Pavitra Kalpasutra

Author(s): Punyavijay, Bechardas Jivraj Doshi, Sarabhai Manilal Nawab
Publisher: Sarabhai Manilal Nawab

Page 222

પવિત્ર કલ્પ હતપ્રતન હાંસીઆમાંનાં ચિત્રે મર્થના નાના પાત્રવાળાં આ ચિત્ર વસ્તુસંકલનાનાં અપ્રતિમ પ્રતિનિધિ જેવાં છે. 'ચિત્રકાર બરાબર જાણે છે કે ચિત્રેમાં શું કહેવાનું છે અને તેને અનુરૂપ તે રચના કરી શકે છે. આ ચિત્રનાં ચાર પાનાં એકેએક અંગ એવાં તે બારીક દોરાએલાં છે કે આપની સામે જાણે તેં સમથની જીવતી જાગતી ગુજરાત ગરબે રમતી ખડન કરી દીધી હેથી.
Plate LXXXIV ચિત્ર ૩૭ થી ૩૭૦ઃ કલ્પસૂત્રનાં સુંદરતમ સુશોભને. નવાબ રની પ્રતના જુદી જુદી જાતનાં હાંસીઆમાંનાં નર્તનાપા ઉપરાંત બીજાં પા તથા જુદાં જુદાં પ્રાણીઓ તથા કુલબુટ્ટાની જાણે સજીવ સૃષ્ટિ ન ખડી કરી લીધી હય, તેવી પીંછીથી ચીતરાએલાં આ ચિત્ર ખરેખર ! ગુજરાતની જૈનાશ્રિત કથાને અદ્દભુત વારસો છે.
Plate LXXXV ચિત્ર ૩૭૧: કહપસત્રની પ્રશસ્વિ. દયા વિ.ની અપ્રતિમ ચિત્રકળાવાળી સુવર્ણાક્ષરી પ્રતની પ્રશસ્તિનું જે એક પાતું બંને બાજુએ લખેલું છે, તે પછીની એક બાજુની પ્રશસ્તિ આ પાનામાં છે. આ પ્રશસ્તિ પકિમાત્રામાં લખેલી હોવાથીં નાશમાંથી બચી ગએલી. બંને બાજુની પ્રશસ્તિ જે ભંડારના વહીવટદારની મંજૂરી મેળવી મેં ઉતારી લીધેલી છે, તે આ પ્રમાણે છે –
दिध्यानं लिह चारू-चित्र रूचिर श्रीजन हावलि
वातांदोलित केतु कैतव वशाक्षि बर्जयन्ती श्रिया । देवावास पुरीमनेक सुगुरुस्युतेव शिष्टाश्रया .
श्रीगंधारपुरी सपा विजयते सतर्मकर्मोरया ॥१॥ प्राग्वाट पृतनास्मयं बंशीवामिजनि।
, ज(जा)या देवलदे माम्बी जिके वस्व गुणाद्भुता ॥२॥ भासाक स्तत्तमच तार्या-माम कव करमाइ।
___ तत्पुत्रौ मुणपूर्णी शाणा जूठाभिभौ भवतः ॥३॥ शाणाकस्य च पत्नी चांगू नाम्नी स्ततस्तयोरासीत् ।
रयणायराभिधानः पातलि नाम्नी च तज्जाया ॥४॥ 'प्राम्बारवंश तिलकः समभूविद्याधरस्तयोस्तमयः ।
पत्नी च रत्नगर्भा अवनि अजाई गुणगरिष्टा ॥५॥ मिजकुल विशद सरोरुह भासन दिनकर समान महिमानौ ।
आश्चिन्याः कुमराक्वि पुत्रौ द्वौ तस्य संजातौ ॥६॥ Tઘરનુ વાના, દિલીયો.......
Plate LXXXVI ચિત્ર ૩૭ર થી ૩ઃ પ્રવર્તક અંતિવિજયજીના સંગ્રહની રોચ્ચાક્ષરી ક૯પસૂત્રની સુબાધિકા ટકાની હસ્તપ્રતના પાના 2 અત્રે રજૂ કરેલાં છે. આ ત્રણે પાનાએ પ્રાચીન સમયના લેખકે ચિત્રકારને ચિત્રો ચીતરવા માટે કરી જગ્યા બાકી રાખતા, જેમાં પહેલાં રેખાઓ દોરી પછી તેમાં રંગ પૂરતા તેના નમૂનાઓ આપણને પૂરા પાડે છે.