________________
પર્યુષણપર્વ મહાભ્ય
જગત જીવો સરળતાથી ધર્મ માર્ગે પ્રવર્તે તે માટે મહાનુભાવોએ જિનાલયોની રચના કરી. ગુરુજનોએ ધનનો સદવ્યય બતાવ્યો. વળી પવિત્ર આત્માઓ જ્યાં વિચર્યા તે સ્થાનો તીર્થ તરીકે પ્રસિદ્ધ થયાં. સ્થાપનાની દષ્ટિએ જિનપ્રતિમા જિનસારીખી કહી છે. (આગમો - દ્વાદશાંગી) તે પ્રતિમા દ્વારા આત્માનું નિશ્ચલ અને નિષ્કપ સ્વરૂપ આપણી સમજમાં આવે છે અને સ્તવનો દ્વારા ગુણગાન ગાઈને મનની કલુષિતતા દૂર થાય છે. ધનનો શ્રેષ્ઠ ઉપયોગ જિનાલયોની સ્થાપના છે. યદ્યપિ દેશકાળને અનુસરીને જ્યાં જ્યાં જે જે કાળે જે ક્ષેત્રમાં વધુ જરૂરિયાત હોય તે ક્ષેત્રે ધનનો સદવ્યય કરવો તે પણ ઉત્તમ કાર્ય છે.
ચૈત્યપરિપાટીને એક દિવસ કરવાના કર્તવ્ય પૂરતું અર્થઘટન ના કરવું. જો કે તીર્થો અને તીર્થયાત્રાનું પ્રમાણ વધતું જાય છે. પણ ભાવથી તીર્થયાત્રા કરી “તારે તે તીર્થને સાર્થક કરવું જોઈએ. આમ કરવાથી પરમાત્માની વિશિષ્ટ ભક્તિ થાય છે. તેનાથી સમક્તિની નિર્મળતા અને દઢતા પ્રાપ્ત થાય છે. શહેર કે ગામના જિનાલયોમાં સમૂહમાં પૂજાની સામગ્રી લઈને વાજતે ગાજતે આનંદ ઉલ્લાસપૂર્વક જૂહારવા અને દર્શન- સ્તુતિ – સ્તવન કરવા, એ મહાલાભનું કારણ છે. એ જોઈને ઘણાં અજૈનોમાં જૈનો પ્રત્યે આદર જન્મે છે અને કોઈ યોગ્ય જીવ હોય તો તેને સમ્યક્તની પ્રાપ્તિ પણ થાય છે.
પર્યુષણ પર્વના આ પાંચ કર્તવ્યો ઉપરાંત વાર્ષિક અગિયાર કર્તવ્યો બતાવવામાં આવે છે. તે આ પ્રમાણે છે. (૧) સંઘપૂજા સાધુ, સાધ્વી, શ્રાવક અને શ્રાવિકા એ ચતુર્વિધ
સંઘ પૂજનીય છે, કારણ કે તેની સ્થાપના સ્વયં તીર્થકરે
કરેલી છે. (૨) સાધર્મિક ભક્તિ ધર્મશાસન પ્રત્યે શ્રદ્ધા રાખનાર ગરીબ
હોય કે શ્રીમંત તેના પર પ્રીતિ રાખવી જોઈએ. (૩) ત્રણ પ્રકારની યાત્રા : જેમાં ધર્મયાત્રા, રથયાત્રા અને
તીર્થયાત્રાનો સમાવેશ થાય છે.
