________________
:
- રર
(મીઠું) વગેરે ને ત્યાગ કરે, તેને રસપરિત્યાગતપ કહે છે. ૫. જેની રક્ષાને માટે પ્રાસુકક્ષેત્રમાં પર્વત, ગુફા, મઠ, વન, ખંડાદિક એકાન્ત સ્થાનમાં કે જ્યાં બ્રહ્મચર્ય, સ્વાધ્યાય, ધ્યાનાદિકમાં વિન ન આવે, એવા ઉપદ્રવ રહિત સ્થાનમાં શયન અથવા આસન કરવું, તેને વિવિક્તશાસનતપ કહે છે. ૬. શરીરથી મમત્વને ત્યાગ કરી જિનેન્દ્ર માર્ગથી વિરોધ રહિત કાયને કલેશાદિક કરવાવાળાં તપ કરે, તેને કાયકલેશતપ કહે છે. એ સર્વ તપ બાહ્ય દ્રવ્યની અપેક્ષાએ થાય છે તથા બારામાં સર્વને દેખાય છે, તેથી એનું નામ બાહ્યત૫ છે. ૧૯.
હવે અભ્યત્તર તપને કહે છે– प्रायश्चित्तविनयवैयावृत्यस्वाध्यायव्युत्सर्गध्यानान्युत्तरम् ॥२०॥
અર્થ-( પ્રાયશ્ચિત્તવિનયવૈયાટ્ટિયવાધ્યાયબ્યુન્સાનાને ) પ્રાયશ્ચિત્ત, વિનય, વૈયાવૃત્ય, વાધ્યાય, વ્યુત્સર્ગ અને ધ્યાન એ છે (કરમ્) અભ્યતરતપ છે. પ્રમાદના એગથી લાગેલા દોષેની શુદ્ધિને માટે પ્રશ્ચાતાપ કરે, તેને પ્રાયશ્ચિતતપ કહે છે. ૨ પૂજ્ય પુરૂષને આદરસત્કાર કરે તેને વિનયતપ કહે છે. શરીરથી કે દ્રવ્ય વગેરેથી મુનિ
ની સેવાચાકરી કરવી તેને વૈયાવૃચતપ કહે છે. ૪. જ્ઞાન આરાધનમાં આલસ્યને ત્યાગ કરી જ્ઞાનાધ્યાન કરવું, કરાવવું કે ઉપદેશ આપવો તેને સ્વાધ્યાયત૫ કહે છે. ૫. બાહ્યાભ્યતર વીસ પ્રકારના પરિગ્રહને ત્યાગ કરે, તેને ચુસૂગ તપ કહે છે. ૬. ચિત્તના વિક્ષેપને ત્યાગ કર, તેને ધ્યાનતપ કહે છે. ૨૦
