________________
પર્યુષણપર્વ મહાત્મ્ય
27
ચારિત્રાચાર સંબંધી નિયમો :
–
ચારિત્રાચાર વિશેના નિયમો – ઇર્યાસમિતિ – આહાર પાણી વહોરવા જતાં ઈર્યાસમિતિ પાળવા માટે (જીવરક્ષા) વાટમાં (રસ્તામાં) વાર્તાલાપનો ત્યાગ કરવો.
યથાકાળ પુંજ્યા વગર ચાલ્યા જવાય તો અંગપડિલેહણા, પ્રમુખ સંડાસા પડિલેહયા વગર બેસી જવાય તો અને કટાસણા (કાંબળી) વગર તો તત્કાળ પાંચ ખમાસણા અને પાંચ નવકાર મંત્રના જાપ કરવા, ભાષામિતિ - ઉઘાડે મુખે (મુહુપત્ની રાખ્યા વગર) બોલવાનું નહિ અને છતાં ભૂલથી જેટલીવાર ઉઘાડા મુખે બોલી જવાય તેટલીવાર ઇરિયાહીપૂર્વક લોગ્યસનો કાઉસગ્ગ કરવો.
વડીનીતિ કે લઘુનીતિ કરવાના કે પરઠવવાના સ્થાને ‘અણુજાણક જસુગંહો પ્રથમ કહેવું તેમજ પરઠવ્યા પછી ત્રણવાર વોસિરે કહેવું. મન - વચન – કાયગુપ્તિ (૬-૭-૮) મન અને વચન જો રાગમય - રાગાકુળ થાય તો એક નિવી કરવી અને જો કાયકુચેષ્ટા થાય- ઉન્માદ જાગે તો ઉપવાસ અથવા આયંબિલ કરવું.’
મહાવ્રત સંબંધી નિયમોમાં અહિંસાવ્રત - બેઇન્દ્રિય પ્રમુખ જીવની પ્રાણહાનિ પોતાના થકી થઈ જાય તો તેની ઇન્દ્રિયો જેટલી નિવીઓ કરવી. સત્યવ્રત – ભય, ક્રોધ, લોભ અને હાસ્યાદિકને વશ થઈ જઈ જૂઠું બોલી જવાય તો આયંબિલ કરવું.
અસ્તેય વ્રત : ભિક્ષામાં આવેલ જે ધૃતાદિક પદાર્થ ગુરુમહારાજને દેખાડ્યા વગરના હોય તો વાપરવા નહિ અને દાંડો તર્પણી વગેરે બીજાની રજા વગર વાપરવું પડે તો આયંબિલ કરવું. બ્રહ્મવ્રતં - એકલી સ્ત્રી સંગાથે વાર્તાલાપ ના કરવો અને સ્વતંત્ર રીતે સ્ત્રીઓને ભણાવવી નહિ. પરિગ્રહપરિહાર વ્રત નિમિત્તે એક વર્ષ યોગ્ય ચાલે તેટલી જ ઉપધિ
વી.
