________________
પર્યુષણપર્વ મહાભ્ય - ભગવાન મહાવીરે મરીચિના ભવમાં કુળનું અભિમાન કરી નીચ ગોત્રનું કર્મબંધન કર્યું હતું. તે કર્મના ઉદયબળે તેમનો બ્રાહ્મણ વંશમાં ગર્ભધારણ થયો. તેના અનુસંધાનમાં ભગવાન મહાવીરના સત્યાવીસ ભવનું વર્ણન કહેવામાં આવે છે. અહીં એક ચોખવટ કરવામાં આવી છે. બ્રાહ્મણવંશ હલકો છે તેમ માનવું નહિ, જ્ઞાન - અધ્યયનની દૃષ્ટિએ બ્રાહ્મણવંશ ઉત્તમ મનાયો છે. જૈન શાસનમાં કોઈ ઊંચ કે નીચ નથી.
પહેલો ભવ નયસારનો છે. મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં એક ગામનો મુખી નયસાર લાકડાં લેવા વનમાં ગયો હતો. બપોરે ભોજન સમયે તેને કોઈ અતિથિને ભોજન આપી ભોજન કરવાની ભાવના થઈ. તેની ભાવનાના બળે કોઈ સાધુજનો ભૂલા પડીને ત્યાં આવી ચડ્યા. સાધુઓને આવેલા જોઈને તેણે અતિ ભાવથી વંદન કરી તેમને યોગ્ય ભિક્ષા આપી. પાછો તેમને માર્ગ બતાવવા સાધુજનોની સાથે ગયો. સાધુજનોએ ઉપદેશ આપ્યો. સાધુજનો પ્રત્યે આદર અને ભક્તિ અને તેમાં વળી ધર્મોપદેશ ઉમેરાયો અને તેનામાં સમકિત બીજા રોપાઈ ગયું. ઉત્તમ શ્રાવક ધર્મ પાળી આયુષ્ય પૂર્ણ થતાં સમાધિમરણ પામી દેવલોકમાં ઉત્પન્ન થયો.
બીજો ભવસ્વર્ગલોકમાં સૌધર્મદેવલોક) લાંબા આયુષ્યવાળા દેવનો છે.
ત્રીજો ભવ ભરતક્ષેત્રમાં ભરતરાજાના પુત્ર મરીચિનો છે. તેણે દાદા (28ષભદેવ) પાસે દીક્ષા ગ્રહણ કરી હતી. પણ એકવાર તેને વિચાર આવે છે કે સંયમ ઘણો આકરો છે. તેનાથી પળાશે નહિ અને હવે સંસારમાં તો જવાય નહિ. એટલે થોડો વેશ પલટો કરીને ભગવાન સાથે વિહરતો હતો. ભગવાનને કેવળ જ્ઞાન થયા પછી જેને પણ ઉપદેશ આપતો તેમને કહેતો ખરો ધર્મ ભગવાન પાસે છે. પ્રભુ કેવળજ્ઞાન પામ્યા પછી મુનિઓ સાથે એકવાર અયોધ્યામાં પધારે છે.
તે સમયે ભરત ચક્રવર્તી ભગવાન ઋષભદેવને વંદન કરવા આવે છે. ત્યારે પૂછે છે, “હે પ્રભુ ! આ પર્ષદામાં કોઈ જીવ ભાવિ તીર્થંકર છે?” પ્રભુ જવાબ આપે છે, “હે ભરત ! તારો પુત્ર મરીચિ આજ આરાના અંતિમ કાળમાં અંતિમ તીર્થંકર થશે, વળી તે ચક્રવર્તી, વાસુદેવ પણ થશે.
