________________
-
રોરથી જુદે થઈને નરકભવ તરફ જવાને સન્મુખ થાય, તે વખતે માર્ગમાં જેના ઉદયથી આત્માના પ્રદેશે પહેલા શરીરના આકારરૂપ જ રહે છે, તે નરકગતિમાગ્યાનુપૂત્રે છે. એ કર્મને ઉદય વિહાગતિમાં જ થાય છે. એવી રીતે અન્ય ત્રણ આનુપૂર્થનું પણ સમજવું. આ કર્મને ઉદયકાળ જઘન્ય એક સમય, મધ્યમ બે સમય અને ઉત્કૃષ્ટ ત્રણ સમયમાત્રમાં જ થાય છે.
૧૫. જેના ઉદયથી લેહપિંડની માફક ભારેપણાથી નીચે ન પડે તેમ આંકડાનાં રૂની માફક હલકાપણાથી ઉડી પણ ન જાય તે અગુરુલઘુનામકર્મ છે. અહિયાં શરીર સહિત આત્માના સંબંધમાં અગુરુલઘુ કર્મપ્રકૃતિ માનેલી છે. અન્યદ્રામાં જે અગુરુલઘુત્વ છે, તે વાભાવિકગુણ છે.
૧૬. જેના ઉદયથી શરીરના અવયવ એવા થાય કે જેનાથી પિતાનું જ બંધન અથવા ઘાત થાય તે ઉપઘાતનામકર્મ છે.
૧૭. જેના ઉદયથી તીક્ષણ સીંગડાં, નખ અથવા સર્ષની દાઢમાં વિષ (ઝેર) ઈત્યાદિ બીજાને વાત કરવાવાળા અવયવ થાય તે પરઘાતનામકર્મ છે.
૧૮. જેના ઉદયથી આતાપકારી શરીર થાય, તે આતાપનામકર્મ છે. આ કર્મને ઉદય સૂર્યના વિમાનમાં જે બાદર પર્યાપ્ત જીવ પૃથિવીકાયિક મણુરૂપ થાય છે તેમનેજ યાય છે. બીજા ને થતું નથી.
