________________
૧૦૨
ગૌતમગણધર દેવશર્માને પ્રતિબોધ પમાડવા પ્રભુઆજ્ઞાથી ગયા અને દિવાળીની રાતે પ્રભુનું નિર્વાણ થયું. આ દિલદ્રાવક સમાચાર મળતાં જ ગૌતમસ્વામીના હૈયામાં વિષાદ-શોક છવાઈ ગયો. પરંતુ આ વિષાદ શોકના માધ્યમે જ એમનું ચિત્ત રાગમાંથી વિરાગ તરફ વળ્યું અને નૂતનવર્ષની પ્રભાતે એઓશ્રીને કેવળજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થઈ. આમ, વિષાદ પણ જાણે એમના માટે કેવળજ્ઞાનની ભેટ અપાવનારો બની ગયો. આ સુભાષિતમાં વર્ણિત ઉપરોક્ત ત્રણ આશ્ચર્યો ઉપરાંત બીજાં પણ અનેક આશ્ચર્યોથી ગણધર શ્રી ગૌતમસ્વામીજીનું જીવન ભરપૂર હતું, જેની હવે થોડીક ઝાંખી નિહાળીએ.... વધુ આશ્ચર્ય
ભગવાનના નિર્વાણ પૂર્વે શ્રી ગૌતમસ્વામીજી કેવળી ન હતા, આમ છતાં એઓશ્રી જેને જેને દીક્ષાનું પ્રદાન કરતા એઓને કેવળજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થઈ જતી. જેની પાસે જે ચીજ ન હોય, એના દ્વારા એ ચીજનું પ્રદાન થવું એ સંભવિત ન જ ગણાય. આ અર્થમાં કેવળજ્ઞાનના સ્વામી ન હોવા છતાં ગૌતમસ્વામીજી કેવલજ્ઞાનનું દાન પોતાના શિષ્યોને કરતા જ રહ્યા, એ જેવું તેવું આશ્ચર્ય ન ગણાય. દિક્ષાદિનથી જ છઠ્ઠના પારણે છઠ્ઠ કરવાના અભિગ્રહી શ્રી ગૌતમસ્વામીજીની કાયા ગજરાજની જેમ ભરાવદાર જ રહેવા પામી, આ પણ એક આશ્ચર્ય જ ગણાયને ?
એ
અનંતલબ્ધિના નિધાન તેઓશ્રી હોવા છતાં પોતાના કાર્ય માટે એકાદ લબ્ધિનો ઉપયોગ કરવાનું એમને મન સુદ્ધાં ન થયું, આ તો અજબગજબનું આશ્ચર્ય કહેવાય.
ચાર ચાર જ્ઞાનના સ્વામી હોવાથી કોઈ પ્રશ્ન જાગે, તો સ્વયં સમાધાન મેળવવા સમર્થ હતા, છતાં પ્રશ્ન જાગતાં જ ભયવંના સંબોધન સાથે, બાળક પિતા પાસે પહોંચી જાય. એવી અદાથી શ્રી ગૌતમ ગણધર પ્રભુ પાસે પહોંચી જતા અને ગોયમના સંબોધનપૂર્વકનું સમાધાન મેળવીને સંતોષાતા. આ પણ ઓછું આશ્ચર્યપ્રદ ન ગણાય.
ઈન્દ્રભૂતિજી તરીકેના જીવનમાં જેમનું હુંપદ હિમાલય જેવું હતું, શ્રી ગૌતમસ્વામીજી તરીકેના જેમના જીવનમાં આ હિમાલય સાવ ઓગળી જવા પામ્યો હતો, એવા શ્રી ગૌતમસ્વામી મુખ્ય ગણધર હોવા છતાં અનુપયોગથી થયેલી ભૂલની ક્ષમા યાચવા આનંદ જેવા એક શ્રાવકના ઘેર નદીના વહેણની સ્મૃતિ કરાવે એવી નમ્રતા સાથે સામેથી ચાલીને પહોંચી ગયા અને મિચ્છામિ દુક્કડંની યાચના કરતા જરાય ખચકાયા નહિ, આ અચરજ કંઈ નાનું ન કહેવાય.
અહંકાર જેમના માટે બોહેતુ બની ગયો, રાગને જેમણે ગુરૂભક્તિમાં હેતુભૂત બનાવ્યો, વિષાદની વાટે જેમણે કેવલજ્ઞાન મેળવ્યું, એવા શ્રી ગૌતમસ્વામીજીનું જીવન આ ત્રણ આશ્ચર્યજનક ઘટનાઓથી તો બોધક પ્રેરક બને એવું છે જ. પણ એ તારકના જીવનમાંથી બીજી બીજીય આવી અનેક આશ્ચર્યકારક ઘટનાઓ હાથ લાગી શકે છે, જેનો વિચાર કરતાં આપણું અંતર અહોભાવથી છલકાઈ ઊઠે, આપણું મસ્તક નત બની ઊઠે અને આપણા બંને હાથ તેમને જોડ્યા વિના ન રહી શકે. આવી ભક્તિની ભરતીવાળા મંગલમય ગૌમસ્વામીજીને પુનઃ પુનઃ વંદના.
