________________
१३२
તેને આચ્છાદન કરવા . ઢાંકવા ) વળી અવધિદર્શનાવરણપ્રકૃતિ છે. કેવદર્શનદ્વાજે સમસ્ત દર્શન અથવા સામાન્યાવલાયન નહિ થવા દે, તને કેવલદર્શનાવરણુ પ્રકૃતિ કહે છે. મદ, ખેદ, ગ્લાનિ દૂર કરવાને માટે જે શયન કરે છે, તે નિદ્રાદર્શનાવરણપ્રકૃતિ છે. નિદ્રા ઉપર નિદ્રા આવવી, તેને નિદ્રાનિદ્રાદર્શનાવરણપ્રકૃતિ કહે છે. નિદ્રાનિદ્રાદર્શનાવરણપ્રકૃતિના ઉદયથી નેત્રાને ઉઘાડી નહિ શકે એવી અદ્દાર નિદ્રા જીવને આવે છે. શાક, ખેદ, મદાદિકથી બેઠાંબેઠાંજ શરીરમાં વિકાર ઉત્પન્ન થાય અને પાંચે ઇન્દ્રિયાના વ્યાપારના અભાવ થઈ જાય તેને પ્રચલાદર્શનાવરણપ્રકૃતિ કહે છે. તેના ઉદયથી જીવ આંખાને કઈક ઉઘાડી મુકીને સુઈ રહે છે અર્થાત્ સુઈ રહેલા સુતા સુતા સુતા પણ કાંઈ જાણે છે; બેઠા બેઠા પણ કરવા માંડે છે. નેત્રગાત્ર ચલાવ્યા કરે છે દેખતાં છતાં પણ કાંઈ દેખતા નથી. જેના ઉદયથી મુખમાંથી લાળ વહેવા માંડે, અંગ, ઉપાંગ ચલાયમાન થતાં રહે, સેય વગેરે ઘેચવાથી પણ સચેત ન થાય તેને પ્રચલામચલાદર્શનાવરણપ્રકૃતિ કહે છે. જે નિદ્રાના આવવાથી ચૈતન્ય જેવા થઇને અનેક રાદ્નકર્મ કરી લેછે અને પછી મેહાશ થઈ જાય છે તથા નિદ્રા પુરી થવા પછી તેને માલુમ પડતુ' નથી કે મે' શુ શુ કામ કરી લીધુ, તેને ત્યાનગૃદ્ધિદર્શનાવરણપ્રકૃતિ કહે છે. એવી રીતે નવ પ્રકારના દર્શનાવરણ પ્રકૃતિના ભેદ છે. ૭.
