________________
૬૪
અપેક્ષાએ બ્રહ્માના આદિ ધ્વનિ જેવા અત્યંત ધીર અને ગંભીર સ્વરે ભગવંતે એ વેદની શ્રુતિઓનો ઉચ્ચાર કર્યો.
પ્રથમ ગણધર.... જીવનો સંશય...
આપણે જોઈ ગયા છીએ કે, કેવલજ્ઞાનથી કશું જ છૂપું નથી હોતું. ભગવાન, ઈન્દ્રભૂતિને શંકા પેદા કરનારી વેદની તે શ્રુતિને સંભળાવતા કહે છે કે...
વિજ્ઞાનયન દ્વૈતપ્યો, ભૂતૅવ્યો: સમુત્યાય । ताप्येवानुं विनश्यति, न प्रेत्य संज्ञा अस्ति ॥
વેદપદની આ શ્રુતિથી શ્રી ઈન્દ્રભૂતિજીને આત્માના અસ્તિત્વમાં શંકા પેદા થઈ ગઈ છે. વળી એ જ વેદપદની એક બીજી શ્રુતિ આત્માના અસ્તિત્વને સિદ્ધ કરનારી હોઈ, બંને પરસ્પર વિરોધી જણાયાથી તેઓ શંકામાં પડી ગયા છે. જો પ્રથમ શ્રુતિનો ભગવાને ફરમાવેલો સાચો અર્થ પરિણામ પામી જાય તો બંને શ્રુતિઓના અર્થ સંગત થઈ જાય. સાચી ચાવી હાથમાં આવે, પછી તાળાં ઉઘડતાં વાર ન લાગે.
શ્રી ઈન્દ્રભૂતિજી સમર્થ જ્ઞાની છે, તેમાં શંકા નથી. શ્રી ગણધરદેવો બીજબુદ્ધિના ધણી હોય છે. જેમ થોડા બીજથી હજારો મણ અનાજ ઊગે છે, તેમ એ બીજબુદ્ધિના માલિક, પન્નેફ્ વા, વિમેક્ વા, અને વેક્ વા એ ત્રણે પદની પ્રાપ્તિ માત્રથી સંપૂર્ણ દ્વાદશાંગીની રચના કરવાના છે. આજના અલ્પજ્ઞાનીઓને તો ઘણું વાંચવા છતાંયે બહુ થોડું જ યાદ રહે છે.
ચાર ચોપડી ભણીને તેત્રીશ માર્કે તો જે પરાણે પાસ થાય, તેમાંય જે પહેલે નંબરે આવે, એ તો આશ્ચર્ય મનાય, અને એને વળી સ્કોલરશીપ મળે, આવી વિદ્વત્તા ધરાવનારાઓ પણ શ્રી જિનાગમોની સામે પોતાના ડહાપણનો દરિયો ડહોળે એ મૂર્ખતા નથી ? તેમને ખબર નથી કે, શ્રી જિનેશ્વરદેવનું આગમન કેવલ યુક્તિગોચર નથી પણ શ્રદ્ધાગોચર પણ છે. જ્યાં યુક્તિ ન લાગે તેવાં આગમવચનોમાં યુક્તિ લગાડવામાં આવે તો મિથ્યાત્વ આવ્યું સમજો. કેવળ આગમગમ્ય વસ્તુમાં યુક્તિ ન હોય. બધી વાતમાં બુદ્ધિવાદ ન ચાલે. બુદ્ધિમાં બેસે તે જ વસ્તુ સારી હોય, એમ હોય તો ભીલની બુદ્ધિમાં બેસે તે એને સારૂં લાગે, અને આપણી બુદ્ધિમાં બેસે તે આપમને સારૂં લાગે. પછી ઉપદેશ આપવાની કશી જરૂર ન રહે.
આપણામાં પણ એક પંથ છે કે, જે માત્ર મૂલસૂત્રને જ માને છે. પણ નિર્યુક્તિ, ભાષ્ય અને ટીકા આદિને નહિ. આવી માન્યતાવાળા પણ મૂળનો પોતે જે અર્થ કરે તેને જ માને છે. જ્યારે પૂર્વાચાર્યોમૃત નિર્યુક્તિ, ભાષ્ય અને ટીકા વિગેરેને માનતા નથી. એટલે કે, પંચાંગીને સ્વીકારતા નથી.
પંચાંગી એટલે શું ?
(૧) સૂત્ર (૨) નિર્યુક્તિ (૩) ભાષ્ય (૪) ચૂર્ણિ (૫) ટીકા આ પંચાંગી કહેવાય છે.
