________________
| তৃতীয়ােহধ্যায়ঃ
. २७ मध्यस्थित प्रत्यायन् अस्य परिमाण नोक्तम्। परन्तु जम्बूद्वीपस्य लक्षयोजनपरिमाण समुदितम्। अत्र सूत्रे जम्बू द्वीपस्य परिमिति मनुक्ता सुमेरोः परिमाणं कथितमिति विशेषः। एतन्मते जम्बूद्वीप-मेरुशैलयोयो लेक्षयोजनपरिमाणमिति । अन्यत्तस्मिन् भाष्ये प्रसारित व्याख्यानमस्ति । संक्षेपोक्तिरत्रेति ॥४॥
সব্যাখ্যানুবাদ। পূর্বে কথিতদ্বীপও সমুদ্রের মধ্যে লক্ষ যোজন প্রমাণ এবং চুলিকার সহিত মেরু পর্বত বর্তমান। সভষ্য সূত্রে “তন্মধ্যে মেরুনাভিৰ্বত্ত” এইরূপ উক্তি দ্বারা মেরুপৰ্বত নাভিরূপে মধ্যস্থিত বলা হইয়াছে কিন্তু তাহার কোন পরিমাণের কথা উল্লেখ না করিয়া জম্বুদ্বীপকে লক্ষযোজন প্রমাণ বিস্তার বলিয়া তাহার উপদেশ দেওয়া হইয়াছে। এই ( তত্ত্বাৰ্থ ) সূত্রে জম্বুদ্বীপের কোনও পরিমাণের উল্লেখ না করিয়া মেরু পর্বতের পরিমাণের উপদেশ প্রদান করা হইয়াছে। কিন্তু এই উভয়ই (জম্বদ্বীপ ও মেরুপবত) লক্ষযোজন अनिशि ॥ 8 ॥
हिमवत्प्रमुखाः षट्कुलनगाः॥५॥ टीका। हिमवदिति। हिमवन्तमादाय षट्संख्याकाः कुलशैलाभिधानापर्वता गिरयो भवन्ति। ते च षदशैलायथा। महाहिमवान् निषधः नीलः रुक्मी शिखरी त्ये ते पञ्च भवन्ति हिमवदादिषडिति। षट्पर्वता वर्षधराः स्युः। जैनागमेतु हिमवतासहेति प्रसिद्धिरस्ति। एते शैला जम्बूद्वीपादौ स्थिताः। सभाप्योमास्वातिसूत्रे एकादश संख्यके च “ तद्विभाजिनः पूर्वापरायता हिमवन्महा हिमवनिषधनील-रुक्ष्मि-शिखरिणोवर्षधरपर्वताः”। तत् तेषां विभक्तारः तद्विभागेन वर्तन्त इत्यर्थः। अन्यभाष्ये विद्यते पुष्कलम् । अन्यत्र पुराणे प्रोक्तमन्यत्- “ महेन्द्रोमलयः सह्यो। ऋक्षवान् मुक्तवानपि। बिन्धाश्च पारिपात्रश्च सप्तैते कुलपर्वताः" इति ॥५॥
সব্যাখ্যানুবাদ। হিমালয় পর্বত আদি পূর্বক ছয়টা পর্বতের নাম কুলাচল শৈল। এই সূত্রে ষট সংখ্যা দ্বারা নির্দিষ্ট হওয়াতে ‘প্রমুখ শব্দ দ্বারা মহাহিমবান্, নিষধ, নীল, রুক্মী, শিখরী এই পাঁচট কুলাচল মধ্যে সংগৃহীত হইয়াছে। মতান্তরে কুলাচল সাতটী। জৈনগম শাস্ত্রে হিমবান্ আদি করিয়া ছয়টা কুলাচল পর্বতের নাম উল্লিখিত আছে। সে সকল পর্বত জম্বদ্বীপ মধ্যে অবস্থিত। সভাষ্য- উমাম্বাতি গ্রন্থে তৃতীয়াধ্যায়ের একাদশ সূত্রে সে সকল পর্বতের নাম সুস্পষ্টভাবে সংগৃহীত আছে ॥৫॥
समा५ ॥ ॥
.
.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
