________________
પર્યુષણપર્વ મહાત્મ્ય
પ્રભુ સાથે રહેવા છતાં જાતજાતના ટીખળ કરતો અને કોઈકવાર માર પણ ખાતો. પ્રભુ તો મૌનપણે વિહાર કરતા પણ સિદ્ધાર્થ વ્યંતર જેને અદૃશ્યપણે પ્રભુ સાથે પ્રભુની અનિચ્છા હોવા છતાં ઇન્દ્રએ સેવામાં મૂક્યો હતો તે રહેતો હતો અને ઘણીવાર ગૌશાલાને અદશ્યપણે જવાબ આપતો હતો કે તારે કોઈને છેડવા નહિ છતાં પણ એક સમયે પાર્શ્વનાથ ભગવાનના શિષ્યોને જુએ છે ત્યારે પૂછપરછ કરે છે. પાછો એમ કહે છે તમે ક્યાં અને અમારા ધર્માચાર્ય ક્યાં ? તેઓ પ્રભુને જાણતા નહોતા એટલે કહે છે, ‘તું છે એવા તારા ધર્માચાર્ય હશે' ગુસ્સે થઈને ગૌશાલો શ્રાપ આપે છે મારા ધર્માચાર્યના તપ તેજથી તમારું આ નિવાસ્થાન બળી જાઓ. પણ તેમ થયું નહિ એટલે વીલે મુખે ત્યાંથી પાછો ફર્યો અને પ્રભુને કહેવા માંડ્યો. ત્યારે ત્યાં ઉપસ્થિત તે સિદ્ધાર્થ વ્યંતરે જવાબ આપ્યો કે ‘હે મૂર્ખ ! તેઓ પ્રભુ પાર્શ્વનાથના શિષ્યો છે. તે સાધુનું સ્થાન તારા શ્રાપથી બળે નહિ.' આ રીતે પ્રભુ આગળ વિહાર કરતા રહ્યા અને ગૌશાલો તેના સ્વભાવ મુજબ ટીખળો કરતો રહ્યો. ઘોર કર્મોને જાણે ખપાવવાના હોય તેમ પ્રભુએ અનાર્ય દેશમાં પ્રવેશ કર્યો. અજ્ઞાની લોકોએ પ્રભુને ઘણા પ્રકારે ત્રાસ આપ્યો. ગૌશાલો થોડો સમય છૂટો પડ્યો પણ લોકોના મારથી ત્રાસીને પાછો પ્રભુ પાસે આવીને રહ્યો. ત્યાંથી વિહાર કરતાં કરતાં પ્રભુ કૂર્મગામ પહોંચ્યા. ગામની બહાર વૈશ્યાયત નામનો તાપસ મધ્યાહ્ન સમયે સૂર્ય સામે આતાપના લઈને કષ્ટ સહી રહ્યો હતો ત્યારે ગૌશાલાએ તેની મશ્કરી કરી. આથી તાપસે ગુસ્સે થઈ તેના પર તેજોલેશ્યા મૂકી, તેનાથી ગૌશાલો તરત ભસ્મીભૂત થઈ જાત, પણ કરૂણાસાગર પ્રભુએ તરત જ શીતલેશ્યા મૂકી તેથી તે તેજોલેશ્યા શમી ગઈ અને ગૌશાલો બચી ગયો. પ્રભુની શક્તિ જોઈ તાપસ વિસમ્ય પામ્યો અને ક્ષમા માગીને વિદાય થયો, ગૌશાલો પણ પ્રભુની અલૌકિક શક્તિથી વિસ્મય પામ્યો અને વિનંતી કરી કે પ્રભુ મને પણ આ વિદ્યા શિખવાડો. પ્રભુ જાણતા હતા કે આ અપાત્રને વિદ્યા
42
