Tattvartha Sutram

Author(s): Ishvarchandra Shastri
Publisher: Ishvarchandra Shastri

Page 47

তৃতীয়ােহধ্যায়ঃ
সুত্রে নর পদটি নৃশব্দ হইতে প্রথমাবিভক্তির বহুবচনে নিম্পন্ন। ভাষ্যকার এই সূত্রের ব্যাখ্যা বিশেষ রূপে করিয়াছেন। শাস্ত্রান্তরে লিখিত আছে “যে ভূভাগে চাতুব্যবস্থা নাই তাহাই ম্লেচ্ছদেশ”। “যাহারা যথাবিধি কৰ্তব্য কর্মের অনুষ্ঠান করে, অকতব্য ত্যাগ করে, তাহারা আর্যনামে প্রসিদ্ধ। নীতি শাস্ত্রের উক্তি এইরূপ “ম্লেচ্ছ হইতে ও সুকৃত গ্রহণ করিবে”। জ্যোতিষের সিদ্ধান্ত ভাগে আছে পোলিশাচার্য, রােমকাচর্য, যবনাচার্যের সিদ্ধান্ত উপাদেয়, ইহা ব্ৰহ্মগুপ্ত, বরাহ মিহিরাচার্য প্রভৃতি স্বীকার করিয়াছেন। নীতিশাস্ত্রের সিদ্ধান্ত সকল স্থানেই গুণের সম্মান ও শিক্ষা করিবে”। “সার বা তত্ত্ব সকল স্থান হইতে গ্রহণ করিবে”। ১৩।
____ . त्रिषष्टिशलाकाः पुरुषाः (०)॥१४॥
टीका। त्रिषष्ठीति। एते पुरुषा त्रिषष्ठिस खाका भवन्ति । शलाकाः पृथक्खया गणिताः। ते च पुरुषास्तीथ कराः। श्रीऋषभदेवाजितनाथ सम्भवनाथाभिनन्दन-सुमतिनाथ-पद्मप्रभभू-सुपार्श्वनाथ-चन्द्रप्रभ- सुविधिनाथ-शीतलनाथश्रेयान्सनाथ वसुपूज्यस्वामी-विमलनाथ- धर्म नाथ- शान्तिनाथा नन्तनाथ-कुन्थनाथा-ह नाथ- मल्लिनाथ-मुनिसुव्रत-नमिनाथ-नेमिनाथ-पार्श्वनाथ-महावीरस्वामिनः चतुर्वि शतिः। एते सर्वे श्रीपूर्वनामधेयाः। द्वादशस खाकाः श्रीचक्रवत्ति नः । श्रीभरत-सागर-माधव- सनात्कुमार-शान्तिनाथ-कुन्थनाथार्हनाथ-सुभौम-महापद्महरिषेण-जयसेन-ब्रह्मदत्ताः। नवस खाका चक्रवत्तिनः श्रीवासुदेवाः। त्रिपृष्टद्विपृष्ट खयम्भू-पुरुषोत्तम-पुरुसिंह- पुण्डरीक-दत्त-लक्ष्मण-श्रीकृष्णाः । प्रति वासुदेवानवसंखाका यथ। अश्वग्रीव-श्रीतारक-मैरक-मधु-निशुम्भ-बलि-प्रहाद-रावण-जरासन्धाः । अपरे च बलदेवाः। अचल-विजय-भद्र-सुभद्र-सुदर्श ना-नन्द-नन्द-पद्म-बल भद्राः । श्रीऋषभदेवमारभ्य- बलभद्रान्ता मिलिखा सव त्रिषष्ठि सखाकाः पुरुषाः भवन्ति। अन्यत् त्रिषष्टि-शलाकापुरुषचरिते सन्दर्भेऽनुसन्धेयम् ॥१४॥
সব্যাখ্যানুবাদ। ত্ৰিষষ্টি ভাগে বিভক্ত পুরুষগণ। ইহারা তীর্থঙ্কর নামে প্রসিদ্ধ। এইরূপ সূত্রপাঠ শ্বেতাম্বরীয় গ্রন্থে নাই। ঋষভদেব, অজিতনাথ, সম্ভবনাথ, অভিনন্দন, সুমতি নাথ, পদ্মপ্রভভু, সুপাশ্বনাথ, চন্দ্রপ্রভ, সুবিধিনাথ, শীতলনাথ, শ্রেয়াংসনাথ, বসুপূজ্যস্বামী, বিমলনাথ, অনন্তনাথ, ধর্মনাথ, শান্তিনাথ, কুন্থনাথ, অহনাথ, মল্লিনাথ, মুনিসুব্রত, নমিনাথ, নেমির্নাথ,
.. (.) ई जी रात्रौद्र श्वलाई यह मशा नारे।