________________
પર્યુષણપર્વ મહાભ્ય આવા નિર્દોષ વ્યક્તિત્વોમાંથી પ્રેરણા લઈએ.... જીવનને નિર્દોષ પ્રેમથી લીલું બનાવીએ, વૃક્ષો જેવું પરોપકારી બનાવીએ. વૃક્ષ તડકો વેઠે, છાંયો આપે, પત્થર મારો ફળ આપે. એમ આપણે પણ દુઃખ વેઠી અન્યને સુખ આપીયે. અપયશ મળે તો ય હસતા રહીએ. સાગર જેવાં ગંભીર અને ઉદાર બનીએ. અન્ય માટે પુષ્પ જેવા કોમળ અને સંયમ માટે કઠોર બનીએ. આ સાધર્મિકતાનું પર્વ કૃતજ્ઞતા, સમભાવ ઉદારતા અને નમ્રભાવના પ્રતીકરૂપે છે.
ત્રીજું કર્તવ્ય ક્ષમાપના છે. આત્મસિદ્ધિ અને સાધનાનો સાચો સરવાળો એ ક્ષમાપના છે. એમાં જાણે અજાણે થયેલી ભૂલોની ક્ષમા માગવાની છે અને ક્ષમા આપવાની છે. ક્ષમાની વાત આપણે છેલ્લે સંવત્સરિમાં કરીશું. અહિંસા વિશે થોડું વિચારીએ. જૈન દર્શને જગતને અહિંસાનું વિરાટ આકાશ આપ્યું છે. અહિંસા એ શત્રુને મિત્ર બનાવવા માટેની અદ્ભુત કળા છે. વેર આખરે વેરમાં વૃદ્ધિ કરે છે. હિંસા વધુ હિંસાને જગાડે છે. આથી અહિંસા એ પરમ ધર્મ છે. હિંસા એ સર્વ પાપનું મૂળ છે. માનવ પ્રકૃતિમાં હિંસા અને અહિંસા બંને તત્વો સમાયેલાં છે. હિંદુસ્તાનમાં તેના મૂળ વતનીઓની અને પાછળથી તેમના વિજેતા તરીકે જાણીતા આર્યોની જાહોજલાલી વખતે અનેક જાતના બલિદાનો તેમ જ યજ્ઞયાગની ભારે પ્રથા હતી. તેમાં માત્ર પશુઓ અને પક્ષીઓ જ નહિ, પણ મનુષ્ય સુદ્ધાંની બલિ અપાતી. ધાર્મિક ગણાતો હિંસાનો આ પ્રકાર એટલી હદ સુધી વ્યાપેલો હતો કે તેના પ્રત્યાઘાતથી બીજી બાજુ હિંસાનો વિરોધ શરૂ થયો હતો. અને અહિંસાની ભાવનાવાળા પંથો ભગવાન મહાવીર અને બુદ્ધ પહેલાં પણ સ્થપાઈ ચૂક્યા હતા. તેમ છતાં અહિંસા તત્ત્વના અનન્ય પોષક તરીકે અને અહિંસાની આજની ચાલ ગંગાની ગંગોત્રી તરીકે જે બે મહાન ઐતિહાસિક પુરુષો આપણી સામે છે તે ભગવાન મહાવીર અને બુદ્ધ છે. દુનિયાના બીજા દેશો અને બીજી જાતિઓ ઉપર અસાધારણ પ્રભાવ પાડનાર હિંદુસ્તાનમાં કોઈ તત્ત્વ ઉદ્ભવ્યું હોય તો તે ભગવાન મહાવીરનું વિકાસ પામેલું અહિંસા તત્વ છે. જૈનધર્મની ઓળખ અહિંસા ધર્મ તરીકે પણ
