________________
૭૧
“એ ઘીમાં પછી ન હોય દૂધ, ન હોય દહીં કે ન દેખાય માખણ. એ તો ચોખ્ખું ઘી જ. દૂધમાં જ ઘી બતાવો એમ કોઈ હઠ કરીને કહે તો બતાવવાની કોઈની શક્તિ છે ? દૂધમાં હાથ નાંખી હલાવી હલાવીને ઘી કાઢવા જાય, તો હાથ અને દૂધ બે ય બગડે. એ જ રીતે શરીર ધારી આત્મા એના જ્ઞાનાદિ ગુણથી પણ કોઈ આંખ આદિથી પ્રત્યક્ષ બતાવવાની વાત કરે તો નહિ જ દેખાય. અને નહિ જ જણાય. કારણ કે એમાં રૂપાદિ નથી. આત્માનો સાક્ષાત્કાર તો કેવલજ્ઞાન થયા પછી જ થશે.
કેવલજ્ઞાન પામી, શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપ પ્રગટ કરી મોક્ષ પામવો હશે, તો ગૃહસ્થપણાનાં કપડાં ઉતારવાં પડશે, માથાના વાળ ખેંચાવવા પડશે, ગૃહસ્થપણાનું નામ ફેરવવું પડશે. ભગવાનની આજ્ઞા મુજબના અનુષ્ઠાનો કરવાં પડશે. ઉપસર્ગો અને પરિસહો વેઠવા પડશે, બારે ય પ્રકારનો તપ તપવો પડશે, અને એ બધાં દ્વારા ધર્મધ્યાન અને શુધ્યાનમાં આગળ વધી ક્ષપકશ્રેણિ માંડી ઘાતીકર્મોનો ક્ષય કરી કેવલજ્ઞાન મેળવવું પડશે, તે પછી જ, આત્માનો સાક્ષાત્કાર થશે. એટલે કે, પોતાનો આત્મા, અને અન્ય સઘળા ય આત્માઓ પછી તે સંસારમાં રહેલા હોય કે મોક્ષે ગયેલા હોય, તે બધા જેવા સ્વરૂપે છે, તેવા સ્વરૂપે દેખાશે.
આ બધું ત્યારે બનશે કે, જ્યારે આત્માની મુક્તિગમનની યોગ્યતા પ્રગટશે. એવી યોગ્યતાવાળો આત્મા, એ દૂધમાંથી દહી બનવાની લાયકાતવાળો થયો. પછી તેમાં સાચાં વિરાગસ્વરૂપ મેલવણ પડશે ત્યારે તે દહીં જેવો સ્થિર બનશે. એ વિરાગી જ્યારે સંસારના બંધનો તોડી ત્યાગી બને ત્યારે, વલોણું થતાં ધમસાણ મચે તેમ રાગીઓમાં થોડો ઘોંઘાટ થઈ જાય. આ રીતે ત્યાગી બનેલો આત્મા સંયમ તપવડે પોતાના આત્માથી અનેક કર્મોને છૂટા પાડી માખણ જેવો બને છે, અને અંતે ક્ષપકશ્રેણિરૂપ ધ્યાનાગ્નિના તાપમાં માખણ સ્વરૂપ પોતાના આત્મામાં રહેલા બાકીના સઘળા કચરાને ભસ્મીભૂત કરી શુદ્ધ ઘી જેવા પોતાના નિર્મળ આત્મસ્વરૂપને પ્રગટ કરે છે.
તે સિવાય તો જીવને આ સંસારમાં ભટક્યા જ કરવાનું છે. માટે તમે સમજો કે, જેમ તલમાં તેલ છે, કુસુમમાં સુગંધ છે, ચંદ્રકાંતમણિમાં અમૃત છે, (ચંદ્ર સામે એ મણિને ધરો તો પાણી ટપકે.) તેમ આ શરીરમાં પણ આત્મા છે, છતાં શરીરથી તે જુદો છે. તે આત્માને સદાને માટે, શરીરના સંગથી રહિત બનાવવા, અનંત જ્ઞાનીઓએ બતાવેલા માર્ગે ચાલવું જ પડશે. જે ચાલશે તે જ મુક્ત બનશે. આ બધી વાત આપણે વિચારવા જેવી છે. માટે આજે પ્રસંગ પામીને વિચારી. તમે સૌ વિચારતા બનો એ જ એક તમને સહુને હિતકારી ભલામણ છે.
ભગવાન શ્રી મહાવીરદેવના શ્રીમુખે વેદની શ્રુતિનો પોતે કરેલો અર્થ અયુક્ત હતો. એ જાણ્યા પછી શ્રી ઈન્દ્રભૂતિજી સાચો અર્થ સમજવા તત્પર બન્યા. અને એ સમજાતાં એમને પોતાને ખાત્રી થઈ ગઈ કે, વિજ્ઞાનઘન પદથી શરૂ થતી શ્રુતિનો અર્થ ખોટો કર્યો, એના જ પરિણામે આત્માનું અસ્તિત્ત્વનું પ્રતિપાદન કરનાર બીજી શ્રુતિ હોવા છતાં, હું આત્માના અસ્તિત્ત્વમાં શંકિત બન્યો. તે પછી અનુમાન આદિથી આત્માના અસ્તિત્વને સિદ્ધ કરી, આપનારાં, ભગવાનનાં વચનોથી પોતાનો સંશય નાશ પામી ગયો કે તરત જ શ્રી ઈન્દ્રભૂતિજીએ ભગવાનના શિષ્ય બનવાનો નિર્ણય કરી લીધો.
