________________
१४८ ૩૩. જેના ઉદયથી બીજાને રોકવાયેગ્ય અથવા બીજાથી રિકવા ગ્ય શરીર થાય તે બાદરશરીરનામકર્મ છે.
૩૪. જેના ઉદયથી પતિની રચના થાય તે પર્યાસિનામકર્મ છે, તેના છ પ્રકાર છે—
૧આહારપર્યાપિનામકર્મ, ૨. શરીરપર્યાપ્તિનામકર્મ, ૩. ઈન્દ્રિય પર્યાપ્તિનામકર્મ, ૪. પ્રાણપાન પર્યાપ્તિનામકર્મ, ૫. ભાષાપર્યાપ્તિનામકર્મ અને ૬. મના પર્યાપ્તિનામકર્મ અહિંયા એ પ્રશ્ન થઈ શકે છે કે પ્રાણાપાનપર્યાપ્તિનામ કર્મના ઉદયથી જે ઉદરથી પવનનું નીકળવું અથવા પ્રવેશ થવાનું ફળ તે ઉસકર્મના ઉદયનું ફળ પણ છે, તે એ બેમાં વશેષતા શું? તેને જવાબ એ છે કે–એ બેમાં ઈન્દ્રિય અતિન્દ્રિયને ભેદ છે અર્થાત પંચેન્દ્રિય જીને સર્દી ગમીના કારણે જે શ્વાસ ચાલે છે અને જેને શબ્દ સંભળાય છે તથા મેંઢા પાસે હાથ લઈ જવાથી જે સ્પર્શ માલમ પડે છે તે તે ઉસનામકર્મના ઉદયથી થાય છે અને જે સમસ્ત સંસારી અને થાય છે અને ઈન્દ્રિયગોચર થતી નથી તે પાણી પાન પર્યાતિના ઉદયથી થાય છે. એકેન્દ્રિય જીવને ભાષા અને મન વગર ચાર પર્યાપ્તિ હેય છે. બે ઇન્દ્રિય, ત્રણ ઇન્દ્રિય, ચાર ઇન્દ્રિય અને અસની (મનરહિત) પંચેન્દ્રિય અને ભાષા સહિત પાંચ પર્યાપ્તિ હોય છે. અને સિની (મનસહિત) પન્દ્રિય જીને એ પ્રાપ્તિ હોય છે.
