________________
૪૨ ઘણા પ્રાચીન કાળની આ વાત છે. આ અવસર્પિણીની ચોવીસીથી પૂર્વે એંશીમી ચોવીશમાં બનેલી આ ઘટના છે.
એક રાજાને ઘણા દીકરા હતા, પણ એકેય દીકરી ન હતી. એનું દુઃખ રાજાને ઘણું જ હૈયે હતું. એટલે દીકરાના બાપ બનવા માટે એણે કેટલીય માનતાઓ કરી હતી. એમાં એને એક પુત્રી થઈ. રાજાના આખા કુટુંબમાં એ દીકરી બહુમાન્ય બની ગઈ હતી. એ દીકરી પોતાની ઈચ્છા મુજબના પતિને પરણી શકે, એ માટે રાજાએ સ્વયંવર મંડપ રચ્યો. એ મંડપમાં જે રાજકુમારો એકઠા થયા હતા, તેમાંના એકને પસંદ કરીને રાજકુમારીએ તેના કંઠમાં વરમાળાનું આરોપણ કર્યું અને વિધિમુજબ લગ્નક્રિયા કરવાને માટે ત્યાં ચોરી રચવામાં આવી. પણ એ ચોરીમાં જ પેલો રાજકુમાર મૃત્યુ પામ્યો.
રાજકુમારી નિર્ણય કરી લે છે કે, હવે મારા વૈધવ્યને નિષ્કલંક રાખવું જોઈએ. એથી એ રાજકુમારી એવી સુશીલ બની જાય છે કે, એની ગણતરી સુંદર શીલવાળી સતીઓમાં થાય એવા પ્રકારે એ જીવે છે. એટલું જ નહિ, પણ એ રાજકુમારી શ્રાવકધર્મનું પાલન કરવામાં એક નિષ્ઠાવાળી બની જાય છે. રાજકુમારી લક્ષ્મણાએ સતીધર્મનું સુંદર પાલન કરવા સાથે, શ્રાવકધર્મના સેવનમાં પણ એકનિષ્ઠાવાળી બનીને હૈયાને એવું કેળવી લીધું કે, તે દિવસે તે સાધ્વી બની શકી. તેણે, સર્વ પાપ વ્યાપારોનો સર્વથા ત્યાગ કરી દીધો. અને એકમાત્ર સદ્ધર્મના સેવનરૂપ વ્યાપારને આદર્યો. આથી તે રાજકુમારી શ્રીમતી લક્ષ્મણા આર્યા તરીકે પ્રસિદ્ધ થઈ.
એકવાર લક્ષ્મણા માટે એવું બન્યું કે, કોઈ એક દિવસે તેણે કોઈ એક ચકલાના યુગલને જોયું. એ યુગલ કામક્રીડા કરી રહ્યું હતું. તે લક્ષ્મણા યુગલને કામક્રીડા કરતું જોઈને જરાક બ્રાનભૂલી બની ગઈ. એણે એવું દશ્ય નજરે પડતાંની સાથે જ, આંખને પાછી ખેંચી લઈને વિચાર થાય (થયો, પરંતુ એવો વિચાર કરવો જોઈતો હતો કે, કામ પશુપંખીઓને પણ કેટલો બધો રંજાડે છે? એને બદલે, લક્ષ્મણા આર્યા પોતાની આંખને તરત જ પાછી ખેંચી શકી નહિ. અને તેણીને એવો તો ખરાબ ભાવે ખેંચી લીધી કે, કામી એવા પણ શ્રદ્ધાળુને જેવો વિચાર ન ઉદ્ભવે તેવો વિચાર તેના હૈયામાં ઉદ્ભવ્યો.!
તેણે વિચાર કર્યો કે, આવી કામક્રીડા કરવાની શ્રી અરિહંતદેવે કેમ અનુમતિ નહિ આપી હોય? અને પોતાના આવા વિચારના સમાધાનમાં તેણે એમ પણ વિચાર્યું કે, શ્રી અરિહંતદેવ આની અનુમતિ શાના આપે? કારણકે, એ પોતે અવેદી હોય છે, એટલે વેદોદયવાળાના દુઃખને એ કયાંથી જાણે ? આવો ખરાબ વિચાર આવતાં તો આવી ગયો, પણ પછી તો ક્ષણમાત્રમાં જ તેનામાં સાવધાનગિરિ આવી ગઈ.
શ્રી અરિહંતદેવોને વેદનો ઉદય ન જ હોય એ વાત સાચી છે, પણ વેદનો ઉદય ન હોય એથી કાંઈ, વેદના ઉદયના કારણે જીવોને જે દુઃખનો અનુભવ થાય છે, તેનું જ્ઞાન એ તારકોને ન હોય એ બને? એ તારકોને તો સર્વજીવોની, સર્વ પ્રકારની પીડાઓનું જ્ઞાન પણ હોય જ ! પણ પીડાના જોરથી કોઈવાર સારા માણસોને પણ, નહિ આવવા જેવા વિચારો આવી જાયને? અને આવા વિચારો, કાંઈ મિથ્યાત્વનો ઉદય થયા વિના આવે? કેવું નિમિત્ત ને કેવું પરિણામ?
