________________
१५०
રમૈનીનાથ ।। ૧૨ ।।
અર્થ-૩ધૈ:) ઉચ્ચગેાત્ર (૨) અને (નવૈ:) નીચગેાત્ર એ એ પ્રકૃતિ ગાત્રકર્મની છે. જેના ઉદયથી લેકપૂજ્ય, વિાકુઆદિ ઉચ્ચ કુળમાં જન્મ થાય તે ઉચ્ચગેાકર્મ છે. અને જેના ઉદયથી નિન્દ, દરિદ્રી, અપ્રસિદ્ધ, દુઃખથી આકુલીત ચાંડાલ વગેરે નીચ કુળમાં જન્મ થાય, તે નીચગેાત્રકર્મ છે.
હવે અન્તરાયક્રમની ૫ પ્રકૃતિ કહે છે— दानलाभभोगोपभोगवीर्याणाम् ॥ १३ ॥
અર્થ—દાન, લાભ, ભાગ, ઉપભાગ અને વીર્ય એ પાંચમાં વિન્ન કરે, તે પાંચ પ્રકારના અન્તરાયકર્મ છે. જેના ઉદયથી દાન આપવા ચાહે, પણ તેનાથી દાન અપાય નહિ તે દાનાન્તરાયકમ છે. જેના ઉદયથી લાભ મેળવવાની ઈચ્છા કરે, પણ તે લાભ મેળવી શકે નહિ તે લાભાન્તરાયકમ છે. જેના ઉદયથી ભાગ ભોગવવાને ચાહે પણ ભાગવવાને સમર્થ ન થાય તે ભાગાન્તરાય
૧
つ
ક્રમ છે. જેના ઉદયથી ઉપભોગ કરવામાં સમથ ન થાય તે ઉપ@ાગાન્તરાયકર્મ છે. જેના ઉદયથી શરીરમાં સામર્થ્ય (બળ)ની પ્રાપ્તિ ન થાય, તે વીર્યાન્તરાયકર્મ છે. ધૂપ, અત્તર, પુષ્પ, સ્નાન, તામ્બૂલ, અંગરાગ, ભેાજનપાનાદ્ધિક જે એકજવાર ભાગવવામાં આવે છે તેને ભાગ કહે છે અને શયન, આસન, સી, આભરણ (ઘરેણાં) હાથી, ઘેાડા વગેરે જે અનેકવાર ભોગવવામાં આવે છે, તે ઉપભાગ છે. ૧૩.
