________________
૮૦
सद्भावाव्ययं नित्यम् ॥ ३१ ॥
અર્થ—(તન્નાવાય) જે તાવરૂપથી અવ્યય છે તેજ ( નિત્યમ્) નિત્ય છે. માથ-જે પહેલા સમયમાં હતુ', તેજ ખીજા સમયમાં હાય, તેને તાવ કહે છે. અને જે તાવથી અવ્યય (અવિનાશી) હાય, તેને નિત્ય જાણવુ'. સારાંશ કે પદાર્થના ભાવ અથવા ગુણુના નાશ થવાને નિત્ય કહે છે. અગ્નિમાં ઉષ્ણતાના ગુણુ કાયમ રહેવા તે નિત્યપણુ' છે. સર્વથા નિત્ય અર્થાત્ કુટસ્થ કઈ વસ્તુ નથી. સત્તાની દ્રવ્યપણાની અપેક્ષા એ નિત્યત્વ છે અને પર્યંચની અપેક્ષા એ અનિત્યત્વ છે. ૩૧.
પિતાનાવૈતસિદ્ધેઃ ॥૨૨॥
અર્થ—જેને મુખ્ય કરે તેને આર્પત અને જેને ગાણ કરે તેને અર્પિત કહે છે; એ બન્ને નયેાથી વસ્તુ અનેક ધર્માંત્મક સિદ્ધ થાય છે. માર્ય—વસ્તુમાં અનેક ધર્મ હાય છે, તેમાં વક્તા જે ધર્મને પ્રત્યેાજનના કારણથી પ્રધાન (મુખ્ય) કરીને હું તેને અર્પિત કહે છે અને પ્રયાજન વગર જે ધર્મને કહેવાની ઈચ્છા નહિ કરે, તેને અપિત્ત કહે છે. એથી એવુ' ન સમજી લેવુ. કે જે ધમ નહિ કહ્યા, તે વસ્તુમાં છેજ નહિ. નહિ, તે જરૂર છે, પરંતુ તે તે સમયે તેને કહેવાની મુખ્યતા નથી કેમકે વસ્તુ અનેક ધર્માત્મક છે. જેમ એકજ પુરૂષમાં પિતા, પુત્ર, ભ્રાતા, (ભાઈ,) મામા, ભાણેજ, સ્વસુર (સાસુ), જામાતા (જમાઇ) આદિ અનેક સબધ વિદ્યમાન છે; તે સર્વે અપેક્ષાથીજ
