________________
સમાન જગતમાં તીર્થ નથી કે જેનો મહિમા ખુદ શ્રી સીમંધરસ્વામિએ ઈન્દ્રની આગળ વર્ણવ્યો છે. કાંકરે કાંકરે અનંતા સિદ્ધ થયા છે તેથી તેની પવિત્રતાનું તો પૂછવું જ શું? અને આ જગતમાં વીતરાગ જેવા દેવ થયા નથી, થશે નહિ અને છે નહિ. આ રીતે આ શ્લોકમાં મંત્ર, તીર્થ અને વિતરાગની મહત્તા બતાવી.
વીતરાગ... કોઈ દેવ, દેવલાંનાં, ઝાલી ઊભા હાથ;
મોઢે માંડી મોરલીને, નાચે રાધા નાચ નવખંડાજી હો. - કૃષ્ણ રાધા સાથે છે. રામ સીતા સાથે છે, મહાદેવ પાર્વતી સાથે છે. કોઈ ત્રિશૂલ લઈને ઊભા છે, કોઈ અક્ષમાલા લઈને ઊભા છે. આ બધાં પ્રતીકો રાગદ્વેષને સૂચવનારાં છે. જેનામાં રાગ પણ નથી,દ્વેષ પણ નથી તેને આ વસ્તુની કોઈ જરૂર જ નથી. વીત એટલે રહિત. રાગની સાથે દ્વેષ પણ આવી જાય છે. જ્યાં રાગ થાય ત્યાં દ્વેષની ઉત્પત્તિ છે જ. .
આપણા વીતરાગ.. પ્રશમરસ નિમગ્રં, દૃષ્ટિયમં પ્રસન્ન; વદન કમલ મંક, કામિની સંગ શૂન્ય કરયુગ મપિ ય, શસ્ત્ર સંબંધ વધે,
તદસિ જગતિ દેવો, વીતરાગ ત્વમેવ કાર્તિક પૂર્ણિમા આજનો મહામહિમાવતો પૂનમનો દિવસ એટલે જ ત્રિવેણી સંગમ. ૧. ચાતુર્માસ પરિવર્તન. સાધુસાધ્વી ભગવંતનો વિહાર ક્રમ. ૨. શત્રુજ્ય તીર્થની યાત્રા. ' ૩. કલિકાલ શ્રી હેમચંદ્રસૂરિજી મ.સા.નો જન્મ દિવસ.
આ ત્રિવેણી સંગમ હોવાથી આજનો દિવસ પ્રયાગ સમાન કહેવાય. પ્રયાગમાં સ્નાન કરનાર પાવન થયા વિના રહે નહિ, આજે આપણે પણ આ ત્રિવેણી પ્રયાગમાં સ્નાન કરી પવિત્ર થવાનું છે. સહુથી પ્રથમ ચાર ચાર મહિના એક સ્થળે સ્થિર રહેલાં સાધુસાધ્વી ભગવંતની વિહારયાત્રા શરૂ થઈ. તમને થશે કે, અમારી યાત્રાનું શું? ભલા!
આ સંસારમાં બધા જ પ્રવાસી છે. અનંતનાં યાત્રી છે. માનવજન્મ એ અનંતયાત્રાનું રેસ્ટ હાઉસ છે. વિશ્રામગૃહ છે. યાત્રિક વિશ્રામગૃહમાં સહુની સાથે પ્રેમથી રહે છે. પરંતુ પોતે ક્યાંથી આવ્યો છે? ક્યાં જવાનો છે?ક્યારે જવાનો છે? તે પોતાના દિલમાં તેને સતત ખ્યાલ હોય છે. જો ખ્યાલ ચૂકી જાય તો ઘણી પરેશાની થઈ જાય. તે પોતે ઈચ્છિત સ્થાને પહોંચી ન શકે.
પરંતુ દુનિયારૂપી વિશ્રામગૃહમાં આવેલો આ અનંતનો યાત્રી આત્મા કોણ જાણે, આ બધું કેમ ભૂલી જાય છે?ને પોતાને પ્રવાસી માનવાને બદલે નિવાસી માની બેસે છે. પરંતુ જ્યારે રેસ્ટ હાઉસમાંથી વિદાય થવાનો સમય આવશે ત્યારે એને રહેવું હશે તો પણ એક ક્ષણ પણ વધુ રહી
