________________
૨૯
કાળમાં ચોમાસી તરીકે ચોમાસી કે સંવત્સરી તરીકે સંવત્સરી ન હોય એટલે તે પર્વોની અઠ્ઠાઈઓ પણ ન હોય.
ઉત્સર્પિણીના પહેલા અને અવસર્પિણીના છેલ્લા તીર્થંકરભગવાનના સાધુઓ વક્ર અને જડ હોય છે જયારે અવસર્પિણીના પહેલા તીર્થંકર ભગવાનના સાધુઓ ૠ અને જડ હોય છે. એ કારણે તેઓને દોષની સંભાવના ઘણી અને દોષની શુદ્ધિ સાધવામાં મુશ્કેલી પણ ઘણી, એટલે તેઓએ તો રોજ સવારે તથા રોજ સાંજે પ્રતિક્રમણ નિયત કરવાનું રોજ સવારે અને રોજ સાંજે પ્રતિક્રમણ કરે તો ય દરેક ચૌદશે પક્ષી પ્રતિક્રમણ પણ નિયત કરવાનું. અને તે ઉપરાંત ત્રણ ચોમાસીનાં અને એક સંવત્સરીનું આ પ્રતિક્રમણો પણ નિયત કરવાનાં જ. આમ દરેક ઉત્સર્પિણી કાળમાં, અને દરેક સવસર્પિણી કાળમાં માત્ર પહેલા અને છેલ્લા ભગવંતોના શાસનકાળમાં જ ત્રણ ચોમાસીની અને એક સંવત્સરી એમ ચાર અઠ્ઠાઈઓ આવે.
પણ વચલા બાવીશ-ભગવંતોના શાસનકાળમાં આ ચાર અઠ્ઠાઈઓ ગણાય નહિ. એટલે જ, આ ચાર અઠ્ઠાઈઓ અશાશ્વત ગણાય છે. જયારે ચૈત્રમાસની અને આસો માસની અઠ્ઠાઈ તો ચોવીસેય ભગવંતોના શાસનકાળમાં આવે છે, માટે એ બે અઠ્ઠાઈઓ શાશ્વતી ગણાય છે. આ અઠ્ઠાઈઓમાં સર્વ સમ્યગ્દષ્ટિ દેવતાઓ અને ખેચરો શ્રી નંદીશ્વરદ્વીપે જઈને અને મનુષ્યો પોતપોતાના સ્થાને તેની ખૂબ આનંદથી મહોત્સવ પૂર્વક ઉજવણી કરે છે. ઘણા ભવનપતિ, વ્યંતર, જયોતિષ્ઠ અને વૈમાનિક દેવો, ત્રણ ચોમાસીની અને એક પર્યુષણાની એ ચાર અઠ્ઠાઈઓમાં મોટા મહિમાને કરે છે. એવું શ્રી જીવાભિગમ સૂત્રમાં કહેલું છે.
શ્રી તીર્થંકર ભગવંતોના કલ્યાણકોનો મહિમા પણ એવી જ રીતે કરાય છે. સામાન્ય રીતે એ બધી જ અઠ્ઠાઈઓમાં અમારિનું ઉદ્ઘોષણ કરવા સાથે શ્રી જિનમંદિરોમાં બહુ સારી રીતે અઠ્ઠાઈ મહોત્સવ કરવો જોઈએ તેમ જ ખાંડવું, દળવું, પીસવું, ભૂમિને ખોદવી, વસ્ત્રોને ધોવાં અને મૈથુનનું સેવન કરવું, વગેરે કાર્યો ન કરવા જોઈએ. અને એ કાર્યોને કરાવવા આદિનો પણ નિષેદ કરવો જોઈએ.
આ છ અઠ્ઠાઈઓના દિવસોમાં વ્યાપાર આદિનો ત્યાગ કરવાવક જેમ બને તેમ આરંભાદિથી પર બનીને આ દિવસોને ધર્મકરણીઓમાં જ પસાર કરવા જોઈએ. તથા શ્રી જિનભકિત આદિ કાર્યો પણ બહુ ઉલ્લાસથી અને સારી રીતે ધનવ્યય કરીને કરવાં જોઈએ. શ્રી જૈન શાસનમાં પર્વોની ઉજવણીમાં અમારિની વાત તો પહેલી જ હોય અને તેમાં ય શ્રી પર્યુષણા અઠ્ઠાઈ માટે મહાપુરૂષોએ જે પાંચ કાર્યો ખાસ નિયત કર્યા છે, તે પાંચ કાર્યોમાં પહેલું કાર્ય અમારિપ્રવર્ત્તન કરવું એ જ કહ્યું છે.
આપણા કોઈપણ નાના મોટા ધર્મકાર્યમાં અમારિનો હેતુ ન હોય એ બને જ નહિ. કેમકે, આપણા દેવનું, ગુરૂનું અને ધમનું સ્વરૂપ જ અમારિમય છે. શ્રી પર્યુષણા અઠ્ઠાઈના દિવસોમાં તો આરાધકોએ ખાસ કરી સ્વયં અમારિસ્વરૂપ બની જવું જોઈએ અને બીજાઓ પણ અમારિવાળા બને એ માટે શક્ય એટલી વ્યવસ્થા કરવી જોઈએ.
