Paryushan Parv Mahatmya

Author(s): Smita P Shah
Publisher: Jamnabhai Bhagubhai Religious Trust

Page 9

પર્યુષણપર્વ મહાભ્ય - બીજાની વાત પણ સાચી હોઈ શકે. કોઈપણ વિચાર કે અન્યના મતને દરેક બાજુએથી જોવો તે અનેકાન્તવાદ છે. જો માનવી પોતાની દૃષ્ટિ છોડી બીજાની દૃષ્ટિથી જુએ તો અડધું જગત શાંત થઈ જાય એ સુંદર વાત જૈનધર્મએ અનેકાંત દ્વારા સમજાવી છે.
તમારું કર્મ જ તમારી ગતિનું કારણ બને છે, તેવા દૃષ્ટિબિંદુથી ભગવાન મહાવીરે ઈશ્વર કર્તાહર્તા નથી, પણ કર્મો જ આપણા ભાગ્યવિધાતા બને છે તેમ વિશિષ્ટ રીતે સમજાવ્યું છે. જૈન શાસનમાં તીર્થકરોની ગુણ દ્વારા પૂજા કરવાની હોય છે, વ્યક્તિ તરીકેની નહિ. તેથી એક જ તીર્થંકરની પૂજા અને આજ્ઞાનું પ્રતિપાલન કરીએ તો પણ અનંતા તીર્થકરોની પૂજા અને આજ્ઞાપાલનનો લાભ મળી શકે છે. આ
ચતુર્વિધ સંઘની જે સ્થાપના કરે છે તે તીર્થકર કહેવાય છે. તે સિવાય કેવળ જ્ઞાન પામીને સિદ્ધ થયેલા આત્માઓ અનંત છે. તે બધા કેવળી કહેવાય છે. દરેક આત્મા ઉર્ધ્વગમન પામીને સિદ્ધ પદ (મોક્ષ) પામી શકે છે. મોક્ષપદને પામવા માટે આત્માએ, ત્રણ રત્નો સમ્યગ જ્ઞાનાન, સમ્યગદર્શન, સમ્યગચરિત્ર મેળવવાં પડે છે. ધર્મ બે પ્રકારે કરવાને કહ્યો છે. સાધુધર્મ અને શ્રાવકધર્મ. સંસારનો ત્યાગ કરી સંયમ માર્ગે દીક્ષા ગ્રહણ કરે છે તેને પાંચ મહાવ્રતો અંગીકાર કરવો પડે છે. જૈનધર્મ સમતા અને ક્ષમાને પ્રધાનતા આપે છે. એટલે જૈન સાધુને ક્ષમાશ્રવણ પણ કહે છે અને સાધુને પાળવાના નિયમો તે સમાચારી અને શ્રાવકને પાળવાના નિયમો શ્રાવકાચાર કહે છે. શ્રાવકાચારમાં બાર નિયમ છે. - જૈન પર્વો :
પર્વોના બે વિભાગ હોય છે. લૌકિક પર્વો અને લોકોત્તર પર્વો. લૌકિક પર્વો મુખ્યત્વે ભોગ-ઉપભોગ અને આનંદ પ્રમોદથી ઉજવાય છે. જૈન ધર્મના તમામ પર્વો લોકોત્તર પર્વો છે, જે આત્મઉર્ધ્વગમનના લક્ષ્યથી તપ-ત્યાગની આરાધના અર્થે છે. આયંબિલની ઓળી એ વિશિષ્ટ શાશ્વતી લોકોત્તર પર્વની શૃંખલા (સાંકળ) છે. દર વર્ષે ચૈત્ર સુદ – ૭ અને આસો સુદ-૭થી શરૂ થાય છે અને નવ દિવસે એટલે કે પૂનમના દિવસે પૂરી થાય છે.