahAnapaNathI ja vicArazIla svabhAvane hatAM. eka vakhate keTalAka duHkhI, vyAdhigrasta bhikSuka daSTie paDavAthI tene vairAgya utpanna thayo ane tethI te potAnI 30 vaSa nI bharayuvAna avasthAmAM potAnA pitA, mAtA, patni ane hAno bALaka chADI vanamAM jatA rahyA, ane saMnyAsa grahaNa karI te vakhatanA pracalita dharmono abhyAsa karI cha varasa sudhI tapa karyuM, paNa tethI tene zAMti thaI nahi. tene e vicAra sujho ke Ama kAyA kacchathI mukti maLe nahi; paraMtu nitimAna, pavitra ane cAkhI jIMdagI gALI prANi mAtranI upara dayA rAkhI temanuM bhaluM karavAthI ja mukti maLe. tathI teNe kAzImAM AvI upadeza karavA mAMDayA ke je leke niSkalaMka ane pavitra jIMdagI gALe che, sAcuM bole che, ane pApa karatA nathI; temanAmAM koI ucca nIca nathI. saghaLAM manuSya sarakhAM che mATe varNabheda nakAme che. A bhavamAM ane have pachInA bhAvamAM mANasanI sthitine AdhAra tenAM kRtyo upara che. pApAcAranuM phaLa duHkha ane sakamanuM phaLa zAMti tathA sukha che. punarjanma che. zAMti sukha meLavavA mATe satkarma karavAM joIe. devone yajJo vaDe saMtoSavAthI pApa nAza pAmatuM nathI, dharmagurUonI yAcanAthI kAInuM bhaluM thatuM nathI, mANasa jevuM kare che tevuM bhogave che mATe ya karI hiMsA karavI te nirarthaka ane pAparUpa che. je mANasa pApa karma kadApi karato nathI ane sArAM ko karI lokonuM bhaluM karavAmAM ja mo rahe che tene mokSa eTale nirvANa maLe che. vigere" A pramANe tenA upadezamAM samAyalI samAna bhAvanA, sarvane sarakhA adhikAra, karmadharmanI kaDAkuTa vagarane phakta dayAne ziromaNI gaNI tRSNA bhaMga mAnI sadAcArathI vartavAne bodha: garIba ane tavaMgara, karaca ane nIca, tathA saghaLI varNanA zrI purUpine yathArtha lAgyo tethI teo vAha dharmamAM dAkhala thavA lAgyA. dhIme dhIme vAdhaNadharma mAnanAra po leka ane rAjA mahArAjA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa A dharmamAM dAkhala thayA ane I. sa. pU. pa43 mAM mAtama buddha nirvANa pAmyA te vakhate A dharmanA anuyAyIonI mahAna saMkhyA hatI. je mANasene duniAnA prapaMcathI dura rahI pavitra jIdagI gALI zAMti meLavavAnI IcchA thaI hatI teone gAttama budhe sAdhu ane sAdivanA pavitra vargamAM dAkhala karyA hatA. teo mAthAM muDAvatA, pILAM vastra paheratA ane bhikSA vaDe gujarAna nIbhAvatA. temane rahevA mATe vihAra (maTha) sthApyA hatA. temAM rahI teo zAMtapaNe vicAra karatA, adhyayana karatA, ane AThamAsa pharatA rahI jana samAjamAM buddhanA upalA siddhAMtane upadeza karI dharmapracAra karatA. comAsAnA cAra mAsamAM teo ekaja jagyAe rahI upadeza karatA. buddhanA nirvANa pachI paNa temanA ziSyae A pramANe dharma pracAranuM kAma zarU rAkhyuM hatuM. . sa. pU. 477 mAM boddhanA 500 ziSyoe paTaNAmAM sabhA bharI temanAM vacano ane zikSaNa sutre ekaThAM karyAM hatAM. A vakhate magadhanuM rAjya ghaNuM baLavAna hatuM, ane tyAMne rAjA paNa baddha dharmAnuyAyI hato. I. sa. puM. 263 mAM magadhanI rAjagAdI upara azoka nAme rAjA hatA teNe A dharmane rAjyadhanathI madada ApI pite jAhera rIte bauddhadharma pALavA lAgyo. atyAra sudhI brAhmaNa dharma e rAjya dharma manAte. hato, paNa azake te na svikAratAM boddhadharmane rAjadharma TharAvyuM. ane dharmanA niyamo nakkI karavA sArU teNe I. sa. pU. 242 mAM baddha sAdhuonI moTI sabhA meLavI. tenAM pavitra vacane ekaThAM karAvI mAgadhI bhASAmAM lakhAvyAM. eTaluM ja nahi paNa tenA sArAMza tarIke 14 AjJAo ghaDI ThekaThekANe patthara ane thaMbhAmAM kotarAvI. tathA kArimara, tibeTa, brahmadeza, dakSiNa, ane laMkAmAM sAdhuo mokalI dharmapracAra karAvavA mAMDa. A pramANe rAjayAzraya maLavAthI A samayamAM boddha dharmanI kharekharI caDhatI thaI hatI. magadhanuM azokanA vaMzanuM rAjya nabaLuM paDyA pachI te AMtrakuLanA rAjAonA hAthamAM gayuM hatuM, te vaMzamAM 24 rAja thayA hatA. teTale samaya baddha dharmanI vRddhi aTakI gaI. paraMtu mAya eziyAnA tAtAra lekanI sithIyana jAtie kAzmIramAM rAjayagAdI sthApI hatI tenI eka bIjI zAkhA (huNa) e AMdhrukuLanA chellA rAjA samudraguptane harAvI I. sa. nI zarUAtamAM dillImAM paNa gAdI sthApI hatI. kAramIShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65 ranI gAdI upara I. sa. 4 mAM kaniSka nAme rAja rAma kara hatA teNe paNa gADha dhamanI sabhA meLavI te dharmanA pahecakone TibeTa vigere sthaLe pamapracAra mATe mokalo uttejana ApyuM hatuM. mALavAnA prakhyAta rAja vira vikramAditye I. sa. pU. pa6 mAM zaka ke upara caDhAI karI temane rIlImAMthI hAMkI kADhI potAnI rAjadhAnI ujanamAM kAyama rAkhI hatI. te vidhamAM rAja hatA tethI badadharmane rAjyAzraya maLatA ja thayA. jainadharmavALAoe boddha dhama nI vRddhi thatI aTakAvavA prayAsa karyo hato, paraMtu temAM te joIe tavA phAvyA nahatA. ane brAhmaNadharma upara baddha, jaina ane cArvAka e traNe dharmavALA mAro calAvI rahyA hatA, temAM vaLI azokanA samayamAM te boddhadharma rAjyadharma thaI paDyo hato tethI te vakhate brAhAdharma bilakula Dagumagu sthitimAM AvI jaI TI javAnI aNI upara AvyA hatA. mATe brAhmaNa dharmanA vidvAnoe jAgRta thaI ziva ane aiya praNita yogI dharma mAraphate tArkika graMtho racI temanA sAme thavA prayAsa karyo hato. paraMtu temAM ta phAvI zakayA nahotA. boddha dharmanI niti ghaNIja sakhta hovAthI svArthamaya buddhinA mANasane te kaThaNa lAgatI hatI. mATe samaya saMgane vicAra karI jena dharmanI peThe brAhmaNee mUrti pujA zara karI tenI bhaktithIja-mAtra nAma smaraNuM karavAthIjansarva doSa kapAI jaI svarga-Asa-maLe che, evA purAkA dharmane pracAra karavA mAMDayo. aTale boddha dharmanA loko potAne dharma chADI vaiSNava thavA lAgyA. I. sa. nA 3 ja zatakamAM viSNu svAmi nAmanA saMnyAsIe veSNava dharma sthApyo hato ane tyAra pachI purAvAnA AdhAre aneka paze hiMdu dharmamAM pedA thayA. te darekamAM thAke thAke bAda dharmamAM potAnI marajI anusAra dAkhala thavA lAgyA. ane bAdu dharmanI vRddhi thatI aTakI gaI. I. sa. nA AThamA saikAmAM kumAriva bhaTanA prayAsathI keTavAka bAda dharma tajI hiMduonA cAlatA ekAda dharma pathamAM vapala thaI gayA, jyAre keTalAeka A deza choDI cIna, ribeTa, chAza, laMkA, jApAna, vigeremAM ktA rahyA. haju paNa e dezamAM mA dharma mAnanAranI saMkhyA ghaNuM che ane praSyi para Azare 40 kareDa mAsa mA dharmanA anuyAyI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 - paramezvaranA astitva mATe A dharma kAMI paNa vicAra kare jaNAto nathI tethI brAhmaNa dharma mAnavAvALA A dharmane paNa nAstika matamAMja gaNe che. A dharmamAM paNa pAchaLathI purANonI asara thatAM avatAra, mUrtipuMja, karma, dharma, AcAra, japa, mALA sarva sArI peThe vadhyAM hatAM ane keTalAMka kutarka vAko paNa dAkhala thayAM hatAM. uparAMta matabheda thatAM zunyavAda, yogAcAra, satrAMtika ane vibhASika evA cAra paMtha paDI gayA. ane mAMsa bhakSaNanI spaSTa manAI chatAM paNa AryAvRttanI bahAra je dezomAM A dharmane phelAvo che, tyAM e dharmavALA mAMsa bhakSaNa paNa kare che. AvI rIte A dharma A dezamAMthI naSTa thayo kharo, paNa tenI ghaNuM asare rahI gaI che. sarvane sarakhe adhikAra ane samAna bhAvanA rAkhavArUpa A dharmanA upadezane lIdhe prAcIna varNa vyavasthA avyavasthita thaI gaI, yajJAdi kriyAo baMdha paDI. sAdhu mAtrane dAna ApavAnI pranAlikA zarU thaI ane brAhmaNa sivAyanA kSatrI, vaizya, zuda ane strIone paNa mokSane adhikAra che ema spaSTa thaI gayuM. dharma dayAnuM mULa che ema kahevAtuM hatuM te badalAIne dayA dharmanuM mULa che ema manAvA lAgyuM. 1. vaibhASika mukhyatve karIne arthane jJAnAnvita mAne che. satrAtika bahira artha pratyakSa grAha nathI ema mAne che. gAcAra buddhi AkAra sahita che ema mAne che. zunyavAdI saghaLuM zunya mAne che. cAre prakAranA bAdo rAgAdinA, jJAna saMtAnanA ane vAsanAnA uchedathI mukti mAne che. 2. haMsA paramodharma ane rAmanuM mUTha che e sutrone jaina tathA baddha gharmavALAoe hadathI vadhu vajana ApI AryonA-hadayane hinasatva, sabhya ane maLa banAvI dezane parAdhinatAmAM DubAvyo; e keTalAeka vinAno mata che. joke A mAnyatA savAze satya nathI, paNa eTaluM te kharuM che ke A baMne dharmavALAoe kSatrI vargane vANiA banAvyAthI kSAtra tejane thoDe ghaNe dhakake to lAgyo haze. bAkI bhAratanI avannatinuM kharuM kAraNa to varNAzramanAM, ane temAM paNa vize brahmacaryAzramanAM dharma karmano lopa thaye teja che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kavi gaNita-egI mArga . A traNa praNita yogI mArga zrI rAmacaMdrajInA gurU vaziSTathI cAlatA cAvelo che, paraMtu A mArga ghaNo ThiNa hovAthI temAM paramahaMsa ane sanmAsie sivAya bIja jhAjhA mANaso dAkhala thaI zaktA nahotA, tethI e mata vadhAre pracalita nahoto. vedanA sAnakAMDane mukhya gaNI vidAkta dharmanI yajJAdi saghaLI kriyAo karavI, jIva hiMsA karavI nahi, gAyatrIne japa kara, ane prANAyAmAdithI cittanI zuddhi rAkhI sarvatra vyApaka ane nirAkAra, niraMjana, jayoti svarUpa IzvaramAM mana jaDavuM e A mArganA mUkhya siddhAna che. mahAtmA verdavyAsa paNa A dharmamAM hatA. temaNe " AtmA sarvatra ekaja che, vedane sAkAMDa eja satya dharma che, pUrNa jAti e eka Atma daSTi che, avivA saMsAranuM mULa che, cI saMga e narkanuM DhAra che, devo kapita che, sarva kiyA manovikAre ghaDI kahADI che, gurU AzA eja mahAvAkaya che. rAhaiA eja tAraNa maMtra che. sAuM e zabda jJAnanuM ghara che. 4 nuM citvana e grudha maMtra che, nAdAyAsa e svarga darzana che. dhAtA niti, basti, naLI kriyA, vigere karavAthI siddhi prApta thAya che. " vigere to dAkhala karyA hatAM. A mArgamAM I. sa. pUrve 6 ThA sakAmAM pataMjalI nAmanA RSi thaI gayA, temaNe A mAgavA siddhAMta saraLa rIte samajAya te sArU yogAnuzAsana athavA yoga darzana nAmanuM pustaka lakhyuM che. yoga kevI rIte kara, kyA kayA niyamo pALavA ane kevI rIte vartavuM ke jethI mAla maLe te vistArathI temAM jaNAvyuM che. temanA paraparA ujajananA prakhyAta paraduHkhabhaMjana mahArAja vira vikramAdityanA samayamAM makkendranAtha ane gorakhanAtha nAme suprasiddha yogIo thaI gayA che, temaNe haTha dIpikA nAmanA graMtha lakhyo che. A dharmanA lAke bAda jenAdi sAthe paNa vAdavivAdamAM utaryA hatA. eka bAjue purANA AcAryo ane bIjI bAjue A matanA yogioe bAda nAdi sAthe vAdavivAda karI dharmanuM rakSaNa karyuM hatuM. A matanA keTalAMka tatvo thAya ane na vigere matavALAoe paNa potAnA dharmamAM 1. A paraMpI vedavyAsa dAnamAba ane nirAkAra paramAtmAnA upAsaka hatA ema spaSTa che, temane ja purANonA kattAM jaNAvI sAkAra paramAtmAnA bhakta jAvyA che !!! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat WWW.umaragyanbhandar.com Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAkhala karyo che. A matanA AcAryo tyAgI ane vanaspati AhArI che, temanA ziSya munivrata laI zake che. A mArgamAM paNa pAchaLathI matabheda thatAM judA judA matapaMthe paDI gayA che. I. sa. nA pAMcamA saikAmAM nAtha ane dattAtraya evA be bheda paDyA; ane pirANikenI saMgatathI devI, devatAnI pujA ane hema havana cAlu karyA. haju paNa keTalAka yogIe zuddha dharma pALe che, paNa temane moTe bhAge buddhi bagaDatAM A grahari ane kriyAvuiM vartata pati pAyara e vAkyonA " huM brahma chuM mATe dareka pApathI alipta chuM ane iMdriyo iMdriyonuM kAma kare che temAM pApa zAnuM ? evA ulaTA artha karI pApAcAramAM paDI gayA che. A nAtha paMthamAM paNa kAnaphaTI kaniyA jegI, kAbeliA, vigere ghaNA piTA paMtha paDI gayA che. 1. dattAtraya paMthanI hakIkta AgaLa Avaze. nAtha paMtha dharmanAtha nAmanA paramahaMse i. sa. nA 5 mA saikAmAM sthAne che. tenA siddhAMte A pramANe che. nirAkAra, niraMjana ti svarUpa paramezvarane mAna. homa havana vigere kiyAe karavI. bhairava, mahAvira, devI. ziva, sUrya e mUkhya deva che. aleka eka purUSa che teNe khalaka racI che. racavAmAM prathama khappara utpanna karyuM che. mRtyu ane kALa khaparanA ziSya che. samAdhi mekSanI jagyA che. potAnI kalpanA mAyA che. haTha yoga e tana ane manane zuddhi karanAra che. kriyA na karanAra pApI che. maMtra jaMtra sAcAM che. jIva dayA pALavAmAM puNya che. ane adharmione mAravAthI deva prasanna thAya che. vigere. " 2. jIvane mAthe keTalI javAbadArI zAstrakartAoe goThavI che, to - kahA eTale brahmanI saphaza thanArane mAthe keTalI vizeSa javAbadArIo hevI joIe te samajavuM kaThaNa nathI. paramAtmAnI peThe teNe loka kalyANa mATe satata prayAsa karavo joIe, tene badale pitAne pApa lAgatuM nathI evuM mAnanAra mahAna pApIja gaNA jeenje karma prayatna karavAthI rokI zakAtAM nathI, jemake zvAse zvAsa kriyA-hadayanA dhabakArA, pipacAnuM hAlavuM, vigere tene ja iMdriya IdriyonuM kAma kare che evuM kaheluM che. tene badale game te anAcAra karavAmAM paNa idriye iMdriyanuM kAma kare che evuM mAnanAra kevaLa pApaja kare che. 3-(1) kanaka rAjaputAnAmAM vizeSa che. gorakhanAja cela che. gorakhapuramAM gerakhanAthanuM maMdira che tene, tathA nepALanA pazupatinAtha mahAdevane e loko potAnA iSTadeva mAne che. (2) kanIyA lAgI. e paNa kAnaphatha jevA che ane khAte gajarAna calAve che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat WWW.umaragyanbhandar.com Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paradezI prajA vidaka kALa ane brAhmaNa kALamAM eTale purA thatA pahelAM - khyatve karIne paradezathI ane pa-6 jata AvelI hatI. (1) semeTika sTeccha-AphikA ane osTrelIyAmAMthI AvelI che. te liMga yonIne pujanArA, abhaNyanuM bhaNa karanArA ane manuSya pazuno baLI ApanArA hatA. A lekanA sahavAsathI ja brAhmaNa kALamAM ligonInI pujAne vidhi tathA yajJamAM azvAdikane hAma vAno rIvAja dAkhala thaI gayo che. (2) drAviDa-dakSiNa mahAsAgaramAMthI AvelI che. teo nAgapujA, jhADa pujA ane patthara pujA karanArA hatA. khetI karatA ane maraghAM kukaDAMne paNa vadha karatA hatA. temanI bhASA drAviDI che. hAlamAM dakSiNa tarapha cAlatI telaguM, malayAlayama, ane kAnaDI vigere bhASAo tamAMthIja thaI che. A lokonI asarathI hiMduomAM nAga puMja, jhADa muMja ane bhUta pretAdinI pujA dAkhala thaI che tathA devane maraghAM kukaDAM tathA bakarIno bhoga ApavAno rIvAja dAkhala thaI gaye che. (3) ziyana-AmAM be zAkhAo mUkhya hatI, zaka ane huNa teoe rAjaya sthApyAM hatAM. vira vikramAditye e prajAne harAvI ane tyAra bAda temanA vaMzanA yazovaramAne I. sa. 532mAM huNa sara dAra mihirane harAvI temane jaMgalomAM nasADI mukyA. jATa, kALI dhArALA ane vAgharI e sithIyana jAtanA che. teo hiMdAnI sAthe rahevAthI kAMIka sudhI che ane khetI kare che tathA hiMduenA devane puje che. jaMgalamAM nAzI gayA temAM bhIla, nAga, kapa, saMtAla, gaDa vigere anArya jatA mukhya che. A madhya eziyAmAMthI AvelA che. (3) jI. rAjaputAnAmAM tathA yu pI. mAM temanI vasti che. () me enAthane paMtha mahArASTramAM cAle che te paNa A nAtha paMcanAka zAkhA che. A sivAya paNa nAtha paMthanA keTalAka chuTaka paM che. te sarve gurU gorakhanAza ane mahendranAthane mUkhya mAne che ane zivanI bhakti kare che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) sithIyana loko sAthe turAnI nAmanI paNa eka halakI jAta madhya eziyAmAMthI AvI hatI te sithiyana lekenA gulAma hatA. jemAMthI bahAravasIyA, bhaMgI, DheDa ane camAra vigere ane spazya jAtio thayelI che. teo paNa hiMduo sAthe rahevAthI hiMdunA eka deva tarIke gaNAtI taLazIne mAne che. (5) I. sa. pU. 3ra7 mAM sikaMdara bAdazAhe A dezamAM svArI karI hatI tyAra pachI grIka leka paNa A dezamAM AvI vazyA hatA. AvI rIte paradezathI AvelI prajAne paNa parANe banyA pachI brAhmaNoe hiMdu nAmanI eka mahAjAtimAM dAkhala karelI che. ( ziva dharma. ApaNe AgaLa joI gayA ke azakanA vakhatamAM brAhmaNa dharma TuTavAnI aNupara AvI gayo hato, tethI temaNe azokanA mUrNa bAda sumAre 100 varSe tIbeTamAM ziva nAme rAja rAjya karato hato, tene samajAvI potAnA pakSamAM lIdho ane samaya saMjogone vicAra karI pitAnuM baLa vadhAravA mATe je rAkSasa kuLatpanna brAhmaNe banI beThelA ApaNe joI gayA chIye temanI sAthe saMpI gayA. arthAta temane paNa bAhmaNa tarIke svIkArI lIdhA, ane baMnee ekatra thaI gauttama tathA kaNAdanA nyAya ane tarkazAstranA AdhAre tArkika graMthe banAvI cArvAkAdi matAnuM khaMDana karavA prayAsa karyo. zivarAjAne agresara banAvI cArvAka matanA lAke upara caDhAI karI temanA traNa gAmano nAza karAvyo. AthI cArvAkamata sadaMtara nAza pAmyAnuM kahevAya che, paNa tema thayuM nahotuM. kAraNa ke te dhama pALanArA thaDA loko cheka Agha zaMkarAcAryanA samaya sudhI hovAnuM jaNAya che. game tema che, paraMtu AthI cArvAkamata chinna china thavA pAmyo hato e nisaMzaya che. . pachI bAdha ane jaina matanA nirizvaravAdanuM khaMDana karavA mATe zivadharma sthApI "jagatane kartA paramezvara che ane te potAnA jJAna, kriyA ane icchA e traNa zakita vaDe jagata sUje che. potAnI sRSTinA jIvinA zubhAzubha karma tapAsIne temane sukhaduHkha Ape che" vigere upa 1. zivaliMganI pujA vidhi sarva brAhmaNae A samayamAM kabula karI hevI joIe. 2. juo zaMkara digvijaya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 deza ApavAnuM zarU karI jaina ane bAdha dharmanI vRddhi thatI aTakAvavA prayatna karyAM. mALavAnA prakhyAta rAjA viravikramAditye i. sa. pU. 56 mAM zaka leAkAne harAvI temane dIllImAMthI hAMkI kADhayA. viravikramAditya ziva dharma pALatA hatA, chatAM te nyAyI hAvAthI baddha ane jaina dharmavALAne kaI nukazAna ke trAsa na ApatAM teNe brAhmaNa dharmanI punaH mANu pratiSTA karavA sArU saskRta vidyAlayA sthApI brAhmaNAne saMskRta zikhavAnI sagavaDA karI ApI sahAya karI; AthI brAhmaNeAne himmata AvI ane samaya sadbegAnA vicAra karI dharma svarUpa racavAnA temaNe prayatna karyAM. ane vikramAdityane saMvata cAlu karI temanuM nAma amara karyuM, je saMvata adyApi sudhI paNa cAle che. zAkta saMpradAya. kArya mAtra zaktithI thAya che. darekamAM echA vattA pramANamAM zAMta rahelI che, ane jeTalA pramANamAM zakti hAya che teTalA pramANamAMja te kArya siddhI karI zake che. tethIja sapta zatImAM cArazaktti:sarva mUrtavu...ityAdithI zakitanI sa 3patA varNavI che. prakAzamaya jJAnarUpa zaktija timiramaya ajJAnarUpa rAkSaseAne haNanArI che, mATe zakti sarvathI zreSTa che. kAryasiddhi mATe zaktinI jarUra che mATe te meLavavA prayAsa karavA oie, A tatvA dhyAnamAM leIne keTalAka yAgIoe brahmacarya, prANAyAmAdi kriyAo dvAre jJAnarUpa zakti meLavavAnA prayAsa karavA mATe eka patha sthApyA hatA. jenuM nAma zakti saMpradAya rAkheluM hatuM. pAchaLathI purANAnI pravRtti thatAM tenu paNa rUpAMtara thai gayuM ! zaktine aneka asurone haNanArI devI kaTTapI tenuM paNa camatkAra ane alaMkArothI bharapura maneAraMjaka varNana karI tenI mUrtipujA ane bhaktija mAtrane cApanArI che evuM TharAvyuM !! hAlamAM tenAM vividha svarUpa akhA, bhavAnI, bahucarA, kAlakA, tuLajA vigerenI mUrtipujA cAle che te tyArathI. A mArgane dakSiNu mArga kahevAmAM Ave che. eka khAne Ama thayuM tyAre bIjI khAjue A dezamAM AvI vaselA semiTika vigere anAryo pAtAnA dharmane maLatA mA sapradAya eI temAM dAkhala thayA. te mULathIja devIbhakta hatA. mAkhi 1. purANA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 lana ane AsirIAmAM milittA, siriAmAM AsTATi ane phinIzIA eDanIsa nAmanI devIonI pujA karatA hatA, ane devIne yenI rUpe pujatA. devIne paNa eka purUSa kapelo hato tene liMgarUpe pujatA. kAspiana samudra AgaLa khAka gAmamAM liMganuM prAcIna devAlaya che te uparathI spaSTa che ke semeTika vigere anArya leke liMgayenInA puMjaka hatA, ane Do. sTIvansana, goresIo vigeree zodha karI evuM jAhera karyuM che ke semeTikAdi anArya lokonA sahavAsathI ja liMganInI pujA hiMduomAM dAkhala thaI che. A pramANe A lokoe A matamAM dAkhala thaI temanI khAsiyato pramANe A mArgamAM dharmato dAkhala karyA. vidamAMnA brahonI jeno satyArtha jagannAtha thAya che tene pheravI mAnava yoni karyo ane tenI pujA vidhi A mArgamAM dAkhala karI A mArganuM nAma vAma mArga rAkhyuM. A mArganuM varNana taMtra graMthomAM Ave che ane suMdarataMtra, yonitaMtra, liMgataMtra vigere aneka taMtra graMtha temAM che, AmAM kola graMtha mukhya che. temAM paMca makAranI vidhi mUkhya rIte Ave che. A mArga evI nIca ane malina kriyAothI bhareluM che ke tenuM varNana karatAM paNa lajajA utpana thAya tevuM che. mATe ja prakhyAta senca vidvAna Do. anuMke taMtrane AraMbhelo arahayAsa kaMTALIne paDato mUkyo hato. A mArga vALA kahe che ke vedathI vaiSNava mata sAre che, viSNavathI ziva sAre che, zivathI dakSiNa sAro che ane dakSiNathI vAma sAre che !! jene mAMsa, magha, mithunAdimAM pravartavuM hoya tene mATe dharmane bahAne A eka uttama mArga che. A mArgamAM paNa matabheda utpanna thavAthI pakAMcaLIyA, mArgI, mAtApaMthI, bharava upAsaka, aghorI vigere paMtha paDelA che paraMtu te sarvane Azaya mAtra ekaja che. 1. juo inDIana enTIkarI. 2. juo mura saMskRta TesTa. 3. dela graMthe 64 che. 4. mAMsa, matsya, madha, maithuna ane mudrA 5. (1) laMcalIyA A matanAM strI purUSe varSanA amuka amuka TharAvelA divase nimelI aMgyAe ekaThAM thaI khuba dArU pIe che. pachI dareka strI piAtapitAnI kAMcaLI kADhIne eka ghaDAmAM nAMkhe che, pachI temanA dharmagurUnI AjJA thatAM dareka purUSa e ghaDAmAMthI eka eka kAMcaLa upADI le che. jenI kAMcaLI hAthamAM Ave te strI te puruSa sAthe saMga kare che. game to , dIkarI, ke mAtAnI kAMcaLI hAthamAM AvI hoya te paNa tenI sAthe te vihAra kare che !!! www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 mA mAgavALAonuM mukhya dhAma AsAmamAM che. e sivAya kAMchagarama, madurA, nepALa, vAMkIpura, darabhaMgA ane siMdha tathA kacchamAM paNa tenAM dhAma che. madurAmAM kAmANI ane mInAkSI nAmanI devIe che ane tyAM paNa A mArganA loka jaNAyA hatA, paraMtu muMgerI makavALA zaMkarAcAryoe temanA upara jAzukane mAro calAvI temanI sattA nirmaLa karI nAMkhI che. kAmANI. mInAkSI, javALAmukhI, vidhyAvAsinI, bALA, bagalAmukhI, kALI vigere temanI devIo ane bharava, kALabherava, unmattarava, vigere temanA deva che. A mAgavALA bharava ane bharavAnuM TIcaka bane che. dhAbI, mALI, vALaMda game te jAtanI koIpaNa nIca sIne nagna karI pujA kare che. purUSa te badhA bherava ane yIo te badhI bharavI gaNAya che. varNa jati badhuM bharavI taMtramAM rada che ane mAMsAdinuM bhakSaNa karI khuba dArU pIne yatheccha vihAra karavo eja temanA dharmanA siddhAMta che. (1) mAga--A matanAM strI purUSo paNa upara jaNAvyA pramANe ekaThAM thaI upara mujabanI kriyA kare che te uparAMta viyaMne pANImAM nAMkhI tenuM bA camana paNa kare che !! (3) AtAjI-te paNa maMthalIyA jevAja che. siMdha, kaccha ane kAThiyAvADamAM jayA che. () para upAsaka-A loko paNa upara mujabanI kriyA kare che. vadhAremAM chAparI rahaNa kare che, AmAM eka zAkhA unmata bherava paNa che ane te kApAlika paNa kahevAya che. (5) pArA A loko paNa kapara mujaba kriyA kare che. vadhAremAM e nIca nitina samudAya che ane koI paNa jAtine mANasa temAM dAkhala thaI che. A loka mahAna vagaranA che. nama paNa kare che. bhIkha mAgatI vakhate muvaranI bharatI parI sAthe rAkhe che ane asvacchatAthI tene kaMTALe ApI pana grahaNa kare che. pitAne siddha jaNAve che ane hADakAMnI mALA pahere che. (1) rA A paMthanI paNa sarva kiyAe kAMcalIyA pa ii che. vize pamAM te uSa nIcano bheda gaNatA nathI ane bahaNI mAM caMDALa aDAM mATInAM kaMDAmAM jAya che. A sivAya khaLabherava upAsaka, unmata sva upAsaka, chINa gaNapati pAsaka evA ane vAma mArganA paze che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat WWW.umaragyanbhandar.com Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 A mArgavALA potAnI sarva kriyAo gupta rAkhe che, koIne paNa jANavA detA nathI. evuM paNa sAMbhaLavAmAM AvyuM che ke A mArganA anuyAyI kaI paNa thI purUSa potAnI kriyAo jAhera pADI deze e zaka AvatAM ja tene mArI nAMkhe che ! temanA graMthe paNa bIjAnA hAthamAM banatA sudhI javA detA nathI. eTale A mArga hiMdustAnamAM ghaNuM guma rIteja phelAyelo che. tethI tenI saMpUrNa hakIkata maLavI ghaNuM mukela che. A mata mAnanArA ghaNe bhAge AsAma, baMgALA, bihAra ane nepALanA chuTaka chuTaka bhAgomAM, madrAsanA kAMIka bhAgamAM ane siMdha, karacha tathA kAThiyAvADanA kAMI kAMI bhAgamAM che ema jaNAyuM che. sAMbhaLavA pramANe temAM brAhmaNa vigere ucca varNanA paNa mANase che. vidabhASya lakhI vidanA viparIta artha karanAra mahidhara paNa A vAmamArganA kaeNla matAnuyAyI hato. evuM paNa siddha thayuM che. antaH kaulA bahiH zaivAH sabhA madhyeca vaissnnvaaH|| nAnA rUpa dharA: zAktA vicaranti kalauyuge // Ama hovAthI A saMpradAyanA anuyAyI keTalA haze te kahevuM kaThaNa che. purANakALa. I. sa. nI zarUAtathI te I. sa. nA 19mA saikA sudhInI adhavaca sudhI, bAda mata jora upara AvyAthI Arya dharma TakI vedanuM nAma nizAna paNa rahevuM kaThaNa jaNAyAthI brAhmaNoe prathama zivadharma ane cAgI matane pracAra karavA mAMDyA. paraMtu A jJAnagamya kaThaNa viSaya tarapha lokonI rUci thaI nahi, tethI lokonI rUcine anukaLa thaI paDe evA saraLa dharmanI jarUra jaNAyAthI brAhmaNoe purANe racavA mAMDayAM. saghaLAM purANuM eka samaye racAyelAM nathI, paNa prasaMgavazAt deza juo hiMdujAti varNavyavasthA kalpadruma nAmanuM hiMdI pustaka 1. purANuM eTale banuM. arthAt jInAM lakhANe. evuM nAma rAkhavAnuM kAraNa navI kalpanAne banI karAvavAnI hatI. 2. mUkhya purANe 18 che. (1) brahma purANa (2) padyapurANa. (3) viSNupurANa. (4) varAhapurANa, (5) kaMdapurANuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 kALane lakSamAM laI je che to dAkhala karavAnI jarUra jaNAi te te to dAkhala karI jude jude samaye racelAM mAluma paDe che. I. sa. 5. 56 mAM mahArAjA vira vikramAditye zaka lokone harAvI briAhmaNane Azraya ApI saMskRta bhaNavAnI temane sagavaDa karI hatI, jenA pratApe brAhmaNomAM vidyA bhaNavAne umaMga vayo hato. vira vikramAdityanA pachI paNa rajaputa lokonAM moTAM moTAM rAjya hatAM ane samaya paNa kAMIka zAMti bharyo hato. A samayane lAbha leI je brAhmaN varganA vidrAne saMskRtamAM ghaNA praviNa hatA temaNe vyAsanA nAmathI mULa veda mArganA rahasyane avalaMbI lAkenuM mana AkarSaNa karavA mATe alaMkAra ane camatkArathI bharapura manoraMjaka purANa banAvyAM. jo ke AvI vyavasthA karavA jatAM vedanI aneka RcAonuM enuM rUpAMtara thaI gayuM che ke mahAna mahAna vidvAnone paNa tenuM mULa svarUpa kevuM haze te zedhI kADhavAnuM ane samajavAnuM ati durlabha thaI paDayuM che. vedamAM surya je potAnI garamI ane AkarSaNAdi niyamane lIdhe vastu mAtrane TakAvI rAkhe che tenuM nAma viSNu che ane agninuM nAma (6) vAyu purANa. (7) bhAgavata purANa. (8) mArakaMDa purANa. (9) agni purANa (10) bhaviSya purANuM. (11) liMga pusaNu. (12) vAmana purANa. (3) kuma purANa (14) matsya purANa. (15) garUDa purANu, (16) nArada pusaNuM (7) bahAvarta purANu. ane (18) brahmAMDapurANa. A badhAM purANamAM maLI cAra lAkha zloka che. prakhyAta baMgALI lekhaka bAbu baMkImacaMdra potAnA kRSNacaritra nAmanA pustakamAM purANe banyAne aMdAja samaya Apelo che paNa te cokasapaNe nathI ! i. sa. nI zarUAtathI te i. sa. nA bAramA saikA sudhImAM purANa banyAM che ema mAnavuM vadhAre gya che. puNenI peDe bIjuM paNa keTalAMka upapurANe paNa che. 3. vyAsane nAme purA lakhavAnuM kAraNa ke sarva janasamAja zraddhApUrvaka kaha rAkhe. 4. juo sAyaNa bhAga. veda 1-154-1-6. phaLonuM ciMji thI AraMbhI zarU thatuM AkhuM viSNu sutaja tapAsIe to temAM viSNunuM eka vizeSaNa S: nigiri te sahita teno artha karIe te " (ame) sUryanA baLanuM ( zuM varNana karIe ) je rajasa (raMjana karavAvALAM kSiti Adi lotraya abhimAnI agi, Aditya, vAyu vigere te rU5 ) tema ni che. Aditya rU5 viSNune mATe Ama kahI zakAyuM te vAstavikaja che; paraMtu purAgamAM viSNune Adityane badale puttama rUpe varNavyA tyAre rajane artha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ riAva che. A vastusthiti upara lakSa ApI pAlana karanAra tarIke viSNu ane nAza karanAra tarIke ziva e pramANe be mahATA deva dAkhala karavAmAM AvyA che. tema brahmA (vAyu) nAme stutinA devane vastu mAtranA sarajanAra tarIke purANomAM devatraya ( traNa rUpe eka Izvara ) mAM paNa agni, vAyu, vigere badalAI ratIne kaNa thaI gaye. ane eja vedamaMtrane artha "he viSNu ! tamArAM parAkrama varNavavA prayAsa karanAra retInA kaNa gaNavAne prayAsa kare tevuM che !! enA eja vedasukatanA aMtamAM Ave che ke tArAM vAstunuSya siT maLe anna nA mahilA kayAH ame te vAstumA javA stavie chIe ke jyAM (bhUrIgA) lAMbA vistAravALAM (ve) kiraNe che. Avo artha tene bhAkhyakAroe karyo che, chatAM purUnama viSNunuM dhAma marI eTale lAMbAM zIMgaDAMvALI che eTale gAyonuM bhareluM geloka thaI gayuM ! ! ! 4 viSNu rvijatradhAnapadakSa ( yaju. a. 5 maM. 15 ) tene artha (1) sUryanuM pra4i, aMtarikSa ane AkAzamAM traNa prakAre vyApavuM te (2) udaya madhyAhu ane asta athavA (3) sUryanuM agni, vidhuta ane Aditya rUpe prakAzavuM te. Avo durgAcArya tathA AbhAva lakhe che. A maMtrane alaMkAra ApIne baLI rAjA pAse viSNue sADAtraNa DagalAM jamIna mAgI vigere e bAbatamAM AkhuM kathAnaka ubhuM karI purANakAroe kalpanAne ajaba gheDo - DALe che !! veda maM. 1 sU. 32 naM. 5-7 no artha " sUrya atyaMta tikSaNa vidhuta kiraNa rUpi astra vaDe atyaMta baLavAna tarapha vyApaka meghane chinnabhinna karIne bhUmi upara prasarAvyuM " A maMtranA AdhAre "vRtrAsuranI camahArika kathA brahmavaivartAdi purANamAM goThavI che. pAna kALA trAyate sA gAyatrI prANanuM rakSaNa karavAvALI gAyatrI che mATe prANuyAma vaDe prANuzaktine svAdhina ane sthira karavI ane mAnasika svairya thayA pachI zraddhAthI aRtma jJAnamaya gAyatrIne japa karavo Avo javA zabdano artha choDIne tenuM sAdazya joi gayA nAmanA gAmamAM pitRzrAddha karavAnuM TharAvyuM che ! AvI rIte vedanI aneka tracAone kAMte mULa artha na samajAyAthI tene agya artha karIne athavA samajyA chatAM tene alaMkArAdi ApI evI te rahasyamaya vArtAo purANanA kartAoe phrI che ke tenuM mULa svarUpa paNa samajavuM kaThaNa paDe che. uparAMta nadIo, parvata, megha, vAyu, agni, sUrya, saMvatsara, mAsa, Rtuo, prakAza, vigerene alaMkArAdithI vibhUSIta karI temAM chavApaNuM karI manuSya, deva ke rAkSasanA nAme mUtimAna cItarI, temAM aneka camatkArika ane manoraMjaka varNana karI kAvyazaktine camakAvI "jyAM na pahoMce ravi, tyAM pahoMce kavi" e kahevatane caritArtha karI batAvI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAkhala karavAmAM AvyA che. viSNu rakSaNa kare che, ziva saMhAra kare che teTalA mATe che ane purANomAM moTA deva mAnyA che. keTalAka vidvAnonuM evuM mAnavuM che ke parabrahmanI utpana karavuM, poSaNa karavuM ane nAza karavuM e traNa zaktione anukrame brahmA, viSNu ane zivanuM nAma ApI temane ja paramezvara gaNavA prayatna thayelA che. jayAre keTalAekanuM evuM paNuM mAnavuM che ke e traNe Izvara vAcaka nAma che. astu ! game tema hoya paNa purANamAM temane Izvara vAcaka mAnavAmAM AvyA che, ane haju sudhI Izvara tarIkeja hiMduo puje che mATe ApaNe paNa temane Izvara vAcakaja gaNIzuM. karma ane jJAnamArga ghaNA kaThaNa hovAthI bhaktinuM prAdhAnya ANavA mATeja purAvAnI pravRtti thayelI che. jene dharmanI peThe mUrti paMja zarU karavA nirAkAra paramAtmAne sAkAra karAvavA prayatna thayo che, ane tene mATe sAdhana ane AdhAranI jarUra jaNAyAthI evI vyavasthA karI 1. sva. vA. ma. na. dvivedInA zabdomAM kahIe to purANamAM sarva sthaLe agamya ane avarya parabrahmane gamya ane vIrya keTImAM utAratAM tenuM parama tatva gumAvyuM che. kuvAnA deDakAne mana mahAsAgara paNa kuvA jevoja tema mANasane mana che te paNa eka mANasa ne ! tene hAtha, paga, IcchA, roSa, parivAra vigere sarva pare ! phera mAtra eTalo ja ke mANasane nyAnuM hAnuM ane tene . mANasane potAnI stuti khuzAmada game tema tene potAnI bhakita ati game !! AvI rIte avadarya ane acitya parAkSane mANasanI barAbara batAvI deTa tenI kalpita matine vaikuMThAdhIza, kAdhiza, akSarAtita, purAtama. 1mInArAyaNa, ziva, pazupata, zakti vigere nAma ApI kevaLa ja karI nAkhyuM che ! ! ! balbanuM varNana thAyaja kema ? varNana karanAraja bhUle che je mAtA ene evuM kahevAyuM che tenuM varNana koNa karaze ? chatAM sAkAra karAvavA mATe gaja garimA ane mAma pAH huM je avyakta ( ane avarSa ) chuM tene mukha mA vyakta ( varNana karI zakAya tevo ) mAne che ke mAtA vAne ravI teno artha " huM je vyakti che tene mUrkha loka abata sama che " ema jaNAvI nAmane AdhAra-purAvo-ko karyo che !!! mati te icaranuM pratika che, tenI vibhUti athavA aMza che, Izvara yAta thAya te mATe eka yitva mukarara kareluM che athavA jenI mati hoya tenA sAe yAda karI potAnI vartaNUka sudhAravI enuM nAma , ema karAvyuM hatuM te paNa sApa parippama AvatuM, paraMtu mahine ja ka o Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke Adarza tatvatAone gItAjInA 4 thA adhyAyanA zloka 7-8 nA AdhAre viSNunA avatAra TharAvI temanI mUrti sthApana karavAnuM yogya vicArI temanAM paNa cittAkarSaka, manoraMjaka camatkArika varNane * lakhelAM che. karAvavA purANakAroe prayatna karyo che ane tenI bhakti sevAja tAranAra che, mUrti ApanAra che. tyAre to Izvara rUpa bhUtine vividha vastrAlaMkAre, dhana dhAnya ane mAla milakta ApI tenI kRpA meLavavA aMdha zradhALu bhakto prayatna kare te temAM navAI jevuM zuM che ? AthIja Aje maMdire ane tenI aMdaranI mUtio pachavADe lAkha rUpiAno kharca karatA lokone jovAmAM Ave che. AvI paristhiti avalokIne custamAM custa sanAtanI vidvAna svargavAsI sAkSara zrI maNilAla nabhubhAIne paNa pitAnA siddhAMta sAra nAmanA pustakamAM ( mUtineja Izvara samajI tenI pujA karavAnA rivAjane ) adhama mUti puMjA e ullekha karavuM paDe che ! 1. " thAyaja hAnI dharmanI, jyAre bhArata vIra; vRddhi thAya adharmanI, tyAre dharuM zarIra. karavA rakSA sAdhunI, pApIne ThAra; gharma sthApavA huM gharUM, yugayugamAM avatAra." laDAInA vakhate ATalI moTI gItA kahevA jeTale vakhata maLe e arAlaya che. te upara vivecana karatAM gItA sumAre 9% lokamAM zrI kRSNacaMke arjunane kahI che ane tenA mukhya siddhAMtane anulakSI vyAsa rUSie gItAzAstra nirmANa kahyuM chee mAra nAmanA graMthamAM ullekha che. ema mIrajanA penzanara mAmalatadAra rA. narase gaNeza uraphe rAvasAheba bAnuM jaNAve che, eTaluM ja nahi paNa e mUkhya siddhAMtarUpa 79 lekanuM TippaNa paNa temaNe marAThImAM zrImad bhagavada gItAnA prasiddha karanAra rA. ciMtAmaNa gaMgAdhara upara mokalI ApyuM hatuM (juo marAThI zrImad bhagavad gItAnI bIjI AvRttinA pRSTa 20 nuM TIpaNa) tyAre ane numAna thAya che ke avatAravAdane Teke ApanAra loke zrI kRSNanA nahi paNa vyAsa rUSinA che. chatAM paNa zrI kRSNacaMdra gItAjImAM pramad yam vigere zabda prayoga karelA che te avatAravAdane Teko ApanArA che e paNa prazna udabhave che. paraMtu tapAsa karatAM jaNAya che ke upAsanAnI bAbatamAM upadeza karavAno prasaMga hoya te paramAtmA barAbara pitAne ati saMbaMdha che ema jANuM te prasaMge() huM vigere prathama purUSa prayoga A graMthamAM vApare che. vAmadevAdi rUSie vedazAstra prApta karI AtmajJAnane upadeza karavA sAruM hRma nuramA pUrvatita (bahada. 1-4-10) vigeremAM prathama purUSa prayAga karyo che; te lokone potAnI upAsanA karavI evuM kahevA mATe nahi paNa upAsanA karaNanI izvara taraphanI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalAka vidvAnonuM evuM mAnavuM che ke cAlu samayanI peThe prAcina samayamAM paNa sArI rAjya vyavasthA karanAra, dharmanuM sAruM sAna phelAvanAra, ane jana samAjanI unnati karanAra sadgA sapanU mahAtmAenI yAda rAkhavA mATe temanI mUrtio banAvI jora jagyAoe rAkhavAmAM AvatI hatI; ke jethI evA ucca vartanavALA Adarza mahApurUSonI mUrtio jevAthI temanA saguNe ane karmonuM bhAna thatAM janasamuhanA vicAravAna buddhivAna manuSyone paNa potAnA kartavyanuM bhAna thAya. teja mUrtioneja IzcarAvatAra TharAvavAmAM AvyA che. astu ! game tema ho, paNa purANAnA kartAoe je mahAtmAone IzcarAvatAra gaNelA che, te bezaka, vidvAna ane Adarza mahAtmAe hovAthI paMjaniyato cheja. ane temanA sadaguNe yAda karavAthI ghaNu jatane bedha maLe tema paNa che. A uparAMta purANanA kartAoe nIcenI bAbato upara khAsa dhyAna ApeluM che.. ( 1 ) lokone parANe paga vartavAnuM mana thAya te sArU navI paNa keTalIka phAyadAkAraka bAbatone mahAna rUpa ApI tethI svarga AjJA batAvelI che. A vedAMta bhASAmAM zabda prayoga saMbaMdhane vizeSa niyama che. (nirata khaMDa --2) A pramANene prayoga vidhino khulAse vedAMta darza namAM prANAdhikaraNa sutramAM karelo che. A niyama pramANe gItAmAM paNa maharSi vyAse cAgezvara zrIkRpasucaMdra taraphathI adhyAtma upadeza prasaMge algada viDore zabda prayoga karyo che. mATe tethI izvara avatAra le che ema mAnI besavAnuM nathI. bezaka, eTaluM to kharuM che ke jyAre pRzvimAM dharmanA nAme adharmane phalAva thAya che, tyAre jana samAjanA kalyANa mATe prayatna karI satya dharmano pracAra karavA mATe leIne ke mahAtmA nIkaLI Ave che; pachI bhale tene paramezvara mAnI besavuM hoya to te mAnanAranI munsaphInI vAta che. 3. ekAdazI karavI, trAMbAnAM vAsaNa vAparavAM vigere Arogya zAstranA niyame kAyadAnI je che e jagajAhera che. taLazImAM paNa teja guNa che. juo, kurasI gandha mAdAya valayatra gacchati mAstaH rivara: nAthANuM mata prAmAphiyana padhamattarAkhyAna. je jagyAmAM tulasI sparSita havA prasare che, te jagyAmAM rahelAM durgadhI tono ekadama nAza thAya che ane bIjA havAnAM to sudhare che. teDa vigere ke dhaMdhA karanArAne temanA deva tuLasI che, mATe tenI puMja karavI e niyama karAvanAra purAkarenI buddhi zuM prasaMzApAtra nathI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athavA mukti maLe ema karAvavA prayatna karyo che. dAkhalA tarIkeHekAdazIe apavAsa karo, trAMbAnA vAsaNamAM dudha na rAkhavuM, trAMbAnA vAsaNa vAparavAM, khIcaDI ane dudha sAthe na khAvuM, aLazI ghara AgaLa. rAkhavI vigere. ( 2 ) nadI, parvata, unA pANInA kuMDa vigere je je Arogya vadhAranArI cIjo jaNAI tene devatva ApI tenI pujA vigere karavAmAM mahAna puNya thAya che vigere jaNAvavA mATe tenAM camatkArapUrNa mane raMjaka mahAtma lakhyAM che. ane tene tirtha sthaLa jaNAvyAM che. dAkhalA tarIke -gaMgAjI, girIrAja, Abu, devakI unAInA kuMDa, TuvAnA kuMDa, lasuMdrAnA kuMDa vigere. | ( 3) purANe banatA pahelAM turAnI, drAviDa ane zaka vigere paradezI prajA A dezamAM AvI rahelI teo A dezanA nivAsI Aryone siMdhu nadI uparathI hiMdu ane dezanuM nAma paNa hiMdu sthAna kahetA hatA. te nAma purANuM kartAoe kAyama rAkhI temanA asaMkhya devonI puMjA (jevI ke nAgapujA, zitaLA pujA, bhUtapretanI paMjA, liMga puMjA, vigere ) paNa purANomAM dAkhala karI che. ane brAhmaNe jyAM jyAM upadezArthe gayA tyAM tyAMnA lokone ra te namaH jarA pati chati e sutra batAvI temanA deva paNa saMyukta prAMtanA sarjana janarala De. henkIne tapAsa karI siddha karyuM che ke "gaMgAnadInA jaLamAM evo asAdhAraNa guNa che ke temAM regakAraka jatuene svabhAvata: nAza thAya che." marNapathArIe paDelA manuSyanA mukhamAM gaMgAjaLa reDavAnI prathA che te keTalI phAyadAraka che? mRtaka manuSyanAM asthi vigere AvA jaLAzayamAM nAMkhavAno rivAja paNa teTalAja upayogI che. sApha thaelAM hADakAMmAM evo guNa che ke tethI jaLa zuddha ane svaccha thAya che tethI koI mANasane keI kahe ke hADakAM ekaThAM karI jaLAzayamAM nAMkhIAva, te te kAma te bhAgyeja karaze, paNa mRtaka manuSyanAM hADakAM AvA jaLAzayamAM nAMkhavAthI maranAra svarga jaze AvI purANuM kartAnI cAlAkIne lIdhe hajAre mRtakonAM asthi gaMgAjI vigere jaLAzayamAM Ave che. unA pANInA jharAmAM reDIyama, gaMdhaka ane ThaMDA pANInA jharAmAM surekhArano aMza hovAthI temAM snAna karavAthI cAmaDInAM darada vigere sArAM thAya che (juo InDIyana meDIkala gejheTa DIsembara 1911). parvatomAM paNa aneka prakAranI vanaspati rahevAthI tyAMnI havA AAra vaka hoya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "A heTA deva ziva ane viSNunAM mAtra judAM judAM rUpa che " aA pramANe samAvavA lAgyA, eTaluM ja nahi paNa temanA svabhAvane anukuLa Ave te sArU jugAra rama, dArU pIvA, mAMya pAtu vigere tatvo dAkhala karIne paNa halakI varNanA jugAradipriya lekane potAnA hiMdu dharmamAM kheMcavA prayAsa karela jaNAya che. ( 4 ) bAda ane jaina vigere dharmanA pracArathI thaelI varNanI avyavasthA sudhAravA mATe sarakhA AcAra, vicAra, ane badhAnA mANasanA jaththA bAMdhI temanA dhaMdhA pramANe varNa vyavasthA karAvI ane temAM jAcAra na phelAya te mATe eka varSanA mANasone bIjI varNavALA pitAnAmAM dAkhala na kare evo prabaMdha racyo. gAthI eka bIjAmAM TI beTI vyavahAra baMdha thayo. ( 5 ) jyAM jayAM upadeza arthe brAhmaNe gayA tyAM tyAM temanI navI kalpanA pramANe mUrtinI sthApanA karI, ane je je mUrti, nadI, parvata vigereno puMja leke karatA hatA temanAM paNa camatkArika ane manoraMjaka varSa purANamAM dAkhala karI temane mahimA vadhAravA prayAsa karyo che. ( 6 ) loke jena, bAda ane cArvAka vigere nAstika paMDyAmAM dAkhala na thAyatemano upadeza sarakhAya paNa temanA kAne na paDe te sArU paraba yathAra navojana mAlika rastAmAM hArI mAravAnuM sAme AvatA hoya ane paDakhe jena maMdiramAM javAthI jIva bacato hoya to paNa temAM na jatAM hAthIne prANArpaNa kara" evI matalabanA zloka purANAmAM dAkhala karI temane paradhama mAM nA aTakAvavA prayAsa karyo che. 1. sara mA vigere halakA varganA mANasane mATeja TharAveluM hatuM. ucca varganA mANasane te tethI dura rahevAne upadeza karelo che. paNa semedika atimA banI beThelA bANe mAMsa khAtA hatA, tethI maskAra parAmAM zrAddhamAM vAvAne mAMsa khavarAvavAnuM lakheluM che, e uparathI jaNAya che ke e pusa temanI beThelA bAgAnAM khelAM haze. 2. purA thayAM tyAre 18 varSa TharAvavAmAM AvI hatI. pAchaLathI temAM matabheda svAM vRddhi thate te mAre hajAronI saMkhyAmAM varlDa vevAmAM Ave che !: ochAmAM oba 8 hara zAti hiMdubamAM che. kayAM 4 varSa ane je 8000 varSa !!! haju paNa keTalI vadhaze ? ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) lokone pApa karmathI aTakAvavA mATe amuka prakAranuM pApa karanArane amuka prakAranI bhayaMkara zIkSA mRtyu pachI yamadute kare che tene romAMca khaDAM thAya tevAM varNana karelAM che. ( 8 ) boddha dharmanA moTI saMkhyAnA lokenI te dharma upara sArI AsthA joIne bAda paNa viSNune eka avatAra che ema purANamAM dAkhala karI te dharmanA lokone paNa potAnA dharmamAM kheMcavAno prayAsa karelo che. ( 9 ) je paMca mahAya dararoja Arya kuTuMba karavA joIe evI prathA cAlatI hatI temAM paNa saraLatA karI keI sArA vidvAna brAhmaNane paMcabhAga ApavAno rivAja karyo. ( 10 ) Arya loko mAM je 16 saMskAra thatA hatA, temAM paNa saraLatA mATe pheraphAra karI dIdhA. ( 11 ) musalamAna rAjyanA amalamAM hiMdu vIonuM baLAtkAre musalamAno haraNa karI bIbIo banAvatA hatA, tethI te samayamAM racAyelAM purANomAM-athavA te pahelAM racAyelAM purANamAM bAra varasanI ummaranI aMdaraja kanyAnuM lagna karAvI devuM, tema na karanAranAM mAtA, * juo garUDapurANa cokhA, dALa, ArTa, mIThuM ane dhI e pAMca cIne eka thALImAM mukIne brAhmaNane ApavuM tene paMcabhAga kahe che. jAtakarmane badale gaLathuthI, nAma karaNane badale chaThThI, nikhamaNa ane anna prAzana te keda karatuM ja nathI. cAlane badale bAdhA utAve che. janoi saMskAra brAhmaNa sivAya bIjA karatAja nathI, ane brAhmaNe paNa AkhA bAra varasane vidhi cAra kalAkamAM ApI janoI rUpe tenuM nATaka kare che! ane tyAra pachInA to bIjA saMskAre kaI karatuM nathI. phakta aMchI saMskAra maNa vakhate thAya che, paNa te vidhi saha to nahi ja. koI ke zrImaMta saMskAra kare che kharA, paNa te prAcIna vidhi pramANe nahi. jyAre I strIne saMtAna thatAM nathI tyAre kaI bhUta prajA thavA detuM nathI ema mAnI tirthamAM jaIne nArAyaNa bali kare che; paraMtu viryarakSA na karavA rUpa mahAbhUtane to koI vicAra sarakheya karatuM nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitA ane sarva TuMba vigere nAka jaze evI matalabanA zloka dAkhala karyo. kahe che ke musalamAna lekenA koI zAstramAM evuM pharamAna che ke " paralI vInuM haraNa karavuM te harAma che" tethIja kanyAone vItvamAM AvyAM pahelAM paraNAvI devAthI tenuM haraNuM thavAne bhaya che rahe mATeja ema karavuM paDeluM. ( 12 ) purANa kALamAM janasamAjanI vRttio uttama prakAranA viSaya bhogAdi tarapha vaLelI jaIne temane zrIkRSNanI bhakti tarapha vALavA sArU lAka rUcine anukuLa thAya tevuM alaMkArothI epAvIne temanuM jIvana vRttAMta manoraMjaka ane camatkArika varNanAthI lapura citaryuM che. 1. Ama thavAthI bALalagnano rivAja zarU thayA, tene te badhuM bALI mUkayuM ! ! ! garbhAdhAna saMskAra sacavAya nahi. hAnI umaramAM ja apakava virya - lita thavAthI IdagI TUMkI thai gaI ane baLa, buddhi, tathA parAkrama sAthe trI ane sarasvani paNa cAlyAM gayAM. vidhavAonI saMkhyA vadhI paDI nA pariNAme anAcAra aTakAvavA mATe sati thavAne cAla zarU thayo. te che e rivAjathI thatI anAtha strIonI hatyA ayogya (pAparUpa ) lAgavAthI nA. sarakAre kAyadAthI teno pratibaMdha kathA che. vidhavAonI saMkhyA anahada vadhI gaI che. ane chevI vastI gaNatrI pramANe lagabhaga 30 lAkhathI vadhAre vidhavAo bhAratamAM che. ahAhA, keTalI du:khanI vAta ! ! ghArI kharI vidhavA peTanA dukhe ke anya bIjA kArAe (dharmazAnanA abhAra anAcAramAM pravRtta thayelI paNa mAluma paDI che, ane dara varase aneka bALahatyA thatI kocara thAya che. AthI punarlananI DavI jarUra khI thaI che. 2. je vakhate dezanI evI sthiti anubhavIonA anubhavamAM AvelI che pama vicAre athavA to Adarza puronA jIvane leka chavanamAM utAravAnA tAtkAlika upAya cAra sAsa che, tyAre teoe te mArge kAma lIdhe, ghaNavAdi saMpradAye tArA zrIkRSNanA jIvanane bodha ApavAnI je praNAlIkA baMdhAi che tenuM kAraNa e che. paraMtu dareka padArtha ke vicAramAM lAbhanAM ta paNa che tema geravAbhanAM paNa hoya che. tema gAra zAstranA saMbaMdhamAM paNa banyuM che. parAgamAM aneka rAjI mahArAja ane kRSi munionAM chavana rAte che. che ke e tamAra alaMkArethI zaNagArIne lakhavAmAM AvyAM che kharAM, paraMtu mejara zrI kRSNa caMdranA jIvana vRtAMtamAM je alaMkArAdi daSTigocara thAya che teNe te hadaja karI nAMkhI che ! purepurI vyakti te temAMja camadhave che! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purANomAM varNavelA zrIkRSNanA janma vRtAMtanuM siMhAvakana karavA mATe te A pustaka jevAM be cAra pustako lakhavAnI jarUra paDe tema che. te paNa tenuM saMpimAM avalokana karavuM asthAne nahija gaNAya. s, "sarva upaniSa mA.....e zlokamAM upaniSada rUpi gAyanuM dahana kara nAra hovAthI zrIkRSNane govALa, temAMthI sAra rU5 mAkhaNa zeAdhI (corI) gItAjI rUpe prasiddha karI sarva mumukSA (ajJAna hovAthI mAMkaDAM) ne pAyuM. e mUkhya matalabane kAvyanI chaTA lAvavA mATe alaMkArika bhASAmAM zrI kRSNane govALa, mAkhaNa coranAra ane mAkhaNa cerIne mAMkaDAne khavADa- . nAra varNavyA che. (ha) vAdavivAdathI janasamAjamAM phelAyelA vepane (jharane) temaNe upadeza ApI sarvane samajAvI tene aTakAvI (cuzI leI) temanI pApati (putanA) no nAza karyo, ane AvI rIte tRNavat kaMTAne patAvI (tRNAsurane mArI) vidvAnone (rUSione) rAjI karyA. A hakIkatane paNa rUpAMlaMkAra ApI putanAnuM jhera cuzI mArI nAMkhI ane tRNAsurane mArI rUSine khuzI ryA. 1) zrI kaSNa mahAre putra che, mArI AjJA Adhina (baMdhAyalA) che, tethI jaya vijaya mahAreja thavAne evA abhimAnamAM ja sedAja AvelAM, temane paNa zrIkRSNa sadupadeza ApI temanAmAM samAyelA huMpada mamapada (be vRkSo kAM ) no nAza karyo. A hakIktanuM varNana karatAM "zrIkRSNane jasedAjIe dAmaNAthI (prema rUpi rasIthI) bAMdhI lIdhA hatA, te dAmaNa sahita teozrI deDayA ane temane viSaNunA zrApita thayelA be dvArapALe (jaya, vijaya) je jhADa rUpe utpanna thayelA hatA; tene ukheDI nAMkhI tene uddhAra karyo " ema varNaveluM che. (4) zrIkRSNa zAMtithI vAda (vAchAsura !) no nAza karyo ane ta5thI (zama, dama, viveka, vairAgya, ane prANAyAmAdithI ) moha (bagAsura!) no nAza karyo. bALakone bhaNAvavAne lokone baMdha karI temanAmAM bharAyelA ALasa (agAsura) ne nAza karI bALakomAM navIna cetana (jaMdagI) ApyuM tenuM paNa zrIkRSNa vAcchAsurane nAza karyo, bagAsurane mAryo, ane agAsurane mArI bALakane jIvatAM rAkhyAM enuM varNana che >> zrIkRSNanA samayamAM keTalIka madananA madamAM masta banelI yuvatio dharma nitino vicAra karyA vinA yamunAjInA kinAre kapaDAM utArI nagna snAna karI tophAna macAvatI hatI, tenI khabara maLatAM temaNe rAma rAkhyA sivAya tyAM jaI abhaya kadamarUpa zAstranA AdhAre rIeAnA kartavya upara hadayadaka jussAdAra vyAkhyAna ApI temanAmAM samAyelA ajJAnanuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com a, Surat Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ajJAna ne varanI upamA ApI te vacanuM) haraNa karyuM. yuvatio A vyAkhyAnathI. lAjanI mArI saramAI pastAvo karavA lAgI. A muLa hakItanuM bibhitsa mizrita zRMgAra rasathI bharapura evuM te varNana najare ? che ke te pupure jaNAvavA paNa amane khya lAgatuM nathI. huMkAmAM na yuvatIonAM vastra dhAraNa karI zrIkRSNa kadamanA upara caDI gayA ane jyAre teoe nama bahAra AvIne zrIkRSNane kalAvAlA karyA tyAre temaNe temanAM vasa ApyAM! evI matalabanuM varNana che. ati vApu e upadeza ApanAra para zrIkRSNa AvuM ame karma kareja kema? paNa raphugAra rasika janene priya thAya tevuM vakhANa karavA jatAM purANakAra hada kudAvI dIdhI che !! jenuM pariNAma anarthakAraka nIvaDe te temAM navAI jevuM nathI. purANanA eja varNanane AdhAre eka prasiddha citrakhare to vA prakAranAM citra paNa taiyAra karyA che ane te ghaNAMkharAM vaiSNava matimAM ane mbanA dharamAM paNuM jovAmAM Ave che, je ke lalita kaLAnI daSTie e citra upAgI haze, tepaNu nitine bhraSTa kare tevAM viSayanajaka citro rA khavAnuM to samaju mANase bhAgye ja pasaMda karaze. (3) zrIkRSNa janasamAjamAM phelAyelA kalezanuM (kALI nAganuM) niti dharmane upa daza ApI (damana karyuM ) tenuM baLa ukhADI nAMkhyuM (hAMkI kADhavo) ne lokomAM phelAyelA rUpi agni (dAvAgni)ne zAMta karI dIdho (pI gayA) te hakIktane badale kALI nAganuM damana karI tene hAMkI kADhayo ane dAvAna * pI gayA evuM varNana che. lokone apaza ApavAthI durjana (AzAna-mela jevA) late temanI sAmA thayA, ane temanAM priya garUpa upaniSadone nukazAna paheMcADavAno prapaMca 2myA tethI eka khAna (parvata jevI) sabhA meLavI vidvAnanI madadathI temAM zrIkRSae dana meLavI teone mahAna kayAM. parvata jevI mahAna sabhAe eka avAje zrIcaMdranI prasaMzA karI. A hakIktane upAlaMkAra ApI bAre megha caDhI AvyA ane gAyone herAna karavA lAgyA, tethI ekacaM? bevaradhana parvanane calI AMgaLIe upADI temanI rakSA karI huM varNana che. ) bhAgavatamAM zabda ja nathI, e sivAyanAM keTalAMeka pusaNamAM rAdhA nAmanI nI sAthe eka be vinoda jyAMnuM varNana che, te che rAdhA AvI mAMthI ekapaNa eka Adarza vogezvara mahAtmA levAthI te paMjavA lAyaka hatA, tethI AzA che ke ema kahevAtuM hatuM. te ArAkhe zabdamAMnA ne ke eka samaye lopa thanAM sa kRNa hevAvA lAgyuM haze. rAdhe kRSi I vAvA lAgyA pachI ke zRMgAra rasika kavie role da ii kalpI zRMgAShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * rika kathAnaka ubhuM karyuM hovuM joIe, ane tema thayA pachI purANamAM te hakIkta dhusI javA pAmI haze. () zrIkRSNacaMdra ucca nIcane bheda na rAkhatAM sarva sAthe samAnabhAvathI va taMtA hatA, te batAvavA rIMchanI ucharelI jAMbuvaMtI ane kubajA nAmanI kadarUpI dAsI sAthe rahyA hatA evuM varNana kareluM che. (5) paramAtmA nirAkAra che ane tene kAMI rUparaMga nathI, mATe ja temane kALA raMganA kalakhyA che; kAraNa ke kALe kai raMga nathI, paNa raMganA abhAve je dekhAya che tene kALo raMga kahevAmAM Ave che. (2) zrI kRSNane 16108 strIo hatI evuM purANomAM lakheluM che. purANanA sthala zabadone aMdhazraddhAe vaLagI rahenArAo to A vAta satya mAne che. paraMtu mahAbhArata vigerethI phakata temane ekaja -rUkSmANi-hatI evuM mAluma paDe che. keTalAeka kahe che ke zarIranI 16108 nADIo che te upara kAbu rAkhavAthI arthAta zrI kRSNa jItendriya hovAnuM jaNAvavA mATe alakAra ApI nADIone badale nArIe lakhI haze, paNa e vAta satya jaNAtI nathI. kAraNa ke zarIramAM nADIo 999 havAnuM prasiddha che. keTalAeka kahe che ke rUdanI 16108 bacAo che te temanA kaMThAgre hovAthI arthAta temAMja kRSNanuM hadaya ramaNa karatuM hovAthI te bacAone alaMkArI bhASAmAM nArIe lakhI che, paNa e vAta paNa satya jaNAtI nathI. kAraNa ke tragdhadanI bacAe 10580 che. keTalAekanuM evuM mAnavuM che ke kRSNane viSNune avatAra purANakAroe TharAvelA che ane vedamAM sUryane viSNu kahela che tethI 16108 tArAgraha je sUryanA prakAzathI prakAzita thAya che tene alaMkAri bhASAmAM nArIe jaNAvelI che. te samayamAM 16108 tArAgraha mukhya gaNatA hatA mATe tema banyuM haze. sahuthI chellA mata bIjA badhA mata karatAM vAstavika jaNAya che. ( zrIkRSNa amuka bIjanA caMdranAM darzana karyA nahi ane thanA caMdranAM darzana . . karyA tethI amuka amuka Aphata temanA upara AvI paDI hatI evuM varNana paNa jovAmAM Ave che. musalamAna rAjya amalamAM bIjanA caMdranAM darzana karavAno rivAja musalamAnone dekhAdekhI hiMduomAM pazu dAkhala thavA pAmyo hato. ane tethI tene prastrane AdhAra ApavA mATe keI kavirAje kalpanAne gheDa doDAvI zrI kRSNanA nAma sAthe AkhuM kathAnaka banAvI purANamAM goThavavAnuM sAhasa kareluM che. che jarA eTale ghaDapaNathI zrI kRSNa svargavAsI thayA, tenuM paNa alaMkAra ApI jarA nAmanA pAradhIe kRSNane bANa mArI mArI nAMkhyA e varNana che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat WWW.umaragyanbhandar.com Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) buddhine SaTa karanAra tamoguNa padArtho khAnAra na thAya che evuM kasavI DuMgarI, lasaNa, gAjara, vigere padArthone upayoga thato aTakAvavA prayatna karyo che. ( 14 ) ziva, viSNu vigerene sAkAra karAvyA, temanA avatAra karAvyA eTale temanA parivAra vigerenI paNa goThavaNa paNa rUpaka ApI karelI che. LNe pitAnA mAmA kaMsane mArI nAMkhyA tethI dharaDA mAsenI maMDaLI (jarAsaMdhe) gusse thaI tene Thapako ApatA hatA, tethI temanA bhayathI hArIne zrI kRSane harakAMmAM jaI tyAM rAjadhAnI karI hatI. A hakIktane paNa AvakAra ApI jarAsaMdhanA bhayathI kRSNa hArIne dvArakAM vasAvI tyAM rAjadhAnI karI. ( ) kALayavana nAmane kAI paradhama zrI kRSNane mAravA mATe temanI pAchaLa paDyuM hatuM, paraMtu temaNe eka yukti karI tethI bacI gayA, ane bhaLato mANasa mAryo gaye. te bhaLatA mANasanA sagA saMbaMdhIoe pI kALa dhavanane mArI nAMkhe tenuM paNuM varNana alaMkArika jaNAya che. (1) tArakAmAM pa6 keTI ( varga-jatanA ) yAdo rahetA hatA, tenuM paNa 1 na karatAM dvArakAmAM pa6 jeTI ( kare ) yAda rahetA hatA evuM varNana karela che. A rIte zrI ke purANakALamAM zRMgAra rasathI bharapura vRttAMta nAgIne ane tene aMdhazALI hiMdu jati satya tarike svikAratA hovAthI te samaya paLa thayelA jana matanA vidvAnoe zrI kRSNa narkamAM che evuM lakhavuM che. AvuM TharAvavAthI keTalAka aMdhazraddhALu custa hiMdu dharma A davA vigeremAM jarUra hovA chatAM paNa teno upayoga karatA nathI ane pIDA pAme che. 2. vAyu (vALa) thIja vANI thAya che mATe cAre vedanA dAtA rahyA. ane tethI tenAM kAra vedarUpa yara mAyA; pAMcamuM mAthuM paNa zive kApI nAMkhyuM che. e pa ma ra ne SNa yajurveda je semeTika myuomAM bharelA ja nA banAve che te mAnatA bharela hovAthI tene laine (hi) nAza no hato. vANathIja vilAnI utpatti mATe ghaNA (vA) nI parI sarasvati. A saMpUrNa vida prApta karyAne dAvo karI zake nahi teno koI svAmi thai kapa nI-mATe te kuMvArI. jene vicAravAnI zakti che te mana mATe nuM te kAno putra. sarvavyApI vAyumAMja karma mAtranI aA hitAya che GhanAM gAmophonathI e vAta sArI rIte siva thAya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 15 ) cepI rogono phelAvo na thAya te sArU maranAra manuSyane aMtyeSTi saMskAra karanArane snAna ane tenI sAthe vadhu vakhata rahelAM sagA saMbaMdhIone snAna uparAMta sutaka vigere TharAvI temane dura rAkhavA prayatna karyo che. tevI ja rIte halakA dhaMdhA karanArA (aspRzya jAti ) ene paNa aDavAthI snAnAdi vidhi karavAno prabaMdha racyo che. che) ane yogya samaye te karmanA kartAne phaladAtA nivaDe che eTale vAyumAM. gupta citra AvirbhAva pAmI sthala sRSTimAM jaNAya che mATe prANI mAtranA karmane hisAba lakhanAra citraguptaja. ane karmano niyamanAra paNa brahmA (vAyu) ane e sarvanI vAta jANanAra vidyArUpa sarasvati teja vidhAtA-teja lekha lakhanArI. pApanuM bhakSaNa karanAra jJAna hovAthI agnirUpa ziva paNa jJAna. game tevI duSTa buddhinA mANasane paNa smazAnamAM jJAna upaje che mATe ziva (jJAna) ne vAsa smazAnaja, kAmAdi durgaNe bALanAra paNuM jJAna hovAthI kAmadevane bALanAra paNa ziva. yogazAstramAM jJAnanuM sthaLa mastaka che, mastakanuM nAma paNa kailAsa ApeluM che. mATe zivanuM sthaLa paNa kailAsa. yogazAstramAM kuMDalinI zakti kahI che te suSmaNadvAre brahmAMDa kailAsa) mAM pahoMcI ziva (jJAnane) ne maLe tyAre samAdhi thAya che. samAdhinuM phaLa paNa paramAnaMda. ane paramAnaMda thAya eTale zuddhi ane buddhi hAtha joDI ubhI ja rahe. A tatvone rUpaka ApatAM zivane kailAsagiri-parvata-vAsI garyo tyAre zakti (kuMDalInI) paNa pavartanI putrI pArvatIja thaIA baMne kailAsa-brahmAMDamAM-vihare (ekatra thAya) tenuM phaLa samAdhi-gaNapati-ane gaNapatine patnio paNa zuddhi ane buddhi; paNa jJAnane putra che ane patni paNuM zI ? mATeja putrarUpa pariccheda (gaNapati) nuM mAthuM kApI nAMkhyuM che. zaktine te jarUranuM che mATe DahApaNunA cinaharUpa hastinuM mAthuM tenA dhaDa upara besADayuM. halAhala jhera (maleriyA). ne pI janAra paNa ziva (azri). agnimAM sugaMdhI dravye vigerenI AhutI ApI yajJAdi karavAthI havA zuddha thai jaI maleriyA nAza thAya e prasiddha ja che. sarva prakAza karanAra maNi che mATe maNine dhAraNa karanAra sarpa, prakAzane karanAra hovAthI ziva (iagni) nuM AbhuSaNa. .. sUrya prakAzathIja raMga samajAya che. aMdhArAmAM sarva raMga kALeja jaNAya che. tethI sUryanuM vAhana te saptamukhI ghADe (sAta raMgathI vibhU* pita prakAza). sUryathIja jagatanuM poSaNa thAya che. tenI garamIthI pANInuM varALa thavuM, varALathI varasAdanuM thayuM ane varasAdathI ajAtinuM pADyuM. ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89 ( 16 ) ATha vasu, ekAdaza rUdra, dvAdaza cAditya, iMdra ane prajapati ema 33 keTI ( jatinA ) deva gaNelA che. paNa purA banatI vakhate nadI, taLAva, pahADa ane anArya kAnA paNa devane deva gaNelA tethI te sarvane samAsa karavA mATe 33 TI (jAtanA) ne badale 33 keTI eTale karoDa samajAvavAno prayatna thayo che. ane IzvaranA eka eka guNane jude jude laI temanA guNa pramANe juduM juduM nAma TharAvI tene judA judA deva pramANe gaNuM tenAM varNano paNa alaMkArI ApAvIneja karela che. ( 17 ) deva maMdira ane tidi jagyAe lokonI vadhu saMkhyA ekaThI thavAthI havAne bIgADa thatAM rogAdi phelAvavAno saMbhava hovAthI tema na thAya te sArU kapura vigere havA sudhAranAra cIjonI Arati karavAno tathA dhIInA dIvA rAkhavAne paNa prabaMdha karela che. ( 18 ) nasamAja hamezAM paropakAra karatA rahe te sArU vividha prakAranA tahevAro karAvI ne prasaMge vidvAnone dAna ApavAthI mahAna punya thAya che evuM TharAvavA prayatna karyo che. temaja zrAddha savatsari vigerenI paNa evI ja matalabathI goThavaNa karelI che. ( 18 ) Rtune anukuLa tahevAre vagere paNa karAvelA che ane RtunI ane havAnI zuddhi thAya tevI goThavaNa paNa karelI che. ( 20 ) jana lokee jema tIrthasthAna mATe 7 purI nirmANa anna eja mANasanuM poSaNa kare che mATe sUryaja piSaNa karanAra che. jyAre sUrya piSaNa karavAthI viSNu ThaMcI tyAre pAlana karavAmAM lamInI jarUra hovAthIja viSenI cI ne amI. ane saMsAranI vRddhi kAmathI thAya che mATe viSNune putra ne kAmadeva. sUryanA AkarSaNahilIja suSTi,graha vigere niyamita TakI rahe che mATe te sarvane dhAraNa karanAra-pAsAtmaka deva che. gayo che sUrya kirAno lAka-eja svarga. vIja yAre zAmAM prakAza phelAya bhaviSya-cazbhuja. AvI ja rIte vicAra karatAM eTale ahaMkAranuM satya e vicAsAM ziva, rANA ane vizvanAM vAhana, zaya ara ane bIjI aneka vAte samAya tevI che. gaMja vistAranA bhaye vizeSa vivecana karI zakAya tema nI. paNa sUma buddhithI vicAra kasbArane te sarva samajAya tevuM che. vizeSa jANavA IcchanAre trinirNaya nAmanuM hiMda pustaka levuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI hatI, tema purANukAe paNa adayA, mathurA, kAzI, avaMtikA ( ujajana ), kAMcI, jagannAthapurI ane dvArakAM e sAta purI TharAvI che. ( 21 ) avyakata satamAMthI svata suSTi utpanna thaI che, tenuM varNana paNa alaMkArathI epAvIne kareluM che. upara mujaba vastusthitine dhyAnamAM laI samaya saMjogAnusAra lokaphacine anukuLa thaI paDe tevI rIte purANonI racanA thaelI che. AvI racanA karavAmAM ghaNuM karIne janasamAja paradharmamAM jatA aTakI teo bhaktimArge vaLIne paNa hitakAraka karma karavAmAM mazagula rahe eja hetu rAkhelo jaNAya che. paraMtu bhaktine vadhu prAdhAnya ApavA jatAM nirAkAra paramAtmAne sAkAra TharAvI tenI mUrtipuMjA ane avatArAdinI goThavaNa karI temAM ja lokone atizaya maha rahe-bhaktivAna thAya--mATe dareka bAbatone alaMkArathI epAvIne evI to cittAka - 1. vedamAM pu rUdra sarva vigere ghaNuM guhya sukata sRSTinI utpattinA saMbaMdhamAM che. upaniSadomAM akSata vakuca prAyeya huM bahu thAuM ema IcchAthI joyuM ema jaNAveluM che. purANamAM A saMbaMdhamAM darekamAM judAM judAM varNane che, paraMtu sAmAnya rIte sarvamAM evuM jaNAya che ke nArAyaNane sRSTi karavAnI IcchA thaI ane jaLamAM zeSa upara poDhayA, temanI nAbhimAMthI brahmA thayA ane temaNe sarga vistAryo vigere. vedamAM purUSa tene ja upaniSadamAM sat ane purANomAM nara gaNela che. narathI je thayuM te nArA-jaLa. sarvamaya avyAkRta ne varNavI kema zakAya? varNana karavAthI te khyAta thaI jAya mATe tene upamAthI samajAvavA sArU sarvamaya prApti mAtranA jIvananA AdhAra 35 jaLanI upamA ApelI che. temAM zeSa eTale anaMta upara sUtelA. nArAyaNane aMta nathI mATe te anaMta upara sUtelA che. tenA (ane tanA) AdhAra eTale kAraNarUpa nArAyaNa. ane temanI svataH pravRtti jaNAvavA mATe nAbhimAMthI kamaLa thayuM. khAsa IcchA ane svataH pravRtti darzAvavA nAbhi ane kamaLanI cejanA karelI che. kAraNa ke kamaLa e svataH pravRttinuM cinha che, strI puruSarUpa parAga ( kamaLa bIjamAM sapatra puSpa kamalAkAra sthita che. ) kamaLamAM ja che. bIja vRkSanAM bIjAdi saMbaMdhe tema nathI. badhA eTale vedane jANuMnAra-vedarUpa nara. cAra veda hevAthI te catumukha. te bahAne putra te manu manavALe te manu ane manuM uparathI manuSya Ama artha saMkalanA che. 2. kaLA kauzalyatAmAM praviNa levAthI jaLa, agni, sUrya, vigere deve pAse rAvaNa kAma karcavI letA hatA, tene alaMkArAdithI epAvI rAvaNe tamAma Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jiMka, camatkArika ane manoraMjaka banAvI dIdhI che ke tene-purANenekavi kahapanAnA uttama kAvya-thomAM gaNIe to tadana vyAjabI gaNAzekAvya camatkRtinuM yathAyogya rahasya nahi samajanAra tenA zuLa zabdone aMdhazraddhAthI vaLagI rahI havi vaya kAma karavA jatAM tenA satya svarUpathI vimukha thaI gayA che. ane ghaNAM aniSTa pariNAma AvyAM che, aneka matamatAMta sthita thayA che. vedakALanI sAnakarmomizrita bhaktinuM rUpAMtara thaI gayuM che ane tenI jagyA jaDa vyaktie lIdhI che. purANomAM paNa bhakti jJAnakarma mizrita varNavI che, paraMtu matamatAMtaravALAoe potAne anukuLa yojanAo karI lIdhI che. have purANanA. AdhAre samaya para kayA kayA saMpradAyAdi udabhavyA, te rapha eIe. veNuva saMpradAya. purANAnA AdhAre sahuthI pahelAja A saMpradAya sthApana thayo. hato. A saMpradAyanA sthamaka mahAtmA viSNu svAmino janma kayAre thayA ane saMpradAya jyAre sthApana thaze tene cokasa pattA lAgato nathI, paNa anumAna thAya che ke I. sa. nA 3 jA sakAmAM temaNe A paMtha sthApana karela hazetemanA pitA drAviDa derAmAMnA eka rAjA mAse pradhAna hatA, tethI temane paNa dIvAnagIrInuM kAma zIkhavA temanA bApe AjJA karI hatI, paraMtu te kAma upara temane anAdAra thavAthI. zIkhavA nA pADI. pate A5 RdivALA rAjAonI sevA karavA karatAM vAne kabaje ryA hatA, evuM varNana daSTie para che. Aje zuM che ? jaLa pAse ATa daLAvavAnuM, lAkaDAM paherAvavAnuM, mIla calAvarAvavAnuM ane mAla vei javA lAvavAnuM kAma nathI thatuM sUrya pAse chabI paDAvavAnuM, agni pAse sutara kaMtAvavAnuM kyAM banAvavavAnuM, mAla tathA mAne eka sthaLethI bIje sthaLe laI javAnuM vigere ane vIjaLI pAse khabare mAWAvavAnuM, ne prakAza ApavAnuM vigere kAma kayAM nathI levAmAM AvatuM ?! tevIja rIte rAvaNa paNa kAma te hatotenI pAse puSpavimAna paNa hatuM. saMvakarmala vidamAM rAvaNa ja praviNu ho, tethIja vaMkAmAM lakSmInI rAha hatI ane te rAvabhami gatI hatI. rAvaNe A viSayamAM aneka pustake paNa upavAM hatAM, paraMtu hanumA tenI putakALAne Aga lagADI dIdhI che ane rAmanI sAthenA yuddhamAM te vizanA nANanArA rAvaNa ane anya kaLAzavamAM je praviNa puro hatA te marAya, mATe e viAne lopa thai gayA. temanA vie ahakAri bhASAmAM " kanaka ke lAhanI thaI' enuM varNana karyuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakaLa sRSTinA rAjA paramAtmAnI sevA karavI vadhAre sArI samajI temaNe upaniSadone abhyAsa karyo, jethI temane paramAtmAnA satya svarUpanuM jJAna thayuM. lokarUcine mAna ApI purANonA AdhAre temaNe vaiSNava saMpradAya sthApana karI viSNunI mUrtipujA karavAne vahivaTa calAvyoane gItAne mukhya mAnI upadeza ApavAnuM zarU karyuM. jemAM te samaye temanuM vajana sArU hatuM tema phakata viSNunI mUrtipuMjA ane temanI bhUkti-nAmoccAraNa--karavAthI ja mukti maLe che ema jaNAvAthI boddhAdi dharmanA mANase potAne dharma cheDI temanA saMpradAyamAM cheDe theDe dAkhala thavA lAgyA. temaNe potAnA ziSyane paNa jude jude ThekANe upadeza ApI dharmapracAra karavA mokalyA hatA. temaNe vyAsasutra upara bhASya ane gItAjI upara vyAkhyAna karyuM che. temanA pachI temanA saMpradAyanA zrIkAnta mizra "sAkArasiddhi" nAmane mATe graMtha lakhele che. viSNusvAmi trIdaMDI saMnyAsI thaIne samAdhistha thayA hatA. temanA pachI temanI gAdI jJAnadevane maLI. jJAnadeva pachI kezava gAdI upara AvyA tyArathI e gAdIvALA gosvAmi evuM pada vaMzaparaMparA dharAve che. kezava pachI hIrAlAla, hIrAlAla pachI zrIrAma anukrame gAdI upara AvyA. zrIrAmane cha putra hatA temAMnA zrIdhare "premAmRta " nAme graMtha racyo che. chevaTe e gAdI upara I. sa. 809 mAM biva maMgaLa nAme purUSa hato, te vakhate zaMkarAcAryanA kaI zikhe temanA "paramAtmA sAkAra che evA matanuM khaMDana karIne temanI gAdI vikherI nAMkhI, tyArathI e mata baMdha paDayo. kumArika svAmine vedane uddhAra karavAnI sUcanA karanAra sudhanvA rAjAnI rANI A dharmamAM hatI. A paMthavALA navadhA bhakti gaNe che. A matanAMja dharmatatvonA AdhAre I. sa. nA 15 sakAmAM vahva-bhAcArye puSTipatha sthApI A saMpradAyanI punaH prANapatiSThA karI hatI. je adyApi paryaMta cAlu che. puSTipathanI vizeSa hakIkta AgaLa Avaze. dattAtreya paMtha. RSi praNita yegImArgamAM matabheda thatA temane koI yogI I. 1. guNa sAMbhaLavA, guNa gAvA, smaraNa karavuM, paga cAMpavA, puMjA karavI, namaskAra karavA, dAsapaNuM karavuM, mitratA karavI, ane pitAne Atma samarpa kara e nava prakAranI bhakti che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 sa. nA pAMcamA sakAmAM dattAtraya paMthanI sthApanA karI chuTA paDe hato. mahAtmA dattAtraya parama brahmaniSTa yogI hatA ane temane janma vatAyugamAM caritraSinI patni mahAsati anusuyAne peTe thayo hato. tamAre cha zAyanuM adhyayana karI temAMnA siddhAMtonuM satya tapAsyuM hatuM. yogakriyAomAM temaNe aneka zodha karI hatI, ane sahArjana vigerene temaNe brahmavighAne upadeza Apyo hato. mAyAthI virakta thavA sArU temaNe potAnI buddhithI svikArelA 28 gurU karI temanA guNa rahaNa karyA hatA ane devone tyAga karyo hato. eja jJAna temaNe godAvarI taTe yadurAjAne samajAvyuM hatuM. AvA paramajJAnI samartha mahAbhAno upadeza o te hoya ja nahi. ane tethI temanA upadezaneja pramANa mAnI A matanI sthApanA karI te yogya ja hatuM. guru dattAtreye brAhmaNa, kSatrI ane vizya jJAtinA purUSone brahmacarya, vAnaprastha, saMnyAsa, paramahaMsa, yogI, mUni ane sAdhu karavAnI AjJA ApI che. A paMthavALA pitAnA AtmAne IzvararUpa sarvajJa mAne che, tene mUrtimAna samaja akhaMDa samAdhimAM rahevA sApha aSTAMgayoganI sarva kriyAo kare che ane ahiMsaka, jIvadayA pALavI e temanuM mukhya valaNa che. teo gujaraNA mAne che ane satya zAstranuM adayayana karI mokSa sAdhanamAM kALakSepa kare che. e dharmanA mukhya siddhAMta "Izvara nirAkAra che, sarva sRSTi AtmAnI zAMtithI kapIna bhAre thaI che. prakRttinA sarva dharmano tiraskAra karavA, nivRttirUpa gaMgAmAM nimagna thavuM. akRtya ane acitya bhAva e jJAnIone svabhAva che. satya, tapa, aparigraha, dayA, kSamA, dharma, artha, moNa ane vairAgya e sarva saMpAdana karavAM. mAdaka padArthothI dura rahevuM." vigere vigere jJAnamArga bAdhaka che. paraMtu pAchanathI tene paNa purANanA chAMTA lAgyA che. ane yogasAna na samajavAthI mUrtipujA cAlu thaI che eTaluM ja nahi paNa maLamAMsane paNa 1. pAzva, vAyu, AkAza, jaLa, agni, caMdra, sUrya, hela, ajagara, samudra, patagIta, mara, hAthI, pAradhI, haraNa, mAchallAM, piMgalA, mI, bA . kumArIkanyA, bAbu banAvanAra, sarSa, kaLIo ane bhamarI e cAvIranA svAbhAvika guNonuM avalokana karI temanA sArA sArA guNe grahaNa karyA hatA. mATe te 24 ne teo gurU mAnatA. . 2. koThApura sTeTamAM AvelA gaMdAvarI taTe narabAnI vAvamAM temanuM maMdira che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat WWW.umaragyanbhandar.com Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upayoga thavA lAgyA che. A paMthamAMthI I. sa. 11 nA sakAmAM dakSizuMmAM eka mAnabhAva paMtha paNa utpanna thayelo che. yAhudI dharma misara dezamAM AyavRttathIja vastI gaI hatI. mahAbhAratanA yuddha pachI te deza sAthe vyavahAra baMdha thaI gayo hato. tyAMnA leke sucenI pujA ane prArthanA karatA hatA ane AcAra vicAra paNa AryonA roja pALatA hatA. tyAM jesaphanA uparIpaNuM nIce cAhudIonuM eka ToLuM mesepatAmiyAmAMthI I. sa. pU. 17 mA saikAmAM jaI vasyuM hatuM. temanI saMkhyA divase divase vadhatI joI tyAMnA loke temane gulAma banAvI puSkaLa mahenata karAvatA hatA. chatAM temanI saMkhyA kamI thaI nahi. tethI tyAMnA bAdazAhe yAhudI lekamAM chokaro thAya te turata mArI nAMkhavAne hukama karyo hato. A bhayaMkara hukama bahAra paDayA pachI thoDA ja vakhatamAM eTale I. sa. pU.1571 mAM A dhama nA sthApaka musAno janma thayo hato. te ghaNe khubasurata hovAthI tene janma chupAvI tene eka barUnA pAraNAmAM sUvADI gupaNupa rIte nadI kInAre tenI mA mUkI AvI hatI, devage zAhajAdI teja sthaLe snAna karavA gaelI, tenI najare A chokarA paDavAthI tenA hRdayamAM dayA AvI, tethI teNe e chokarAnI mAne zodhI kADhI abhayadAna ApI kare tene svAdhina karyo, ane dhAvaNu chUTayA pachI pitAnI pAse rAkhI pitAnA saMtAna mAphaka ucherI bhaNAvI haziyAra karyo. te moTo thayo tyAre tene pitAnA janmanA bhedanI khabara paDavAthI pitAnI jAta upara gujaratA jAma joi tene ghaNuM lAgI AvatuM hatuM, paraMtu rAjyasattA AgaLa te lAcAra hato. eka vakhate eka yAhudI upara ghAtakIpaNe julma gujAratAM eka misarIne joI tenuM lohI uchaLI AvyuM ane misarIne mArI no pardazAhanA DarathI arabastAnamAM bhAgI gayo. tyAM eka jAdugara pAse keTalIka vidyA zIkhyo ane thoDA varasa pachI misaranA pAzAhane pitAnA camatkAra dekhADI khuzI karIne yAhudIone misaramAMthI jatA rahevAnI rajA maLavI, te sarva yAhudIone laIne arabastAnanA sinAI parvata AgaLa AvyA. potAnI kemane du:khamAMthI choDAvavA mATe saghaLA yAhudIo tene mAnanI najarathI jotA hatA. A samayane lAbha leI te pote pegambara hovAno dAvo karI yAhudI dharma Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthApyo ane kahevA lAgyA ke mane khudA taraphathI pharamAne maLelAM che mATe je kadAI pharamAne nahi mAne te khudAno gunhegAra thaze. A dharmanA sidAte krizciyana dharmane maLatAja che. emanuM dharma pustaka kebAlA che. pAchaLathI e dharmamAM paNa mUrtipuja zarU thaI hatI ema jaNAya che. A dharmavALAone kizciyana dharmavALAo sAthe varNa takarAra thai hatI. yAhudI loko moTA vahepArI che ane vyAjane baMdha kare che. ane bhAre vyAja levA mATe yuropamAM te prasiddha che. A dharma mAnanArAonI saMkhyA A derAmAM 18000 jeTalI che. hiMdustAnamAM A dharma pALanAranI eka zAkhA jene bene isarAIlane nAme oLakhavAmAM Ave che tenA mULa purUSo I. sa. 614 mAM eDana baMdarethI hiMdu stAnamAM AvatA hatA tyAre temanuM vahANa olanI najIka navagAmamAM tophAnamAM sapaDAI bhAgI gayuM hatuM. ane phakata 7 purUSa ane 7 vIo ayAM hatAM te navagAmamAM jaIne tyAMnA rAjAne Azraya meLavI rahyAM hatAM temanI saMtatithI vastI vadhatAM teo kokaNuthI AsapAsanA samudra kAMThAnA gAmamAM rahevA lAgyAM che. e loko mAthApara eTalI nahi pa guche rAkhe che ane hiMduo jevI pAghaDI pahere che. temAM sunnata karatI vakhate prathama hibru nAma pADavAmAM Ave che paNa pAchaLathI hiMdu nAma dhAraNa kare che. e brahAma, IsAka ane akabane kabula rAkhe che. briTIza roca thayA pachI vahepArA paNa ghaNA yAdIo A dezamAM AvI rahelA che. pAzupata mArga. A matanA sthApaka nakulIza dakSiNamAM I. sa. nA 5 mA zatakamAM yA hoya ema jaNAya che. temaNe pAzupata nAmane sutra lakhyo che. pathapurANamAM lakhyuM che ke namuci vigere detyone zIkSA karavA mATe zive zivamata nAmanuM pAkhaMDa mata calAvavAne pAzupata cAra lakhyuM che. A uparathI mAnavAne kAraNuM maLe che ke papurA thayA pahelAM cAra te arasAmAM A dharma sthApana thayo haze. zaMkara digvijayamAM lakheluM che ke A mArgavALA lalATa, chAti, nAbhi, vigeremAM zivaliMganuM cinha karatA hatA. kAnakaTA gIyo A matanA mAnavAmAM Ave che. haThayoga ane A mATe nIkaTane saMbaMdha hoya tema lAge che. ane A mata mAnanArAonI keTalIka lAkAtIta carcAe jotAM tene prapAlika ane mArI sAthe saMbaMdha hoya ema anumAna thAya che ? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - lAbha, maLa, upAya, deza, avasthA, vizuddhi, dIkSAkArItva, bala e AThapaMcaka ane jaizya, utkRSTa tathA yathAlabdha e traNa vRttione jANanAra ane tenuM anyane jJAna karanAra gurU manAya che. mithyA jJAnAdi paMcamala pazutva ( jIvava ) nAM mULa che, mATe gurU vigere taraphathI jJAna meLavI temAM vadhAro karavo e ISTa che. bhIkSA mAgIne khAvuM ke choDeluM khAvuM ke raste paDeluM khAvuM, ethI mithyA jJAnAdi mala kamI thAya che. japa dhyAnAdi kriyAothI AtmA ane Izvarane saMbaMdha thAya che. bhasmajJAna, bhasmazayana, hAsyAdi vaDe sevana e vrata che ane UMyA vagara UMghelAnA jevAM cinha dekhADavAM, zarIra kaMpAvavuM, niMda karma karavA ane niMgha zabda bolAvA e yoganAM dvAra che ! du:khane uracheda ane eizvaryanI prApti e be A zAyanAM phaLa che ane tene mokSa mAne che. A mata mAnanArA dakSiNamAM che. pracalijhA A mArga kAzmIramAM abhinava guNAcArye I. sa. nA 6 mA sekAmAM sthApelo che. A mArgane mukhya siddhAMta e che ke jIva zivathI bhinna nathI ane dazya jagata zivane avabhAsa che. matalaba ke ziva rachAthI ane svakriyAthI jagadu rUpe avabhAse che. prameya ane pramAtA eka bIjAthI bhinna nathI, paNa anAdi ajJAna (avighA) thI pramAtA pitAne prameyathI bhinna juve che, mATe ajJAna nivRttinI kartavyatA rahe che. mATe ajJAnanI nivRtti karavA lakSa ApavuM joIe. te mATe yogAdi kriyAthI zivanuM bhajana karavuM. A saMpradAyanA gosAI, saMnyAsI ane sAdhu ghaNA che. ane tripuMDa, bhasma, rUdrAkSa dhAraNa kare che. zivaliMganI puMjA kare che, ne zivabhakita parAyaNa rahe che. A matanA mAnanArA kAzamIra tarapha vadhAre che. rasezvara, A mata paNa ziva mAgI che. A mata paNa I. sa. chaThA zatakamAM udbhavelo jaNAya che. pratyabhijJA mArgamAM mokSanI vyavasthA karI te ThIka che, paraMtu zarIra 25 sAdhana vinA te saMpAdana karI zakAya nahi mATe zarIrane amara karavAnI vAta prathama sAdhavI joIe, ane mata praskAza karI temanA kAI zikhe mata sthApana karelA che. A Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 matano siddhAMta evo che ke pAradAdinA vidhivata pAnAdi . zarIrane ajaratva ane amaratvanI prApti thaI zake che. - dane mATe, tene mUcchita karavo, tene bAMdha vigere kriyAonuM A zAyamAM svarUpa jaNAvI teno upayoga batAvyo che. ane jhADa darzana, bhakSaNa, dAna ane pUjanathI paNa aneka phaLanI prApti mA ja kAra AvI che. pAradanA zivaliMganuM mahAtma kAzI vigerenA liMga : paNa adhika che ane pAradanI niMdA karanArane mahA pAtakI - pitAnA matanA TekAmAM pArada eTale rasa ane nA jai ja che ke vAkaya batAve che. adayAtma vighAvALA ane artha adhyAtmaka rIte karI jIvanarUpa jaDa dhAtune jJAnarUpa rasAyanathI brahmarUpa suvarNa kakSa ema A matanuM tatva samajAve che. A matamAM gosAI sAdhu - nyAsIoja che. te paNuM zivaliMganI pujA kare che. trIpu. : rUdrAkSa dhAraNa kare che ane ziva bhakita parAyaNa rahe che. jarathostI dharma. vedakALa ane brAhmaNa kALamAM vahepArAdi athe irAna (pa) mAM gayelA Aryo pArasI nAmane prAma thayA hatA. azAMtinA sara A dezanA Aryo sAthe temane vyavahAra baMdha thavAthI temane na dharmarAna baMdha thayuM. tethI rUvedanA prathama maMtra ( moDha jevA kalpa rejima ratna rAtattama che athAta nikAraka, yazanA devatA, rUtuonA pedA karanAra, hatA, ane rasa utpanna karAvavAnA kAraNarUpa agnidevanI stuti karuM chuM ) nA 2 3 tyAMnA samaya saMjogAdine dayAnamAM leI, vida mArgane anusaro ra sta dharma sthApyA. mahAtmA jarathostane janma taherAnanI rajA rahe nAmanA gAmamAM I. sa. pUrve ra537 mAM thayo hato. A ja IrAnamAM mAjI nAmanA dharmamatavAdIo aneka pAkhaMDa dhamane ApatA hatA, ane temanI rAjyamAM paNa mATI sattA hatI. - jarathosta e lekenA sAme thaI mUrtipuMja ane jadu vire 2 khATA che e upadeza ApavA mAMDayo. prathama khAvAmAM na pitAnA dharmano pracAra karyo, tyArabAda Izana ane tenI pUrva mulakamAM ane te pachI balba zaheramAM jaI tyAMnA keTalAka maka pitAnA matamAM lIdhA. pachI 30 varSa nI ummare dharmaparAya che IzananA zahenazAha gustApanA darabAramAM gayA. bAdaragAhe maTI ja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharIne saghaLA dharmamatavAdIone ekaThA karI temane dharmavAda sAMbhaLyo; temAM mahAtmA jarAste vivAdamAM sarvane harAvyA hatA. paraMtu temanA I dumane rAjAne bhaMbheravAthI temane keda kya. pAchaLathI rAjAne thayela roga temaNe sAjo karavAthI teNe potAne sebIana dharma choDI jarathostI dharma svIkAryo, tyArathI A dharma IrAnamAM phelAvavA pAmyo. bAkadiyAne rAjA paNa sebIana dharma cheDI jarAsta dharmamAM dAkhala thayo hato; e rAjA sithIAnA rAjAne khaMDaNa bharato hato, te teNe baMdha karI evuM kahAvyuM ke, jo tame jarathostI dharmamAM dAkhala thaze te khaMDaNuM ApIza. tethI teNe gusse thaI bAkaDiyA upara caDhAI karI khakha zahera leI lIdhuM. ane mahAtmA jarAstane temanA 80 ziSya sAthe mArI nAkhyA. tyAra bAda bAkadiyAnA rAjAe lazakara ekaThuM karI sithIaone mArI nAMkhI pitAnuM rAjaya pAchuM meLavI jarathostI dharmane sabaLa pAyA upara Ayo. A dharmane prAcIna graMtha gAthAvANuM che, ane te pachI kriyAkarmanuM jJAna ApanAra vaMdIdAda nAme graMtha thayA che. temanA graMthamAM AcAra vicAra, dharma kriyA, cAlacalaNa, rUDhimArga, hunnara kaLA, vigere Aya prajAne maLatAM che. eTaluM ja nahi paNa gAthA vANImAM yuddhiSTharane zaka paNa jaNAya che tathA pArasI loke unanI kistI pahere che ane te vakhate teo je kriyA kare che te AryonA janaI prasaMge thatA 2upanayana saMskAranuM Abehuba rUpAMtara che. A dharmano siddhAMta e che ke "paramezvara eka anAdaMta 1. kastI e joInuM rUpAMtara che. zodhanuM evuM mAnavuM che ke musalamAna lokenuM temanA upara AkramaNa thayuM haze tyAre gaLAne badale joI (kastI) huM chuM rAkhavA mATe keDe rAkhavAno rivAja thaye haze. vedanI eka saMhitAmAM vaizyo unanI janoI paheravI joIe evuM lakheluM che, te uparathI teo vaizya varganA haze, ema anumAna thAya che. 2. A kriyAne navajota kahe che. nava (navuM) ane avastA bhASAnA ja tathA saMskRtanA DuM (prAdhanA karavI) e dhAtuthI vyutpana zabda nava jeta che. arthAt navatatane, artha paNa saMskAraja thAya che. 3. A dharmavALAoe devane artha asura ane ahuramajada (asurone artha deva karelo che. bhAratamAM vasatA potAnA bhAio deva ka65nAmAM butaparasta thaI gayA, temanA tiraskAra arthe AvI ulaTI dharma paribhASAnI yojanA karI haze ema anumAna thAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ane niraMkta nirAkAra che. mUrtipUjA karavI nahi. animAM haMmezAM suMgaMdhI padArthonA homa karI Izvara stuti karavI paDatara khetara kheDavAM, ane sukI jamInamAM pANI ANavuM, apavitratA ane AbhaDacheTa na rAkhavI, pANI gaLIne svaccha karI pIvuM. dayA rAkhavI, satya bolavuM, gAyonI rakSA karavI ane rajasvalA thI pAse javuM nahi. kukarma karanAra, hiMsA karanAra ane AcAra vicAra nahi pALanAra pApI che. snAna, zAca, saMdhyA, pavitratA, dayA, Arjava, kSamA ane satsaMga jarUra karavAM. vigere." A pramANe vedAdi cAlone tadana maLatoja kriyAdi karmathI bharapura vedadharmanI zAkhA upaja A dharma che. I. sa. nA sAtamA saikAmAM musalamAnoe irAna upara AkramaNa karI temane musalamAna dharmamAM dAkhala thavA pharamAvyuM, tethI temanAmAMnA keTalAeka loke potAnA dharmanA bacAva mATe I. sa. hara1 mAM A dezamAM AvI saMjANuM baMdare utaryA hatA. hAlanA pArasIo temanA ja vaMzanA che. A loko keLavAyalA, AgaLa paDatA, ane samaya saMjogone anusarI cAlanArA che. temane moTo bhAga vahepArI ane sArA eddhA upara che, jyAre keTalAka khetI paNa karanArA che. A loko kadaradAna, ughara ane dayALu dIlanA che, mATe sava komanA loko temane mAnanI najarathI juve che. A dezamAM temanI vastI eka lAkha jeTalI che. temanAmAM pazcimanI vighAnA saMskAra ghaNA paDI gayA che ane pUrepanI prajAnuM anukaraNa karavAthI temanAmAM phezananI kIzIyArI vadhI paDI che. sI purUSo svataMtravAdI thayela che ane AcAra vicAra tathA paheravezamAM lagabhaga cUrepaana javAja thaI gayA che ! pArasI yuvAne kuMvArA 2hevAnuM vadhu pasaMda karatA hovAthI temanAmAM moTI moTI ummaranI kaMvAAio daSTicAcara thAya che, AgevAnoe A badI nAbuda karavAne prayatna AdaravAnI agatya che. vedanA karmakAMDanI punaH prANapraniza, jana ane khAddha dharma ra para hevAthI vedanA karmakAMDane hAnI pahelI joI I. sa. nA AThamA saikAmAM kumAra bhaTe tenI pharIthI prANa pratiSThA karavA prayatna karyo. temane janma I. sa. 741 mAM mahA nadInA kinAre AvelA jayamaMgaLa gAmamAM telaMgI brAhmaNa kuLamAM ya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 dhara bhaTTanI caMdraguNa nAmanI strIne peTe thayo hato. temaNe boddha dharmanA AcArya zrInIketa pAse abhyAsa karI e dharmanuM jJAna meLavyuM ane brAhmaNa dharma bhraSTa karavA te kevA kutarko ziSya vargane zIkhavatA hatA te jANI lIdhuM. pachI caMpAnagarImAM AvI veda dharma kevI rIte sthApa tenA vicAramAM pharatA hatA; eTalAmAM ja tyAMnI rANI je viNava saMpradAthanI hatI tenA mukhamAM "zuM karuM ? kayAM jAu ? have vedanA uddhAra koNa karaze?" evI matalabane bloka sAMbhaLyo. tenA javAbamAM " mata ciMtA kare mahArANI, che, bhaTTAcArya bhUpare " e javAba temaNe dIdho. A sAMbhaLI rANIe temane potAnI pAse bolAvIne kahyuM ke " rAjA mane khAddha dharmamAM dAkhala karavA mATe satAve che, mATe tame kAMI jaladI upAya kare" AvI aNadhArI uttama taka maLavAthI 1bhaTTAcArye te khAIne boddha mata khaMDananA keTalAeka zloka zIkhavI sucanA karI ke samayAnukuLa rAjAne te saMbhaLAvatAM raheze. rANIe dararoja te pramANe karavA mAMDayuM, tethI keTalAka samaya pachI rAjAnI buddhimAM pharaka paDavA lAgyo ane te pramANe temanI AsthA paNa khAddha dharma uparathI kamI thavA lAgI. kumArika bhaTTe ATalA samayamAM baddha dhama khaMDananA sAta graMtha taiyAra karyA; ane vizvarUpa, murArimizra, pArtha prabhAkara, sArathI mizra, tathA maMDana mizra, vagere ziSyane zIkhavI taiyAra karyA. pachI ziSyo saha caMpAnagarInA rAjA sudhanvAnI sabhAmAM khAddhonA AcAryo sAthe. vAdavivAda zarU karyo. bAbdo vedanuM khaMDana karavAnAM tarka vAkayo bolyA ane arasaparasa khaMDana maMDana thavA lAgyAM. bhaTTAcArya yuktirUpI kuvADAthI khAddha mata rUpI vRkSonuM chedana karavA mAMDyuM ane buddhi AtmA che evo mata dvAcAryoe prakAzita karyo hato te kevaLa pAkhaMDa che ema siddha karI ApyuM. aMte bAddhanA take bhaTTAcAryanA tarkathI 1. vyAkaraNAdi game te eka zAstra jANatA hoya tene zAstrI ane ghaNuM sA jANato hoya tene ja bhaTTa kahetA. bhaTamAM paNa jeo amuka zAstranA AcArya yogya jJAna meLavatA temane bhaTTAcArya kahetA. e pramANe A dezamAM avaTa (upanAma) hatAM. hAla te mAtra ghaNI kharI avaTaMka nAma mAtranI ja rahI che. kALA akSarane kuTI mAre tevA brAhmaNa paNa bhaTTanI padavI dharAve che !! AvI rIte tamAma jAtomAM paNa thayeluM che. sApa gayA. ane lIsoTA rahI gayA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 nirbaLa thaI gayA, tethI teoe parAjita thaI mAna dhAraNa karyuM. sudhanvA rAjanA manamAM pAkuM ThasI gayuM ke prAcIna Izvara prerita vedamAM kahelA dharma satya che, tethI teNe tene svikAra karyo. tyAra bAda bhaTTAcArya nIcene zloka je mahAtmA biddhanA nirvANa pachI te dharmanA koI svachaMdI yatie navina banAvI dAkhala karelo hato. te batAvI temanuM bhopALuM khuluM karI nAMkhyuM. "kSaNIkAH sarva saMskArAH nAtyA sthAyi / tasmAt bhikSuSu sattAnA kAmasuta zam arthAt sarva padArtha kSaNika che-nAzavaMta che, AtmA paNa sthira thI mATe yatio paradArAnuM AkramaNa kare te IrSA karavI nahi." A kutaka vALe zloka jAhera thatAM ja rAjA ane prajA taraphathI baddhadharmavALAo upara phITakAra varasAda varasavA lAgya, sarve temane tiraskAranI daSTithI jovA lAgyA. tethI teomAMnA keTalAeka to te vakhate pracalita ekAda saMpradAyamAM dAkhala thaI gayA ane keTalAeka A deza choDI cIna, jApAna, tibeTa, brahmadeza, siMhaladipa vigeremAM jatA rahyA. A rIte badhadharmane A dezamAMthI nAza thayo ane pUrvanI peThe yajJAdi kriyAo cAlu thaI. gurUdrohanA karelA pAtakanA prAyazcita mATe kumArika bhaTTa prayAgamAM trIveNI kinAre citA racAvI agrimAM praveza karavA taiyArI karI te ja samaye vedanA jJAnakAMDane upadeza karatA karatA zrImAna razaMkarAcAryajI tyAM AvI pahoMcyA ane potAnI sAthe vAdavivAda karavAnI araja karI. paraMtu kumArila bhaTTa javAba Apyo ke huM to agni praveza karavAnI taiyArImAM che mATe vivAda karI zakuM tema nathI, chatAM tamArI marajI hAyato mArA ziSya maMDanamitra sAthe vAdavivAda karaje. ema kahI temaNe animAM praveza karyo. tyAra bAda zaMkarAcAryajIe maMDana mizra sAthe 1. A vAdavivAdanuM pariNAma jAhera karavA mATe maMDana mizranI rI saravatine nyAyAdhiza karAvavAmAM AvI hatI, teNe zaMkarAcAryanI chata thayAnuM nahera karyuM hatuM. AvA dhArmika vAdavivAdano nyAya karavA mATe je yone nyAyAdhiza nImavA baMne pakSakAre maMjura thayA hatA, te strI sArAmAM keTalI praviNa hevI joIe te vAMcanArAja vicArI levuM joie. vedAki sAsa bhaNavAne 2Ine adhikAra nathI evuM kahenArA, jarA AMkhe upADI jugA!! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 vAdavivAda karI temAM jIta meLavI vedanA karma mArgane gANa ane jJAna mArgane prAdhAnya TharAvyo. kevalAdvaita A matanA sthApaka zaMkarAcAryane janma I. sa. 789 mAM kerala dezamAM zivagurU brAhmaNanI sati nAmanI strIne peTe thayo hato, temanuM janma nAma zaMkara hatuM. jayAre teo traNa varasanA thayA tyAre temanA pitAjI devaloka pAmyA, tethI temanAM mAtAjIe temane pAMcame vajAI saMskAra karAvI gurUgRhe bhaNavA mUkyA hatA. zaMkaranI buddhi evI te teja hatI ke teo eka vakhata gurUmukhethI sAMbhaLatA ke turata ja zIkhI jatA hatA. sAta varasa abhyAsa karI zikSA, kalpa, vyAkaraNa, nirUkta, chaMda ane jatiSa e cha aMga sahita vedanuM adhyayana karI sarva vithA saMpAdana karI, pitAne gAme AvI mAtAjI pAse rahevA lAgyA. temanI alaikika zaktinI kIrti tyAMnA rAjA rAjazekharanA kAne Avato temaNe keTalIka bheTa sAthe potAnA pradhAnane zaMkarane ghera mokalyA ane pitAnI pAse temane teDI lAvavA kahyuM. te pramANe pradhAne zaMkarane tyAM jaI bheTa dharI rAjadarabAramAM padhAravA vinaMtI karI, paraMtu zaMkare e bheTa na svikAratAM kahyuM ke "amAre brahmacArIne bhikSA eja bhejana che; mRgacarma paheravuM ane trIkALa snAna saMdhyAdika zAstrokta karma karavAM e amane sukhadAyI che. mATe tene tajIne, A hAthI ghoDA ane sonA maherene ame zuM karIe? tethI te pAchAM leI jAo." AvI temanI nispRhatA joI pradhAne rAjA pAse jaIne sarva vRttAMta jAhera 1. hAlanA vakhatamAM A hakIkata atizayekita vALI lAgaze, paNa temAM tevuM kAMIja nathI. A 19 mI sadImAM paNa kalakattAnA suprima korTanA eka mAcha jaja Do. jenzana traNa varSanI hAnI vayamAM lakhatAM vAMcatAM zIkhyA hatA ane 28 bhASA jANatA hatA. prasiddha bhArata mArtaDa paMDita gaTalAlajI cha varSanI ummare kAvya zAstra, sAtame varSe amarakoza ane AThame varSe veda zIkhyA hatA. navamA varSe baMne AMkhe nAza thayA chatAM paNa zAstranA adhyayanathI bahoLuM jJAna meLavI sArI kirti saMpAdana karI zakayA hatA. 2. kayAM Adya zaMkarAcAryajInI nispRhatA ane hAlamAM gAdI upara besavA mATe zaMkarAcAryonuM korTomAM kesa laDavA deDavuM !!! jamIna AsamAne nane phera... Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat WWW.umaragyanbhandar.com Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 karyuM, tethI rAjA pote zaMkarane tyAM maLavA gayA ane pitAnAM racelAM traNa nATake batAvyAM. zaMkare te vAMcI joI rAjanI AvI uttama vida mATe AnaMda darzAvyo. dezamAM cAlatA aneka matapaMthanI jALa kApI vedanA jJAnakAMDane uddhAra karavAnI zaMkarane tivra IcchA thaI, paraMtu AvI laghu vayamAM temane temanAM mAtAjI saMnyAsa levAde tema na hovAthI guMcavAtA hatA. eka divase mAtAjI sAthe AvatAM rastAmAM eka nadInA madhya sthaLe AvyA teTalAmAM ja nadImAM pANI caDhavA lAgyuM. pAchA pharIne paNa sAme kAMThe jaI zakAya tema nahotuM, tethI DubI maravAno samaya najIka Avyo samajI temanAM mAtAjI gabharAyAM te joI temaNe samayasucakatA vAparI mAtAjIne kahyuM ke "je Apa mane saMnyAsa levAnI rajA Ape te huM bacavAno yatna karuM, nahita ApaNA beunA prANa nAza pAmaze.' mAtAe bhayabhita thaIne gabharATamAM putrane saMnyAsa levAnI rajA ApI, eTale potAnI pITha upara mAtAne besADI zaMkara baLapUrvaka doDayA ane sahIsalAmatta nadI pAra AvI pahoMcyA. thoDA samaya pachI mAtAne praNAma karI temaNe saMnyAsa laI upadeza ApavAnuM zarU karyuM, ane vedanA jJAnakAMDane upadeza ApI jIva zivanuM ekapaNuM jaNAvI ati mArganI sthApanA karI e mArganuM nAma kevalAdrata rAkhyuM. dArUAtamAM sanaMdana nAmanA brAhmaNane ziSya karI saMnyasta dIkSA ApI tenuM pas pAdAcArya nAma rAkhyuM. eka vakhata zaMkarAcArya nitya niyama pramA gaMgA kinAre AnDika karma karavA jatA hatA tyAre mArgamAM eka caMDALa cAra bhayaMkara kutarAo sAthe temane sAme maLyo. zaMkarAcArye tene dura javAnuM kahyuM eTale teNe javAba Apyo ke tame vedAMtamAM kuzaLa hovA chatAM paNa AvI bheda buddhi kema rAkho cho ? tame mahAra dehane dura javAnuM kahetA ho to te tamArA karatAM kAMI judo nathI. A sAMbhaLI temanI bhedabudi jatI rahI. temaNe pAzupata matanuM khaMDana karyuM, kumArika jadanI sucanA pramANe temanA ziSya maMDana mizra sAthe vAdavivAda karI temAM jIta meLavI vedanA sAnakAMDane mukhya ane kama tathA upAsanAne gANa siddha karI vijaya meLavyo. maMDanamitra paNa temane ziSya thayo ane surezvarAcArya nAma dhAraNa karyuM. eka vakhate dakSiNamAM bhairava matanA eka kApAlike zaMkarAcAryane ekalA samAdhimAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 ne trazuLa ugAmI mAravA taiyArI karI hatI, paraMtu pas pAdAcArya cI pahoMcyA temaNe kApAlikane mArI nAMkhI temano prANa bacAvyo. nA rAjA paNa temano ziSya thaye hato, te have temanA rakSaNa tathA pada mATe temanI sAthe sainya laI rahevA lAgyo. zaMkarAcArya AryAvRttanA ka sthaLamAM pharI upadezathI hajAro ziSya ekaThA karyA ane te vakhanA pracalita sarva dharma ane matapaMthanA AcAryo sAthe vAdavivAda rI vijaya meLavI jJAnamArgane upadeza ApI adrita mArgano pracAra ke paraMtu thoDA vakhatamAM teo jANuM zakyA ke advaita mata saMpUrNa kare sAdhAraNa lekanI samajamAM Ave muzkela che, tethI temaNe loka ne mAna ApI samaya saMge dhyAnamAM laI mUrtipujA ane cara paramAtmAnI pujA vidhi kAyama rAkhyAM. pote jJAnamArgaja himAyatI hovA chatAM paNa karma ane bhakti e jJAnanAM avAktara kAna che mATe varNAzrama pramANe karmAdi karavAnI AjJA karatA hatA. phakta ne mATe jJAnamArga zreSTha che ema jaNAvI daMlA pacusaMgraha satvaM jaganmithyA jIvo brahmaiva nAparaH sane sarva khalvidaM 1 jIva ziva eka ja hoya te pachI bhakita paNa konI, koNe karavAnI ? e kai paNa jIvane du:kha paNa kema paDe ? jagata mithyA hoya te kahenAra- jAvanAra paNa mithyA ane upadeza paNa mithyAja Thare ! bhUtakALanA graMthethI vAsa che ke pUrve jagata hatuM, vartamAnamAM pratyakSa jaNAya che ane bhaviSyamAM jUnI peThe hevuM joie. saMsAra asAra che, jagata mithyA che, evAM mANasane raNa banAvanArAM to vedamAM nathI. ApaNe deha hADa, mAMsa, cAmanuM khemuM nathI, kukarma sAdhana karavAnuM pavitra retra che. saMsAra asAra nathI, paNa te saMsAra- sara yukta-ja che; temAM rahIne sAra-abhyadaya-mokSa-sAdhavo eja kartavya che. maTe te sArU zatama zAradra ane purvaveda ji ninI virakata samA: zire AzAvAdAtmaka ane purUSArtha karmamAM utsAhajanaka AjJAe vedomAM che. saMjIva, brahma ane prakRti e traNene anAdi mAnavAmAM Ave che, paNa jaina ane karmavALA chava tathA prakRtine ja anAdi mAnatA hovAthI temane parAsta karavA e ghAnA anAdine vizeSa vajana ApavA sArU ja "jIva ziva eka ja che" satya che ane jagata mithyA che e siddhAMta pracarita karavAnuM jarUrI jANuM te karavAmAM AvyuM haze. zAMkara matanuM hArda nahi samajanArAja vizvane zaza ja kahI uDAvI de che. 2 vizva mAtra brahma svarUpa che, tyAre vizvamAM vasatAM prANi mAtranI karavI eja paramAtmAnI sevA gaNAya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat WWW.umaragyanbhandar.com Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 raha evo upadeza ApI ekAtma bhAva prasA.' dvArikAmAM zAradAmaTha, jagannAthajImAM govardhana maTha, haridvAramAM tirmaTha, mahesuramAM aMgerI maTha ane kAzImAM sumerU maTha sthApI te mAraphate janasamAjane satata upadeza maLe evI goThavaNa karI. tathA brahmasutra, bhagavadgItA ane dazopaniSada vigere upara brahmavidyA pratipAdaka bhASya racyAM. AvI rIta jJAna, karma ane bhakti mArgane yathAyogya upadeza ApI vedadharmanI punaHprANa pratiSThA karI zaMkarAcArya potAnI 32 varSanI nahAnI ummaramAM badrInArAyaNamAM samAdhistha thayA. temanA pachI temanA ziSyoe upadeza ApavAnuM kAma jArI rAkhyuM che. hAla AryAvRttamAM zabda akatamata keAI ThekANe cAlatA nathI ane purANAnA saMsagane lIdhe temAM paNa ghaNA pheraphAra thaI gayA che. jayAre keTalAeka zaMkarAcAryanA sopadezane samajI na zakavAthI zuSka vedAMti-phakta bAlavA mAtramAM ja jJAnI-thaI gayA che. A rIte prakAramaMtare A mata cAlu che, ane brAhmaNa mAtra A dharmanA anuyAyI che. tema Ai zaMkarAcAryane jagadagurUnA mAnaprada padathI Aje hiMduo oLakhe che. temanA upade zathI varNa vyavasthAnuM baMdhAraNa majabuta thayuM ane jaina tathA bAda dharmamAM lAke jatA aTakI paDayA. A matamAM paNa pAchaLathI keTalAeka paMtha thayA che. dazanAmI [] hAlamAM zAradA maTha mATe takarAra paDI che; ane Dara, prabhAsapATaNa tathA dvArikA ema traNa sthaLe judA judA saMnyAsIoe A mAnI gAdIe sthApI che. gerI maThanA paga vibhAga paDI gayA che; ane mahesura, zaMkhezvara, tathA karavIra [kolhApura)mAM e maThanI gADIo thaelI che. jyotira maTha uzkeda thayelo che, chatAM paNa ghaNuM veSadhArI saMnyAsIo te maThanA zaMkarAcAryanuM pada dhAraNa karI pharatA jaNAya che. A sivAya dhoLakA, pATaNa, ane Desara vigeremAM paNa judA judA saMnyAsIoe gAdI sthApI zaMkarAcAryanuM pada dhAraNa karela che. [2] zAkta paMthanA eka mANase zaMkarAcAryane jhera ApyuM hatuM, tethI temane lohI paDavA lAgyuM hatuM. jo ke palapAdAcArye davA karavAthI samAja ArAma karyo hato, te paNa chevaTe tethI teo hAnI ummaramAM samAdhispa thayA hatA. paNa kharA mukhya dharmAcAryo, AvI AphatanA bhAga thaI paDelA jaNAya che. thi giri, purI, bhAratI, sAgara, Azrama, parvata, tIrSa, sarasvati, vana ane AcArya je nAmanI aMte hoya te dazanAmI saMnyAsI hoya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 sanyAsI, jee brAhmaNa jAtinAja heAya che, tee maThAdhistha AcAUMne name che, zivaliMga puje che ane trIdaDa, kamaMDaLu, drAkSa tathA bhasma dhAraNa karI pharatA kare che. khAkhI sAdhu paNa saMnyAsIonI peTheja varte che. nAgaDA sAdhuonI jamAta svataMtra che, ne kAI maThanA zaMkarAcAne namatA nathI ane bhagavAM dhAraNa karI karatA kare che, tatha / zivaliMgane puje che. saMnyAsathI paNa jJAnamArgamAM AgaLa vadhI samayatA grahaNa karI parabrahmabhAva pAmyA hoya che tevA paramahaMsa paNa svataMtra che. e sivAya atita, alakhanAmI, avadhuta, kuTIcara, bahuduka, kaDArliMgI, uva khAhu, AkAzamukhI, nakhI, rUkharasa, sukharasa, vigere A matanA sAdhuonA ghaNA patha che. te sarva zivaliMgane puje che ane rUdrAkSa, tathA bhasma dhAraNa karI karatA kare che tathA bhIkha mAgI gujArA calAve che. li'gAyata athavA virAva sapradAya. I. sa. nA 9 mA saikAmAM dakSiNamAM jainadharmanuM jora vizeSa hatuM. [1] atita--ziva ane devI baMnenA upAsaka che, ane tenAM daherAMnA pu jArI che. lagna karatA nathI, dhaMdhA karatA nathI, paNa sadA tyAgI rahe che. emanAmAM paNa ghaNA bhedo che. temAM koI lagna karIne saMsArI thAya che ane udhama paNa kare che. haidrAbAda ane kacchanA atitAnI peArabaMdara, mubAI, bhuja, ane haidrAbAda vigeremAM mazahura zarAphI peDhIe che. keTalAeka nokarI kare che. temAMnA keTalAeka maThAdhipati che, keTalAka jamInadAra paNa che. lakhanAra, sItAmaDI, gorakhamaDhI, tAranetara, zIMganADA, gopanAtha, vigerenA maThAdhipatie meATI milkatavALA che. A loko hiMdusthAnanA dareka bhAgamAM che. yu pI. mAM che te sahu sAthe name nArAyaNa kahe che. alakhanAmI--mI kaiMka sAhebanA lakhavA pramANe A matane sthApanAra lAlagIra nAmanA camAra hatA. bhIkha mAgatI vakhate alakha zabdanA uccAra kare che ane UMcI cAMcadAra TopI tathA kAmaLI pahere che. akhata--maMtra taMtra mATe prasiddha che. ti yAtrA karI bhIkSAthI gujarAna calAve che. temanI srIe-abadhutAnIo paNa strIone gurUmaMtra ApI peAtAnA 5thamAM dAkhala kare che. A lokonI vastI dakSiNamAM che. AkAzamukhI AkAza tarapha mhAM rAkhI phre che, urdhvabAhu hAtha uMcA rAkhI phare che, nakhI nakha vadhAre che, DAli`gI zivaliMgavALAM kaDAM pahere che. e pramANe bIjA paNa samajavA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 te vakhate kalyANanA jenadhamAM bIjalarAja mahAdeva bhaTa nAmanA tailaMgI brAhmaNanI padamAvatI nAmanI putrIne jabarAIthI paraNyo hato. tyArabAda mahAdeva bhaTane khasava nAmano chokaro I. sa. 958 mAM thayo hato, te chokaro nhAnapaNathI ja haziAra ane buddhizALI NAtAM tyAMnA rAjanA pradhAne rAjAnA sALAnI moTI otha thaze ema samajI pitAnI chokarI gaMgAdevIne tenI sAthe paraNAvI hatI. basavane sasaro baLadeva te rAjayanA pradhAna ane rAjA te tene banevI hevAthI rAjyamAM tene sArI jagyA maLI hatI ane pradhAnanA martha bAda pradhAnapada para tenI nimaNuMka thaI hatI, te uparAMta sinyAdhipati ane jAmadArakhAnAnA uparI tarIkeno eddhA paNa tene maLyA hatA. ' basavane saMpUrNa rAjakArabhAra soMpIne rAjA eka bIjI yI sAthe lagna karyuM hatuM tenI sAthe raMgabhoga vilAsamAM nazcitapaNe paDayA raheto hato. brAhmaNa thaIne jena rAjAne kanyA ApavAthI basavane tenA kuTuMba sAthe brAhmaNoe jAti bahAra mUkelo hato, tethI te brAhmaNe upara gusse bharAyelA to hato ja, mATe A anukuLa prasaMga joIne teNe jJAtibaMdhAraNanI sattA tuTe tevo eka paMtha sthApavA prayatna karyo. zarUAtamAM basa jUnA amaladArone kADhI mUkI temanI jagyAe potAne anukuLa amaladAro nImI dIdhA, moTA moTA garAsIyA ane InAmadArone paNa temanI jamIna japta karavAnI bIka batAvI tethI te ke paNuM basavanA pakSamAM maLI gayA. AvI rIta rAjyanA tamAma mANasone pakSamAM laI basa navA dharma paMthanI zarUAta karI. jAtibeda mudala pALa nahi, ziva tathA tenA naMdIne bhajavAthI kalyANa thAya che, gaLAmAM zivaliMga rAkhavuM, mAMsa khAvuM nahi, kaI vastu Izvarane (liMgane) arpaNa karyA vinA khAvI ke vAparavI nahi, e siddhAMta TharAvI jaNAvavA lAgyo ke huM naMdIne avatAra chuM, ane jagatane sAro bAdha karavA Avyo chuM vigere upadeza ApI liMgAyata saMpradAyanI sthApanA karI. A saMpradAyane vizaiva athavA jaMgama saMpradAya paNa kahe che. basa zivaliMga pujA kAyama rAkho rAjya sattA potAnA hAthamAM hovAthI sAma, dAma, beda ane daMDanA upayogathI paMthanI vRddhi karavA prayatna karyo hato. jAtibheda rAkhyo nahote, sarvane mATe A saMpradAya mAM dAkhala thavAnA daravAjA khullA rAkhyA, tethI cheka halakAmAM halakA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 sudrathI te zreSTha gaNAtA brAhmaNa sarva eka paMgate besI jamatA tethI nIcavaNuM ghaNI dAkhala thaI. rAjayane prajAne asavanA hAthamAM hovAthI te pitAnA saMpradAyanA anuyAyIone moTI madada ApatA ane hameza potAnA matanA mANasone miSTAnAdithI khuzI rAkhato; tethI cora vyabhicArI, durvyasanI, kaMchaMdI, lAlacu ane ALasu leke A saMpradAyamAM saMkhyAbaMdha dAkhala thayA. A samayamAM brAhmaNa ane jene vacce dharma saMbaMdhI takarAra cAlatI hatI tethI khasavanA A saMpradAya tarapha brAhmaNe e lakSa ApavAnI darakAra karI nahi. A kAraNathI A saMpradAyamAM mANasanI bharatI jhapATAbaMdha thaI. ekalA kalyANI zaheramAM ja tenA bAra hajAra anuyAyI thayA hatA. Ama ghaNI vakhata cAlyA pachI kacerInA keI amaladAre rAjA sAhebane cADI karI te jANavAmAM AvatAM basava kalyANIthI nAThe, paraMtu rAjA tenI pachavADe paDo tethI bAra hajAra liMgAyatene laIne te rAjAnI sAme thaye, ane tene laDAImAM harAvI tenI sAthe saMdhI karI. rAjAe pharIthI khasavane kArabhArI nAkhyo, paNa basavanA peTamAM bhaya hevAthI te rAjAnuM kATaluM karavAnA prapaMcamAM hatA. bIjala rAjA keTahApuranA mahAmaMDalezvare kareluM baMDa zAMta karIne kalyANa Avato hato, tyAre jagadeva ane bombIdeva nAmanA liMgAyate je rAjAnA masAlacI hatA, temane samajAvI temanA hAthe rAjAne marAvI nAMkhI basava nAzI gaye. A vAtanI rAjAnA putra viravijalane khabara paDavAthI malabAra kinAre virIzapuramAM basava saMtAI gayo hato tyAM jaIne teNe ghere ghAlyo. basavane bacAva na sujhavAthI teNe vAvyamAM paDI ApaghAta kIdho. A vAtanI vivijalane khabara paDatAM teNe tenA zabane bahAra kaDhAvI gaDha bahAra pheMkI devaDAvyuM, te divasathI e zahera uLavI kahevAya che. A gAmane liMgAyata ke. pavitra mAne che, ane saMgha kADhIne tyAM jAtrAe jAya che. liMgAyata leke kahe che ke maLaprabhA ane kRNu nadInA saMgama upara saMgemarezvara nAme liMga che, temAM basava pesI adazya thayo. karNATakanA dakSiNa bhAgamAM, kAnaDA chalAmAM, nIjhAmanA rAjyamAM, kehApuranA rAjyamAM ane allArI jIllo tathA mahesura rAjyamAM A saMpradAyanA anuyAyIonI vastI che. A saMpradAyanA anuyAyI 26 lAkhanA aMdAje che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 A saMpradAyanA mukhya AcArya mahaisura rAjayamAM rahetA hatA, tyAM brAhmaNe sAthe temane vakhato vakhata takarAremAM utaravuM paDatuM hevAthI hAlamAM kelahApuramAM navina maTha sthApana karI tyAM rahe che. kAzomAM paNa A saMpradAyano maTha che. A saMpradAyavALA basavapurANane mAne che. e purANa pramANe je mAtrusa e saMpradAyanI ATha pratijJAo le ane zivanA cinhavALuM guptaphaLa ( zivaliga ) pahere teo saghaLA samAna jANavA. matalaba ke e lokomAM jAtibheda nathI, paraMtu hiMduonI anya jAtivALAonA dekhAdekhI 17 mA saikAthI jAtibheda temanAmAM paNuM zarU thayo che. rAja svalAnI AbhaDacheTa, sutaka ane mane zAca pALatA nathI. zivaliMga puMja che, zarIrapara liMga dhAraNuM kare che, kAMI paNa kArya liMgane dekhADyA sivAya karatA nathI ane trIpuDa tathA rUdrAkSa dhAraNa kare che, A lokonI evI mAnyatA che ke " bhUMsI rAkha ane thayuM pAka !' IslAma dharma A dharmanA sthApaka hajarata mahamadane janma i. sa. pa70 mAM arabastAnanA makkAmAM thayo hato, te kereza vaMzanI khanIjA nAmanI dhanavAna strIne tyAM nekara raheto hato, tethI vahepArAdi arthe tene bannAmAM javA AvavAnuM thatAM tyAM bAharI nAmanA briti sAdhuno meLApa thayA pachI tenA upadezanI asarathI temanuM mUrtipujA uparathI mana uThI gayuM hatuM. te bhaNelA nahotA, to pa je sAMbhaLatA, jANatA ane jotA te sArI rIte yAda rAkhI zakatA hatA. bannAthI AvyA bAda khatIjA sAthe lagna karyuM hatuM, je vakhate khIjAnI ummara 40 ane temano 28 varSanI hatI ! khanIjathI temane be putra ane cAra putrIo thaI hatI. romanA julamathI yAdIo arabastAnamAM AvI rahyA hatA, tene paNa pitAnA vaDIlone ekezvaravAda muko khudAnI mUrtipujA karatA ane 1. liMgAyata minuM evuM mAnavuM che ke vyAsa rUpie viSNu purANAti lakhIne vimunI smRti ane zaMkaranI niMdA karI che, mATe te loko vyAsa rUSinI mUrtinA karelA khelA che. AthI zrAvaNenI lAgaNI du:khAtAM vAraMvAra takarAra 5 2 . 3 thAya che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat WWW.umaragyanbhandar.com Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 merI tathA IzunI mUrtipujAja temanA dharmane sAra hatA. IrAnIoe paNa yAdIo ane khristio upara julama gujAravAthI teo paNa nAzIne arabastAnamAM bharAyA hatA. AthI arabastAnamAM ghaNI jAtanA lokone jamAva thayo hato ane dharma saMbaMdhI ghaNuM gaDabaDa thaI hatI, svArtha vadhI gayo hato, dubaLo ne sabaLe saMtApatA ane strI purUSo nagna rahI game tema karma AcaratA. AvI sthiti joI hajaratane kaMTALo Avyo ane navina dharma sthApana karavA nizcaya karI I. sa. 616 mAM pitAnI strIne kahyuM ke "khudAne phIrasto jhebrIala mane pharamAvI gayo che ke mUrtipujA khATI che mATe te lokone kharA dharmano bodha kara" vigere samajAvI prathama potAnI strIne, pachI putra putrIone, gulAma jiyAdane, potAnA kAkA abulatibanA putra aline ane pitAnI jAtanA mukhI abubakarane anukrame samajAvI potAnA dharmamAM lIdhA. bIjA paNa lokone upadeza ApI samajAvI ziSya karyA hatA. jemAM mUkhya 13 zikhe to temanA nityanA sevatI ane madadagAra thaI rahyA hatA. e sarve laDavaiyA hovAthI hajarata mahamadanI sattAne Teke maLe. ATalI vakhata chupI rIte kAma karyuM hatuM, have saMkhyA vadhavAthI te jAheramAM bahAra paDaye ane lokone potAnuM pegambarapaNuM samajAvI mUrtipujAnI niMdA karavA mAMDI. AthI lokoe gusse thaI temane mAravA prayatna karyo, paraMtu abulatie AvI bacAvI lIdhA. AvI Aphata AvavA chatAM paNa niDarapaNe sAthIone sAthe laI kAbA maMdiramAM jaI mUrtionI niMdA karavA mAMDI, tethI mUrtipujakee temane gherI humalo karyo. A vakhate teo guMgaLAI gayA hatA, paraMtu abubakare madada karI bacAvI lIdhA, to paNa temanA zarIrane nukazAnI thaI hatI. temane upadeza ApatA aTakAvavA Arabo prayatna karavA lAgyA, paraMtu koInuM nahi mAnatAM upadeza ApavAnuM jArI rAkhyuM ane thoDe thoDe temanA matamAM umero paNa thavA lAgyA. koreze temane dhama mAnanArA upara julama karatA hatA, tethI 82 purUSa ane 18 yIone ebIsInIyAmAM mekalI dIdhA. umara nAmane moTo AbarUdAra ane bahAdura mANasa A dharmamAM dAkhala thatAM korezoe vadhAre gusse thaI temane mata mAnanArAo sAtheno saghaLe vyavahAra baMdha karyo. A varase abulatiba ane khatIjA paNa jInnatanazIna thayAM. makkAvALAoe pitAne prANa levAnuM nakkI karyuM che e vAtanI khabara paDatAMja pegambara I. sa. 622 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 mAM madInA nAzI gayA. tyArathI hojarI sana cAle che. have pegambare vicAra karyo ke sArI rIte dharmabodha karavAthI A dezanI jaMgalI ane jhanunI prajA mAnaze nahi mATe lokonI khAsita mukha dharmapracAra karavA mATe evuM kahevA mAMDyuM ke " lokone jabarajastIthI IslAma dharmamAM lAvavAnuM khudAnuM pharamAna thayuM che ane tema karanArane tathA tema karavA jatAM maranArane khudA jInnata (svarga) Apaze" A yukti AbAda phatehamaMda nIvaDI. luMTaphATa karavAnI AdatavALA laDAyaka ArabAne A hama pasaMda paDe tethI teo A dharmamAM dAkhala thavA lAgyA. pegambare sarvane hathIyAra baMdhAvyAM ane keza lekonI vahepAranI cIjo uTa upara jatI AvatI hatI te vaNajhAre luTAvI. AthI eka paMtha be kAja thayAM. AgalA verano badalo levAyo ane luMTArAone temanI khAriAta mujaba uttejana ApavAthI temanA dharmAnuyAyI paNa vadhavA lAgyA. aneka saMkaTathI himmata na hAratAM AvI rIte samaya saMjogone vicAra karI loka rUcine anukuLa upadeza ApI arabastAnanI ajJAna, jaMgalI ane jhanunI prajAne samajAvI temane ekezvaravAdanA muMDA nIce lAvo ekaja sutramAM guMthavA mATe pegambara mahamadane bezaka dhanyavAda ghaTe che. pitAnA dharmamAM divase divase loka saMkhyAnI vRddhi thavAthI pegambare makkAnA hAkema AbusophIyAnane laDAImAM karAvI tene parAjaya karyo, have bhayanAM vAdaLAM dura thayAM eTale madInAmAM rahIne dharma siddhAMta nIce mujaba TharAvI dharma pracAra mATe judA judA dezamAM mAlavIo mokalavA mAMDayA. sarva vyApaka khudA ekaja che ane te niraMjana nirAkAra ahata jayoti svarUpa che. e avatAra leto nathI. jyoti kiraNethI A sRSTi utpanna thai che. khudAe ApaNA zarIranA AtmAne utpanna karyo che. A mAthI aMtaHskaraNa, aMtaHkaraNathI kAyA ane kAyAthI AkhI palaka thaI che. mATe khalaka khudAnA nurathI pedA thaI che. A nura sarvatra camake che, ane tenI kRtithIja sarva vyavahAra cAle che. khudAne prasanna rAkhavA mATe pavitratA, zudatA, satyatA ane nekI rAkhavI paDe che. mahamada khudA taraphanAM pharamAna lAvanAra pegambara che. kurAnanAM pharamAna pramANe cAlanArane svarga maLe che. khudAne nahi mAnanArA, mUrtipujaka ThAkare che, temane koI paNa rIte ApaNu dharmamAM lAvavAthI punya thAya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 che. purnajanma nathI, paraMtu kayAmatane divase khudA pApa puNyano nyAya karaze tyAre IslAma dharmavALAone svarga ane kApharone narka maLaze! satya bolavuM, nizAvALA padArthothI dura rahevuM, ane cArI, khuna, vya bhicAra tathA anyAya karavo nahi. vyAja na levuM, roja pAMca vakhata nimAja paDhavI, dAna karavuM, ane rajA rAkhavA, vigere " A dharmanA mUkhya siddhAMto TharAvI dharma pracAranuM kAma jora zorathI karavA mAMDayuM. hajarata mahamada pegambaranA pachI temanI gAdIe besanAra khalIphAoe paNa dharma pracAranuM kAma jArI rAkhyuM. A dharmamAM paNa matabheda thatAM ziyA ane sunI evA be bheda paDI gayA che, ane temAM paNa matabheda thatAM peTA paMthe paNa thayA che. A dharmavALA mUrtipuMjAnA sakhta virodhI che; paNa keTalAeka tAbuta anAvI tene niveda dhare che, kabare ke daragAhane puSpa, gaMdha, dIpa, vigerethI pujA karI zrIphaLa caDhAve che; makkAmAM AvelA jhamajhamanA kuvAnuM pANI pavitra gaNuM laI Ave che ane tenuM Acamana kare che; kAbAtalalAnA maMdira taraphaja najara rAkhI nimAja paDhe che ane eja >>[1] dAudI vahera-abdalA mullAe i. sa. 1070 mAM camana zaherathI khaMbhAta AvI lokone samajAvI A mata sthAye hate. ghaNuM kharA brAhmaNoja A paMthamAM dAkhala thayelA che; kahe che ke je brAhmaNe A paMthamAM dAkhala thayA hatA temanI janeIenuM vajana 8 maNa 9 ratala thayuM hatuM ! A loko upara vaDA mullAMjInI sattA che, te mULa paMtha sthApanAranA vaMzanA che, ane temanI gAdI hAla suratamAM che. siddharAjanA be pradhAna A matamAM dAkhala thayelA hatA temAMnA ekanI kabara umareTha ane bIjAnI galIyATamAM che, tene A loko pavitra mAne che, tathA tenI puSpa, gaMdhAdithI pujA karI zrIphaLa caDhAve che. makkA, madInA ane karabale haja karavA jAya che ane jhamajhamanA kuvAnuM pANuM pavitra mAnI makkAthI laI Ave che. tAbutane mAnatA nathI, kurAnane mAne che ane musalamAna sivAya bIjAnuM aDeluM pANI sarakhuMya pItA nathI! dura vyasanathI dura rahe che-bIDI sarakhI paNa pItA nathI. punarlagna kare che ane saMsArI jhagaDAone nyAya vaDA mullAMjI Ape te mAnya rAkhe che. game te jAtanI strI temano mata kabula kare te tenI sAthe lagna karI zake che. AmAM paNa nAgapurI nAmane peTA paMtha che. ImalI paMtha-A paMthamAM tugA jatanA leka che ane marAdAbAda jIllAmAM rahe che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMdiranI pradikSaNA astI vadhAre pAka gaNAtA kALA pattharane adhipUrva sAtavAra zuM che. A dharmamAM kaI paNa dharmavALA ke jAtavALAne dAkhala thavAnI chuTa rAkhelI che. I. sa. 712 mAM A dharmanA pAdazAha mahamada kAsIme siMdha upara svArI karI hatI paNa te kAMI phAvyA nahotA. 10 mA saikAmAM mahamada gajhanavIe caDAI karI keTalAMka maMdira toDI te aDhaLaka dhana laI gayA hatA. tyAra pachI A dezamAM rajaputa rAjAomAM phaTa thavAthI zAhabuddInagarIe dIllInA rAja pRthvirAjane harAvI tyAM eka sukho nImyA, te subAnA vaMzajoe gorI rAjya nabaLuM paDatAM dIllImAM rAjaya gAdI sthApI dhaNI thaI paDayA. tyArathI A dezamAM musalamAnI rAjayanI sthApanA thaI. temanA rAjaya amalamAM keTalAeka hiMduo paNa e dharmamAM dAkhala thayA hatA. hAlamAM A dharma mAnanAranI saMkhyA A dezamAM sADAcha karoDa jeTalI che. lagna prasaMge raMDIone nAca, bALa lagna, marakhu pachavADe revA kuTavAne, paza gamana pratibaMdhana, caMdradarzana karavAne, yIone paDade rAkhavAno ane ziva stuti samaye baMba kahI gAla bajAvavAno, vigere rivAja hiMduomAM dAkhala thayelA che. te A dharmavALAonI 2ya sattAnA pratApa che. (3] medhAvIAI. sa. nA 14 sakAmAM sthApana thayuM che. pAlanapuranA navAba A paMthamAM che. [4] mosavAma-hiMdumAMthI vaTavAI javelA che. ane kurAna tathA purANa baMneM mAne che. [5] AbAnI A paMthanA mANaso kAzmIramAM che. eno sthApaka - bArazI ne. Ana, pavana, pANuM ane khAka e yArathI manuSya pedA thAya che ane e cAranuM mULa aa che, khalA kAMI te nathI, kayAmata nathI, mAMsa khAI nahi, ane karI. khena, mA, mAzI tathA temanI chokarI sAthe paraNavA hata mAnatA nathI ! A paMthavALAne jarazyastIe kAkare mutalaka kare che. pI rIte dharma pALe che. rAtre AbAda nAmanA graMtha I sa. 1631 mAM zamIramAM 29: zIdAba nAmanA mANase banAvela che tene teo dharmagraMtha mAne che. (1) i- nAyalI (AgAkhAnI ) I. sa.nA 13mAM saikAmAM sadAkIna nAmanA 2.janA rAjya vaMzanA pure siMdhamAM AvI A paMtha sthAne hatA, temane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 mAnabhAva 5tha A paMtha sthApanAra dakSiNamAM be gAmanA vatanadAra gopALarAva paMta kulakaraNIno putra kRNubhaTa jozI hatA. tene janma I. sa. 1947 mAM thayo hato. te hAthacAlAkI ( jAdu)nI vighAmAM tathA vividha veza levAmAM kuzaLa hato. teNe potAnA kulakaraNapaNAnuM tathA jozInuM kAma eka mitrane saMpI, pite kRSNa svarUpe lekene darzana ApavA mAMDyAM! e vAta tarapha phelAyAthI gAma paragAmanA le tenAM darzana karavA mATe AvavA lAgyA, ane tenI pAse anugraha levA mATe strI purUnI bhIDa divase divase vadhavA lAgI. A sarva vAtanI paThaNanA rAjA caMdrasenanA kArabhArI hemAdripaMtane paDavAthI te ghaNuM Azcarya pAmyA te gaNeza bhakta hato, topaNa teNe kRSNabhaTane potAnI samakSa bolAvavA eka kArakuna mokale. tethI kRSNabhaTe paNamAM AvI hemAdripaMtanI mulAkAta karI. hemAdripaMte tenuM kRSNa svarUpa joI bahu Adara satkAra karyo ane snAna tathA bhajana karavAnI vinaMtI karI, paraMtu pitAnI veza dhAraNa karavAnI khubI khullI paDI javAne bhaye teNe vinatI svIkArI nahi. jethI hemAdri5te potAnA kArakuna pAse tenA kapaDAM utarAvI naMkhAvyAM, eTale pAkhaMDane prakAza thaI javAthI tene kedamAM nAkhyo; ane je loko tenA anugrahI hatAM te sarvane pakaDI maMgAvI temanA mAthAmAM paTA muMDAvI kALAM vastra paherAvI hadapAra karyo, tyArathI e vaMzaje AgAkhAna nAmathI prasiddha che. bhATiyA komanA vaTalAyalA ja lo ane keTalAeka hiMduo A paMthamAM che. temanA siddhAMtanuM pustaka gupta lipimAM che ane te bIjAne jevA jaNavA detA nathI. ! " gaMgA banArasa na janA zodAvarI, rAma bhajana aba kesA ?-alI kA rU5 bhayA nArAyana, phaLa pAme karaNI jesA, " A temanuM mukhya sutra che. A dharmanA anuyAyIo zubhAzubha prasaMge AgAkhAnane bheTa Ape che. ane potAnA nAma uparAMta eka musalamAna nAma dhAraNa kare che. suratanA keTalAeka vANiA A paMthamAM hovAnuM jaNAtAM thoDA varasa upara tyAMnA mahAjanamAM ghaNI ja carcA cAlI hatI ane A paMthana anuyAyIone jAti bahAra mukayA hatA. (7) pIrANApaMthanI hakIkta AgaLa Avaze. e sivAya mahoza, vahAbI, hanala, suzI, bAkhI vigere sarva maLIne 73 matathA A dharmamAM hovAnuM jAheramAM AvyuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 saMpradAya mAnavane nAme oLakhAya che. A paMthavALAo potAnA matanuM nAma mahAnubhAva jaNAve che. A paMthavALA kRSNa bhaTane kRSNa samajI tenI mUrtinI upAsanA kare che, guru dattAtrayane bhaje che, kRdhvanI rAmakriDAdika kriyAo kare che, jIvahiMsA pratye temane eTalo badho dhikkAra che ke je pazu hatyA temanA gAmamAM thavAnI hoya to te divase te loke gAma choDI jaMgalamAM jaIne rahe cheekaja vakhata jamaNa pIrase che. temanI vivAha vidhi vicitra che. je purUSane paraNavAnI IcchA hoya te pitAnI jhALI je mAnabhAviNI pitAne pasaMda hoya tenI jhALI upara mUke che, te jhALI mAnabhAvie jayA pachI rahevA dIdhI te te sAthe lagnane nizcaya karI cuke ane na rahevA de to nahi. je lagna thavAnuM thAya to judI judI be pathArIo karI temAM vara kanyA alaga alaga sUve che ane pachI maThanA mahaMta samakSa vara bole ke " kRSNane gaDabaDa gu De AvyA" e sAMbhaLIne kanyA kahe ke "khuzIthI AvavA da" eTale vara ALoTato ALoTato kanyAnI pAse jAya che eTale baMnene vivAha thaI cUkyo gaNAya che! A dharmavALA potAnA dharmanI vAta bIjA dharmavALAne kahetA nathI. emane purANu graMthA judI lipImAM che, e lipi mAnamAvi dIkSA lIdhA vagaranAne samajAvatA nathI. A paMtha mAnanArA mahArASTra ane varADa prAMtamAM che. temanA AcAryane mahaMta kahe che. temanA rUdrapura, kAje, dariyApura, phatraNa ane paThaNa e pAMca gAmamAM maTha che. e sivAya namaTha, nArAyaNama, pravaramaTha, raSimaTha ane prazAMtamaTha e pAMca upamaka che. eka mahatanA hAtha nIce ghaNA mAnabhAva hoya che. eka mahaMtanA samAdhistha thayA pachI tenA sarva ziSyomAMthI vadhumate je yogya Thare tene gAdI maLe che. mahaMtane chatra, cammara, pAlakhI, zikjhA, vigere rAjya cinha hoya che. e paMthamAM gRhasthAzrama ane saMnyAsAzrama ema be Azrama che ane saMnyAsAzrama vALAne paNa paraNavuM hoya to te mATe mAMhe paraNI zake che. nimbArka saMpradAya. A matanI sthApanAra nimbArka uraphe bhAskarAcAryane janma I. sa. nA 11 mA zatakamAM nijhAma rAjayanA dara gAmamAM thayo hato. temaNe nAnI umaramAMja potAnA pitA pAse jyotiSa, khagoLa ane vAdi vighAnuM adhyayana karyuM hatuM. temaNe I. sa. 1150 mAM siddhAMta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com ni : . Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rimaNi ane 115ra mAM lIlAvatI gaNita nAmanA khagoLa tathA jayAtivane lagatA graMtho lakhyA che. khagoLavighAmAM te mahA praviNa levAthIja temanuM nAma bhAskarAcArya paDayuM hatuM, A saMpradAyanA anuyAyIo te temane sUryanA avatAra tarIke paNa mAne che. temaNe dakSiNamAM te vakhate cAlatA jaina matanuM khaMDana karI purAkata nimbArka nAmane vaiSNava saMpradAya sthApyo che, ane suzobhita devAlayomAM rAdhAkaSNanI mUrtinuM sthApana karI tenI bhakti karavAthI ja mukti maLe che e bIjA vaiSNava AcAryonI peThe bhakti prAdhAnya mane raMjaka saMpradAya calAvyo che. saMnyAsa grahaNa karyA pachI teo vaMdarAvanamAM rahetA hatA. temaNe saMskRtamAM keTalAMka sArAM pustaka lakhyAnuM kahevAya che, paNa kahevAmAM Ave che ke auraMgajhebe te sarvane mathurAmAM bALI mUkayAM hatAM tethI maLI zakatAM nathI. A matavALA bhakti paNa bIjA vaiSNava saMpradAyanA jevIja mAne che. bhAgavata, purANa, bhakatamAla ane rAmAyaNa vigerene pramANa graMtho mAne che. vaitAdvatanI carcAmAM utaravuM nirarthaka samaje che ane bhajana kirtanamAM AnaMda mAne che. dakSiNamAM A saMpradAyanA anuyAyIo ghaNuM. che. amadAvAda jIllAnA pahelALa, bhUvAlaDI vigere jagyAonA pATIdAra lokone moTe bhAga A saMpradAyanA anuyAyI che, ane rAyakavALa brAhmaNe je bhakatanA nAme oLakhAya che teo temane kaMThI bAMdhI dharmano upadeza Ape che. A saMpradAyanA anuyAyIo gepIcaMdanuM ubhuM paheluM ane nAkanI dAMDI sudhI Ave tevuM tilaka kare che ane tulasInI lAMbI lAMbI mA: LAo pahere che. viziSTaDheta-zrI saMpradAya. . A saMpradAyanA sthApaka zrI rAmAnujane janma i. sa. 1109 mAM madrAsa ilAkAnA pinamutura gAmamAM kezavAcArya nAmanA brAhmaNanI. kAMtimatI nAmanI strIne peTe thayo hato. temane I. sa. 1117 mAM jaI saMskAra thayA pachI yAdaprakAza nAmanA temanA mAmA pAse rahI vidyAdi zAne abhyAsa karyo hato. temaNe samaya saMjogone vicAra karI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 saMsAra sukhanI tivra tRSNAvALA kevaLa karma jIjJAsu puranuM lakSa Izvara bhakita tarapha vALavAnA hetuthI veda ane upaniSada kAMIka AdhAra lei purANanI vastusthiti dhyAnamAM leI janapriya thaI paDe evo jatino manoraMjaka paMtha sthApana karyo. tene zrI saMpradAya athavA vizidAtta kahe che. kevaLAdita ziva mArganA sAme thaI kahevA lAgyA che " areta brahma che, paNa te kevaLa nathI, viziSTa che. badhuM brahmamaya che paNa te bramamAMja jIva ane ja? evA be bheda te anyonya vilakSaNa che. aMtaryAmi rUpe hari sarvamAM che paNa citta (jIva) ane acitta (jaDa) tenAthI judA che. ekaja brahmanAM traNa aMga che. hari, citta ane acitta e traNa rUpe vidhamAtra che." AvI rIte advaita matanuM khaMDana karI mulukata zaheranA brAhmaNene viSNava matamAM lIdhA. pachI mahesura jaI tyAMnA jana rAjAnI putrInuM bhUta kADhI tene viSNuva karyo ane jagannAtha, kAzI, jayapura vigere ThekANe upadeza ApI pitAne mata pracAra karavA mAMDayo. jayapurano rAjA temane ziSya thayo hato. pachI dharmanI puSTi mATe keTalAeka graMtho racI saMnyAsI thayA ane nAdIra, gaLatA, ahebaLI ane revAsAmAM maTha sthApyA. jIva Izvarane bheda jaNAvI rAmacaMdrajIne viSNu avatAra gaNuM temanI mUrtipujA ane bhakti karavA jaNAvyuM che, bhaktithI mukti mAnI che ane bhaktinA pAMca prakAra karAvyA che. (1) devamaMdiramAM mArjanAdika te abhigamana (2) devamUrtine pujanI sAmagrI lAvI ApavI te upAdAna (3) mUrti pujA karavI te IjyA (4) nAma smaraNa karavuM te svAdhyAya ane (5) mUrtinuM dhyAna karavuM te yoga. yoga thatAMja bhagavAna bhakatane nitya mukta kare che. rAma karAdinI mUrtionu devAlayamAM sthApana karI tene hAnA prakAranA vastrAlaMkAro dhAraNa karAvI gaMdha puchapAdi ane vividha prakAranAM niveda dharAvI sevA karavI e mukhya siddhAMta che. A saMpradAyamAM sArA che teo eka bIjAne nAyaba kahI namaskAra kare che ane brahmacarya pALe che. A matAnuyAyIo kaMThamAM tuLasInI mALA rAkhe che, nAha maLamAM zaMkha cakAdinAM chApAM kare che ane lalATamAM gopIcaMdananuM ubhuM tilaka karI tenI vacamAM kaMkunI ubhI lITI kare che. vyAsa sutra para rAmAnaMdanuM bhAgya che ane e sivAya temanA rayelA che tathA purANAne paNa pramANu graMtha mAne che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 A paMthamAMthI chuTA paDI rAmAna de AnaMda saMpradAya, ane rAmacaraNa nAmanA sAdhue I. sa. 1752 mAM rAmAcaraNa mata sthApyo che. A saMpradAya ane tenA peTA paMthenA anuyAyIo rAmacaMdranI mUrtinI puja ane nAma smaraNAdi bhajana kirtanane zreSTha mAnI tethI mukti mAne che. rAmAnujanI penamutramAM sAMdaza mUrti che. ane hiMdustAnanA dareka bhAgamAM A paMthanA anuyAyIo che. AnaMda saMpradAya. rAmAnuja pachI pAMcamA AcArya rAmAnaMde adaSTa bhojananI bAkhatamAM takarAra paDavAthI chuTA paDI A paMtha sthAye hato. temanA saghaLA siddhAMta rAmAnuja matAnusAra che, temaNe hiMdI bhASAmAM graMtha lakhI uttara hiMdamAM pitAne mata phelAvyo ane uMca nIcane bheda rAkhyA sivAya harakoI jAtane mANasone ziSya banAvyA hatA. temanA ziSyo paikI rAyadAsa nAmanA camAre rAyadAsI paMtha calAvyuM che, je hAla mevADamAM pracalita che. sena nAmanA hajAme senApaMtha sthApana karela che. kALu nAmanA mAchIe kAlupaMthe sthApele che, te mIrata jIllAmAM pracalita che, ane temAM 3 lAkhathI vadhu mANase che. kabIre eka paMtha sthApyo che tenuM varNana AgaLa Avaze. A tamAma paMthavALA rAmacaMdranI mUrtipujA ane nAmasmaraNAdi bhaktithI ja mokSa mAne che. rAmAyaNanA kartA tuLasIdAsa paNa A AnaMda saMpradAyanA hatA. A saMpradAya uttara hiMdustAnamAM vadhAre phelAyo che. rAmAnuja mata pramANe tilaka, chApAM, mALA dhAraNa kare che, paraMtuM tilakamAM kaMkunI lITIne badale gopIcaMdanaja vApare che. pUrNaprajJa saMpradAya, . A saMpradAyanA sthApaka madavAcAryane janma I. sa. 1239 mAM uDIpImAM thayuM hatuM, temanA pitAnuM nAma adhija bhaTTa hatuM. temaNe gAyane abhyAsa anetezvaramAM karyo hato, ane bukarAyanA upadezaka tathA maMtrInuM kAma paNa karyuM hatuM. pachI zaMkaramatanA saMnyAsI thaI AnaMda tirtha nAma dhAraNa karyuM hatuM. paraMtu jIva zivanI ethatA ThIka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 na lAgavAthI TA paDI A saMpradAya sthApyo hato. A saMpradAyane brahma saMpradAya athavA mAkhavI saMpradAya paNa kahe che. eko nArAyaNa Ani brahmA naca zaMkaraH / AnaMda eka evAgra AsInArAyaNaH prabhuH / e paniSada vAkyanA AdhAre e siddhAMta TharAvyo ke "sarva jagata nArAyaNa (viSNu ) nA dehamAMthI thayuM che. viSNu svataMtra, nirdoSa, ane azeSa sakuNa che. sarva vastunuM mULa kAraNa je paramAtmA ane sarva jIva prANI e baMne anAdi che. paramAtmA svataMtra che ane jIva parataMtra hovAthI te paramAtmAnA AzrayabhUta che; mATe paramAtmA ( viSNu ) nI bhakti karavI tethIja mukti maLe che. zaMkha, cakra, gadA, padmanAM cinha tapAvIne hAtha upara dhAraNa karavAM te aMkana, putrAdinuM izvara vAcaka nAma pADavuM te nAmakaraNa ane viSNunA koI paNa avanAranI mUrtivALA maMdiramAM jaI tenI aneka prakArathI pujA sevAdi karavI tathA temanA nAmano japa karavo te bhajana. AvI rIte traNa prakAranI bhakti karavAno upadeza ApI uDIpImAM te samayamAM phelAyelA jana matanuM paNa khaMDana karI saIzvaranI upAsanA tathA bhaktimArgane zreSTha paMktimAM lAvyA, ane ghaNA janone viSNuva banAvyA. A saMpradAyanI mUkhya gAdI uDIpImAM che, te tarapha A matAnuvAlIonuM vizeSa prabaLa che. A matamAM sAdhuo paNa che. A matavALA gopIcaMdananuM ubhuM tilaka kare che ane tenI madhamAM khALelI sApArInI ubhI lITI karI tene cheDe haLadharano cAMllo kare che. ' mavAcArye 37 graMtha lakhyA che. tene tathA purANa veda, upaniSada ane gItAjIne pramANa mAnavAmAM Ave che. caitanya saMpradAya, A saMpradAyanA sthApanAra tanyane janma I. sa. 1486 mAM baMgALAnA navalipa nAmanA gAmamAM thayo hato. temanuM bIjuM nAma nimAI hatuM. te zarIre khubasurata ane gAravaNanA hevAthI temane girAMga paNa kahetA hatA. temaNe vAsudeva sArvajoma nAmanA adhyApakanI pAse abhyAsa karyo hato. vIsa varasanI ummare saMsAra choDIne temaNe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 saMnyAsa grahaNa karyo hato. te vakhate baMgALAmAM aneka matapaNe cAlatA hatA ane "bAra pUrvI ane tera caoNkA" je khAvApIvAnA saMbaMdhamAM rivAja cAlato hato. paramAtmAnI darabAramAM kaI uMca nIca nathI. mATe sarva dharma ane nyAyanA mANasane ekaja dharmanI chAyAmAM lAvavAnA uddezathI temaNe tinya saMpradAya sthApI e upadeza ApavA mAMDayo ke " badhI jJAtinA mANaso bhaktithI zuddha thAya che, paramAtmAnI darabAramAM koI uMca nIca nathI. mATe dareke paramAtmAnI bhakti karavI. pUrNa nisaMzaya rahI niraMtara bhajana karavuM. mokSa puMjA kriyAmAM nathI, paNa dhyAnamAM che. dharmagurUnI AjJA mAnavI. leAhInuM eka TIpuM pADavuM e Izvarane mATe aparAdha karavA barAbara che mATe hiMsA karavI nahi." e pramANe upadeza ApI zrI kRSNanI bhakti tathA pujA karavAne manoraMjaka bhakti mArga sthApyuM. zarUAtamAM zAMtipuramAM ane pachI jagannAthapurImAM potAnA matano pracAra karyo. tyAra bAda kaMDakAraNya thaIne setabaMdhu rAmezvara gayA hatA ane tyAMthI vaMkAvana vigere ThekANe jaI upadeza ApavAnuM kAma karyuM hatuM. AkhA eDhIyA ane baMgALamAM pharIne viSNu tathA jagannAthajInI puMjA bhakti karavAno upadeza karavA mAMDyo. temaNe musalamAnone paNa ziSya karyA hatA. AvI rIte AkhA baMgALane oDhIyAmAM bhakti prAdhAnya vaiSNava mArgane temaNe pracAra karyo hato. jagannAthajImAM sarva mANasee sAthe besI jamavAne rivAja haju paNa cAle che te A mahAtmAnA upadezanuM ja pariNAma che. A paMthamAM pratyeka jAtanA mANase che, te paNa je gosAIe citanyanA prathama ziSya hatA temanA vaMzajonuM vaDapaNa teo svikAre che. temAM kuMvArA ane paraNelA beu dAkhala thaI zake che. brahmacArIo ane bhIkha mAgatA verAgIo paNa A paMthamAM che, tathApI temanA dharmanA upadezake ghaNuM karIne paraNelA mANase ja che. teo kRSNanA maMdiranI AsapAsa jathAbaMdha bAMdhelAM gharomAM kuTuMba sAthe rahe che. temanA maThamAM kuMvArA bAvA ane kuMvArI khAvIo paNa rahe che. A paMthamAM paNa kauMbhAja, spaSTadAyaka, sAhuja vigere peTA paMthe paDI gayA che. kartAlAja e paMthanA sthApanAra kacecapArA sTezana pAsenA gesavALA gAmanA rahIza rAmasaranapALa nAmano sagepa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 vaMzane mANasa hato. teNe potAnA ziSyone samajAvyuM ke adazaya gurU taraphathI tene upadeza malyo che. bAkI pujA vidhi sarva citanya paMthanA jevuM che, phakta A paMthavALA potAnA ziSyo pAsethI zarIra dhAraNa karavA bAbatane amuka kara le che e vizeSatA che. bAkInA je peTApaze che te tamAmanA dharma siddhAMto te citanya ravAminA mata pramANe che ane kRSNanI bhaktithI mokSa mAne che. kabIra mata. i. sa. nA 13-14 mA sikaDAmAM hiMdu musalamAnemAM dharmanI bAbatane lIdhe vikhavAda cAlatA hatA, te dayAnamAM laI baMnene anukuLa paDe ane temanAmAM saMpa thAya evA dharmapaMthanI jarUra samajI rAmAnaMdanA eka zikhya mahAtmA kabIre A paMtha sthApyo hato. bIranI jAti tathA janmanI sAla mATe ghaNA matabheda che ane ghaNuM datakathAo paNa cAle che. sahuthI vadhAre bharUMsApAtra hakIkata evI che ke khAnadezamAM AveLA kAzI gAmanI pAse lahera taLAvane kinAre taratanuM janmeluM bALaka eka kulanA kaMDIAmAM rAkhI koI mUkI gayeluM hatuM. te nurI nAmanA keI mumanA vaNakarane hAtha AvyuM, teNe tene pALI poSI moTuM karyuM hatuM tenuM nAma kabIra hatuM. kabIra dayALu, zAnta, paropakArI, nAnI, vairAgyazIla ane nispRhI hato. temaNe mUrtipujA na svikAratAM AtmajJAna ane bhaktipradhAna upadeza ApavAnuM cAlu karyuM. Izvara eka sarva zakitamAna, sarvavyApaka akhaMDa jayotirUpa che. temane jANavA sArU yogAbhyAsa, dehaka ane pavitratAnI jarUra che. dharmazAyo e jJAnodaya karanAra graMtha che. punarjanma che. IzvaranuM dhyAna karavuM eja meTo dharma che. satyajJAnathI izvara oLakhAya che. gAbrAhmaNa nI sevA karavI, mAMsa madirA ane vyabhicArano tyAga karavo, jIvahiMsA karavI nahi. jagatamAM ucanIca keI nathI ane hiMduonA paramezvara tathA musalamAnonA alA te ekaja che. Avo upadeza ApI hiMdu musalamAna sarvane pitAnA paMthamAM dAkhala karyA. kabIra 5 pujAdi karatAM Atma rAnane zreSTha mAnato hato. teNe mUrtipujanI virUddha AtmasAnathI bharapura upadeza ApI ekearano boSa karI hiMdu musalamAnanI cayatA karavArUpa dharmapaMthanI goThavaNa karI hatI. jo ke temAM savaze saphaLa thayA nahi, topaNa ghaNA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1rara hiMdu ane musalamAno temanA ziSya thayA hatA. A matavALA eka bIjAne maLe che tyAre paraspara satanAma, sata sAheba, athavA aMdagI sAheba vigere kahe che. kabIra paMthamAMthI jAdA jUdA 12 peTA paMthe sthApana thayelA che. kabIrane kamAla, jamAla, vimala, budhana, dAdu, zratagopALa, dharmadAsa vigere zikhyo hatA. kamAla, jamAla, vimala ane budhana e dareke potapotAnA nAmathI alaga alaga paMtha sthApana karyA hatA, paraMtu vidvAna purUSonA abhAve ane dravyAdika meLavavAnI lalutAthI e paMtha mAtra nAmanA ja rahyA che. dharmadAsa chIpo hato teNe tathA zratagopALe maLI keTalAMka pustako lakhyAM che. bhAgadAsa nAmanA eka ziSya bIjaka nAmano graMtha lakhyo che tenA AdhAre hAlamAM 'bIjamArga nAmane eka paMtha cAle che. dAdu e amadAvAdane pIMjAre kabIrane ziSya hato teNe eka paMtha sthApyo hato, je dAdu paMthanA nAmathI oLakhAya che. A paMthamAM sAdhu nizcaladAsajI thaI gayAtemaNe vicAra sAgara ane suMdaradAse suMdaravilAsa nAmanA uttama graMtha lakhelA che. malakadAsa nAmanA eka ziSya paMtha calAvyo che. " ajagara kare na cAkarI, paMchI na kare kAma; dAsa malukA yu kahe, sabakA dAtA rAma." A tamAma peTA paMthavALA rAmacaMdranI bhaktine ja muktinuM sAdhana mAne che. pIrANu paMtha, I. sa. 1449 mAM keTalAka leuA kaNabIo kAzI jAtrA jatAM amadAvAda pAsenA garamathA gAmamAM rAtre mukAma karyo hato. te vakhate tyAM ImAmazAha nAmane phakIra raheto hato teNe jAtrALuone kahyuM ke je tame mAruM zIkSaNa sAMbhaLaze to kAzIe gayA vagara kAzI jozo ! AvuM sAMbhaLI jene ImAmazAhamAM AsthA nahotI teo kAzIe gayA ane AsthA vALAoe ImAmazAhane mata kabula karI kAzI gayA vagaraja gaMgAjImAM snAna karyAnuM phaLa meLavyuM !!! A pramANe je kaNabIo ImAmazAhanA matamAM dAkhala thayA te pIrANA paMthanA athavA matIA paMthanA kahevAya che. 1 dadurAma ajamera pAse AvelA omara gAmamAM rahetA hatA, A paMthavALA matipujA karatA nathI. rAmanAmano japa kare che ane rAmane AtmArAmaadvaita braha-rUpe puje che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A matamAM badhI bAbato gupta rAkhavAmAM Ave che ane A ardhA hidu tathA ardhA musalamAna matanAM tamAma pustako ismAyalI paMthanI peThe hAthanAM lakhelAM che; ane te anya pAnuyAyI keine paNa vAMcavA na devA e paMthanA anuyAyIone khAsa kasama ApavAmAM Ave che, jeo e dharma upara AsthA besADe teja adhikArI gaNAIne tenAM guDha ta tenA kAnamAM kahevAmAM Ave che. tethI e matanA tatvothI tamAma varga ajANuja che; paraMtu I. sa. 1914 thI 17 sudhI ma. chImAbhAi bhUlAbhAIe A mata saMbaMdhI jAheramAM uhApoha karavAthI temanAM keTalAMka dharmata bahAra AvavA pAmyAM che. A mata pramANe kalaMki ( kaTika ) avatAra thaI eka vakhate ImAma zAha pote Izvara rUpe AvIne manuSya jAtine duHkha sAgaramAMthI uddhAra karaze. evI AzA batAvelI che, tethI e AzAmAMne AzAmAM sarva anuyAyIo gherAyalA che ! A matavALAo dara gurUvAre ane ramajAna mahinAmAM I roja pALe che; cAMdabIja pavitra gaNe che ane hiMdunA tahevAra hoLI, akhAtrIja, dIvALI ane baLeva paNa mAne che. tAbuta tathA kharane paNa mAne che ane tene hiMduonI paDe mUrti jeTaluM mAna ApI zakAya che, paNa tAbuta banAvatA nathI. cothIyuM karAve che tathA bAramuM paNa jamADe che. tADI, dArU, mAMsa, macchI tathA kephI vastuothI dura rahe che. bIDI, hIMga, bhAMga ane gAMjAne paNa upayoga karatA nathI. ane muDadAne dATe che. je kaNabIo ziSya che teo sunnata karAvatA nathI, tema dADhI pazu rAkhatA nathI ane brAhmaNe pAse kriyA karma karAvatA nathI. A matanAM mukhya traNa dhAma che. (1) pIrANA, (2) bhAbherAma, ane () cInAra tenI gAdI upara bese te bhagavAM lugaDAM pahere che ane saMsAra tyAga kare che. dADhI rAkhe che. have jamAnAne anusarIne pIrANA sivAyanA gAdIvALAoe dADhI rAkhavAnuM choDI dIdhuM che. gAdI pati dharmagura " kAkA" e nAmathI oLakhAya che. teo gAnuM bhaNelA nathI detA. A dharmamAM moTe bhAge kaNabI ane mAchI lo uparAMta keTalAka musalamAna paNa che. ane A mananA anuyAyIo , surata, khAnadeza, burAnapura, vaDodarA, khaMbhAta ane karacha kAThiyAvADanA kaI kaI bhAgamAM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zikha dharma. A dharmanA sthApaka mahAtmA nAnakano janma I. sa. 1469 mAM nAnakucAna (paMjAba) mAM thayo hato. temanA pitAnuM nAma kALu vidI hatuM ane kSatrIya jAtinA hatA. nAnakane eka nAnakI nAmanI bahena hatI, te jayarAma nAmanA kaNiyA sAthe sulatAnapuramAM paraNAvI hatI. nAnake phArasI bhASAnuM ane hisAbanuM jJAna meLavyuM hatuM. nAnakanuM citta saMsAramAM cATatuM nahatuM tethI tenA bApe tene vepAramAM nAMkhavAne vicAra karI bALa nAmanA eka siMdha jAtine jATe sAthe 40 rUpiA ApI dezAvara vepAra karavA sArU mokalyo. rastAmAM saMnyAsInA ToLAne meLApa thatAM vAtacittathI vastu mAtranuM mithyApaNuM ane vastimAM rahIne saMsAranI khaTapaTamAM bhAga levAthI jIvane aneka tarehanI ciMtA tathA Aphato thAya che vigere zikSaNa maLyuM tethI nAnake tamAma rUpiA te saMnyAsIone ApavA mAMDayA; paraMtu temaNe levA nA pADI; tethI anna lAvI temane jamADI te ghera pAchA Avyo, ane pitAnA bhayathI eka vRkSanI DALamAM saMtAI rahyo. jyAre te potAnA pitAne maLyA, tyAre temaNe rUpiA saMbaMdhI hakIkata pUcha , tenA javAbamAM teNe jaNAvyuM ke tame mane rUpiA ApyA hatA te meM sAre lAbha levA mATe dharma kAryamAM vAparI punyane lAbha prApta karyo che. A hakIkata sAMbhaLI kALu gusse thaI tene mAravA de, paNa rAyabherAlI bhaTI nAmanA jamInadAre vacce paDI tene bacAkhyuM. tyAra pachI te sulatAnapura gayo. jayarAme tene koThAra upara nekara rakhAvyo. nAnakanI saMsAra upara priti na hevAthI te paraNavA nA pADato hato. topaNa tenA banevInA AgrahathI sulakSaNa nAmanI strI sAthe paraNyo hato. tenAthI tene zrI caMda ane lakhaNudAsa nAmanA be putro thayA hatA. pachI strI chokarAMne pitAne sAsare mokalI teNe saMnyAsa grahaNa karyuM. hiMdustAnamAM sAdhu saMto ane virAgIonAM tathA arabastAnamAM jaI phakIrenAM kAmo joI te kaTA ane saMnyAsa cheDI IrAvati kinAre kirtipuranI dharmazALAmAM AvIne sarvane mAnya thaI paDe e dharma sthApavA vicAra karyo. teNe meLavelA athAga anubhavathI teNe evuM sujhI AvyuM ke judI judI jAti ane judA judA matamAM judA thaI rahevuM ThIka nathI, devAlayamAM jaI pujA vidhi karavAthI ke yajJAdi kriyAothI tema brahmabhUjana karavAthI kAMI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 kaLa prApta thAya tema jaNAtuM nathI. AtmAnI zuddhi vagara mukti thAya nahi mATe teNe upadeza karavA mAMDe ke " pitAne AtmA Izvarano aMza che. satya bolavuM, vedanA jJAnakAMDane mAna, RtukALa sAcava, mAMsa madirAno upayoga na karavo ane gurU AsAne IzvaranI AjJA samajavI. mUrtipuja asatya che. Izvara avatAra leto nathI. zruti smRti ane purANadine na mAnavAM ane gurUe lakhyo te ja veda che mATe tenI pujA karavI. adharmiono nAza karavAthI prabhu prasanna thAya che. dayAna, dhAraNa ane samAdhithI svarge javAya che. ApaNI kAyA eja goviMdanuM makAna che, tethI jIva hiMsA karavI nahi. apavAsa vigere karI mitAhArI rahevAthI zarIranA vikAro dura thaI goviMdanI jyoti dekhAya che. zuddha aMta:karaNathI IzvaranI upAsanA karavI. izvara eka ja che. judA judA dharmo jaNAya che te mANasanA kapita che. AtmajJAna IzvaranuM tatva jaNAve che mATe te meLavavuM. satakArya ane sadAcArathI sarva zaktimAna prabhunA AziSapAtra thavAya che. saMsAra virAga ke saMnyAsanI jarUra nathI. jenAthI hRdayanI zAMti thAya, jenAthI pavitra thavAya ane udAra erika tatva phelAya teneja jIvanane sAra samaje, jenuM hRdaya citave che taja sAco hiMdu ane jenuM jIvana pavitra che te ja sAce musalamAna che." A pramANe upadeza ApI zIkhadharmanI sthApanA karI. temaNe bhakti karatAM " tuMhI niraMjana kiratAra nAnaka che baMdA terA " e pramANe pitAne paramezvarane dAsa jaNAge che. AvI rIte AtmajJAnane upadeza ApI dharmapracAra karavA mAMDyo. thoDe thADe paMjAbanA leke e dharmamAM dAkhala thavA lAgyA. nAnakanA pachI temanI gAdIe AgaDazAhe besI dharmanA pracAranuM kAma cAlu rAkhyuM hatuM. temanA pachI anukrame amaradAsa, rAmadAsa ane arjunadAsa dharmapracAranuM kAma cAlu rAkhyuM. arjunadAse nAnakazAhanAM karelAM keTalAM eka gAyane tathA bIjA gurUe karelAM gAyono saMgraha karIne Adi graMtha taiyAra karyo. temanA pachI haragovida thayo teNe potAnA ziSyanI zAkhA ghaNI vadhArI hatI, ane hathiyAra pakaDavAnuM zIkhavyuM hatuM. oraMgajeba bAdazAhanA vakhatamAM A gAdI upara guru goviMdasiMha hato; temaNe gAdI upara besIne A dharmamAM sudhAro karyo. zIkha lekee hathIAra bAMdhavAM, vAdaLI raMganAM kapaDAM paheravAM, jeTalI tathA dAdI mucha rAkhavAM, hiMdu devasthAnane na karavuM, gAhatyA na karavI vigere upadeza ApIne dharmanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 niyAne majabuta karyA. temanA samayamAM musalamAnone julma vadhI paDayo te toDavAne teNe potAnI saradArI nIce ThekaThekANe yuddha karI vijaya meLa hato. AvA kaTokaTInA samayamAM paNa zikha lokone dharmabodha ApatA hatA ke "ekezvaranI upAsanA karavI, eka cittathI IzvaranI bhakti karavI. ApaNA dharmamAM jAti bheda nathI, sarve samAna chIe tethI ekaja paMktimAM ane ekaja vAsaNamAM jamavuM. Apasa ApasamAM saMpa rAkho ane potAnA dharmabaMdhune pitAne prANu samajo. turkone vinAza karavA yatnavAna thavuM ane sarvee sajIva ane sateja rahevuM." vigere upadezathI A dharma pALanArI tamAma prajAne paraspara baMdhubhAvathI AlIMghana karavAnuM uttama zIkSaNa ApI zokha hRdayamAM tejasvitA, baMdhubhAva ane yuddha kuzaLatAnAM bIja ropyAM. je haju paNa daSTigocara thAya che. A dharmamAM paNa keTalAka peTApatha thayA che. nAnakanA putra zrIde udAsI paMtha sthApyo che. e sivAya kukApathI, gAMjAbhakSI, suthIgrAhI, nirmalA ane rAmarAcI vigere piTA pa jovAmAM Ave che. sarva paMthavALA nAnakanA upadezane mAne che ane temanA graMtha sAhebane name che. A dharma mAnanAranI saMkhyA 24 lAkha 85 hajAranA aMdAje che. zuddhAdvaita athavA puSTipatha. A paMthanA sthApaka zrI vallabhAcAryane janma I. sa. 1479 mAM caMpAraNyamAM tailaMgI brAhmaNa lakSmaNa bhaTanI adhyagIra nAmanI strIne peTe thayo hato. pAMcame varSe jaI saMskAra thayA pachI nArAyaNa bhaTa pAse veda, purANa ane nyAyano abhyAsa temaNe karyo hato. pachI tirthayAtrA karavA jatAM dakSiNanA eka gAmanA nagarazeThanA putra dAmodarane upadeza ApI ziSya karyo ane tenI sAthe vijayanagaramAM AvyA. tyAMnA rAjA kRSNarAyelunI sabhAmAM smArNa ane vaiSNava matanA AcAryo vacce vivAda cAlatA hatA, temAM bhAga leI vyAsatIrtha sAthe maLI jaIne smArta matavALAone harAvyA, tethI rAjAe temane vipra svAmina saMpradAya je ucheda thayo hato, tenA temane AcArya karAvyA. viSNu svAmie saMnyAsane ISTa gaNo che, paga valabhAcArya te svIkAryo www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 nathI. bAkI paramAtmAne sAkAra svIkArI. e siddhAMta TharAvyuM ke jaDa ane jIva A baMne tatvonA mizraNathI A saghaLI sRSTi banelI che, ane jaDa, java, tathA jaDajIvanuM mizraNa e traNa tatvo che. jagatamAM je padArtha dekhAya che te mAtra AvirbhAva tibhAva thayA kare che, keIne nAza thato nathI, nAza thatuM dekhAya che te mAtra rUpAMtara che. A siddhAMta TharAvI pitAnA matane zuddhAta nAma ApyuM che. A samayamAM lokonI vRti viSaya bhAga tarapha vaLelI joI temaNe bALakRSNAdinI sarvoparI janakriDAnI premabhaktine pracAra karavAnuM yogya vicArI mUrtipujadi vyavasthA rAkhI pitAnA mArganuM nAma paNa puSTimArga rAkhyuM ! Ama karavAmAM ahanIza saMsAra vyavahAramAM racIpacI rahelA loke temanI rUcine anukuLa zRMgArika tatvothI lAbhAI e nimitte paNa IzvaranI bhaktimAM citta lagAvI adharmathI aTake evo temano hetu hatA. bhAgavata, brahmavaivarnAdi purANamAM bALakRSNane zaMkhagadAdi AyudhavALA ane golokavAsI jyuvelA che, temaja rUvedamAM paNa atrave.. e maMtra viSNunuM sthAna gileka che sUcavanAro jaNAvI tenA AdhAre bALakRSNane viSNune pUrNAvatAra tathA gelekavAsI gaNyA che ane gilokamAM vAsa thavo tenuM nAma mokSa che, mATe mokSa meLavavA zrI bALakRSNanI sevApujadi bhakti karI temane sarvasva arSi brahma saMbaMdha karavo joIe ! evuM TharAvI upadeza ApavAnuM zarU karyuM, paraMtu A parizrama karavA chatAM teo phakta 84 ziSyo karI zakayA hatA, temAM paNa keTalAeka musalamAno paNa hatA ! temanA pachI temanA putra viThThalanAthajane gAdI maLI, temanI manovRtti ziSya vadhAravA tarapha hatI; tethI temaNe aneka prakAranAM manoraMjaka vrata, upavAsAdi niyama bAMdhI zugAra rasathI bharapura bhajana kirtanAdi banAvarAvyAM, maMdirane ThAThamATha vadhAryo; ane vraja, karacha, kAThiyAvADa, gujarAta, mahArASTra, 1 je padArtha daSTie paDe te AvirbhAva ane adazya athavA rUpAMtara thAya te di bhAva. 2 A maMtrano satyArtha AgaLa paNa 76 nI kuTanATamAM che tyAM . 3 gurU pAsethI paLa pAna mamaH e aSTAkSara maMtrane gopa lekha zrIkRSNane sana 1 aNa karavuM te ja sabaMdha : brahmasaMbaMdha javA mATe gurane dakSiNya paNuM ApavI paDe che !! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 meivADa, mAravADa vigere sthaLoe pharI dharmapracAra karI 2para ziSyo karyA. temanA pachI temanA sAta putroe bALakRSNanI judI judI sAta murtio govaradhana parvata upara sthApana karI teo akeka mUrtinA pujArI thaIne rahyA hatA. eka divase AgrAnA tAjamahela upara caDhIne zahAjahAna bAdazAhe joyuM to dura dIvAnuM ajavALuM jaNAyuM, tethI pitAnA mahela karatAM bIjAnI ImArata UMcI na rAkhavA mATe maMdira toDI . pADavAne temaNe hukama karyo ! A vAtanI khabara paDatAM se potapotAnI mUrtio leI jude jude ThekANe gayA, ane tyAM temanI sthApanA karI dharmapracAranuM kAma zarU rAkhI samaya samayane anukuLa bhapakA ane ThAThamATha sAthe bhajana kirtana ane pujAvidhi calAvavA lAgyA, zrIkRSNanI rAsalIlA bhajavAvI lokanAM manane AkaSaNa karavAno prayAsa karyo, ane 'marAsavAriri e zloka caraNa batAvI mUrtine dharAvelA prasAda bhaktajanone tAravA mATe chUTathI vahecavAnI niti atyAra karI!! tethI saMsAramAM racIpaco rahelA lekanuM valaNa AcAra, sughaDatAI ane maMdirone ThATha joI te tarapha vaLyuM. phakta bhakti ane prasAdathI ja mokSa maLavAne saraLa rasto sarvane pasaMda paDaye ane jaina mata mAnanArA 1 zrI nAthadvAramAM-zrI nAthajInI, kAMkarelImAM-zrIdvArikAnAthajInI, koTAmAMzrImathurezanI, jayapuramAM-zrI madanamohanajInI, zrI gokuLamAM-zrI gokuLanAthanI, suratamAM-zrI bALakRSNa charI ane amadAvAdamAM-zrI naTavaralAlanI. e sivAya hAlamAM viramagAma, kAmavana, naDIAda, muMbai, porabaMdara ane jAmanagara vigere ghaNA gAmamAM maMdire sthApI AcAryo rahe che. 2 prasAda eTale zrIkRSNa gItAjI mAraphate ApelA sarvottama upadeza. te pramANe vartaNuka rA yavA thI be zaka tarI javAyaja; paraMtu mUrtine dharAvela miSTAnane prasAda gagu ArogavAthI tarAya ke kema ? ! A leka nIce pramANe che. muja prasAdathI du:kha sa, macita thaI tarIza; paNa garva na sUNIza te, vinAzane pAmIza. (gItA a 18-58) have, vicAre. mUrtine dharAvela miSTAnAdija prasAda hoya te A kane bIjo adha bhAge " je garve na sUgaza, te vinAzane pAmIza." evuM kahevAne ze hetu ? mATe prasAdane artha upadeza hovo joie. - A prasAdano rivAja ziva saMpradAya sivAya dareka nAnA maheTA paMthamAM paNa dAkhala thayelo jaNAya che. kema na thAya?! ziSya vadhAravAne AthI sava nama upAya bIje kyAM che ? ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat WWW.umaragyanbhandar.com Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 ghaNAka leke ropAmI bhAvika thaI tenA anuyAyI thayA. je brAhmaNa rAyanA mUlamathI ke kabUnA lobhe ziva mata choDayo nahato, teo paNa calita thayA ! A paMtha gujarAta, kAThiyAvADa, cha, mubAI, mevADa ane mAravADamAM ghaNe phelAyo che. ane temAM bhATiyA, luvANA, vANi, sonI, sutAra, kaNabI, kAchIyA, luvAra ane kSatrI varganA leke che. A saMpradAyanA anuyAyI strI purUSonI evI mAnyatA che ke "devI chane uddhAra karavA mATe zrI kRSNa kaLIyugamAM zrI vallabhAcArya rUpe avatAra lIdho hato, te mahAprabhujI hatA ane temanA vaMzanA AcAryo paNa zrI kRSNa svarUpaja che ! tethI temanI sevA paMjadi karI sarva prakAre temanI mane vAMcachanAne satAba Ape eja vaiSNava mAtrane mukhya dharma che !! temanA caraNa sparzathI pote pavitra thavAnuM mAne che, keTalAka temanuM jUTha prasAda gaNIne khAya che, temane vyAdikathI saMtoSe che ane temanI AjJAne IzvaranI AjJA pramANe gaNI mAthe caDhAve che !! puruSo karatAM strIonI vadhu AsthA jaNAya che, te eTale sudhI ke, kaI kAI te darzana karyA sivAya pANI sarakhaMya pItI nathI ane patinI AjJA karatAM gurUnI AjJAne vizeSa mAne che !!! A aMgArika paMthamAM bhAvika bhakta bhaktANIoe gAdIpati AcAryone kRSNa rUpe bhajI bhAvakAoe anAcAra vadhArI daI anitino pracAra karatA hovAnuM jANavAmAM AvatAM sudhArAvALAoe kalama apa taravAthI temanA upara sakhta mAro calAvI temanI yuddha ThekANe AgavA prayatna karyo hato; te paNa haju anAcAra ane aniti bAbata lokApavAda cAluja che ! te dura thavA sArU yoone caNe sparza nahi karavA devAne, zrI purUSane maMdiramAM darzana karavA javA AvavAnA judA jAdA rastA rAkhavAne, ane rAtrIe darzana nahi karAvavAne baMdobasta thavAnI jarUra jaNAya che. nitinuM khuna kare tevI viSayojaka rAsalIlA te bilakula baMdha thaI javIja joIe. 1 * kanyaprakAza * para mAraphate prasiddha sudhAraka karasanadAsa mULajInI nAgevAnI nIce A prayatna thayo hato. jemAMthI prasiddha mahAsanA pAnA parano utpatti thai hatI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 A paMthamAM paNa peTA patha paDI gayA che. cha gAdIvALA kaMkunuM ubhuM tilaka kare che ane sAtamI gokuLanAthajInI gAdIvALA phakta be ubhI lITIo kare che. gokuLanAthajInA paMthamAM paNa bharUca ane bahAdarapurI evA be peTA paMtha che. gurU AjJAthI je vaiSNava pitAne ghera ThAkora sevA rAkhe che, temane 2marajAdI athavA samarpaNI kahe che. keTalAeka viSNu potAnA hAtha nuja rAMdheluM khAya che temane ApanadI kahe che. vaLI varakaTa vaiSNava hoya che, teo ghaNe bhAge pharatA phare che. krizcIyana dharma. A dharmanA sthApaka mahAtmA jIsasa krAIsTa ( isukhristi ) no janma tA. 25 mI DIsembare jerUsalama pAse bethalIyama gAmamAM thayo hato. temanI mAtAnuM nAma mariyama hatuM, ane tenuM lagna josepha nAmanA yahudI sutAra sAthe thayuM hatuM, paraMtu temane kuMvArI avasthAmAM ja IzvaranI kRpAthI garbha rahyo hato ane Isune janma ApyA hatA ! TibeTanA himIza maThamAM eka ghaNuM ja purANuM ane be velyumanuM heTuM pustaka che te uparathI jaNAya che ke IsunAM mAbApa garIba chatAM khAnadAna ane bhaktibhAvavALAM hatAM. bALapaNathI ja te ekezvaravAdano bodha karatA hatA ane tera varasanI ummare rivAja mujaba lagna karavuM joIe - te nahi karatAM keTalA eka vahepArIo sAthe te siMdhamAM AvyA hatA, 1 sAMbhaLavA pramANe A paMthavALA rajasvalAnI AbhaDacheTa ane mRtakanuM sutaka pALatA nathI, mUrtine mAnatA nathI ane rAsalIlA vigere zRMgArika viSayo upara vizeSa bhAva rAkhe che. temanI aMdarakhAnenI niti zocaniya saMbhaLAya che ! 2 puSTipathanI maryAdA-niyama-mAM rahenAra te marajAdI ane sarva cIja izvarane samarpaNa karanArA te samarpaNuM A zabdArtha che. marajAdI ghaNA bhAge nyAta jAta sAthe ocho saMbaMdha rAkhe che ane zrI ThAkorajInI sevA puMjAmAM saghaLo vakhata reke che, AcAra vicAra ghaNuM sakhata pALe che, ane marajAdI sivAya bIjAnA hAthanuM rAMdheluM khAtA nathI. trAMbAna vAsaNa vApare che ane te bahAra kADhatA nathI, pANI bharavAnAM vAsaNa te jyAre grahaNa hoya tyAreja mAMje che ! 3 jue lAiTa opha dhI isTane mArca sane 1895 je aMka. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 tyArathIja Aryalokeno tene saMga thayo hato. jagannAtha, rAjagRha ane vaNArasI vigere sthaLomAM pharI teNe brAhmaNa pAsethI dharma jJAna prApta karyuM hatuM, paraMtu veda Izvaradatta che ane paramAtmA avatAra le che, e be siddhAMto tene pasaMda nahi paDavAthI te bAdo sAthe maLI gayela ane nAlandanI prasiddha vighAlayamAM rahI dharmazakSaNa meLavyuM. pachI te mUrtipujAnI sAme thaye, ane pazcima tarapha jatAM IrAnamAM jarathostI dharmanI paNa sAme thayo hato; paraMtuM jAdugaronA trAsathI tene tyAMthI nAsavuM paDyuM hatuM. 29 varasanI ummare te juDIAmAM pAcho Avyo ane upadeza ApavAnuM zarU karyuM. te vakhate tyAMnI prajA ane rAjA yAhudI dharma pALatA hatA, tethI tyAMnA rAjA pAileTane tenI A vartachuka pasaMda na paDavAthI korTamAM lAvI tenI tapAsa calAvI, paNa temAM te nirdoSa jaNAyAthI chevaTa juThA sAkSIo lAvI cAra lokonI sAthe sAmela rahyAno Aropa mUkI tene gunhegAra TharAvI krosathI mArI nAMkhI kabaramAM dATa hato. A dharmanuM mukhya pustaka bAIbala che, temAM sRSTinI utpati. manuSyotpatti ane IsunA jIvana caritra saMbaMdhI aneka camatkArika A vidyAlayanI paddhati hAlanA gurakaLAne maLatI hatI. 2 pAdarIe isune kAsathI mAryAnuM spaSTa kahe che, chatAM sva. maNilAla nabhubhAIe eka pustakamAM teno artha samajAvatAM "mana eja duHkhanuM nidAna che, mATe tene mArI naMkhAya-kAsTa ( mana ) ne phAMsIe caDhAvAya (mArI naMkhAya) teja mokSa. " e pramANe jaNAvyuM che ! ! maharSi dayAnaMde nirUkta pramANe artha karI veda, yaMtrAdi sarva vidyAnuM mULa che ema siddha karyuM hatuM te A sAkSara ratnane buddhi vilAsa jaNAyo hato ! ane temaNe koI jAtano spaSTa AdhAra na hovA chatAM Avo artha karyo che, te buddhi vilAsa nahi : : ! 3 znanA maNa pachI temanA ziSyae baMdagI karavAnAM, neka mAge vAvavAnA ane IzvarI bheda vize yAhudI dharmagraMthane AdhAre je je ukhANe karyA hatAM, te ekaThAM karIne seMTa pola tathA seMTa mAsyuse temAM potAnuM keTaluM umerIne bAibala banAvyuM che. ema kahevAya che. jekavIeTa te gItA, veda ane purAne AdhAra leI bAibala banAvyAnuM kahe che. kAsTa ane kRSNanuM maLatuM nAma ne te baMne ekaja hatA ema karAvavA paNa pazcimanA vidvAnone prayatna karyo che ! kayAM kaccha ane kayAM kAI ! ! ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varNana che. ApaNe te tarapha lakSa na ApatAM temanA siddhAMtAja joIzuM. "paramezvara eka ane niraMjana nirAkAra joti svarUpa che. Isune paramezvarane putra mAnI tenA camatkAre kharA mAnavA ! khudAnI baMdagI karavI, bAIbalane satya mAnavuM, satya bolavuM ane cerI, vigere kukarmo karavAM nahi. bIjAM prANione AtmA manuSyanA AtmA jevo zreSTa nathI, ane te prANio manuSyanA upayoga sAraMja utpanna karelAM che, mATe manuSya sivAya bIjA prANione mAravAmAM pApa nathI! Isa kyAmatane divase paramezvara pAse Avaze ane pitAnA dharma mAnanArAone bacAvaze; jayAre bIjAone zIkSA thaze ! Isu marNa pachI pAchA jIvate thayo che te pavitra bhUta, paramezvara te pitA ane Isu te paramezvarane putra e traNe eka rUpa che ! punarjanma nathI, dharma karma ane mUrtine mAnanArA naskAdhikArI thAya che. prabhunA putra Isue manuSyanA uddhAra mATe ja avatAra leI sopadeza ApI manuSyanA kalyANArthe prANanI AhutI ApI che, tethI tenI bhakti ja sarvane tAre che! mATe parArthe AtmApaNuM karavA jevI parama bhAtabhAva rU5 niti dhAraNa karavI, tethI IzvaranA prasAdarUpa mukti maLe che. A siddhAMtane mAne eTale sarva jJAna pAmyo bIja jJAnanI jarUra nathI ema samajavuM. vigere " mahAtmA IsunA marNa bAda temanI pachI upara mujaba e dharmane upadeza ApavAnuM kAma e dharmanA AcAryo-pepae-cAluM rAkhyuM hatuM ane I. sa. 31ra sudhI to temaNe ghaNuM duHkha ane trAsa veThIne te kAma bajAvyuM hatuM; pachI e dharmamAM thoDe thoDe rAjakartAo paNa dAkhala thavA lAgyA hatA. temanA dharmamAM mUrti pujAnI spaSTa manAI chatAM paNa te loke mahAtmA isu ane merInI mUrtionI pujA karatA hatA ! I. sa. 754 mAM 338 bizapae sabhA bharIne TharAva karyo ke mUrtipujA dharma virUddha che, tethI yurepanA 6 rAjAoe rAjasattAnA baLe e TharAva amalamAM lAvavAnI mahenata karI hatI te saghaLI vyartha gaI, pazcima yuropanA mukha leka mUrti pUMjavAmAM ghaNuM daDha hovAthI romanA popanI saradArI nIce rAjA leonI sAme thayA jethI iTAlImAMthI rAjasattA nIkaLI gaI ane pepanI rAjasattAne pAye naMkhAyo. have pipanuM baLa divase divase vadhavA lAgyuM. te eTale sudhI ke rAjA mahArAjAone daMDazanI gAdIethI uThADI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 mUkavAnI sattA paNa temanA hAthamAM hatI. yuropamAM A vakhate aMdhazratAnuM sAmrAjya cAlatuM hatuM ane rAjA praja sarva pApane paramezvaranA putranA pratinidhi samajI temane saMtoSavAmAMja mukti maLe ema samajatA hatA ! ane popa paNa amuka rakama laI temane svargane paravAne paNa ApatA hatA !!! I. sa. 1517 mAM mArTina lyuthare pipanA svArtha pUrNa anAcAranI sAme thaI temanI sattA vize zaMkA uThAvI ane mahApAtakemAMthI 55 pitAnA vacanamAtrathI ja mUkto karAvI zakavAno dAvo rAkhe che e vAta teNe khoTI TharAvI potAno pakSa majabuta karavAnI hilacAla karI. tethI pope gusse thaI I. sa. 1522 mAM lyutharano abhiprAya pAkhaMDI ane dharma virUddha jaNAvI tene jAti prahAra karyAno hukama kADhayo ! bahAdura lyuthare viTembarganA bajAramAM hAre mANasanI rUbarU piopanI mAra chApa sAthene hukama bALI nAMkhyo. ane papanA svArtha pUrNa niyame ekaThA karI tene TIkA sAthe chapAvI te rAjA prajAne keTalA hAnikAraka che te jAhera karI sarvanI AMkhyo ughADI ! ! AthI lyutharano mata utAvaLe phelAvavA lAge te aTakAvavAne I. sa. 15ra9 mAM jarmanImAM moTI sabhA maLI, teNe TharAva karyo ke bIjI maheTI dharma sabhA maLe tyAM sudhI navI vAta karavI nahi.lyuthara ane tenA zikhyoe A TharAva sAme vAMdho uThAvyo tethI temanA pakSanuM nAma proTesTaMTa (vAMdho lenAra) paDyuM. have dharmane jhaghaDo vada ane I. sa. 1545 mAM kendra nagaramAM sabhA maLI teNe 18 varSa kAma zarU rAkhI TharAva prasiddha karyo, paraMtu baMne pakSamAMthI keIe te kabula rAkhe nahi. parapezvaranA putranA pratinidhI gaNAtA pipa have lyuthara matavALAne karaDI najarathI jovA lAgyA ane aneka rIte temane 'pIDavA pitAnA lAgavagane upayoga karavA lAgyA ! (1) popanI sattAne majabuta rAkhavA mATe AbhIjansa lokonA TatAvavA pI ijIzana mATe prathama sthApavAmAM AvI hatI. spena, kAnsa ane paDamAM eka ma hatI. A keTe helI esi-pavitra karI kahetA hatA. A korTa mAraphate pApanI viraha mata nahera karanArA cAturI, suthAra mata vALA, vie saba javAmAM AvatI hatI. penanI evI te sane 1481 thI 181 sudhImAM 12 ne jIvatA bALI makavAnI, 17659 ne haNamAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 dharmanA nAme cAlatA AvA julama samaye paNa grIka bhASAnA prAcIna graMtho ThAma ThAma virAyA, padArtha vijJAna zAstranI zodhe dhamadhAkAra vadhavA lAgI hatI ane samudrayAnadvArA videzIya prasaMgonA baLe svataMtra vicArane buddhimAna prakRtinA loko pedA thavA lAgyA hatA tethI lyuthara mata divase divase vRddhigaMta thavA lAgyA ane parisAme popanI sattA 17 mA saikAmAM narama paDI traNa paMtha thayA. (1) TesTaMTa-papane nahi mAnanArA, A paMtha mAnanAranI saMkhyA daza karoDa jeTalI che. (2) romana ketholika-popane mAnanArA-A paMtha mAnanAranI saMkhyA savApaMdara karoDa jeTalI che. ane (3) grIka A paMtha mAnanAranI saMkhyA paMcotera lAkha jeTalI che. A paMthamAM paNa lagabhaga 250 jeTalA peTA paMthe che. I. sa. nA 15 mA saikAmAM A dharma mAnanArAonuM A dezamAM AvAgamana thayuM hatuM, A dezamAM A dharma mAnanAranI saMkhyA 39 lAkha jeTalI che. A dharmanA upadezakAe dura dura prayAsa karI duniAmAM jaMgalI gaNAtI tamAma kemene upadeza ApIne khristi dharmamAM lAvI sudhAravA mAMDyA che ane bAIbalanAM dareka bhASAmAM bhASAMtara karAvI chuTathI phakta nAmanI ja kismata leI phelAvavA prayatna karyo che. A dezamAM muktikAja ane AirIza presabITezana nAmanI saMsthAe na AvyAthI temanAM pUtaLAM karI bALI mUkavAnI, ane 291450 ne sakhata majurInI zIkSA karI hatI ! ! A uparathI bIjI paNa evI kee keTalAne sajAo karI haze ?! hAlamAM AvI keTa keI paNa jagyAe hastimAM nathI, topaNa je mulakamAM rimana ketholika dharma nI sattA vizeSa che, tyAM dharmanI bA batamAM pIDA karavAne abhiprAya adyApi paNa cAlu che. Love the neightour as the brother e bAIbalane bhrAtRbhAva rAkhavAne upadeza ApanAra piponI AvI niti kRti sakhedAzcarya upajAve che. musalamAnoe paNa potAnI rAjasattAnA samayamAM eka hAthamAM kurAna ane bIjAmAM taravAra rAkhI anya dharmAnuyAyIone te bemAMthI ekanI nIce mAthuM namAvavAnI pharaja pADayAnuM, temanAM pustako bALI nAMkhyAnuM, ane temanA upara vizeSa karI nAMkhyAnuM itihAsamAMthI mAluma paDe che paraMtu mAtmavat sarve matavu mAnanAra Arya prajAe dharmanA kAraNe keI paNa samaye koinA upara julama vAparavAnI icchA sarakhIya paNa karI nathI. Arya te Arya-zreSTaja che, temanA sadUgaNenI barAbarI keNa karI zake tema che ? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 tana, mana ane dhanathI dharmapracAra mATe je prayAsa kare che te vAMcanArA AthI ajANyuM to nahi hoyaja. IlAhI mata (ta hiMda-I-IlAhi) A matanA sthApaka zahenazAha akabara hatA temane potAnA svadharma upara mULathIja zraddhA hatI, paraMtu tenI sAthe potAnAM ane pArakA dharmo vize zodhakhoLa karavAno utsAha temane hovAthI pote dareka dharmanI carcA mana daIne sAMbhaLatA, tethI temanA manamAM janmathI maLelA dharmanI saccAI vize zaMkA utpanna thaI hatI. dharmanA alagapaNAne lIdhe hiMdu musalamAna vacce je virodhabhAva najare paDatA hatA, te aTakAvavA mATe eka ne dharma paMtha sthApana karavAnI temane IcchA thaI. tethI hiMdu, musalamAna, pArasI, khristi ane yA hudI vigere dharmanA siddhAMto bheLavI deI I. sa. 1535 mAM IlAhamata nAmano dhama. paMtha sthApana karI nyAta jAtanA bheda vagara temAM sarvane dAkhala thavAnI chUTa mUkI evo siddhAMta TharAvyo ke "paramezvara eka ja che, tenI mAnasika puMjA karavI; paraMtu nabaLA mananA mANasone kAMIka kriyA ke eThAnI jarUra hoya to temaNe asalI Arya loko karatA hatA tema temaNe izvarane pratApa dekhADanAra surya ke agrinI pujA karavI; ane tene paramezvarane yAda ApanAra cinha tarIke mAnavAM, paramezvara tarIke nahi. ApaNI potAnI viveka buddhithI je jJAna maLe te pramANe parametharanI bhakti karavI. paralokamAM kalyANa prApta karavA mATe mAThA manevikArane vaza karavA, ane mANasa jAtinuM bhalu thAya tevAM kAma karavAM. kAcha mAse TharAvelA paMthane AdhAre vartavuM nahi, kAraNake sarva mAsusa ApavuM paDe durguNa ane bhUlane pAtra che. gAra ke purohita tathA sArvajanika bhaktinI jarUra nathI. keI jAtane AhAra abhakSya nathI, paNa apavAsa karavAnI ane jItendriya thavAnI jarUra che, kemake tethI mana unnati pAme che. e uparAMta salAma Alekumane ( tame zAMtimAM rahA )' badale " alAhu akabara (paramezvara ati moTo che, e pramANe kahevAno cAla pADaye. ane tenA javAbamAM sAmAe "jalaja lAlaka' (nano prakAza pragaTa thAo) e vacana bolavAnuM TharAvyuM. hiMdu musalamAnane eja dharma che te siddha karavA sArU ekaja vidvAna pAse phArasI ane saMskRta bhASAnI khIcaDI rUpe eka alopaniSada' paNa anAvarAvyuM hatuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat WWW.umaragyanbhandar.com Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 A pramANe temaNe peAtAnA mata sthApana karyAM hatA, paraMtu temAM kAIne baLAtkAre dAkhala karavAnI pharaja pADavAmAM AvatI naheAtI tethI gheADA khuzAmatIyA sivAya vadhu mANasA A pathamAM dAkhala thayA nhAtA hiMdu ane musalamAna baMne kAma A pathathI virUddha hatI, tethI akakharanA ma sAtheja A patha paNa astaprAya thayA. khIjaDA 5 tha-praNAmI patha A matanA sthApaka devacaMduM tathA prANanAthajI hatA. devacaMdanA janma umarakeATamAM sa. 1658 mAM kAyastha jAtinA manu mahetAnI kuMvarakhAi nAmanI srIne peTe thayA hatA. temanAM mAbApa puSTipathanAM hatAM, tethI devacaMda paNa 11 mA varasanI umarathI devasevAmAM proti karavA lAgyA. eka vakhata tenA manamAM 'jagata zuM che, paramAtmA kAM che ane kayAM rahe che? te sava nA zeAdha karavAnI jarUra che' evA vicAra utpanna thatAM teNe musApharI karavAnA vicAra karyAM. ane umarakATanA rAjAnI jAna leI lAladAsa vajIra kaccha jatA hatA, temanI sAthe te kaccha gayA. te vakhate je je mata patthA cAlatA hatA te joyA, paNa tenA mananuM samAdhAna thayuM nahi; tethI saMnyAsa dhAraNa karI zAstronu avaleAkana karavA mAMDayuM paNa kAMi nizcaya thaye nahi. bhujamAM rahetA haradAsanA prema ane sevA joI kAMIka paramAnaMda svarUpanI prAptinI AzA khAMdhI japa tapa karavA lAgyA, paraMtu zAMti thaI nahi. tyAMthI jAmanagara gayA ane syAma suMdarajInA maMdiramAM kAnajI bhuTanI sAthe rahI japa, tapa ane dhyAna karavA lAgyA. jAmanagaramAM gAMgajI zeTha ane tyAMnA dIvAnanA putra prANanAthajI sAthe saMvata 1675 mAM temanI mitratA thaI. 1710 mAM dhavalapuranA ThAkArane tyAM prANanAthajI kArabhArI nImAyA temanI uttama prakAranI rAjyanitithI tee prajA priti sArI meLavI zakayA. pachI devacaMdajI paNa tyAM gayA ane upadezAdithI premabhakti vistArI A pathanI sthApanA karI. prANanAthajI paNa A paMthamAM dAkhala thayA ane temanI madadathI leAkAnA paNa temAM sArA jamAva thayA. devacaMdanA svargavAsa pachI prANanAthajI temanI gAdIe beThA ane upadezAdithI dharma pracAra karavAnuM zarU rAkhyu. temanA upadezathI kAThiyAvADa, gujarAta ane uttara hiMdamAM paNa A patha phelAyA. budelakhaMDanA rAjA chatrasiMhajIne paNa upadeza ApI ziSya khanAvyA, tethI tyAM paNa A Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMtha phelAyo, haju paNa A paMthanA anuyAyI budelakhaMDamAM che ane teo potAnA matane prANanAthI paMtha kahe che. A paMthavALAoe vi bruva ane svAmI dharmanAM muLa to grahaNa karyA che. musalamAnone paNa A paMthamAM dAkhala kare che. snAna zicAdithI pavitra rahI zrI kRSNanA bALasvarUpanuM gAna kare che. mUrtine mAnatA nathI, aLazInI mALA pahere che ane vaiSNava dharmavALA karatAM jarA nAka uparathI tilaka karI vacamAM kaMkanI biMdI kare che. kulIyama svarUpa nAmanuM zrI prANathajInuM banAveluM pustaka pavitra mAnI maMdiramAM tenI pujA kare che. A paMthanA sAdhuo yoga ane AtmajJAnamAM kuzaLa che, ane AcArya tyAgI che. A paMthane cAkaLA paMtha tathA marAja paMtha paNa kahe che. uddhavi saMpradAya athavA svAminArAyaNane paMtha. A saMpradAyanA sthApaka svAmi sahajAnaMdano janma I. sa. 1781 mAM chapaiyA gAmamAM saravarIyA brAhmaNa karmadevanI bhaktidevI nAmanI strIne peTe thayo hato. temanuM pUrvAzramanuM nAma harikRSNa uraka ghanazyAma hatuM, temanI aDhI varasanI ummare temanAM mAbApa aAdayAmAM rahevA AvyA hatAM tyAM ja temane AThame varase janoI saMskAra thaye hato ame temanI 11 varSanI ummara thaI tyAre temanAM mAbApa marNa pAmyAM hatAM. tethI teo brahmacArI veze tIrthayAtrA karavA nIkaLyA ane badrikAzramamAM gopALa nAmanA yogI pAsethI keTalIka vizA zIkhI rAmezvara, paMDharapura, bhImanAtha thaI bhuja AvyA. ane rAmAnaMda svAmi pAse saMnyAsa dIkSA leI sahajAnaMda nAma dhAraNa karyuM. 1802 mAM rAmAnaMda samAdhistha thayA eTale temane gAdI maLI, pachI temaNe mAMgaroLamAM AvI samAdhi prakaraNa uThAvyuM, temanI yogaDiyA joI ghaNAka sAdhuo temanA ziSya thayA. kAThiyAvADamAM keTalAka leke laTaphATa karatA hatA ane puSTipathanI anitinI paNa kaI kaI vAte bahAra AvelI jaI zikhyonA AgrahathI temaNe A paMtha sthApana karyo. zarUAtamAM gaDhaDAnA darabAra dAdAkhAcarane upadeza ApI ziSya karyo ane tenI madadathI tenI rAjyamAM rahenArA lokone upadeza karI A paMthanA anuyAyI karyA. | svAmi pate te apa8 hatA; paraMtu neTika dAcArI, uccAjayI ane samAna bhAvanAvALA hatA. tethI upadeza ApavAnuM kAma Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 tamanI AgevAnI nIce temanA ziSyoja karatA hatA. mUrtipUjA vigere lokomAM cAlatI vidhi kAyama rAkhI ucca nIcano bheda rAkhyA vagara tamAma jAtanA mANasane potAnA paMthamAM dAkhala thavAnA daravAjA ziSyo sAthe ThekaThekANe pharI nitine upadeza ApavA mAMDayo; tethI ziSya samudAyanI sArI vRddhi thavA lAgI. musalamAna dharmAnuyAyI khAjAone paNa pitAnA paMthamAM dAkhala karyA hatA. svAmi pite yogI tathA nirlobhI hatA, paraMtu aMdhazraddhALu gujarAtanI prajA taraphathI thatI dhanavRSTithI svAmI ane temanAmAM anurakta temanA ziSya e svArtha ane bhavRttinAM bIja A saMpradAyanI bhUmimAM paNa vAvI dIdhAM! ane svAmIe pUrvAzramamAM tajelA pitrAIone bolAvI temane vaMza paraMparAnuM AcArya pada ApI sarva arpaNa karI dIdhuM ! je dhana saMpradAyanA anuyAyIonA zreyArthe kharcavAnuM hatuM te pitAnA sagAMone seMpI deI eka tyAgInuM kArya gRhasthanA hAthamAM mUkayuM; to paNa temaNe tathA temanA ziSyoe maLI luMTaphATa karanArA, maghamAMsAdinuM sevana karanArA ane evAja halakA anitimAna dhaMdhA karanArAone nItino upadeza ApI sanmArga caDhAvavAnuM je kArya karyuM che, te to stutipAtra gaNavuM joIe ja. A dharmanA anuzAsanane mukhya graMtha 212 zleka nA zikSApatrI na che. te sahajAnaMda svAmine banAvelA e paMthAnuyAyIo kahe che. A paMthamAM sAdhu tathA gRhastha evA be bheda che. jo koI brAhmaNa saMsAra tajIne Ave to te brahmacArI thAya che. vANIyA, rajaputa pATIdAra, vigere Ave te sAdhu thAya che ane e sivAyanI kAmanA tyAgI thaIne Ave to tene sAdhu sevA karavA tathA maMdironA rakSaNa karavA sArU hathIyAra baMdhAvIne rAkhe che tene pALA kahe che. sAdhu tathA brahmacArIo bhagavata lugaDAM pahere che ane pALA sapheda pahere che. brahmacArI dADhI mUMcha rAkhatA nathI. eTalI, janoI ane tuLasInI bevaDI kaMThI rAkhe che. joI sivAya bIjI vastuo sAdhu ane pALA paNa rAkhe che. sAdhu, brahmacArI ane pALAoe brahmacarya pALavuM paDe che. keIne saMnyAsI karatA nathI. 1 AmadanA eka brAhmaNe banAvI ApyAnuM kahevAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 A saMpradAyanA maMdiromAM sI purUSane sparza na thAya e baMdobasta rAkhe che, kaI kaI ThekANe to maMdira judAM rAkhelAM che. AcArya potAne snAna sutaka lAge tevI strIo sivAya bIjI keAI strIo sAthe bhASaNa karatA nathI, tema temane carNa sparza karavA detA nathI; kadApi bhUlecUke ajANuthI keAI vakhate kaI vInA vayane cheDe aDakI jAya to te divase nakoyaDa apavAsa kare che. koI paNa cIne maMtrapadeza karatA nathI, paN AcAryanI patni, pati AjJAthI strIone maMtropadeza kare che. AcAryanI strIo paNa potAnA saMbaMdhIo sivAya bIjA purUSo sAthe bhAvaNu karatI nathI ane he paNa batAvatI nathI. A paMthavALA pitAnA paMthavALAne satsaMgI ane anya paMtha vALAne kusaMgI kahe che tathA sahajAnaMdane kRSNane avatAra mAne che ! A paMthavALAoe puSTi paMthavALAnI peThe ja mUrtipUjA vigerenI vyavasthA rAkhI che. bhaktithI mokSa mAne che ane bhakti paNa puSTi mArganA jevIja jaNAve che. paraMtu rAsalIlA vigere zRMgArika bhAvanAo temanAmAM nathI. A saMpradAyamAM dareka jAtanA loko che. Azare aDhI lAkha mANase temanA anuyAyI che. temanI mukhya gAdI gaDhaDA, amadAvAda ane vaDatAlamAM che. e sivAya bhUja, naDIAda, umareTha, viramagAma, surata, bharUca, muMbAI vigere jagyAe temanAM maMdira che. A saMpradAyavALA kaMkunuM ubhuM tilaka karI vacamAM kaMkune cAMllo kare che ane goLa maNakAvALo taLazInI mALA pahere che. A saMpradAyamAMthI paNa harikRSNane, baLarAmane ane bhAdaraNamAM parasettamane evA peTA paMthe thayelA che. temanA siddhAMto ghaNe bhAge A saMpradAyane maLatAja che. rAdhAsvAmi saMpradAya. A manunA sthApakano janma saM. 1818 mAM AgAmAM satro kuLamAM thayo hato, te svAmIjI nAmathI prasiddha che. temaNe kaI gura ryo nahoto. sana 1878 mAM temane dehAMta thayo, temanI samAdhi svAmi bAga AgarAmAM che. tene e saMpradAyavALA pavitra tirtha mAne che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 kabIra dhArA agamakI, salUrU deI lakhAya; ulaTa tAhI samarana karo. svAmI saMga milAya." e sAkhInA AdhAre A matanI utpatti thaI hoya ema jaNAya che. dhArA zabdane ulaTAvatAM rAdhA ane che, tene svAmI sAthe meLavatAM rAdhAsvAmI thAya che, tenuM smaraNa karo. evo artha tene che. paramAtmA sarva zaktimAna, sarvajJa AnaMdamaya ane caitanya zaktiprabhava che; e citanya zaktine paramAtmAmAM niraMtara vikAza thato rahe che tenuM adhyAtma nAma dhArA. Adi dhArAnuM uccAraNa rAdhA che, ane tenA uddagama zabdanuM uccAraNa svAmi che, eTalA mATe rAdhA svAmi e paramAtmAnuM nAma che; zrI kRSNanuM nahi. eja dhArA adhyAtma tatvonuM mULa che ane e adayAtma dhArAthI sarva samasta sRSTinI racanA thaI che. sRSTinA vibhAga A saMpradAya vALAe traNa pADayA che (1) dayALu deza (2) brahmAMDa ane (3) piNDa ane tenuM vivecana temanA saMpradAyanA graMthamAM ghaNuM laMbANathI kareluM che. je yogamArganA mULatatvane bilakula maLatuM che. e mAga mAraphateja yoga sAdhanathI jIva rAdhAsvAmi dhAma (mokSa) sudhI pahoMce che. sRSTimAM adharma athavA duSTatA vadhe tyAre paramAtmA tenA saMhAra mATe avatAra le che ema A saMpradAya vALA paNa mAne che. mukita mATe traNa sAdhana A saMpradAya vALA mAne che (1) rAdhAsvAmi nAmanuM smaraNa (2) rAdhAsvAminA rUpanuM dhyAna ane (3) AtmadhArA zabdanuM sAMbhaLavuM. paheluM sAdhana prasiddha che. bIjA sAdhanamAM satasaMgane mukhya gaNyo che. ane gurUne saMta gaNyA che. temanA upadezane zravaNa karo, gurUne mALA paherAvI tene vahecI levI ane bIjI cIjo te paNa gurUnA prasAda mAraphate pavitra karI vahecavI. gurUnuM jUThaNa, gurUnAM paherelAM kapaDAM, gurunA paga dhoyeluM pANI vigere padArthane pavitra mAnI tenA bhakato ghaNA AdarathI kAmamAM le che. gurUnA caraNamAM mastaka mUkI praNAma kare che. trIjuM sAdhana gurUnA ne tarapha javuM ane bhakitapUrvaka Atma zakita ghAtaka bhajana gAvAM e sarvanuM kAma gaNAya che. A saMpradAyamAM dAkhala thatAnI sAthe gurU A traNa sAdhananuM rahasya , temane samajAve che, ane e rahasya bahAranA mANasone na batAvavuM paNa gupta rAkhavAne upadeza Ape che. A saMpradAyamAM jAtibheda nathI. vinaya, kSamA, zAMti vigere guNenuM pAlana karavuM, mAMsAhAra tathA nizAnI dareka cIne tyAgI devI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 vigere upadeza gurU Ape che. A matamAM dAkhala thanAra satasaMgI kahevAya che. keIpaNa mANasa gRhasthAzrama cheDI de athavA je potAnI jIvana yAtrAne nirvAha karI zakato na hoya ane rAdhAsvAmi matanA anuyAnamAMja pitAnI AyuSya vitADavA cAhato hoya athavA je pahelethIja keIpaNu mane sAdhu hoya ane te rAdhAsvAmi matane sAdhu thavA mAgato hoya to tene A saMpradAyavALA sAdhumAM dAkhala kare che. sAdhuo mATe 11 niyama nakI karelA che (1) vRthA bhramaNa na karavuM (2) keIpaNa jagAe javuM hoya to satasaMganI AjJAthI javuM (3) sAdhuone javA sAru AjJApatra ( chApelAM ) hoya te laIne javuM (4) rUpiA pesA keInI pAsethI levA nahi (5) A matanA satasaMga vALA bolAve to rastAnuM kharca ane phakata khAvApIvAnuM grahaNa karavuM (6) dAja satasaMgamAM sAmela rahevuM (7) satasaMga saMbaMdhI kAya karavuM (9) paropakArI kArya sivAya bahAra na javuM (10) yuvaka ane narUNa kumArikAothI dura rahevuM (11) ane bhagavAM kapaDAM paheravAM. A niyama pramANe cAlavuM joIe. keI sAdhu bethI vadhAre aparAdha kare to tene sAdhumAMthI kADhI muke che. vRddha strIo sAdhu thavA mAge tA sAdhu thaI zake che. ane sarva sAdhuone khAvApIvAnuM satasaMga taraphathI maLavAne baMdobasta thayelA che jethI temane bhIkSA mAgavAnI jarUra rahI nathI. - paracuraNa dharma pathe. keIpaNa dharma, saMpradAya ke matapaMthamAM matabheda thatAM tenA keAI anuyAyIe temAM jarA pheraphAra karIne, keIe be cAra matapaMthonAM tatvo ekaThAM karIne, keIe viSNu athavA zivanA hajAre nAme pikI ekAdane mukhya gaNIne, koIe AgaLa thaI gayelA bhaktanA nAmathI, to koIe DarA dila dhana che e pramANe kAMI navina pratipAdana karavAnuM na hovA chatAM peTApaMtha sthApelA che. AvA aneka matapaMtha hAlamAM dagiocara thAya che te sarvenI hakIkata meLavI tenuM yathAyogya varNana karavuM ghaNuM kaThaNa che; topaNa jeTalI hakIkata maLI che, te saMkSepamAM ApavAmAM AvI che. rAdhAvAli-Ara hiMda tathA gujarAtamAM pracalita che. kRSNane rAdhAvA ja rUpe pura che, ane rAdhA25 thaine rame che. kRSNa rAdhAnA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat WWW.umaragyanbhandar.com Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 bhanna kirtana gAya che ane bhakitathI ja mokSa mAne che. mukhya dhAma vaMdvAvanamAM che. sakhIbhAva-enAM tatva paNa rAdhAvallabha matAnusAra che. mIrAMbAI A paMtha mevADamAM cAle che ane kRSNane badale DAkoranA raNachoDajInI mUrtinI pujA kare che. ane bhakitathI ja mokSa mAne che. jAnakIdAsa-ANaMda tAlukA oDa gAmamAM tenI mukhya gAdI che. rAma ane kRSNanI mUrtipuMjA ane nAma smaraNAdi bhakitathIja makSa mAne che. saMtarAma-saMtanAmanA sAdhue sthApelo che. mUkhya gAdI naDIyAda, umareTha ane vaDodarAmAM che. mUrtine mAnatA nathI. AtmajJAna ane yoga vighAne ISTa mAne che. rAmAyaNane vizeSa mAnaniya gaNe che. khaTadazanI-mAravADamAM pracalita che. A paMthamAM hiMdu, musalamAna, jana, brAhmaNa ane cAraNa tathA sAdhu phakIre paNa che. bhakSAvRtti upara nirvAha kare che ane parasparamAM kAMI paNa bhedabhAva rAkhave nahi e temane siddhAMta che. khAkI-cAre saMpradAyanA che ane hiMduonA dareka devane puje che. bhIkSAthI gujarAna calAve che, zarIre khAka lagAve che, kamare muMjanuM deraDuM ane mAthAmAM jaTA ane vibhUti dhAraNa kare che. anaMta paMthI-rAyabarelI ane sitApura jIllAmAM pracalita che. anaMta bhagavAnanA upAsaka che. 170 mANasa A paMthamAM che. ApA paMthI-A paMtha kheDA jIllAnA muMDavA gAmanA munAdAsa nAmanA sonIe saM. 1830 mAM sthAye hato. viSNunI mUrtine puje che. ane nAma smaraNAdi bhakitathI mokSa mAne che, ATha hajAra mANaso A paMthamAM che. Adi varahopAsaka-A paMthanA leka hiMdamAM chuTA chavAyA vase che. temanI vastI ghaNuM juja che. teo zarIra upara varAhanuM cinha dhAraNa kare che. AbAlAla paMtha-sarahiMda tarapha pracalita che. vedAMta tathA suphI tarIkAne bheLaseLa karI ardha hiMdu ane adha musalamAna jevo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat WWW.umaragyanbhandar.com Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 e mata che. mUti pujA nathI, AtmajJAnane mUkhya mAne che ane prANAcamAdi yoga kriyAo upara bhAva rAkhe che. kubera bhakata-kubera nAmanA koLI sAdhue sArasAmAM sthApyo che. mUrti pujA kare che ane bhajana kirtanAdithI mokSa mAne che. dAdurAma DAkoramAM thoDA varasa upara dAdurAma nAmanA cakalAsInA sAdhue sthApyo che. ane koLI, kaNabI, vAgharI vigerene bodha karI temane ziSyo karI jaI paherAvI che. temanA upadezathI A lokoe juThuM na bolavAnA, magha mAMsAdithI dura rahevAnA ane cArI nahi karavAnA kasama lIdhelA che. mUrti puMjA mAne che. ane nAma smaraNAdi bhakitathIja mekSa mAne che. kalina A khristi dharmanA peTA paMthanI sthApanA I. sa. 1607 mAM govAmAM thaI hatI. teo khristi dharmanA siddhAMto mAne che. kRSNarAmane-kRSNarAma nAmanA eka brAhmaNe amadAvAdamAM saM. 185 mAM maMdira baMdhAvI A paMtha sthApana karyo hato. e kRSNane bhakata hato, paNa teNe kRSNa lIlAnAM pada racyAM nathI. temaja ene bIjAonI tevI viSayI kavitA gamatI nahatI. mUrtipUjA mAne che ane nAma smaraNAdi bhajana kirtAnAdi bhakitathI mukti mAne che. viThebAne mahArASTramAM pracalita che ane paMDharapuramAM AvelI vizagunI mUrti-viThThalanAthajI-viThobAne mAne che. zivAjInA samayamAM tukArAma nAmanA kaNabI bhakate A paMthanI sthApanA karI hatI, tenA abhaMga prasiddha che. abhaMgenuM lakhANa mArmika, sAdu-hRdayabhedaka, ane rasika hovAthI sArvajanika phelAyuM hatuM. temAM janmAnusAra varNavyava sthAnuM khaMDana ane paramAtmAnuM vastutaH pujana na karavA mATe brAhmaNe tathA sarva lokone cAbakhA mArelA hovAthI brAhmaNee gusse thaI temanAM pustakane jaLasamAdhI karAvI dIdhI hatI ! paraMtu e abhaMga lokeAnA kaThA thaI gayelA hovAthI lakhAIne tyAMnA tyAM AvyA. je tukArAma veda rAyane rAtA hota to dharma saMbadhI temanA vicAre AthI paNa vadhu vyApaka thatA ane temaNe bhakita pradhAna karI che tene badale sAnane bhakitathI vizeSa uracAsana ApatA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 caraNadAsa-A paMtha sthApana karanAra caraNadAsane janma saM. 1703 mAM alavara pAse daherA gAmamAM thayo hato. bALapaNathI dilImAM raheto hato e uttama gayA hatA. A paMthamAM kRSNa tathA rAdhAne pujaya gaNavAmAM Ave che. mUrtipujA mAne che ane nAma smaraNAdi bhajana kirtana bhaktithI mikSa mAne che. zatanAmI-chatIsagaDha jIllAnA camAre A paMthamAM che. mUrtine mAne che, ane nAma smaraNAdi bhaktithI mukita mAne che. khaMDebA upAsaka-mahArASTramAM pracalita che jejurInA maMdiramAM khaMDebAnI mUti che tenI sAthe A paMthAnuyAyIo potAnI chokarIene paraNAve che, jene moralI kahe che. A moralIo pachI potAnA manamAM Ave tenI sAthe rahe che. devadAsI oDhIAmAM pracalita che. khaDabA upAsakanI peThe ja A paMthAnuyAyIo devane chokarIo paraNAve che, tene devadyAsI kahe che te paNa potAnA manamAM Ave tenI sAthe rahe che. bIzano paMtha-saMbhAjI nAmanA viSNu bhakata dilImAM sthApyo hato. A paMthanuyAyIo zabane khALatA nathI paNa beThelI hAlatamAM khetaramAM dATe che ane keArA tathA hiMdu zAstranA vAka belI lagna kriyA kare che. samartha saMpradAya mahArASTramAM pracalita che. zivAjInA samayamAM rAmadAsa urake samartha nAmanA sAdhu thaI gayA, temaNe A paMtha sthA pyo hato. zivAjI paNa A saMpradAyamAM hatA. A paMthanuM mukhya pustaka dAsabodha che te mumukSAne vicAravA gya che. cakAMkita-A matano mULa purUSa kaMjara jAtine zaThakepa nAme purUSa hato ane te supaDAM banAvI pitAnuM gujarAna calAvatA hatA. brAhmaNe pAse dharma zikSaNa levA jatAM temaNe tene tiraskAra karyo tethI teNe svataMtra paMthanI sthApanA karI hatI. A paMthavALA zaMkha, cakra, gadA ane padmanAM cihene agnimAM tapAvIne hAtha upara chApe lagAve che. lalATamAM trizuLanA AkAranuM tilaka kare che. kamaLakAkaDInI mALA, pahere che, ane IzvaranA dAsa vAcaka nAma rAkhe che. mutine mAne che ane bhajana kirtanAdi nAmasmaraNathI mukatI mAne che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 rAma -jayapuranA rAmacaraNa nAmanA vANibe dAMtaDA gAmamAM eka sAdhu pAse dIkSA laI zAhapuramAM jaI A paMtha sthApyo hato. temanAmAM uMca nIcano bheda nathI. sAdhuonuM juThuM khAya che. rAmanAmane mahAmaMtra athavA sUma veda gaNe che. rAmaraTaNathI mukti mAne che. gurUne paramezvarathI paNa moTA mAne che ane temanuM dhyAna dhare che tathA caraNAmRta pIe che ! gurUnI gerahAjarImAM temanA nakha agara dADhInA vALane daMDavata kare che, trIo pati sevAmAM pApa ane gurU sAdhunI sevAmAM dharma mAne che ! A mata mevADa ane rAjaputAnAmAM pracalita che. rAmadeva-mAravADanA kheDApA gAmanA rAmadeva nAme ? sthApana karelo che tenAM to rAmasnehI jevAMja che ane mAravADamAM pracalita che. niraMjana-rAjaputAnAmAM pracalita che. rAmAnaMda saMpradAyane maLatA che. suvedI-pAdarI ahiM saMskRta bhaNuM, vedAdine paNa jarA jarA joI laI janoI paherI brAhmaNe thaI pharatA ane navA vada tarIke bAIbala samajAvI prakArAMtare potAno dharma phelAvavA prayatna karatA hatA ! rUdanA prathama maMtranA ati ma...ne varNa viparyAsa karIne tene ...ityAdi stotra batAvI khAIbalane paNa veda TharAvavA cUkayA nathI !! saM. 1606 mAM madrAsa ilAkAmAM robarTa DI. nobIlI nAmano priti Avelo teNe evuM prasiddha karyuM hatuM ke "isarveda nAmane pAMcame veda romamAM che ane te Izvara taraphathI mahArA upara utarelo che. AryAvratanA je veda che tenAthI te zreSTha ane uttama jJAna ApanAra che vigere yuktithI hajAro hiMdune te vedanA anuyAyI eTale pristi karyA hatA. temanAM saMtAno e IlAkAmAM haju paNa te matamAM che. krizciyana purANa nAmanuM eka purANa paNa raceluM daSTigocara thAya che !!! A sivAya hahitAra, sAdhanA paMthI, harIzcakI, rAyadAsI, vigere seMkaDo paMtha cAlatA jaNAya che. bhUtapretanA pujanArA; zItara, cAmuMDAdi devIne pujanArA, cItharIyA devane pujanAra ane gADanA kaMThAne kaMI sidara copaDI Ave to tene paNa deva mAnI pujanArA maLI Ave che. pAvI rIte anekAneka vidhinA paMtha devAmAM Ave che, tyAM keTalAnuM varNana karavuM ane jyAM kayAM tapAsa karavI ?! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 madrArA IlAkAmAM subrahmaNiya (kArtika svAmI) nI, trIvaMjhama (bAlAjI) nI, raMganAtha (viSNu) nI, cidambaram (ziva) nI, mInAkSI-kAmAkSI (pArvatI-zakita) nI, mUrtionI pujA bha kata hiMduo kare che. e IlAkAmAM ziva, viSNu ane zakita e traNa saMpradAya che ane tenA peTA mata paMthe paNa che; paraMtu bIjA IlAkAnA pramANamAM to ghaNAja thoDA che. gujarAtanA loke dayALu ane aMdhazraddhALu vadhAre hovAthI temAM pAkhaMDIo vadhAre phAvI zake che, mATe temAM patharALa vizeSa daSTie paDe che. bhakatanA DoLathI koi pAkhaMDI guja rAtamAM Ave to joI to majhA! pAkhaMDanA paDadAmAM rahI dhana luMTavAmAM te phatehamaMdaja thAya che!! mATeja pAkhaMDInI gujarAta kahevAya che. vicAra kALa. I. sa. nA 18 mA saikAthI te Aja sudhI. dareka dharmamAM aneka phAMTA paDI gayAnuM ane temAM paNa-hiMdu dharma te aneka matamatAMtarathI gAMdhInI dukAna jevo thaI paDayAnuM ApaNe pAchaLa joI gayA chIe. mUrtipujA vigere bAbatone lIdhe hiMdu musalamAnamAM virodha bhAva to hato ja, temAM hiMdu dharmanA aneka mata matAMtarethI temanAmAM ja vireAdha bhAva vadhI kusaMpa kalezane vadhAre thayo. eka paMthavALA bIjA paMthavALAne nA staka, kusaMgI, mAyAvAdI, vigere kahI tiraskAra daSTie jovA lAgyA. bALalagnane rivAja zarU * thaye teNe to satyAnAza vALI nAMkhyuM ! vidhavAo vadhI. satI thavAne cAla zarU thayo ane kanyAonI achata paDavA lAgI. kuLanuM mULa je vighA, vaya, viveka, vinaya, ane nirogIpaNuM javAnuM te dhULamAM maLI gayuM; ane vaMza paraMparAthI gaNAtA kuLavAna bhalene mUrkhano saradAra hoya, gAMDa hoya, vRddha ke nhAne heya, durAcArI ke rogI heya tene vicAra karyA vagara teneja kanyAo ApavAmAM mAna mAnavA 1 kuLavAnene gujarAtamAM kaLIANu ( kaLIne ANanArA ! ) paNa kahevAmAM Ave che jevI sthiti ane guNa teja zabda!' devatAnA chokarA koyalA ane keyalAnA chokarA hIrA thAya che; chatAM hIrAnI kismata keyalA barAbara gaNa, tene tiraskArI, hAthamAM dIvo laine kuvAmAM paDakAre chatI AMkhe AMdhaLA ane mUrkhanA saradAra nahi te bIjuM zuM? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 lAgyA. kanyAnI achata thavAthI garaja paTAvALA tenI kismata ApavA lAgyA ane keTalIka nyAtomAM to sATAM tekhaDone vANiyA zAhI rivAja zarU thayo. AthI yogyAogyanI tapAsa karavAnuM rahyuM nahi ane ayogya DAM joDAvAthI dharma jJAnanA abhAve anAcAra vadhavA lAgyo. vaMza paraMparAnA hakathI jJAtinA AgevAne nImAtA hovAthI teo potAnI sattAne gera upayoga karI, garIba ke ekalavAyA mANasone satAvI, pApa bharelI nIca vRttione vaza thaI, nyAya niti ane pramANikapaNAne dura mUkI, potAne ane potAnAM sagAM saMbaMdhIone svArtha siddha karavA lAgyA. zubha azubha prasaMge nyAtavarAne nAme dara varase lAkhanA kharca thavA lAgyA. paradezagamana baMdha thayuM ane rovA kuTavAno rivAja thayo. AvI rIte hiMdu saMsAramAM aneka hAnikAraka rivAjo dAkhala thavAthI dArida, kusaM5, kaleza ane aMdhazraddhA vadhI gaI. satyAsatyane vicAra karavAnI buddhi naSTa thaI gaI ane tenA pariNAme durAcAra ane durguNe vadhI paDyA. karma, jJAna ane bhakitanuM satya svarUpa dabAI gayuM ane tenI jagyA jaDa bhakitae lIdhI. pitapotAnA paMthanA dharma gurUonI karAvelI mUrtione bhAga zaNagArAdi mATe dhanAdinI sahAyatA ApavI, maMdiro baMdhAvI ApavAM, gurU vigerene dhanAdithI prasanna rAkhavA, vividha tirtha sthaLomAM jaI tyAMnA purohitone saMtoSavA, vrata apavAsAdi karavAM, IzvaranA TharAvelA avatAranAM vividha nAma jApa kare, tathA sAdhu nAmadhArI zikSakone dAna ApavuM, chApAM tilaka vigere karavAM, eTalAmAM ja bhakitano samAveza thaI gayA ane evI bhakitathIja pApa nAza pAmI mAsa maLe 1 kanyA vikrayanA paisAthI AgeluM anna viSTA tulya zAstromAM gaNela che. chatAM te pasAthI nyAta jamaNa thayuM hoya te khuzIthI capATe che ! ! aphasesa. 2 na ApI bAyaDI levI ane putrI ApI paraNavuM e pAMca paisA jenA lIdhA hoya tene teTalAja ApI khAtuM sarabhara karavA jevo vANiyAvAhI vahepAra nahi te bIjuM zuM che ? lagna jevA pavitra dhArmika kAryamAM paNa vahepArI pati ! ! dhanya che, AvA rivAjavALI nyAtone!!! 3 jaDa bhakti e buddhi paNa jaDa karI dIdhI jAya che. 4 bhAratamAM pa6 lAkha sAdhu bAvAonuM piSaNa thAya che, temAM bhAgyeja hajAre ekAda sAdhupadane lAyaka haze ! moTe bhAga abhaNa, aAna, DhoMgI, nIzAkhera ane gAmamAM ja hoya che temane ApelA dAnanuM phaLa paNa rAmAM ALama, dAridratA ane anAcAranI vRddhi ! AnuM nAma putha ke pApa?! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 evI daDha zraddhA baMdhAI! !paMthanA AcAryoe vaya nidhanaM ya no mAve e gItA vAkayanA satyArthIne bAjue mukI teno upayoga potAnA paMthanI vADo majabuta karavAmAM karyo, ane hade muha DhAtA | hA na AvAM sutro batAvI pote paramAtmA karatAM paNa adhika baLavattara che, evA evA upadezothI AryaprajAne aMdhArI oDhADI dIdhI !!! svArthane vaza thaI jaI karI jUThA upadeza; dharma, puNyanA nAmathI, lUTatA bhArata deza." AvI sthiti thaI gaI. ekaMdare hiMdu nAmathI oLakhAtI AryaprajAmAM dharmanA nAme kusaMpa, kaleza, hAnikAraka rivAjo, anAcAra ane aMdha zraddhAe purANakALamAM evAM to uMDAM mULa nAMkhI dIdhAM ke jethI te dinapratidina adhikAdhika avannatinA kIcaDamAM ragadoLAvA lAgI !! paraMtu paramakRpALu paramAtmAe kRpA karI kAMIka temanA sAme joyuM, nA. briTiza sarakAranuM rAjya thatAM ThekaThekANe skula sthApAI, ane te mAraphate keLavaNIno pracAra thatAM janasamAjamAM vicAra buddhi jAgRta thavA lAgI che mATe ja ame A kALane vicAramaLa gaNyo che. prahmosamAja A samAjanA sthApanAra rAjA rAmamohanarAyane janma I. sa. 1774 mAM baMgALanA rAdhAnagaramAM thayo hato, temanA pitAnuM nAma rAmakaMTharAva hatuM. teo maheza nAmanA mahetAjI pAse hisAbI ane skulamAM baMgALI, ArabI ane phArasI zIkhyA hatA. ArabI ane phArasI bhASAnA adhyayanathI mUrtipuMjA upara temane sadeha thayo ane ekezvara mata tarapha temanuM lakSa gayuM. pachI paTaNA ane kAzImAM jaI saMkata abhyAsa karyo tathA kurAnanI paNa mAhitI meLavI. purANo temane daMtakathA jevAM lAgyAM tethI temaNe 16 varSanI ummare 'hiMdu mUrtipujA niSedhaka' nAmano graMtha lakhI jAhera rIte mUrtipuMjAne tyAga karyo. tethI temane nyAta bahAra rahevuM paDayuM, ane tenA bApe paNa gusse thaI gharamAMthI rajA ApI ! pitAnI itarAjI thavAthI hiMdusthAnanA judA jAdA bhAgamAM pharavA mAMDayuM ane vividha matapathAnuM avalokana karyuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 TibeTamAM paNa gayA hatA. temanI mAtAnA AgrahathI temanA pitAe ghara pAchA AvavAnuM lakhyuM tethI te ghera AvyA ane dharmazAdyo sAthe aMgrejI abhyAsa zarU karyo. I. sa. 1803 mAM temanA pitAne dehAMta thayo ane tyAra bAda te raMgapura kalekaTara ophIsamAM zirastedAra nimAyA. karInA vakhatamAM paNa vividha dharmazAyonuM vAMcana cAlu rAkhyuM hatuM. I. sa. 1814 mAM potAnA svadezIone sudhArI dezane sajIvana karavA sArU dharmapracAra karavAmAM AyuSya kharcavA nizcaya karI nokarI choDI vidAMtanuM baMgALI bhASAmAM bhASAMtara karI pustake chuTathI maphata vahecyAM, upaniSadanAM bhASAMtara baMgALImAM chapAvyAM ane bAibalane paNa asyAsa karyo. dharmonnati thayA sivAya niti rAjaya ItyAdi kAIpaNa bAbatamAM caDhatI thatI nathI mATe sarvathI sahaja siddha thAya te dharma sthApavA prayatna karyo. ane krizciyana tathA hiMdu dharmanA pATha zodha karI temAMthI keTaloka bhAga niveDI eka pustaka chapAkhyuM. thoDe thoDe vicAravaMta vidvAne, ane bAbu prasanakumAra tathA dvArakAnAtha TAgora vigere AbarUdAra dhanavAnonI madada maLavAthI temaNe sane 1818 mAM brahmosamAjanI sthApanA karI. paramAtmA eka che ane niraMjana nirAkAra che, paramAtmAthI jIva jina che, mATe te jIve IzvaranI premapUrvaka stuti bhakti AcaravI ane sarvamAM AtmabhAva samajo. mUrtipujA karavI nahi, jAtibheda rAkha nahi, samAnatA rAkhavI ane nItithI cAlavuM." e pramANe siddhAMta TharAvI sarva jAtanA lokone A dharmamAM dAkhala thavAthI chUTa mUkI dara budhavAre sAMje sabhA bharI vyAkhyAna dvArA dharma nItino bodha ApavAnI vyavasthA karI. tethI temanA matamAM cheDe thoDe leAkAnI vRddhi thavA lAgI. 1828 mAM sati thavAne cAla baMdha karAvavAno kAyado thayo te paNa temanA prayatnanuM phaLa hatuM. I. sa. 1833 mAM IMglAMDa gayA ane tyAM ja svargavAsI thayA. temanA putra rAmaprasAde lagana vyavasthA navI TharAvI ane devendranAtha TAgora samAjanuM kAma saMbhALI lIdhuM. I. sa. 1858 mAM kezavacaMdra ena A matamAM dAkhala thayo ane te 1862 mAM samAjane AcArya nImAyA. e bALalanane kaTTo zatru, punarlarane himAyati, punarjanma ane jAti bhedane mithyA mAnanAra ane mUrtipujano sakhata virodhI hato. tenI vyAkhyAna zakti ghaNI uttama hatI. sane 1866 mAM temaNe judI judI jAtanAM grI purUSonAM lagna karAvyAM ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 vidhavA vivAha karAvavA te pravRtta thayo, e vAta devendranAthane pasaMda na paDavAthI samAjamAM be phAMTA paDyA. Adi brahmasamAja ane bhAratavarSiya brahmosamAja. have kezavacaMdra hiMdustAnanA judA judA bhAgamAM samAjane phelA karavA musApharI karavA mAMDI. muMbAImAM AvI vyAkhyAne ApyAM hatAM, jenA pariNAme keTalAka hiMduo tenA matamAM dAkhala thayA ane prArthanA samAja sthApI; je haju paNa kAyama che ane tenI amadAvAda, rAjakeTa ane punA vigere sthaLe zAkhAo paNa che. sane 1870 mAM te brahmosamAjano pracAra karavA IMDalAMDa gayo ane tyAM jaIne dharma saMbaMdhI vyAkhyAna ApI lokone chake karI nAMkhyA ! paM. mekSamUlare temanI mulAkAta lIdhI hatI ane mahArANIzrI vikaTeriAe paNa pitAnA mahelamAM temane vanaspatinuM khANuM ApyuM hatuM. laMDanamAM paNa brahmosamAjanI sthApanA karI hatI. IMglAMDathI AvyA bAda sane 1878 mAM pote pegambarI dAvo karavA lAgyo ane bALalagnane dhikkAranAra hovA chatAM paNa teNe pitAnI 13 varasanI putrInuM lagna kucabihAranA mahArAjA sAthe karyuM, tethI tenuM mAna ghaTI gayuM ane sAdhAraNa brahmasamAja nAmanI trIjI samAja sthApana thaI. 1884 mAM kezavacaMdra sena maraNa pAmyo tyAra pachI A pakSa narama paDo. A samAjavALAo punarjanma ane karma jevA siddhAMtane mAnatA nathI, ane pitAnI buddhine satya lAge teTalAMja ta vedAdi zAstranAM vikAre che. A kAraNathI phakata te prArthanA karavAnI samAja jevI ja rahI che. A matamAM hAla 6 hajAra manuSya che. prArthanA samAjanA anuyAyIo sudhArAvALAne nAme oLakhAya che ! aniSTakAraka rivAjo je hiMduomAM ghara ghAlI beThA che, tenA teo sakhata virodhI che. keLavaNI upara sArA bhAva rAkhe che, paraMtu pazcimanI vighAne prabhAva temanA upara paDI gayA che, tethI teo bALabaccAM ane strIone svataMtra viharavA de che! vidhavA vivAhanI himAyata kare che ane game tenuM khAvAmAM pratibaMdha mAnatA nathI. sAmAjika baMdhana bilakula na rAkhavAthI temanAmAM mojazokha ane phezananI phIzIyArI vadhI che; cahA, kophI, biTa, bIDI vigere nukazAnakAraka vastuone upayoga thavA lAgyA che, ane koI keAI sthaLethI te. anAcAranI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 * vAta pabu bahAra AvI che ! hiMdu prajAne rUDhinA paMjhAmAMthI choDAvI pitAnA jevA karavA mATe teo upadezAdithI prayatna kare che. bIjAne upadeza ApavAmAM zurApurA che kharA, paraMtu jayAre temanA paga nIce rele Ave che tyAre temAMnA ghaNAkharA dhIme rahIne rUDhine Adhina thaI jaI potAnA zabdo upara pote ja pANI pheravatA hovAthI temanA upadezanI asara ghaNI thoDIja thAya che. A samAjamAMthI vaLI I. sa. 1914-15 mAM Aryana bradharahuDa nAmane eka phago phuTelA che, tenA anuyAyI jAheramAM jamaNa karI game te jAtavALA sAthe khAvApIvAmAM mAna mAne che ! AryasamAja A samAjanA sthApaka maharSi dayAnaMda sarasvatine janma I. sa. 1824 mAM morabI rAjayanA TaMkArA gAmamAM thayo hato, temanuM pUrvAzramanuM nAma mULazaMkara ane temanA pitAjInuM nAma aMbAzaMkara hatuM, teo sAte AidI brAhmaNa hatA. AThame varase temane jAI saMskAra thayA bAda saMskRtane abhyAsa zarU karyo hato. eka vakhate temanA gharamAM zivarAtrIne divase pujA karI zivaliMga upara akSata caDhAvelA hatA, te upara uMdarone doDAdoDI karatA joI temanI mUrti uparathI AsthA uThI gaI ane dharmanA satya svarUpanI utkaMThAe 13 varasanI nAnI ummare lAga joI gharamAMthI gupa cupa palAyanamaH karyuM. rastAmAM maLatA sAdhu saMtonI sAthe samAgama karatA karatA siddhapura AvyA, tyAM temanA pitA paNa tene zodhatA zodhatA AvI maLyA, temaNe gusse thaI tenAM bhagavAM vacce phADI nAMkhyAM ane tuM khaDI vigere kekI deI sakhata cokI paherAnI dekharekha nIce tene ghara tarapha laI javA lAgyA. paraMtu rastAmAM lAga maLatAM pharI teo chaTakI gayA. temanA pitAe ghaNI zodha karI, paNa patto na lAgavAthI thAkIne teo kamane doSa detA ghera gayA. kAzIe jai temaNe brahmacArI tarIke rahI vedAbhyAsa zarU karyo keTalAka samaya pachI codedamAM saMnyAsIonI sabhA maLavAnI vAta sAMbhaLI teo tyAM AvyA ane javALApurI pAse yoga vighA zIkhyA. pachI pUrNAnaMda svAmie temane saMnyAsa dIkSA ApI dayAnaMda sarasvati nAma pADayuM, A vakhate temanI umara 23 varSanI hatI. have vizeSa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra jJAna meLavavAnI abhilASAthI musApharI karavA mAMDI. rastAmAM vividha matAnuyAyI aneka sAdhu saMnyAsI maLyA, paraMtu temanA mananuM ke samAdhAna karI zakyA nahi. pharatA pharatA teo mathurAM AvyA ane virajAnaMda svAmi pAse sAta varSa rahI veda, bhASya, nyAya, nirUkta, SaTadarzana ane upaniSadono abhyAsa tathA vividha matapaMthanA graMthonuM avalokana karI sArI kuzaLatA meLavI. musApharInA samayamAM vividha matAnuyAyI loke, AcAryo, upadezako ane sAdhu saMnyAsIonI mulAkAta thayelI hatI tethI mUrtipujA ane tenA age cAlatI aniti, anAcAra, daMbha ane luccAI tathA janasamAjamAM ghara ghAlI beThelA jAtibheda, bALalagna, pravAsa paMcAta vigere hAnIkAraka rivAjo tathA ane nahada aMdhazraddhA temanA jovAmAM AvyAM hatAM. A bAbata svAmi virajAnaMda sAthe praznotara thatAM samajAyuM ke vedadharmanA pracAra thAya nahi tyAM sudhI AryonI avati ane adhogati aTakaze nahi. taithI temanI AjJAthI vedadharmano pracAra karavA medAne paDyA. ane tA. 17-11-1869 nA roja kAzImAM rAjA jayakRSNanA pramukhapaNa nIce 800-900 paMDitanI sabhAmAM vAdavivAda calAvI mUrtipujA veda viruddha che ema siddha karI vedadharmane pAyo nAMkhe. ane cApu ni - cara viHi dharmaH e vaizeSika darzanamAM jaNAvela dharma svarUpane lakSamAM rAkhI veda virUddha kevAyalA aniSTa rivAjo ane mata matAMtara rUpi hajALa toDI Aryonnati karavA mATe sarvane vedadharmanA chatra nIce lAvavA kammara bAMdhI nIce pramANe upadeza ApavA mAMDyo. paramAtmA nirAkAra ane sarva vyApaka che, te avatAra leto nathI. mUrtipuMjA khATI che. jIva ane Izvara judA che. bALalagna karavAM e pApa che. brahmacarya pALavuM eja unnatinuM mULa che. yajJAdi ISTa che. punarjanma che. guNa karma pramANe varNavavyavasthA gaNavI joIe. mokSa mATe vedakALa pramANe karma, jJAna ane bhakita thavI joIe. vaNazrama pramANe vartaNuMka rAkhavI ane nityakarma tathA soLa saMskAra dvija mATe karavA joIe. punarvivAha ISTa nathI, jene mana kabaje na rahe teNe Apadudharma samajI niyoga karavAmAM harakata nathI, paraMtu e rIta paNa pasaMda karavA 1vedamAM niyoganuM vidhAna che. ane cheka purANakALanI zarUAta sudhI e rivAja pRthvinA dareka bhAgamAM ane dareka vAtamAM pracalita hato. (juo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 lAyaka to nathI ja. yajJamAM pazu hiMsAnuM vidhAna nathI. mA, mAMsa athavA harakeAI nIsAvALI cIja vAparanAra patita thAya che. purANomAM asaMbhavita, ane veda virUddha vAta hovAthI te svIkAravAM nahi. sarva satya vighAnuM ane dharmanuM mULa veda che mATe teja mAnaniya che. manu mahArAje gaNAvelAM dharmanAM daza lakSaNa dhyAnamAM laI te pramANe vartaNuka sudhAravI joIe. ane vedavirUddha je hAnikAraka rivAja che tene tAbe rahevuM nahi. kanyAvikama karanAra pApI che. ane TaMkAmAM vidanI ArA pramANe vartavuM eja parama dharma che. " samAjanA TharAvelA 10 niyamo kabula karanAra game te jAtine hoya to paNa yogya zuddhi saMskAra karAve to samAjamAM dAkhala thaI zakaze. Adhunika keLavaNuM khAmIvALI che mATe prAcina paddhati pramANe gurUkuLa sthApI, vidyArthIone brahmacarya paLAvI temane vakhyahArika, oghogika ane dhArmika keLavaNI ApavI joIe. A ena. sAIkala pIvayA briTAnikA A0 11 50 511) paraMtu ko idriyasukhanI lAlasAvALA thatA jatA levAthI vyabhicAra ane anAcArane pracAra vadhato jaze, evA bhayathI bhAratanA purANakALanA paMDitAe A rivAja baMdha pADavA prayatna karyo hato. topaNa haju keTalIka batamAM e rivAja cAlu che ane tene diyaravaTu' kahevAmAM Ave che. 2. daza niyame A pramANe che. (1) sarva satyavidyA ane je padArtha vidyAthI jANavAmAM Ave te sarvanuM Adi mULa paramezvara che. (2) Izvara saccidAnaMda svarUpa, nirAkAra, sarva zaktimAna, nyAyakArI, dayALu, ajanmA, anaMta, nirvikAra, anAdi, anupama, sarvAdhAra, sarvezvara, sarvavyApaka, sarvAntaryAmI, ajara, amara, abhaya, nitya, pavitra ane sRSTii che, enI upAsanA karavI, yogya che. (3) veda satyavidyAnuM pustaka che. vedanuM bhaNu bhaNAvavuM, ane sAMbhaLavuM saMbhaLAvavuM e sarva Aryone paramadharma che. () satyanuM grahaNa karavAmAM ane asatyane choDavAmAM sarvadA 9ta rahevuM joIe. (5) sarva kAma dharmAnusAra arthAta satya tathA asatyane vicAra karIne karavAM joIe. (6) saMsArano pamara ro e A samAjane mukhya udeza che. arthAt zAririka, Atmika ane sAmAjIka unnati kavI. (7) sarva sAthe pritipa, dharmAnusAra yathAyogya vartavuM te. (9) avilAno nAza ane vidyAnI vAta karavI joie. (9) prajyA che potAnI unnatithI saMtuSTa na rahevuM joIe. paraMtu sarvanA unnatimAM potAnI vanati samajavI I. (10) sarva manuSyoe amAchaka sarva hitakArI niyama pALavAmAM parataMtra rahevuM joie ane pratyeka hitakArI niyamamAM svataMtra rahevuM joIe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 temanA mukhya siddhAMtothI spaSTa thAya che ke AryAbhimAna eja bIja upara AstA eja zakti, ane e baMnethI lekenuM ekeya karIne pUrvanA AryonI mahAlakSmI prApta karavI eja zreSThatva-A maharSi dayAnaMdano mudrAlekha hato. temaNe have hiMdustAnanA dareka bhAgamAM pharI jorazorathI dharmapracAra karavA mAMDayo. dareka matapaMthavALAo sAthe vAdavivAda calAvI temanI pile ughADI pADI vedaneja zreSTha siddha karavA lAgyA. tA. 1-3-1875 nA roja muMbaImAM AryasamAjanI sthApanA karI satyArtha prakAza ane vedanuM bhASya lakhavAnuM zarU karyuM ane te sAthe punA, saMyukta prAtA ane paMjAba vigere hiMdanA dareka bhAgamAM jaI bhASaNe karI AryasamAjanI sthApanA karavA lAgyA. sane 1877 mAM cAMdApuramAM sarva dharma paMthavALAonI sabhAmAM vAdavivAda calAvI darekanA saDA ughADA pADayAM. mAM nyuyorkanI thIosophIkala sosAITI sAthe patra vyavahAra thayo ane tenA agresaree saharAnapura AvI temanI mulAkAta laI sAthe rahI kAma zarU karyuM, paraMtu matabheda thatAM teo chuTA paDI gayA. tyAMthI rAjaputAnAmAM jaI rAjAone upadeza karI darabAramAM thatA vigyAnA nAca baMdha karAvyA. chevaTe jodhapurAdhizanA AmaMtraNathI tyAM gayA ane cAra mAsa sudhI vividha viSayo upara vyAkhyAna ApyAM. jemanuM mUrtipujAne lIdhe gujarAna cAlatuM hatuM, teo te svAminA virUddhI thaI gayelAja hatA ane te lokomAMthI keTalAke to temane mArI nAMkhavA tathA phasAvavA prayatna karyA hatA. paraMtu Izvara kRpAthI saghaLe ThekANe teo bacI gayA hatA. svAminA vAkya prahAranI asarathI jodhapurAdhize natrIjAna nAmanI vezyAne kADhI mUkI, tethI pitAnA peTa upara pATu mAranAra saMnyAsIne vinAza karavAnI duSTabuddhi tene sujhI; temAM vaLI mUrtipujake virodhIonI sahAyatA maLI eTale puchavuM ja zuM ? teNe svAminA rAIAne lAlaca ApI dudhamAM sAkarane badale kAcanI bArika bhUkI naMkhAvI temane pIvarAvyuM. maharSine pAchaLathI khabara paDI, jethI Abu jaI davA karAvI, paraMtu kAMI phAyadA thaye nahi, ane ajamera gayA tyAM ja saMvata 1939 nA dIvALInA zubha divase Aryonnati IcchanAra-te mATe bhagiratha prayatna karanAra AryAvRttane bhAnu asta thayA. A pramANe dezanA dareka bhAgamAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15rSa pharI vyAkhyAno ane pagathI matamatAMtara rUpi jaLane toDIne vedane punaH jIvana ApI satyanA prakAza karavAmAM prANArpaNa karI temaNe akSaya kirti meLavelI che. joke janasamAjamAM lAMbA samayathI jaDa ghAlI beThelA mUrtipuja vigere saMskArone lIdhe tathA mUrtipujAja jeonuM gujarAnanuM sAdhana che teonI uzkeraNI ane evAMja bIjAM kAraNathI vAke temanI virUddha hatA, tethI teo joIe tevI phateha meLavI zakyA nathI-temanI saMsthAmAM buddhimAna vicArake sivAya vadhu mANase jADAyA nathI; topaNa je joDAyA che temaNe ghaNuM ja uttama kAma khajAveluM che. ane keLavaNIne sAro pracAra thatAM lekemAM vicAra buddhi jAgRta thaI satyAsatyanuM tAlana karavAnI zakita Avaze tyAre A samAja vadhu phatteha meLavaze, ema bhAse che. A samAjanI sthApanAthI lokomAM dharmabuddhi ane vicArazakti jAgRta thaI che. aMgrejI bhaNelAonI veda uparathI AsthA uThI gaI hatI, teo vedane mAnatA ane svadharma pALatA thayA che. paradharmamAM jatA loko aTakI paDayA che. paradharmamAM dAkhala thaI gayelAone zuddhi saMskAra karI Arya dharmamAM lAvavA prayatna thayo che. gerakSaNa sabhAo ane anAthAzrama sthApAyAM che. bALalagnAdi hAnikA rivAjonuM je divase divase kamI thavA lAgyuM che, ane lagnamAM thato raMDIone nAca baMdha thayo che. temanA vAkya prahArothI dareka AcAryone jAgRta thaI zAne abhyAsa karavAnI ane temanuM anukaraNa karavAnI pharaja paDI che. haju AryasamAje ghaNuM kAma karavAnAM bAkI che. vedabhASyanuM 1 maharSie nirUktanA AdhAre vedabhASya kareluM che, chatAM paNa purata saMsAravALA vidvAna, sudhArA upara nuM prAdhAnya sthApavA temaNe veda saMgatiene Ama tema goThavI yulivilAsa karyo che, ema jaNAvI yuvAna kAna uDAvavA prayatna kare che ! e paNa temanI buddhinI balIhArIja che !!! satya zodha bAbu araviMs spA zabdomAM kahe che ke "maharSi dayAnaMdanI pratiSa te jarUra karavI ja paDaze, kAraNa ke tenA sAthI pahelA manuSya hatA ke jemaNe vedanI kharI kaMa A che. miyA vicAronI garabaDa tathA aMdhAravALA samayamAM temaja navA hatA ke je sanyatAne nai zakayA. je baMdhanA amArI satyane sakhI rI karavAnuM baMdha karyA hatA, te baMnene teDavAnI kaMpa papta karI temaNe karavAnI khA karyA ane anyane prAthamAM AvyuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 kAma adhuruM raheluM che te puru karavAnI tajavIja thavI joie. keTalAeka phata nAmanA samAjI thaI nAhaka khaMDananI vAte akI virAdhabhAva vadhAratA jaNAya che, tema thavuM na joIe, paNa maharSinI AjJA pramANe je dararoja paMcamahAyajJAdi nitya karma karato hoya, saMskArAdi vidhi pALato hoya ane samAjanA siddhAMtone custa rIte vaLagI rahe tA hoya tevAoneja samAjamAM dAkhala karavA joIe. keTalAeka samAjo punarlagnanI himAyata karatA jaNAya che ane Aya na bradharahuDanI saMgatathI game tenuM khAvApIvAmAM pratibaMdha mAnatA nathI, te samAjanA niyamothI virUddha hevAthI teno pakSa karavo na joIe. samAjane temanI jJAti taraphathI kanaDagata karavAmAM AvatI hoya tema jaNAya che, mATe guNakarmAnusAre jAti baMdhAraNa amalamAM lAvI samAjomAMja lagnAdi vyavahAra zarU karavo joIe; ke jethI jJAtionI zuddha paNa ThekANe Ave. hAlamAM A saMsthAnA anuyAyI 3 lAkhane aMdAje che, ane temAM divase divase vadhAro thato jAya che. ghaNAka anya matAnuyAyIo paNa A saMsthA pratye mAnanI najare jIve che, keTalAeka temanA siddhAMtane aMta:karaNapUrvaka svikAre che, paraMtu jJAtionA jahAMgiri derane lIdhe khullI rIte samAjamAM dAkhala thatA nathI. A samAjamAM paNa paMjAba tarapha mAMsapATa ane annapArTI evA be bheda che. mAMsa khAnAra Arya gaNAyaja nahi chatAM zA mATe temane Arya gaNavAmAM Ave che ? te samajAtuM nathI. guNa karmAnusAre jAti vyavasthAnI goThavaNa karavA sArU thADA samayathI muMbAImAM AryamaMDaLa nAmanI saMsthA sthApana thayelI che, paraMtu tenuM kAMIpaNa kArya vyavahArika rIte prasiddhimAM AveluM jaNAtuM nathI ! satyazodhaka samAje. A samAjanA sthApaka tirAva phulene janma I. sa. 1827 mAM thayo hato. dezamAM dharmanI vividha jAtanI phelAyelI matajALa ane dharmanA nAme prajA upara thate julama vigere joI temaNe I. sa. 1868 1 gujarAtanA paMcamahAla jIlAmAM A nAmanI eka samAja che te AryasamAjanI zAkhA che. A samAjanI nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 mAM punAmAM A samAjanI sthApanA karI TharAkhyuM che ke paramezvara nirAkAra che, tenI bhakitathIja mikSa maLe che. te avAra letA nathI ane mUrtipuja nakAmI che. veda purANAdi svAthI loko potAnA svArtha mATe banAvyAM che tene mAnavAM nahi, paNa buddhine satya jaNAya teTalA bhAga teno mAna, atibheda nakAme che, kAI uMca nIca nathI, mATe dareka sAthe bhAtRbhAvathI rahevuM ane arasaparasa vivAha saMbadha karavA. dhamakriyA paNa arasaparasa hatheja karI levI. " dhArmika gulAmagiri nAmanuM pustaka temaNe banAveluM che ane e sivAya dhArmika kriyAnI vidhinuM pustaka samAje bahAra pADayuM che. A samAjanA anuyAyIo mahArASTra ane varADamAM che. | devasamAja, A nAmanI eka saMsthA paMjAbamAM che, ane lAhoramAM tenuM mukhya sthaLa che. tenAM mULatatvo brahmosamAjane lagabhaga maLatAM che. rAmakRSNa mizana, kalakattAmAM paramahaMsa rAmakRSNadeva nAme eka yogI thaI gayA. temano janma tA. 20-2-1833 mAM kAmAkara gAmamAM thayo hato. temanA ziSya varge A mizananI sthApanA karI che. e svAminuM jIvana caritra ghaNuM camatkArika che. daza varSanI nAnI umarathI ja temanAmAM dharmAnurAganAM lakSaNo prakaTayAM hatAM, ane koI yogI ke saMnyAsIne jetA to teo tenI pAse jaIne besatA. teo kaMI khAsa dharma pALatA nahotA. ThAI vakhata kALInuM bhajana karatA, koI vakhata allAnA ja5 karatA, keAI vakhata hanumAnanI peThe puMja dhAraNa karI rAma rAma kahetA to kaI vakhate pIne veza dhAraNa karI bharavanI pujA karatA ane sarva cIne bhagavatI samajI namaskAra karatA. teo kAma dAmathI bilakula virakta hatA. ane bhajana karatAM karatAM samAviSTa thaI jatA. kAIne upadeza ApatA nahi tema kaI sabhAmAM hAjara paNa rahetA nahi. matalaba ke kaI paNa vatanI paravA rAkhyA sivAya rAtrI divasa Izvara bhajanamAM ja nimagna rahetA hatA. temA zivakula lalA nahAtA, topaNa kahevAya che tenA bhajana karatA karatA pramatAvasthAmAM aAvI jatA tyAre kaI kaI vakhata gaMbhIra guDha akhyAtmika vAto karIne sarvane ayabImAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 garka karI detA ! temanI AvI bhakti joIne ghaNA mANase temane gurU tarIke mAnatA hatA. paramahaMsanI tabIyatamAM ekAeka bigADa thavAthI temaNe potAnA upadezanuM zikSaNa phelAvavA sArU potAnA ziSyomAMthI ra0 bAhoza keLavAyalA gRhasthane dikSA ApI hatI. temAM narendranAtha bI. e. mukhya hatA. temaNe 23 varSanI ummare gurU pAsethI saMnyasta dIkSA lei vivekAnaMda nAma dhAraNa karyuM hatuM. te pachI thoDI mudatamAM paramahaMsa svadhAma padhAryA. pachI temanA 20 zikhyoe dharmacarcAne muMDe uThAvyo, temAM svAmi vivekAnaMda mUkhya agresara hatA. temaNe kalakattAmAM barAnagaranI pAse AlamabajAramAM eka ekAMta jagyAe maTha sthApI tyAM niraMtara dharma saMbaMdhI carcA karavAnuM rAkhyuM. svAmi vivekAnaMde AkhA hiMdu musApharI karI ThekaThekANe vyAkhyAna ApI sArI kIrti meLavI hatI. amerikAmAM temaNe jude jude ThekANe pharIne sumAre eka hajAra bhASaNo ApyAM hatAM ane vedAMta sosAITI sthApI lAkhe lokene Arya dharma pALatA karyA hatA. A mizanane mukhya dharma siddhAMta e che ke " jJAna dAna karavAmAM adhIrA thAva nahi. prathama jJAna saMpAdana kare. IzvaranA rUpa tathA guNanA vitaDAvAdamAM na paDe. Izvarane bhaje. tenA mhoM AgaLa tamAruM hRdaya khele eTale daivI prakAza tamane pAvana karaze. matamatAMtaro ane devaLa daherAMnI jhAjhI darakAra na karo, enI kAMI kIsmata nathI. kIsmatI vastu te manuSyamAM satvanuM tatva che. je pramANamAM te meLavI zake te pramANamAM te sAre. prathama te saMpAdana karo. koInI TIkA karatA nahi, kAraNa dareka matamatAMtare mAM kAMIka sAruM to hoya cheja. dharma eTale phakta zabda, nAma athavA bhinna matonAM taDAM nathI paNa adhyAtmika sthiti saMpAdana karavI te che evuM tamArA jIvana parathI batAvI Ape." e temanA upadezanuM mukhya tatva che. Arya dharmazAnI AjJA pALavI e temane siddhAMta che. Azare 20000 mANase A saMpradAyanA anuyAyI A dezamAM che. kAzImAM rAmakRSNa sevAzrama ane pAThazALA A saMpradAyanI che. svAmi rAmatirthane vaidika mata. paMjAbamAM AvelA gujarAnavALA jIllAnA eka nAnA gAmamAM eka ati garIba brAhmaNane tyAM I. sa. 1873 mAM svAmi rAmatirthane janma thayo hato. temanA pitAnuM nAma hirAnaMda hatuM. janma pachI trIje Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 divase temanI mAtA savargavAsa thayAM hatAM. nAnapaNathI ja temane vivAno rAga eTale sudhI hatA ke rAtanA bAra vAgyA sudhI te vAMcatA ane tela sArU anna paNa vecI nAMkhatA. 20 me varase ema. e. thayA ta ane cAra varSa pachI prophesara thayA. sane 1898 nA aMta pachI eka varasa araNyamAM ekAMta jIvana gALI tRSNAno tyAga karI 26 me varSe sanyAsI thayA. irAnanA suphI matavALAonI sAhitya prasAdInuM temaNe uDuM adhyayana karyuM hatuM. hiMdI, uradu ane paMjAbI kavionA kAmonI mAdhuryatA ane rasa paNa temaNe zeDo pIdho nahoto. amerikAnA se renI sAthe 40 mila page doDavAnI sarata teo sahelAIthI jItyA hatA. ane gaMgAtarI, janmatarI tathA badrinArAyaNanAM hImathI DhaMkAyelAM girizcaMga upara mAtra eka dhAbaLI ane sAdhAraNa vaya sAthe pravAsa karyo hato. teo kahetA ke anubhava siddha dharma huM mAnuM chuM. TAkIyA ImpIrIala yunivarasiTInA saMskRta ane tatva jJAnanA AcArya zrIyuta Do. TAkA kayusue lakhyuM che ke svAmi rAmati jevo purUSa jIMdagImAM meM joyo nathI. temaNe amerikA, jApAna, IMglAMDa vigere sthaLe bhAgo ApI hiMdudharmanI bAbatamAM tyAMnA lokone vyAkhyAnadvAre bodha Ape hato. jene pariNAme keTalAka loke tyAM temanA ziSyo thayA hatA. amerikAmAMthI hiMdustAna pAchA AvatAM IjInI masIdamAM musalamAne samakSa phArasImAM temaNe bhASaNa ApyuM hatuM. teharI gaDhavALanI pAse eka divase gaMgAmAM snAna karatAM paga lapasI javAthI temane dehAMta tharyo hato. emaNe ApelA anubhavI upadezanI hakIkatanAM pustaka chapAvAM che ane te ghaNA loko umaMgathI vAMce che. emaNe khAsa koI mana sthApavAno prayAsa karyo nathI. to paNa temanA tarapha pUjaya buddhi rAkhanArAoe haridvArathI doDha mila upara rAmaAzrama nAmanuM eka vAMcanAlaya khaleluM che ane tyAM tIrtha yAtrA karatAM AvI caDhatA sAdhu saMnyAsI vigerene bhejana ApavAne prabaMdha karela che. zreyasAdhaka AdhakArI varga gujarAtanA nAgara brAhmaNa zrImAna narasiMhAcArye vi. sa. 1938 mAM vaDodarAmAM A dhArmika saMsthAnI sthApanA karI hatI, jemAM vidvAna varganA mANaso paNa dAkhala thayelA che. A pathavALA mUrtipujA ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 jAtibheda mAne che. izvara avatAra le che ema svikAre che. prANAyamAdi yoga zAstra upara vadhu bhAva rAkhe che, ane tethI siddhi maLavAnuM paNa mAne che. junA vicArone te puSTi Ape che ane purANonI hakIktAne adhyAtma rIte goThavI te zreya karanAra che ema siddha karavA mathe che. jaI pahere che. navA vicAre jene sudhAre kahevAmAM Ave che tene te svikAratA nathI, paNa tenA teo sakhata virodhI mAluma paDe che. tatvajJAnane mukhya gaNe che. narasiMhAcAryane bhagavAna kahetA ane hAlamAM temanA putra upendrane paNa bhagavAna kahe che. narasiMha caturdazI tathA gurUpurNimAne divase moTA saMmAraMbha kare che; te vakhate A matanA tamAma mANase ekaja jagyAe ekaThA thaI dharmakriyA kare che. A varga taraphathI prAtaHkALa vigere 5-6 mAsika bahAra paDe che, temAM amane vicAravA yogya dharmajJAnane bodha hoya che. lagabhaga 2000 mANaso A varganA anuyAyI che, ane temanAmAM arasaparasa bhrAtRbhAva ghaNe sAre jaNAya che. bhaktithI mukti mAne che. priyatna dharmasabhA. A sabhAnA sthApaka lArakhAnAnA sArasvata brAhmaNa priyatmane janma vi. sa. 1920 mAM thayo hato, temaNe saMvata 1943 nA arazAmAM uparanA nAmanI eka dharmasabhA siMdhamAM AvelA zikArapuramAM sthApana karI temAM dAkhala thanArane mATe 14 niyamo TharAvyA che (1) rAmanAmanuM smaraNa karavuM (2) vighA bhaNavI ane bhaNAvavI (3) dezane sudhAravAno prayatna karavo (4) vidhipUrvaka zrAddha ane tRpaNa karavAM (5) mAdaka padArtho ane mAMsAdi azuddha padArthone tyAga karavo (6) satya bolavuM (7) zraddhAthI mUrtipujA karavI (8) bALa vivAha na kara (8) veda ane purANa vigere hiMdu zAstronuM mAnavAM (10) cerI vigere grahita karyo na karavAM (11) vidhavAo pAse brahmacarya paLAvavuM (12) ApaNA jevuM sukha duHkha sarvanuM samajavuM (13) sArI vAtone pracAra karavA ane (14) kaI paNa kAma yukti ane sRSTi virUddha na karavuM. e temanA 1. prAcIna samayamAM prasthAnatraya (veda, upaniSada ane gItA) upara bhAkhya karanAra AcArya gaNutA. paraMtu e traNamAMthI eka paNa graMthanuM bhASya nahi karyA chatAM paNa narasiMhAcAryane AcArya ane "bhagavAna" paNa gaNavAmAM Ave che! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 161 mukhya niyama che. hiMdu mAtrane A paMthamAM dAkhala thavAnI chUTa rAkhelI che. A dharmasabhAmAM dAkhala thanAra pAse varasa divase amuka phI TharAvelI che ane cUMTaNInuM dhoraNa rAkhI sabhAnA membaromAMthI 18 gRhasthane cuMTI kADhI temane dharmasabhAnA dareka kAryanI vyavasthA karavAnuM sepavAmAM aAve che. ane varasamAM eka vakhata cuMTaNuM thAya che. A sabhA taraphathI eka skula, eka kanyAzALA, eka gAzALA, eka lAyabrerI vigere calAvavAmAM Ave che. A sabhAmAM zikArapura ane tenI Aju bAjunA jillAomAM maLI lagabhaga 2000 mANase dAkhala thayelA che. thIosophIkala esAITI. phaziAmAM koI amIrI kuTuMbanI eka bALA meDama bleTakIne saMsAra saMge kesasa tarapha rahevAnuM thatAM tene koI jJAnastha mahAbhAne sahavAsa sAteka varasa sudhI rahyo hato. eTale samaya te gupta thayelI manAtI hatI. pAchI AvyA pachI tene amerikA javA AjJA thavAthI te amerikA gaI hatI. A samaye tyAM pretavAhananI vAta dhamadhAkAre cAlatI hatI. te ii tapAsa mATe karanala AlakATa nAme gRhastha gayo hato. tyAM temanI meDama oNTaskI sAthe mulAkAta thatAM teNe karnalane samajavuM ke kharI yoga siddhi AgaLa A vAta tadana nimalya che. tethI e baMne ja maLI AtmavighAnI zodha mATe nyuyorkamAM sane 1875 mAM thI gAzIkala sosAITI sthApanA karI. vadhu tapAsa karatAM temane mAluma paDayuM ke AryadharmamAM A vize jeTaluM rahasya che, teTaluM bIja koI sthaLe nathI, mATe temaNe sane 1878 mAM AryasamAjanA sthApaka maharSi svAmI dayAnaMda sAthe patravavyahAra zarU karyo. svAmistrIe temane javAbarUpe lakhelA patramAM ApelA badhathI AnaMda pAmI tA. 22-5-1878 nA roja sosAITInI sabhAnA adhivezanamAM tenI pUrepa, amerikA, vigerenI zAkhAo mATe svAmine AcArya saMsthApaka ane saradAra mAnavA bAbatane TharAva pasAra karyo hato. pachI akhAtma vivAnI vizeSa mAhiti meLavana, mATe te baMne jaNa pitAnI mAlamilakata tacha A dezamAM AvyAM ane svAmitrInI sAthe rahIne dharmanA satya svarUpano lekene upadeza ApavAnI irachA pradarzita karI sAthe rahI dharmapracAra karavA mAMDayo; paraMtu avatAravAda ane mahAtmAne meLApa vigere bAbatemAM svAmIzrI temane maLatA na thavAthI tema Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 madrAsanA adiyAramAM sosAITInuM mUkhya sthaLa rAkhI alaga rahIne dharma pracAra karavA mAMDe. (1) sarvane Atmavat gaNI bhAnubhAva rAkhavo (2) sarva dharma ekaja paramadharmanAM rUpAMtara hovAthI mULa eka dharma kevo haze tenA rUpa vize vicAra karI sarvamayatA grahaNa karavI ane (3) brahmAMDamAM ayAtmika rahasya zuM che ne piMDamAM tene keTale prabhAva che ene abhyAsa karavo eTalI vAta kabula karanAra game te dharma ke AcAra pALavA chatAM dAkhala thaI zakaze evuM TharAvyuM. koI paNa dharma, matapaMtha ke sudhArA vigere upara bhAva ke dveSa nahi rAkhatAM satya mAtrane zodhatAM je yogya hoya te grahaNa karavA tatpara rahevuM eja A sosAITInA anuyAyIonuM kartavya che, tethI sosAiTInA anuyAyIo tamAma prAcina arvAcIna dharma ane sAyansane sUkSma abhyAsa kare che. Arya dharmanIja A sosAITI mahattA svikAre che kharI, paNa tethI bIjA dharmanAM to tadana khoTAM che ema gaNatA nathI, ane tene paNa yukti prayuktithI AryadharmanAM tatvo sAthe baMdha besADI sarva dharmanI ekatA atAvavA prayatna kare che. A saMsAITInA peTAmAM eka gupta maMDaLa ( pUrvanA tArAnuM maMDaLa ) che ane teo sAITInA agresarene himAlayamAM vasatA kuTahunI lAlasiMha nAmane mahAtmA AvI maLI jAya che ane dharmabodha karI jAya che evuM mAne che ! ! karnala AukeTa ane meDama bleTaskInA svargavAsa pachI A sosAITInA presiDenTa tarIke hAlamAM ekjhIbisAMTa nAmanI eka viduSI khAI kAma kare che. tA. 5-4-1895 nA divase hiMdu tathA pArasIo vigere Azare 50 gRhasthAe temanI mulAkAta muMbAImAM lIdhI hatI. te vakhate je praznottara thayA hatA te uparathI A sAITInA dhama to upara sAro prakAza paDato hovAthI tene sAra atre ApIe chIe. vicAra, uccAra ane AcAra traNe zuddha rAkhavA, sarva dharmonA sAdhAraNa mata jevAja thIosophInA mata che. brahmavidyA ane guTyavivA A dezamAM prAcinakALamAM hatI, tenuM ja punarjIvana karavAne sosAITI ne prayatna che. saMsArika vAtothI alipta rahevAthI ja adhyAtmika unnati thaI zake che. mukata sthiti prApta thAya nahi tyAM sudhI jIvAtmAne sarva vikArono anubhava levAnI karaja levAthI judI judI yonImAM. jama Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 levA paDe che. sarva sasAra purUSa tathA prakRtinA sAgathI utpanna thayA che, ane te ane anAdi che. atta je parabrahma te sAcuM che, paNa saMsArAtpatti mATe teneja purUSa prakRti evuM dvatta rU5 prApta thAya che. vedAMtamAM zrAda vidhi nathI, paraMtu mRta manuSyano jIvAtmA pAcho janma pAme tyAM sudhI kAmalokamAM svarga baMnene lIdhe rokAI rahelA hoya che, tene tyAMthI chUTavA mATe zrAdathI ghaNI madada thAya che ! mAnI avanine gati, raMga ane rUpa hovAthI temAM eka prakAranuM sAmarthya paNa che; paraMtu maMtra prayoga ekAgracita ane jJAnapUrvaka thato na hovAthI maMtrasiddhi thatI nathI! bIjanA kalyANa mATe tene tenA doSa dekhADavAthI je dukha utpanna thAya temAM pApa nathI, paraMtu na dekhADavAmAM pApa che. dharmazAstromAM ( ghaNuM karIne purAmAM ) rUpake ke vArtArUpe keTalIka jagyAe vicAra jaNAvelA che, tyAM zabdArtha bhaNu najara rAkhavI nahi, paraMtu temAMnuM satya rahasya jANavA prayatna karavuM joIe. jevA manuSyanA vicAra tevAM tenAM kartavya ane tevuM tenuM nasIba baMdhAya che. mATe mANasa pote ja potAnA nasIbane racanAra che. nasIbanA bharUse ALasu thaI besI rahevuM e mUrkhatA che. Izvara manuSyAdi deha dhAraNa karI jagatanA kalyANa mATe avatAra le che ane mahAtmAo gupta rIte hAla astitva bhogave che !! " vigere. AvI rIte temane dharma siddhAMta jatAM ekAda be vivAdAsta bAbatane bAjue rAkhIe to A maMDaLInA udeza ane kArya ghaNAM uttama jaNAya che. paNa temanA gupta maMDaLanI hakIktathI temAM koI kAMI jAtanI zaMkAne sthAna maLeluM che. e gupta maMDaLavALA A sosAyaTInA agresarane mahAtmA vAraMvAra maLe che ema mAne che, eTaluM ja nahi paNa buda, kRSNa, Isukhristi, jAta, miya, vigere nAma tathA zarIra dhAraNa karanAra mahAtmA mULa ekaja AtmA jude jude rUpe hatA, te ja mAtmA A samaye madrAsanA eka thI mAsAkIsTa penzanara nArAyaNa sAyarane tyAM putra rUpamAM janma lIdho che, tenuM hAla nAma ja, kRNamUrti che. ane te potAnuM jagatane upadeza karavAnuM parva mahAjanmanuM kartavya karanAra che ema mAne che. eka lekhake te tenA sarva pUrva janmanuM jJAna paNa lakhI kAvyuM che. thIosolo pitAnI mAnyatA tathA divya zakti uparAMta temanI A asAdhAraNu mAnyatA mATe kaccha maraNa ApI zakayA nathI ! sadarahu kRSNamUrtine gokasAInI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizvavidyAlayamAM bhaNavA mukI grejyueTa karavAno vicAra enI bisAMTana thavAthI teNe I. sa. 1911 mAM tenA bApane samajAvI tene ilADa lai gaI hatI; paNa leTabIDara sivAya bIjA koIne te soMpAya ema na hovAthI pAchA hiMdustAna lAvI pharIthI leTabIDara sAthe IMglAMDa mokalyo hato. A gupta maMDaLanI mAnyatAnI bAbatamAM sosAITInA anuyAyIomAM matabheda utpanna thatAM ghaNI cakacAra cAlI hatI, eTaluM ja nahi paNa kRNa mUrtinA bApe paNa pitAne chokaro baje levA sArU madrAsanI hAI korTamAM enI bisAMTa upara dAvo karyo hato. tA. 15 mI eprIla sane 1913 nA divase " chokaro tenA bApane saMpa ane leTabIDara ghaNe anitimAna purUSa che" vigere matalabane kesano cukAdo thaye hato. AthI A sosAyaTI tarapha janasamAjanuM valaNa ane mAna kaMIka aMze kamI thavA pAmyAM hatAM. sadarahu kRSNamUrtie vidyArthI avasthAmAM ja mahAtmAonI preraNAthI "eTa dhI phITa. opha mAsTarsa nAmanuM pustaka lakheluM che ane enI siTa paNa pote pUrva janmamAM hiMdavAnI hatI ema jaNAve che!! | gupta maMDaLanI mAnatA uparathI uhApoha thayA pachI pramukha enI bisAMTe khulAso karyo hato ke, gupta maMDaLanI mAnyatA sosAiTInA tamAma anuyAyIoe sviIkAravI evuM kAMI baMdhana nathI" tethI zAMti thaI gaI. A sosAITI taraphathI ghaNA graMtha bahAra paDyA che. ane te sarva jJAnanA bhaMDAra rUpa tathA vicArako mATe dharma rahasyane mAga batAvanAra che. A saMsAITImAM dAkhala thanArane game te dharma ke mata paMtha pALavAnI chUTa hovAthI A matanA hiMdamAMja 25000 sumAre mANaso che. ane 150 thI vadhu zAkhAo che. yuropa, amerikA, jApAna, vigere dezamAM paNa tenI zAkhAo che. keLavaNI upara ghaNe bhAva rAkhe che ane keTalIka kolejo ane hAIskulo calAve che. kAzImAM je hiMdu vizvavidyAlaya sthApana thaI che te paNa A sosAyaTInA pramukha enI bisAMTanA upadeza ane mahenatanuM ja phaLa che. Anada sabhA.. A nAmanI eka sabhA bIjanera jIllAnA dhAmapura gAmamAM che. ane kApI, pukharAyA, kAnapura, vigere gAmamAM tenI zAkhAo che. tene sthApaka jAmanagarane brAhmaNa jeNe sAdhu thaI mukatAzramInI AnaMdaShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 165 deva nAma rAkhela che, te che. A salAno siddhAMta e che ke sabhAnA pratyeka membare dararoja ekAMtamAM besIne sarvanA AtmA aMtaryAmI AnaMda devane pitAnAthI abhinna che. dehamaMdiramAM sarva tirtha che. ane AnaMdadeva racita rAmAyaNuM, AnaMda vilAsa vigere pustakenuM paThana pAThana karavuM! manane zuddha rAkhavuM, rAmacaMdranI bhakti karavI, gAyonI rakSA karavI ane nizAvALI cA tathA nAca tamAsAthI dura rahevuM. putrInuM 14 me ane putranuM 20 me varSe lagna karavuM. dara aThavADiye ane dara mAse sabhA bharIne kurItinA nivAraNa, hunnara kaLAnI vRddhi artha ane premanA pracAra mATe vicAro karavA. sabhAmAM dareke eka eka muThI anna laIne javuM ane te ekatra karI temAMthI sApu satAne jamADavA. dareka membare pitAnI pedAzamAMthI dara rUpie aDadhe Ano sabhAne Apo ane zubha azubha prasaMge kharca na karatAM nANAM sabhAne ApavAM sabhAe nANAmAMthI jAnaMdadeva racita pustaka kharIdI lakAmAM vahecavAM. komezana. A nAmano eka saMpradAya hastimAM che. ane temAM duniyAnA tamAma bhAganA sArA sArA zrImata, amIra umarA, rAjA mahArAjAo, ane vicAra vidyA che, ema kahevAya che. A saMpradAyanI tamAma pravRttio gupta rAkhavAmAM Ave che. tethI ajavALAmAM Avela nathI. kahe che ke A saMpradAyamAM dAkhala thavA IcachanArane A saMpradAyanA be anuyAyIo " A mANasa A saMpradAyamAM dAkhala thavA lAyaka che ane tene dAkhala karavAmAM Avaze to te saMpradAyanA niyama pramANe barAbara cAlaze eTaluM ja nahi paNa tenI kaMI paNa hakIkta jAheramAM jaNAvaze nahi evI amane saMpUrNa khAtrI che. " AvI matalabanuM saraTIphIkeTa Ape toja dAkhala karavAmAM Ave che, ane saMpradAyanI hakIkata prakAzamAM nahi lAvavA bAbata tene sakhata kasama levA paDe che. A samadAya kayAre ane kevA samaya saMjogomAM ullakhyo ane tene mULa sthApaka koNa haze te paNa jANavAmAM AvyuM nathI, paNa I. sa. nA 16 mA saikAmAM yuropamAMthI te udbhavelo che. Ama anumAna thAya che. ane zata eTalI hakIkata bahAra AvelI che ke A saMpradAya vALAA vApasa vApasamAM bhAnubhAvathI rahevuM ane eka bIjAne sukha khamAM paNa madadagAra thavuM eja tenA mUkhya siddhAMta che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra draSTrArUpe vyAkaro tsatyAnte prajApatiH / azradvAmanRtedadhAccaddhA. satye prajApatiH // (yaju. 19-77). * " sarva jagatanA kartA prajApati upadeza kare che ke sarva manuSyoe sarva bAbatamAM ane sarva kALamAM satyamAMja priti karavI joIe, asatyamAM kadI paNa nahi." A ItihAsa atre puro thAya che, have upasaMhAramAM zuM lakhavuM? dhama nI bAbata ja gahana, vivAda grasta ane RNa hovAthI te bAbatamAM amuka abhiprAya jaNAvavo e nAme che. mATe ja akhA bhakate kahyuM che ke akhA e aMdhAre ku, jhaghaDo bhAgI keI na mUe" topaNa A itihAsa uparathI eTaluM to phalita thAya che ke dezakALa,. loka sthiti, ane samaya saMjogAnusAre thayelA pheraphAro-rUpAMtare-bAda karIe to pRvi upara cAlatA sarva dharmanAM mULata ghaNe bhAge ekaja -vedane maLatAMja-mAluma paDe che; arthAt sarva dharmanuM mULa vedaja jaNAya che. tenI pavitra AjJAone bhaMga thavAthI ja vedanA (adhogati) 1. Do. veleMTAIna lakhe che ke saMrakta bhASAja sarva bhASAonI mAtA che; kejhala lakhe che ke saMsakata jevI pUrNa bhASA pazvimAM koI nathI, Dabalyu. sI. Telara lakhe che ke yuropanI tamAma bhASAo saMskRtamAMthI ja nIkaLI che ane tenI barobarI kare tevI koI bhASA nathI. sarvottama saMskRta bhASAmAM phakta veda ekaleja dharmagraMtha che. A ane evAM bIjA aneka kAraNethI vidvAnoe siddha karyuM che ke veda dharma uparathI khADIyana dharma ane tenA AdhAre AsiriAne dharma thayo. je mitha ane De. sAyansanA jaNAvyA pramANe AsiriAnA dharmanA AdhAre yahudI dharma pustaka kebAlA ane bAlA uparathI bAIbala banyuM che. mahAtmA Isue bhAratamAMthI ja dharma zikSaNa meLavI krizciyana dharma sthApe hatA ane krizciyana dharmanuM jJAna meLavI hajarata mahamada pegambare musalamAna dharmane pAyo nAMkhyo hato, temanuM rA rAda sjiIdda e sutraja Arya dharmanA #o trazreneja anuvAda che. rUdanA pahelA maMtranA AdhAre jarasta dharma sthA hatuM, ane jena, baddha, vigere to veda dharmanAM samayAnusAra rUpAMtara che. bhAratamAM cAlatA hiMdu dharmanA tamAma saMpradAya ane matapaNe te vedanI sAkhArUpaja che. dhImezane paNa guMThaNue paDI agninI stuti kare che. matalaba ke sarva dharmanuM mULa vedadharmaja che emAM have zaMkAnuM sanmAna rahyuM ja nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thai che, eTaluM to kahevuM paDe che. ame te "vividha vAnI raju karI, vAMcaka samakSa; tethI bhAgI jana nIja bhAvatuM, bhAve kara bhakSa" e to nakkI ja che. patusanta parIkyAnyatara bhadrajantai mUDhaH para pratyaya neya buddhiH e kavi ziromaNi kALIdAsa paMDitanI ukti lakSamAM lai satyAsatyanI parIkSA karI satyane vikAra ane asatyano parityAga karanArane dhanya che, grAhaka zaktinI temAM ja parIkSA che. sarvamAnya, sarva pUjaya satya to ekaja devuM joIe, ane che. tene kALa ke sthAna kAMI asara karI zakatuM nathI. traNe kALamAM ane sarva sthaLe te eka ja rUpe roke che. tene koI sama nathI ane viSama paNa nathI. tema tene zarama ke siphArasanI paNa jarUra paDatI nathI. satya poteja evuM che ke te ApoApa sUrya prakAzava spaSTa dekhAI Ave che. tene ja grahaNu karI zakAya tA jeTalo virodha bhAva che te nAza pAme. satyane jyAM hoya tyAMthI ane jevuM kaya tevuM grahaNa karavuM eja buddhimAnanuM kAma che. paramakRpALu paramAtmA! amArA dezabaMdhuonA hadayamAM satyAsatyanI parIkSA karavAnI buddhi jAgRta kare, evI ne dayALu prabhu pratye aMtaHraNapUrvaka vinati karI A upasaMhAra pUrNa karatAM bhUlacUkanI mArI IcchuM chuM. Ilyo, 1. A dezanuM naIne yuropiyanoe (1) annaphaLa zAne avAra, 2) apavAsa ane (0) ajidAha e traNa bAbata lIdhI che. AnuM nAma vimAnapaNa sArA vicAra karyA vagara pUpiyAnA zIkalanI (5heravezanI) vAra nakka javAmAM A vinA loba bahAdura che, paNa azvanI nakka karavAmAM nahi ! ApanuM anukarate unnatine badale avanati karanAra che, tene paNa koI vicAra karatuM nathI ? ' Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( cazohi. alchbllo Pha che? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com