Tattvartha Sutram

Author(s): Ishvarchandra Shastri
Publisher: Ishvarchandra Shastri

Page 19

तत्त्वार्थसूत्रम्
( প্রচন্দ্রাচার্যের সূত্ৰসন্দর্ভারম্ভ) ऐ ओं नमः सिद्धम्। अथ दश सूत्र लिख्यते।
टीकारम्भः। शान्तिप्रद शान्तिसिन्धु भवरोगमहौषधम् । . सर्वदुःखाहर्तारं भुवनेश जिनौं भजे ॥१॥
श्रीयुतेश्वरचन्द्रण विप्रेण सुधियां मुदे।
श्रीमत्तत्त्वार्थसूत्रेषु क्रियते बालबोधिनी ॥२॥
अत्रैमिति मन्त्रशास्त्रोक्त सारस्वत बीजम् सर्वेषाम् । ओं इति सुप्रसिद्धः प्रणवमन्त्रः। ग्रन्थादौ अनयोः संकीत्तेनात् एतद् ग्रन्थस्य निष्पत्यूहसमाप्तिः। तत्त्वज्ञापकस कल्याण गुरुपरम्परागत शिष्टाचरणश्च सूचितम्भवति । अस्मिन्नथशब्दोऽपि ग्रन्हारम्भ परिसूचकः। दशसूत्रमित्यत्र अथादर्शसूत्रमिति साधुपाठः।
_ लेखक प्रमादादेतादृशो विकलः पाठः। सिद्धमिति सकललोकाराध्यत्वेन प्रविदित आईतं सुप्रसिद्धम् । अत्र चतुर्थ्यर्थं प्रथमा सूत्रखात्। मन्त्रपूर्वक सिद्धाय नम इत्यर्थः। यद्वा देवस्त्युत्यनन्तर । शिष्यजिशासानन्तर वाथशब्दस्यानन्तर्यार्थः। लिख्यते लोकानां निर्वाणार्थ विरच्यते ॥
ঐং ওঁ এই মন্ত্রদ্বয় উচ্চারণ পূর্বক সিদ্ধদেবকে নমস্কার করিয়া অনন্তর দশসূত্র (অর্থাৎ আদর্শ সুত্র ) লিখিত হইতেছে।
(সংক্ষেপে শাস্ত্রের তাত্ত্বিক বিষয় যাহাতে সূচিত হয় তাহার নাম সূত্র)। দশ শব্দটি লিপিকরের প্রমাদবশতঃ উল্লিখিত হইয়াছে। তাহার স্থানে ‘আদর্শ ' এইরূপ পাঠ শুদ্ধ, আদর্শ মূল বা প্রথম। পূর্বোক্ত মন্ত্রদ্বয় তন্ত্র ও অপর শাস্ত্র প্রসিদ্ধ, সুতরাং এই মন্ত্রদ্বয়ের ব্যাখ্যার প্রয়ােজন হয় না, কোন কোন জৈনাচার্যের মতে লিপিকর প্রমাদ বশত অথবা অ-জৈনের অনুলিপিকালে উক্ত মন্ত্রদ্বয় লিখিত হইতে পারে। পণ্ডিত রতন লাল জৈনজী যেরূপ পুরাতন পুথি পাইয়াছেন সেই রূপই লিখিয়াছেন।
এইটি গ্রন্থের প্রথম অধ্যায়ে মঙ্গলাচরণ।